Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2016 r. w Gliwicach

sprawy H. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania H. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 11 stycznia 2016 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu H. M. prawo do emerytury począwszy od dnia 01 marca 2015 r

(-) SSR del. Magdalena Kimel

Sygn. akt VIII U 469/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 stycznia 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. Wydział (...) Umów Międzynarodowych w O., odmówił ubezpieczonemu H. M. prawa do emerytury. W uzasadnieniu podał, że ubezpieczony nie wykazał na dzień 31.12.1998 roku 15 lat pracy w warunkach szczególnych. ZUS zaliczył do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) od 29 października 1973 r do 30 kwietnia 1977 r.

W odwołaniu ubezpieczony domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania prawa do emerytury. Ubezpieczony podniósł, że do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okres zatrudnienia w (...) również 1.09.1967 r do 26.10.1971 r oraz okres pracy w Hucie (...).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc że ubezpieczony nie wykazał 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, a okres zatrudnienia od dnia 01.09.1967 r do 26.10.1971 r w (...) w T. w charakterze ucznia nie został zaliczony albowiem wnioskodawca nie posiada co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. M. urodził się (...), nie przystąpił do OFE, do 31 grudnia 1998 roku udowodnił ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W dniu 21 czerwca 1969 r odwołujący ukończył (...) Szkołę Zawodową dla Pracujących (...) w T. w zawodzie murarz. Już w okresie uczęszczania do (...), odwołujący odbywał praktyki w (...), w ramach umowy o naukę zawodu, z dnia 05.08.1967 r, która obowiązywała do dnia 30.06.1969 r. W ramach umowy odwołujący wykonywał różne prace budowlane na terenie parowozowni lub lokomotywowni.

Po zakończeniu (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących, w okresie od dnia 01 lipca 1969 r odwołujący dobywał wstępny staż pracy w (...) Oddział (...) w T. w oparciu o umowę o odbyciu wstępnego stażu pracy dla młodocianych w przedmiocie przyuczenia do pracy murarza, która była zawarta na okres do dnia 05 lutego 1970 r. Zgodnie z §17 umowy, jeśli młodociany w czasie trwania umowy osiągnie pełnoletniość, umowa trwa nadal ze zmianami wynikającymi z ustania ograniczeń co do rodzaju pracy.

Odwołujący w ramach umowy o odbyciu wstępnego stażu pracy nadal wykonywał tą samą pracę, zajmował się głównie remontem budynków kolejowych na terenie (...), wykonywał wszystkie prace budowlane. Odwołujący wymienione czynności wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

/dowód: zeznania świadka E. G. k 56v, zeznania odwołującego k 57v, akta osobowe H. M./

W dniu 21.09.1970 r odwołujący zdobył tytuł wykwalifikowanego murarza.

W okresie od dnia 28 października 1971 r do dnia 16 października 1973r odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Po zakończeniu służby wojskowej ubezpieczony powrócił na dotychczas zajmowane stanowisko i w okresie od dnia 29 października 1973 r do 30 kwietnia 1977 r odwołujący zatrudniony był w (...) Zarząd (...) w K. na stanowisku rzemieślnika murarza. Wymieniony okres został zaliczony przez organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych.

/dowód: akta osobowe H. M., akta rentowe/

W okresie od dnia 03 maja 1977 r do dnia 31 lipca 1986 r odwołujący zatrudniony był w Hucie (...) na stanowisku murarza pieców urządzeń przemysłowych. Do obowiązków ubezpieczonego należało wymurowywanie pieców służących do wytopu ołowiu i cynku. Ubezpieczony prace wykonywał w różnych Wydziałach, ale na każdym z nich wykonywał tą samą pracę, wymurowywał na gorąco piece przewałowe, szybowe, pracował na wydziale rafinerii i zajmował się wymurowywaniem kotłów w których odbywała się rafinacja ołowiu. Pracował także na spiekalni i wymurowywał taśmę przenoszącą spiek z którego wytapiany był ołów. Razem z odwołującym na tym samym stanowisku pracował R. B., któremu ZUS zaliczył okres zatrudnienia w Hucie (...) do pracy w warunkach szczególnych.

/dowód: zeznania świadka R. B. k 56 v i zeznania ubezpieczonego k 57/

Pracodawca wystawił świadectwo pracy którym wskazał, że odwołujący w okresie zatrudnienia w Hucie (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w wykazie B dział IV prace różne poz 2- prace wykonywane bezpośrednio przy produkcji ołowiu i kadmu oraz przetwórstwie tych metali.

/dowód: akta osobowe H. M./

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o wyżej powołane dowody.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków albowiem były spójne, wzajemnie się uzupełniały i korespondowały z zeznaniami ubezpieczonego. Świadkowie spójnie opisali prace wykonywane przez ubezpieczonego w spornym okresie. Wszyscy przesłuchani świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym, a zatem posiadali szczegółową wiedze na temat pracy ubezpieczonego i jego zakresu obowiązków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zaskarżona decyzja jest nieprawidłowa.

Stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U z 2009 r, nr 153, poz.1227) w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U nr 8,poz 43 ze zm), ubezpieczony urodzony po dniu 31.12.1948 r, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury jeśli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, udokumentował na dzień 31.12.1998 r okres zatrudnienia wynoszący łącznie z okresami składkowymi i nieskładkowymi 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia przy pracach wymienionych w wykazie A- stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W myśl ustępu 2 emerytura o której mowa w ust 1 przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu na dochodu budżetu państwa.

W zakresie określenia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ww. ustawy, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których ubezpieczonym przysługuje prawo do emerytury art. 32 ust. 4 odsyła do uregulowań Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.).

W myśl § 3 i 4 rozporządzenia, pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w załączonym do rozporządzenia wykazie A, nabywa prawo
do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

3. ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestia posiadania przez ubezpieczonego ponad 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego na dzień 31.12.1998 roku nie była sporna.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Organ rentowy do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych zaliczył 3 lata 6 miesięcy i 3 dni, tj okres zatrudnienia od 29 października 1973 r do 30 kwietnia 1977 r w (...) Zarząd (...) w K. na stanowisku rzemieślnika murarza.

Organ rentowy nie zaliczył okresu w którym ubezpieczony po zakończeniu (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących wykonywał pracę w ramach umowy o odbyciu wstępnego stażu pracy od dnia 01 lipca 1967 r. W okresie od dnia 28 października 1971 r do dnia 16 października 1973r odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że zgodnie z § 4 ust 3 rozporządzenia, do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, o których mowa w ust. 1, zalicza się także okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, a także okresy pracy lub służby, o których mowa w § 5-10.

Zawarta w § 4 ust. 3 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego regulacja ma charakter branżowy, gdyż rozszerza zamieszczony w wykazie A katalog prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do wcześniejszej emerytury, o dodatkowe rodzaje pracy lub służby.

Przez przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin rozumieć należy przepisy ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz.U. Nr 23, poz. 99 ze zm.). Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, pracownikami kolejowymi w rozumieniu tej ustawy są osoby pozostające w stosunku pracy w jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa państwowego (...), z wyłączeniem biur projektów kolejowych. W myśl zaś art. 5 ust. 2 ustawy, zatrudnienie pracowników kolejowych w jednostkach (komórkach) organizacyjnych, określonych w ust. 1, zwanych dalej "kolejowymi jednostkami organizacyjnymi", uważa się w rozumieniu ustawy za zatrudnienie na kolei.

W rozpoznawanej spornym było, czy okres zatrudnienia w oparciu o umowę o odbyciu wstępnego stażu pracy, w (...) zaliczyć można do pracy w warunkach szczególnych.

Przede wszystkim należy podkreślić, że okres w którym ubezpieczony wykonywał prace w ramach umowy o odbyciu wstępnego stażu pracy, to okres którym ubezpieczony nie uczęszczał do szkoły, gdyż (...) Szkołę Zawodową skończył w dniu 21 czerwca 1969 r. W dacie zawarcia umowy ubezpieczony miał skończone 17 lat.

Młodociani pobierający naukę zawodu w zakładach pracy w ramach zawartych z tymi zakładami umów byli wprost uważani za pracowników przez art. 4 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 1958 r. Nr 23, poz. 97 z późn. zm.), art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 3, poz. 6 z późn. zm.), art. 5 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 z późn. zm.) - odsyłający do przepisów Kodeksu pracy, a więc także zatrudniania młodocianych w celu przygotowania zawodowego w ramach umowy o pracę (art. 190 i następne k.p.) oraz art. 11 ust. 2 pkt 3 tej ustawy - nakazujący uznawanie za okresy równorzędne z okresami zatrudnienia okresy wykonywania przed dniem 1 stycznia 1975 r. pracy na podstawie umowy o naukę zawodu, przyuczania do określonej pracy lub odbywania wstępnego stażu pracy, a także art. 2 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 z późn. zm.) - nakazujący uznawanie za okresy składkowe przypadające przed dniem wejścia w życie tej ustawy okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r., która to zasada została przejęta przez art. 6 ust. 2 pkt 3 aktualnie obowiązującej ustawy o emeryturach i rentach.

Młodociany odbywający wstępny staż pracy w ramach umowy zawartej z zakładem pracy na podstawie przepisów ustawy o nauce zawodu posiadał status pracownika, również w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oraz ubezpieczeniu społecznym.

W świetle § 2 ust. 1 rozporządzenia, praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego i załącznikach do niego (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152 oraz z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638).

