Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2016 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: J. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 29 października 2015 r., znak:(...)

w sprawie: J. F.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. F. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 sierpnia 2015 r. do dnia 30 września 2017 r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonemu J. F. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie art.57 w związku z art.58 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, bowiem ubezpieczony w odniesieniu do którego Lekarz Orzecznik stwierdził w orzeczeniu z dnia 1.09.2015 r. iż jest on całkowicie niezdolny od pracy od dnia 25.04.2015 r. do dnia 30.09.2017r., udowodnił jedynie 29 lat, 10 miesięcy i 14 dni okresów składkowych. Organ rentowy wskazał ponadto, że w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o rentę ubezpieczony legitymował się stażem ubezpieczeniowym w rozmiarze 2 lat, 8 miesięcy i 18 dni.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony powołał się na to, że spełnia warunki do uzyskania prawa do renty.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W toku postępowania przed Sądem Okręgowym ubezpieczony wniósł o zaliczenie mu jako okresu składkowego okresu pracy u S. B. (1) w okresie od 16.10.2001 r. do dnia 31.12.2001 r. w charakterze pomocnika murarza.

Organ rentowy wyjaśnił w piśmie procesowym, że powyższego okresu organ rentowy nie zaliczył z uwagi na brak zgłoszenia ubezpieczonego przez pracodawcę do ubezpieczenia społecznego.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Ubezpieczony J. F. został uznany orzeczeniem Lekarza Orzecznika z dnia 1.09.2015 r. za całkowicie niezdolnego do pracy od dnia 25.042015 r. do dnia 30.09.2017 r. z uwagi na zawał serca, który przeszedł w dniu 25.04.2015 r.

W dniu 10.08.2015 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do renty. Decyzją z dnia 29.10.2015 r. organ rentowy odmówił prawa do renty z powodu niespełnienia przez ubezpieczonego warunków stażowych. Organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu 29 lat, 10 miesięcy i 14 dni okresów składkowych, nie zaliczył natomiast jako okresu składkowego pracy u S. B. (1) w okresie od 16.10.2001 r. do dnia 31.12.2001 r.

okoliczności bezsporne.

W odniesieniu do zatrudnienia ubezpieczonego u S. B. (2), Sąd Okręgowy, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego ustalił, że ubezpieczony J. F. zatrudnił się u S. B. (1) na podstawie ustnej umowy o pracę w dniu 16.10.2001 r. i pracował do 31.12.2001 r. jako pomocnik murarza, wynagradzany kwotą wynagrodzenia brutto - 760 zł. Pracował na budowach domków jednorodzinnych w okolicach P. razem ze świadkami J. G. i S. N. oraz innymi pracownikami. Świadek J. G. pracował u S. B. (1) w okresie 4.05.1999 r. do 31.12.2001 r. jako pracownik fizyczny i od 3.06.2002 r. do 27.12.2002 r. jako pomocnik murarza. Świadek S. N. pracował u S. B. (1) w okresie od 12.10.1998 r. do 31.12.2001 r. jako pracownik fizyczny i od 3.06.2002 r. do 27.12.2002 r. jako pomocnik murarza. S. B. (1) prowadził działalność gospodarczą od 1996 r. Pracę realizował na terenie powiatu (...) i ubezpieczonego oraz pozostałych pracowników woził na poszczególne budowy osobiście albo robił to jego pracownik S. N.. S. B. (1) zgłosił pracowników do ubezpieczenia społecznego w ZUS-ie. Najpierw opłacał składki terminowo a potem z uwagi na problemy finansowe nie opłacał składek terminowo. Ubezpieczony J. F. pracował u S. B. (1) w spornym okresie jako pracownik, codziennie po 8 godzin pod jego kierownictwem. Ubezpieczony w spornym okresie nie korzystał z urlopu bezpłatnego. Ubezpieczony J. F. mieszkał w J. i stamtąd wraz z innymi pracownikami dojeżdżał na konkretną budowę samochodem S. B. (1). W 2011 r. ubezpieczony pracował także dodatkowo u S. B. (3) (poza okresem od 16.10.2001 r. do 31.12.2001r.)Od początku zatrudnienia S. B. (1) wypłacał pracownikom wynagrodzenia zaliczkowo a także czasami z opóźnieniem ale w efekcie zapłacił ubezpieczonemu pełne wynagrodzenie za cały okres zatrudnienia. S. B. (1) zawiesił prowadzenie swojej działalności i dlatego stosunki pracy z pracownikami, w tym z ubezpieczonym, rozwiązały się z końcem 2001 roku. S. B. (1) podjął w 2002 roku prowadzenie działalności, ponownie zatrudnił pracowników od 3.06.2002 r., w tym także ubezpieczonego, który pracował do 10.10.2003 r. Ubezpieczony dostał od pracodawcy świadectwo pracy, potwierdzające sporny okres zatrudnienia od 16.10.2001 r. do 31.12.2001 r. i PIT 11, który wykazywał wynagrodzenie roczne, uwzględniające fakt, że w 2001 roku ubezpieczony pracował dodatkowo u S. B. (1) poza okresem wskazanym w świadectwie pracy z dnia 3.12.2001 r.

