Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 471/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca : S.S.R. Kinga Grzegorczyk

Protokolant : st. sekr. sąd. Kamil Kowalik

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...)we W.

przeciwko M. F.

o zapłatę 23805,42 złotych

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od (...)we W. na rzecz M. F. kwotę (...) (cztery tysiące osiemset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 471/16

UZASADNIENIE

W dniu 16 maja 2016 r. (...) we W. wystąpił przeciwko M. F. z pozwem o zapłatę kwoty 23805,42 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, wnosząc również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powoda podniósł, że dochodzone roszczenie wynika z niewywiązania się przez pozwanego z umowy bankowej o numerze (...) z dnia 16 lipca 2009 r. zawartej przez pozwanego z bankiem (...) (poprzednio (...) Bank S.A.). W dniu 27 września 2013 r. bank (...) przelał wierzytelność przysługującą mu wobec pozwanego na powoda.

[pozew k.3-5]

W dniu 30 maja 2016 r. został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

[nakaz zapłaty k.23]

Pozwany wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 4800 zł. W uzasadnieniu pełnomocnik pozwanego podniósł m. in. zarzut legitymacji procesowej czynnej i zarzut przedawnienia roszczenia.

[sprzeciw k.27-39]

Sad Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 lipca 2009 r. M. F. zawarł z (...) Bankiem Spółką Akcyjną we W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...), na podstawie której Bank udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 15505,54 zł na okres od dnia 16 lipca 2009 r. do dnia 16 lipca 2013 r. Do dyspozycji pozwany otrzymał kwotę 11223,06 zł. Zobowiązał się m. in. do terminowej spłaty pożyczki wraz z odsetkami w 48 ratach miesięcznych, płatnych do dnia 16 każdego kolejnego miesiąca, począwszy od 16 sierpnia 2009 r. Bank miał prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia w wypadku zwłoki pożyczkobiorcy w zapłacie dwóch pełnych rat po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem zwykłym do zapłaty zaległych rat. Ponadto Bankowi przysługiwało prawo do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego i wystąpienia z wnioskiem o nadanie mu klauzuli wykonalności w okresie trzech lat od daty rozwiązania umowy.

[dowód: umowa k.66-69, dowód wypłaty pożyczki gotówkowej k.71]

W dniu 25 maja 2011 r. (...) Bank S.A. we W. wystawił przeciwko pozwanemu bankowy tytuł egzekucyjny, stwierdzający, że na dzień 25 maja 2011 r. wysokość zobowiązania M. F. z przedmiotowej umowy pożyczki wynosi 14208,36 zł, w tym 12418,69 zł z tytułu należności głównej i 1579,67 zł z tytułu odsetek za okres od dnia 16 lipca 2009 r. do dnia wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, 210 zł z tytułu należnych kosztów opłat i prowizji. Zgodnie z bankowym tytułem egzekucyjnym roszczenia, wynikające ze zobowiązania dłużnika, są wymagalne, a egzekucja ma być prowadzona na rzecz banku, który wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, z ograniczeniem egzekucji do kwoty 53400 zł.

[dowód: bankowy tytuł egzekucyjny k.72]

Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2012 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi–Widzewa w Łodzi nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu znak (...) z dnia 25 maja 2011 r. wystawionemu przez (...) Bank S.A. we W. przeciwko M. F. z tytułu zobowiązań wynikających z umowy pożyczki z dnia 16 lipca 2009 r.

[dowód: postanowienie k.75-76]

W dniu 24 września 2011 r. dokonano rebrandingu nazwy Banku na (...) Bank (...) S.A., w związku z przynależnością do grupy C. Agricole.

[okoliczność bezsporna]

Na wniosek (...) Bank (...) S.A. we W. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi P. P. prowadził przeciwko pozwanemu postępowanie egzekucyjne o roszczenie pieniężne w wysokości 12418,69 zł z należnymi odsetkami. Postanowieniem z dnia 12 października 2013 r. postępowanie egzekucyjne zostało umorzone na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

[dowód: postanowienie Komornika Sądowego k.77-78]

W dniu 27 września 2013 r. (...) Bank (...) S.A. we W. zawarł z Prokurą Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym we W. umowę przelewu wierzytelności, na mocy której przeniósł na powoda wierzytelności wymienione w załączniku numer 5, obejmujące wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki gotówkowej nr (...) zawartej pomiędzy (...) Bank S.A. a pozwanym.

[dowód: umowa przelewu wierzytelności k.10-13 i 79-91, wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji k.14, załącznik nr 5 k.105-107]

(...) Bank (...) S.A. we W. poinformowała na piśmie pozwanego o dokonanej cesji wierzytelności z tytułu umowy (...) z dnia 16 lipca 2009 r.

