Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Elżbieta Pietrzak

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2016 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: B. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 31 października 2014 r., znak: I/063249181/25

w sprawie: B. M.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej B. M. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 1 listopada 2014 r. do uzyskania wieku emerytalnego,

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Sygn. akt VI U 4/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 października 2014 roku (znak (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przyznał ubezpieczanej B. M. począwszy od dnia 1 listopada 2014r. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 18 marca 2016r. Decyzję wydano na podstawie orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS, która orzekła, że ubezpieczona jest częściowa niezdolna do pracy do dnia 18 marca 2016r.

Odwołanie od tej decyzji wniosła ubezpieczona, która zakwestionowała stopień niezdolności do pracy ustalony przez ZUS. Wskazała, że stan jej zdrowia jest tego rodzaju, że uzasadnia przyznanie jej prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i przytoczył argumenty zawarte w uzasadnieniu decyzji.

W celu weryfikacji orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych: neurologa, laryngologa oraz specjalisty medycyny pracy. Biegli lekarze sądowi w opinii z dnia 28 października 2015r. orzekli, że ubezpieczona z uwagi na przebieg stwardnienia rozsianego jest nadal całkowicie niezdolna do pracy do od dnia ustania poprzedniego świadczenia, tj. od daty 1 listopada 2014r. do osiągnięcia wieku emerytalnego.

W piśmie procesowym z dnia 14 grudnia 2015r. organ rentowy zakwestionował wnioski biegłych, wskazując, że w sprawie wystąpiła nowa okoliczność istotna orzeczniczo, już po badaniu ubezpieczonej przez Komisję Lekarską ZUS, tj. progresja choroby, na którą wskazuje dopiero karta hospitalizacji ubezpieczonej w Oddziale Neurologicznym w maju 20105r. W związku z powyższym organ rentowy wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, przekazanie sprawy do rozpoznania organowi rentowemu oraz umorzenie postępowania.

Zarządzeniem z dnia 21 grudnia 2015r. biegli zobowiązani zostali do wskazania, czy na orzeczenie u ubezpieczonej całkowitej niezdolności do pracy do czasu osiągnięcia przez nią wieku emerytalnego mają wpływ wyłącznie wyniki badań z maja 2015r, czy biorąc pod uwagę wyłącznie wyniki badań ubezpieczonej znajdujące się w aktach organu rentowego uzasadnione było ustalenie dokonane przez ZUS, że ubezpieczona jest jedynie częściowo niezdolna do pracy do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego, czy też może wynika z niej niezdolność całkowita.

W opinii uzupełniającej z dnia 2 marca 2016r. biegli wskazali, że ubezpieczona choruje na stwardnienie rozsiane od wielu lat. Przebieg choroby ubezpieczonej jest obecnie wtórnie postępujący z coraz gorszą odpowiedzią na stosowane leczenie. Biegli zwrócili uwagę, że w okresie kilkuletnim nigdy nie nastąpiła znacząca remisji objawów i zawsze objawy choroby występowały z upośledzeniem sprawności organizmu i ustroju, a kolejne obserwacje tylko potwierdzały niekorzystny postęp choroby. Leczenie szpitalne z maja 2015r, na które powoduje się organ rentowy, zdaniem biegłych, jedynie potwierdziło wcześniej istniejące schorzenia i ich dalszy postęp, co było już wiadome wcześniej również lekarzom orzecznikom ZUS.

W piśmie procesowym z dnia 5 kwietnia 2016r. organ rentowy wskazał, że nie akceptuje wyjaśnień biegłych. Wskazał, że według skali EDSS ubezpieczona osiągnęła wynik 4, co oznacza zdolność po pokonania bez odpoczynku i pomocy poniżej 500 m i do pracy zarobkowej. Wniósł o powołanie II zespołu biegłych sądowych.

W kolejnej opinii uzupełniającej z dnia 20 kwietnia 2016r. biegli wskazali,, że skala EDSS jest tylko jedyną ze skal służących do oceny niesprawności chorych na stwardnianie rozsiane. Podali także, że organ rentowy odniósł się tylko do możliwości pokonania dystansu przez ubezpieczoną, natomiast nie odniósł się do oceny pozostałych układów, które zawiera ta skala. W przypadku ubezpieczonej obok niedowładu czterokończynowego stwierdzono również nasilony zespól móżdżkowy, który zaburza koordynację ruchową i ma istotny wpływ na sposób poruszania się ubezpieczonej. Biegli wskazali ponadto, że także sprawność kończyn górnych, funkcji poznawczych i zaburzeń nastroju u ubezpieczonej uległy zaburzeniom. W związku z powyższym podtrzymali swoje dotychczasowe stanowisko.

W piśmie procesowym z dnia 13 czerwca 2016r. organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko co do oceny opinii biegłych oraz wniosku o powołanie II zespołu biegłych.