Stosownie do § 6 ust 1 umowy o odbyciu wstępnego stażu pracy, czas pracy młodocianego w okresie wstępnego stażu pracy do ukończenia 16 roku życia wynosi 6 godzin na dobę i 36 godzin tygodniowo, a po ukończeniu 16 roku życia młodocianego obowiązuje normalny czas pracy stosowany w zakładzie pracy.

Odwołujący w dacie zawarcia umowy o odbyciu wstępnego stażu pracy miał ukończony 17 rok życia. Obowiązywał go zatem normalny czas pracy stosowany w zakładzie pracy.

Ponadto zgodnie z obowiązującą wówczas ustawą z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz.U.1958.45.226), obowiązek dokształcania się nie dotyczył młodocianych zatrudnionych w celu odbycia wstępnego stażu pracy po ukończeniu nauki zawodu albo po uzyskaniu kwalifikacji zawodowych przez naukę w szkole (art. 12 ust 5). Odwołujący zatrudniony został w oparciu o umowę o wstępnym stażu pracy po ukończeniu (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących (...) w T.. Nie był zatem to okres w którym ubezpieczony łączył pracę z obowiązkiem dokształcania się. Ubezpieczony mógł i faktycznie wykonywał pracę na stanowisku pracy, do wykonywania której był przyczyny, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co znalazło odzwierciedlenie w zeznaniach świadka E. G. i zeznaniach odwołującego.

Zatem okres od dnia 01 lipca 1969 r do 28 października 1973 r powinien zostać zaliczony do pracy w warunkach szczególnych (4 lata 3 miesiące i 28 dni).

W okresie od dnia 28 października 1971 r do dnia 16 października 1973r odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową.

W wyroku z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 219/09 (niepublikowany), Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. Zgodnie z treścią art. 108 ust 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U z 2004 r, nr 241, poz 2416) w brzmieniu obowiązującym do 05.08.1979 roku, a więc w okresie odbywania zasadniczej służby wojskowej przez ubezpieczonego, okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U nr 44, poz 318), które obowiązywało do 31.08.1979 roku w § 5 ust 1 stanowiło, że żołnierzowi który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych w § 2-4 (tj w terminie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej zgłosił powrót do zakładu pracy), wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Ubezpieczony podjął zatrudnienie w terminie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby, gdyż 29 października 1973 r ubezpieczony został ponownie zatrudniony w (...) Zarząd (...) w K. na stanowisku rzemieślnika murarza. Wymieniony okres został zaliczony przez organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Również okres zatrudnienia ubezpieczonego w Hucie (...) na stanowisku murarza pieców i urządzeń przemysłowych od 03 maja 1977 r do dnia 31 lipca 1986 r tj 9 lat 2 miesiące i 27 dni, należy zaliczyć do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych, albowiem w tym okresie ubezpieczony wykonywał prace wymienione w wykazie A, dział XIV poz 10 ( prace murarskie przy naprawie na gorąco pieców przemysłowych, sklepień paleniskowych w parowozach i żeliwiaków) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Z zebranego materiału dowodowego wynika, że do obowiązków ubezpieczonego należało wymurowywanie na gorąco pieców służących do wytopu ołowiu i cynku.

Prace wykonywane przez ubezpieczonego w tym okresie zaliczają się także do prac wymienionych w wykazie A, dział III, poz 36 (produkcja, przetwórstwo ołowiu oraz powlekanie ołowiem).

W konsekwencji sporny okres pracy wnioskodawcy powinien zostać zaliczony do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Ustalony w sprawie stan faktyczny pozwalał na przyjęcie, że ubezpieczony legitymuje się 15 letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych, do którego należy zaliczyć okres od: 01 lipca 1969 r do 28 października 1973 r, (4 lata 3 miesiące i 28 dni ) oraz od 03 maja 1977 r do dnia 31 lipca 1986 r tj 9 lat 2 miesiące i 27 dni, co daje łącznie z uznanym przez organ rentowy okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze 3 lata 6 miesięcy i 3 dni, łącznie 17 lat i 28 dni.

Na marginesie jedynie zauważyć należy, że nawet zatrudnienia ubezpieczonego przypadający po ukończeniu 18 roku życia i zdobyciu tytułu wykwalifikowanego murarza w dniu 21.09.1970 r ,tj okres od dnia 21.09.1970 r do 28.10.1973 r, (3 lata i 25 dni) wystarcza do uzyskania wymaganego 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. ( 3 lata i 25 dni + 9 lat 2 miesiące i 27 dni + 3 lata 6 miesięcy i 3 dni = 15 lat 9 miesięcy i 3 dni).

Pozostałe przesłanki prawa do emerytury nie były kwestionowane i zostały przez odwołującego spełnione.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję.

(-) SSR del Magdalena Kimel