[dowód: pismo k.111]

Pismem z dnia 22 kwietnia 2016 r. (...) S.A. we W. poinformował pozwanego, że spłata całości zadłużenia w kwocie 24164,96 zł w terminie do dnia 28 kwietnia 2016 r. lub podpisanie porozumienia ratalnego spowoduje odstąpienie od działań zmierzających do wyegzekwowania długu z wykorzystaniem przymusu państwowego.

[pismo k.15]

W dniu 9 maja 2016 r. powodowy Fundusz wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych Funduszu Sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej nr S/894/497/ (...), zgodnie z którym zasłużenie pozwanego według stanu na dzień wystawienia niniejszego wyciągu wynosiło łącznie 23805,42 zł.

[dowód: wyciąg k.9]

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Co do zarzutu braku legitymacji procesowej czynnej, to należy wskazać, że powód złożył poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię umowy pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 16 lipca 2009 r. zawartej przez pozwanego z (...) Bankiem S. A. we W.. Zmiana nazwy (...) Banku S.A. na (...) Bank (...) S.A. jest okolicznością powszechnie znaną.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Ponadto zgodnie z art. 509 § 2 k.c. wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Na skutek zawarcia umowy przelewu wierzytelności cedent traci wierzytelność, którą uzyskuje cesjonariusz. Nie powoduje to zmiany samego stosunku zobowiązaniowego, lecz jedynie zmianę uczestniczącego w nim po stronie wierzyciela podmiotu.

W rozpoznawanej sprawie pełnomocnik złożył do akt umowę przelewu wierzytelności z 27 września 2013 r. z załącznikiem nr 5, z których wynika, że (...) Bank (...) S.A. we W. przeniósł na powoda wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki gotówkowej nr (...) zawartej pomiędzy (...) Bank S.A. a pozwanym.

Powodowy Fundusz posiada zatem legitymację czynną w rozpoznawanej sprawie.

Pozwany zgłosił zarzut przedawnienia roszczenia.

Zgodnie z umową pożyczki gotówkowej z dnia 16 lipca 2009 r., zawartą między pozwanym a (...) Bankiem S.A. we W., pożyczka została udzielona pozwanemu na okres od dnia 16 lipca 2009 r. do dnia 16 lipca 2013 r. i miała być płatna w 48 ratach miesięcznych, przy czym termin płatności pierwszej raty został ustalony na dzień 16 sierpnia 2009 r. Zgodnie z przedmiotową umową Bankowi przysługiwało prawo wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia w przypadku zwłoki pożyczkobiorcy w zapłacie dwóch pełnych rat po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem zwykłym do zapłaty zaległych rat.

Co prawda w aktach brak jest wypowiedzenia umowy pożyczki z dnia 16 lipca 2009 r., jednakże należy przyjąć, że nastąpiło ono przed 25 maja 2011 r. Bank wystawił w tej dacie bankowy tytuł egzekucyjny, który stwierdzał wymagalność roszczenia.

Zgodnie z art. 118 k.c. termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 3 lata. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez żadną czynność prawną (art. 119 k.c.).

W rozpoznawanej sprawie nie doszło do przerwania biegu przedawnienia ze skutkami dla powoda, pomimo tego, że na skutek działań poprzedniego wierzyciela wystawiono bankowy tytuł egzekucyjny, nadano mu klauzulę wykonalności, a nawet wszczęto egzekucję.

Wniosek wierzyciela o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności przerywa bieg przedawnienia (tak m. in. SN w uchwale z 16.01.2004 r., III CZP 101/03, OSNC z 2005 r., nr 4, poz. 58 i wyroku z 17.12.2004 r., II CK 276/04, niepubl.).