Decyzją z dnia 9 sierpnia 2016r. organ rentowy ustalił ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 18 kwietnia 2017r. tj. do dnia osiągniecia przez ubezpieczoną wieku emerytalnego.

Na rozprawie w dniu 25 października 2016r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowisko. Ubezpieczona wskazała, że odkąd jest na rencie, zawsze była to renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a jej choroba cały czas postępuje.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczona B. M. ma 60 lat. Z zawodu jest kucharką. Od lat młodzieńczych cierpi na stwardnienie rozsiane, które wówczas nie zostało jednak zdiagnozowane.

Bezsporne.

Decyzją z dnia 16 czerwca 2016r. przyznano ubezpieczonej rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Zgodnie z orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 3 kwietnia 2012r. ustalono całkowitą niezdolność do pracy ubezpieczonej do dnia 18 marca 2016r. W lipcu 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych z urzędu w trybie nadzoru nad wykonywaniem orzecznictwa lekarskiego postanowił zweryfikować prawidłowość ustalanego u ubezpieczonej stopnia niezdolności do pracy i skierował ubezpieczoną na badanie przez Komisję Lekarską ZUS. Komisja w orzeczeniu z dnia 16 października 2014r. stwierdziła, że ubezpieczona nie jest całkowicie niezdolna do pracy- jest częściowo niezdolna do pracy do dnia 18 marca 2016r. Orzeczenie to stało się podstawą do wydania z urzędu zaskarżonej decyzji.

Dowód: decyzja z dnia 16.06.2005.- k. 35 akt rentowych, orzeczenie Komisji- k. 79, zaskarżona decyzja- k .81.

Ubezpieczona choruje na stwardnienie rozsiane. Rozpoznano u niej następujące schorzenia: niedowład czterokończynowy i zespół móżdżkowy objawowy, chorobę zwyrodnieniowa kręgosłupa, zespół bólowy lędźwiowo- krzyżowy objawowy, przewlekłe zapalenie ucha środkowego lewego, głęboki niedosłuch przewodzeniowy po lewej stronie oraz niedosłuch przewodzeniowy po prawej stronie średniego stopnia. Ubezpieczona pozostaje w systematycznej opiece neurologa z powodu stwardnienie rozsianego, które prawdopodobnie rozwijało się od 17 roku życia ubezpieczonej. Schorzenia pod postacią zawrotów głowy i zaburzeń równowagi ulegało stopniowej progresji: w roku 2004r. była hospitalizowana w oddziale neurologii, ponowna hospitalizacja odbyła się w roku 2007 z powodu progresji zmian demielinizacyjnych. W trakcie ostatniej hospitalizacji w roku 2015r. ubezpieczoną zakwalifikowano do leczenia immunomodulacyjnego.

Dowód: opinia I zespołu biegłych z dnia 728.10.2015r. – k. 18-19V akt sprawy, wraz z opiniami uzupełniającymi dnia 2.03.2016r- k. 48 oraz z dnia 20.04.2016r. – k. 62 akt sądowych.

Ubezpieczona po dniu 31 października 2014r. była i jest nadal całkowicie niezdolna do pracy- do czasu osiągniecia wieku emerytalnego.

Dowód: wnioski opinii biegłych – k. 40 akt sądowych.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumentację medyczną z leczenia powódki zgromadzoną w aktach sprawy oraz teczkach orzeczniczych ZUS, prawdziwości której strony nie kwestionowały a także na podstawie opinii głównej oraz opinii uzupełniających zespołu biegłych lekarzy sądowych. Sąd Okręgowy podzielił ustalenia i wnioski zawarte w tych opiniach zarówno w zakresie oceny stopnia niezdolności ubezpieczonej do pracy oraz przewidywanego czasu trwania tej niezdolności. Uznając opinię główną za wyczerpującą, rzetelną a wnioski w niej zawarte za jednoznaczne i w szczegółowy, klarowny sposób ustalające stan zdrowia ubezpieczonej, Sąd Okręgowy uczynił ją podstawą swojego rozstrzygnięcia. Biegli w sposób szczegółowy w opiniach uzupełniających z dnia 2 marca 2016r. oraz 20 kwietnia 2016r. odnieśli się do zastrzeżeń organu rentowego zgłoszonego do opinii głównej. Wyczerpująco i precyzyjnie wyjaśnili swoje stanowisko i zawarli w opiniach uzuzpłeniających argumenty skutecznie odpierające zarzuty organu rentowego. W związku z powyższym Sąd oddalił wniosek dowodowy ZUS o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego zespołu biegłych uznając sprawę za wyjaśnioną, a w konsekwencji wniosek za zbyteczny i skutkujący jedynie przewlekaniem i tak bardzo długo toczącego się postępowania a dodatkowo zmierzającym również do generowaniem kolejnych, niecelowych kosztów. Nie można bowiem było przyjąć, że istniała konieczność dopuszczenia dowodu z kolejnej opinii zespołu biegłych, tylko dlatego, że złożona opinia i opinie uzupełniające były w dalszym ciągu dla pozwanego niekorzystne i nie zgadzał się on z ich wnioskami. Przepis art. 278 § 1 k.p.c. stanowi, iż w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia opinii. Na jego podstawie dowód z opinii biegłego podlega ocenie sądu przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c. Do utrwalonych poglądów należy to, że potrzeba powołania kolejnego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii.

Opinia główna łącznie z opiniami uzupełniającymi w sposób jednoznaczny i rzeczowy wyjaśniły z jakiego powodu ubezpieczona nie jest osobą zdolną do wykonywania zatrudnienia. W sposób rzetelny opisały przebieg stwardniania rozsianego, na które od lat cierpi ubezpieczona, obecny stan zdrowia ubezpieczonej, oraz ten aktualny na dzień badania przez komisję lekarską ZUS w październiku 2014r., biegli szczegółowo również wyjaśnili, jakie są rokowania na przyszłość w związku z postępującym charakterem schorzenia, jakim jest stwardnienie rozsiane. Opinia uzupełniająca z dnia 2 marca 2016r. obaliła również podniesiony w zastrzeżeniach do opinii głównej przez organ rentowy argument, że wynik badania MRI, wykonanego w trakcie hospitalizacji ubezpieczonej w maju 2015r. na oddziale neurologii stanowi nową okoliczność, nieznaną ZUS w trakcie wydawania decyzji. Bo o ile bowiem istotnie ZUS nie był wówczas w posiadaniu wyniku tego badania (wykonane zostało przecież dopiero kilka miesięcy później), to, jak wskazali biegli w opinii uzupełniającej z dnia 2 marca 2015r. w wieloletnim przebiegu stwardnienia rozsianego u ubezpieczonej w okresie nigdy nie nastąpiła znacząca remisji objawów i zawsze objawy choroby występowały z upośledzeniem sprawności organizmu. Zatem diagnostyka dokonana w warunkach szpitalnych w maju 2015r, jedynie potwierdziło wcześniej istniejące schorzenia i ich dalszy postęp, nie ujawniając żadnych nowych okoliczności. Argumentacja ta jest logiczna i przekonała orzekający w niniejszej sprawie Sąd.

Sąd uznał zatem opinie biegłych za miarodajne dla oceny stopnia zdolności powódki do pracy, jak również co do czasu trwania tej niezdolności.

Biorąc powyższe pod uwagę Sad stwierdził, że odwołanie ubezpieczonej winno zostać uwzględnione.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016, r. poz. 887) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy,

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3) niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. Przy czym w myśl art. 12 wspomnianej wyżej ustawy – niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w myśl art. 58 ust. 1 pkt. 5 ustawy uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ustawy rentowej). Oceniając stopień niezdolności do pracy należy, w myśl art. 13 ustawy, uwzględnić stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Jak wynika z wniosków wydanych przez biegłych opinii odwołująca jest nadal począwszy od dnia 1 listopada 2014r. całkowicie niezdolna do pracy. Schorzenie podstawowe, z którym boryka się ubezpieczona- stwardnienie rozsiane- jest chorobą postępującą. Stan ubezpieczonej w chwili badania ją przez Komisję Lekarską ZUS w październiku 2014r, nie uległ poprawie od czasu ostatniego badania dokonanego przez Lekarza Orzecznika ZUS w roku 2012r., a wręcz uległ pogorszeniu. Stan ten powoduje całkowitą niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia przez ubezpieczoną wieku emerytalnego.

W tej sytuacji Sąd, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym opinię biegłych, uznał, że odwołanie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie, bowiem spełnia ona wszystkie warunki niezbędne do przyznania żądanego świadczenia i zgodnie z art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję orzekając jak w punkcie 1. wyroku.

W punkcie 2. wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 ust. la ustawy emerytalnej z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, bowiem decyzja ZUS wydana została jeszcze przed wykonaniem przez ubezpieczoną badania MRI, które w sposób jednoznaczny potwierdziło zmiany, jakie stwardnienie rozsiane dokonało w jej organizmie. Wprawdzie zmiany te istniały już na dzień badania przez Komisję Lekarską ZUS, jednak, Komisja Lekarska nie dysponując wynikiem tego badania, nie mogła ich rozpoznać i prawidłowo ocenić. Dopiero w toku niniejszego postępowania okazało się, że to ten wynik był najbardziej miarodajny dla oceny faktycznego stanu zdrowia ubezpieczonej oraz jej stopnia niezdolności do pracy.

SSO Elżbieta Pietrzak