Do przerwania biegu przedawnienia dochodzi także na skutek złożenia przez wierzyciela wniosku o wszczęcie egzekucji. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 czerwca 2016 r. (III CZP 29/16, niepubl.) stwierdził, że nabywca wierzytelności, niebędący bankiem, nie może jednak powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy wskazał, że przepis art. 1 ust. 4 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1854) uchylił przepisy art. 96–98 Prawa Bankowego, które dawały bankom uprawnienie do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych i po nadaniu klauzuli wykonalności wszczęcia na ich podstawie postępowania egzekucyjnego. Zgodnie z art. 11 ust. 3 tej ustawy bankowy tytuł egzekucyjny, któremu nadano klauzulę wykonalności na podstawie przepisów dotychczas obowiązujących, zachowuje moc tytułu wykonawczego także po jej wejściu w życie. Umorzenie postępowania z urzędu z przyczyny bezskuteczności egzekucji na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. powoduje, że bieg przedawnienia roszczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym rozpoczyna się na nowo. W razie cesji wierzytelności na nabywcę przechodzi ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, wszystkie właściwości, przywileje i braki, a więc ustawodawca zakłada identyczność wierzytelności cesjonariusza z wierzytelnością cedenta (art. 509 § 2 k.c.). Co do zasady, nabywca wstępuje w sytuację prawną cedenta, w tym również w zakresie przedawnienia, zbycie wierzytelności jest bowiem irrelewantne dla jego biegu. W przypadku wierzytelności objętej bankowym tytułem wykonawczym sytuacja prawna cesjonariusza kształtuje się jednak odmiennie od sytuacji prawnej nabywcy wierzytelności objętej innym tytułem wykonawczym. Uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności. Nadanie klauzuli na rzecz cesjonariusza nie będącego bankiem nie było dopuszczalne (tak m. in. SN w uchwałach z 2.04.2004 r., III CZP 9/04, OSNC z 2005 r., nr 6, poz. 98, z 22.02.2006 r., III CZP 129/05, OSNC z 2007 r., nr 1, poz. 4, z 19.02.2015 r., III CZP 103/14). Cesjonariusz nie mógł kontynuować egzekucji wszczętej przez bank, bo w postępowaniu egzekucyjnym nie ma zastosowania art. 192 pkt 3 k.p.c., a więc fundusz sekurytyzacyjny, który nie mógł się powołać na bankowy tytuł egzekucyjny, przejście uprawnień i uzyskać klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 § 1 k.p.c., musiał ustalić istnienie roszczenia w drodze procesu sądowego, uzyskać nowy tytuł wykonawczy i dopiero na jego podstawie egzekwować roszczenie. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 2014 r. (II CSK 196/14, nie publ.), przerwanie biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c. następuje, co do zasady, tylko pomiędzy stronami postępowania, jeżeli z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane lub uprawnione, a więc skutek przerwania zachodzi tylko w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela. Wniosek o wszczęcie egzekucji wywołuje zatem skutek przerwy wtedy, gdy pochodzi od wierzyciela wskazanego w tytule egzekucyjnym, na rzecz którego została wydana klauzula wykonalności. Nie jest bowiem wystarczająca tożsamość wierzytelności lecz konieczna jest również identyczność osób, na rzecz których czynność ta została dokonana. Skutki prawne postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie bankowego tytułu wykonawczego związane są więc tylko z podmiotami w nim uczestniczącymi na podstawie tego tytułu w granicach podmiotowych i przedmiotowych ukształtowanych treścią klauzuli wykonalności. Nie może umknąć uwadze, że przerwa biegu przedawnienia została spowodowana czynnością banku zmierzającą do egzekwowania roszczenia, podczas gdy nabywcy nie będącemu bankiem miałaby służyć do jego dochodzenia. Nabywca wierzytelności nie będący bankiem nabywa wierzytelność w swej treści i przedmiocie tożsamą z wierzytelnością zbywającego banku, ale nie wchodzi w sytuację prawną zbywcy wywołaną przerwą biegu przedawnienia i rozpoczęciem biegu na nowo. Czynność wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez bank

wywołuje materialnoprawny skutek przerwy biegu przedawnienia jedynie w stosunku do wierzyciela objętego bankowym tytułem wykonawczym, natomiast nabywca wierzytelności nie będący bankiem, nawet jeżeli nabycie nastąpiło po umorzeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. i rozpoczęciu biegu terminu przedawnienia w stosunku do banku na nowo, nie może się powołać na przerwę biegu przedawnienia wywołaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego przez pierwotnego wierzyciela będącego bankiem. Wyjątkowość przywileju wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób, niż w nim wskazane za wyjątkiem następstwa prawnego po stronie wierzyciela innego banku, to również materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego jako czynności wierzyciela banku prowadzącej do przerwy biegu przedawnienia dotyczą wyłącznie tego wierzyciela i nie dotyczą nabywcy nie będącego bankiem.

Zgodnie z art. 124 k.c. po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo, przy czym w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. Powyższe oznacza, że przez czas trwania tego postępowania bieg przedawnienia, z korzyścią dla wierzyciela, pozostaje zawieszony. W postępowaniu egzekucyjnym chodzi jednak o wierzyciela wymienionego w tytule wykonawczym.

Reasumując, bieg trzyletni terminu przedawnienia uległ przerwaniu poprzez złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności i rozpoczął swój bieg na nowo z chwilą wydania w tym postępowaniu postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, tj. 29 czerwca 2012 r., i zakończył się przed wytoczeniem powództwa w rozpoznawanej sprawie, tj. przed 16 maja 2016 r. Powód nabył wierzytelność w drodze umowy przelewu wierzytelności z dnia 27 września 2013 r. W tej dacie wierzytelność nie była przedawniona. Do upływu terminu przedawnienia, tj. 28 czerwca 2015 r., powód mógł doprowadzić do przerwania jego biegu na swoją korzyść, występując z pozwem o zapłatę, co jednak nie nastąpiło.

Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił powództwo.

O kosztach procesu Sąd orzekła podstawie art. 98 k.p.c. statuującego zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Powód przegrał proces w całości, a zatem jest zobowiązany do zwrotu na rzecz pozwanego kosztów procesu w kwocie 4817 zł, na które złożyły się: 4800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego i 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.