dowód: zeznania świadków J. G. i S. N., S. B. (1) i ubezpieczonego-zapis protokołu rozprawy k.91 i 106, świadectwa pracy ubezpieczonego oraz umowa o pracę z dnia 3.06.2002r. i inne dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonego, PIT 11 k.50.

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów w aktach sprawy oraz aktach osobowych ubezpieczonego prowadzonych przez S. B. (1), których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz zeznań świadków i samego ubezpieczonego, którym jako zgodnym i uzupełniającym się wzajemnie oraz znajdującym oparcie w dokumentach w aktach osobowych ubezpieczonego, dał wiarę.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe, zdaniem Sądu Okręgowego, prowadzi do wniosku, że odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.

Spornym w sprawie było to, czy do okresu składkowego 29 lat, 10 miesięcy i 14 dni, które uznał ubezpieczonemu organ rentowy należy doliczyć okres pracy od dnia 16.10.2001r. do 31.12.2001r. u S. B. (1). Postępowanie dowodowe wykazało niezbicie, że ubezpieczony faktycznie w tym okresie pracował u S. B. (1), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy i nie korzystał w tym okresie z urlopu bezpłatnego. Organ rentowy nie kwestionował w toku postępowania faktu pracy ubezpieczonego w spornym okresie a swoje stanowisko, odmawiajace przyznania ubezpieczonemu prawa do renty, uzasadniał jedynie faktem, że (...) nie wykazał, by pracodawca ubezpieczonego odprowadził składki na ubezpieczenie społeczne za ubezpieczonego za okres objęty świadectwem pracy z dnia 3.12.2001 r.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, okresami składkowymi są co do zasady okresy ubezpieczenia. Wprawdzie, użyte w tej ustawie określenie okres ubezpieczenia oznacza, według ustawowej definicji, okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okresy nieopłacania składek w razie przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego maksymalnej kwoty rocznej podstawy ich wymiaru (art. 4 pkt 5 tej ustawy). Równocześnie okresy opłacania składek są okresami składkowymi pod warunkiem zapłaty należnych składek na ubezpieczenia społeczne tylko wtedy, gdy przepisy tej ustawy tak wyraźnie stanowią, np. art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3a oraz art. 6 ust. 2 pkt 1c, pkt 9, 10, 11a, 12a,13a, 14a,15 i 16. Ponadto z art. 5 ust. 4 tej ustawy wyraźnie wynika, że tylko przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla płatników składek zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a ponadto osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność - nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie. Z wymienionych regulacji prawnych łącznie wynika, że okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia, za które płatnicy składek powinny opłacić należne składki za ubezpieczonych, a ponadto okresy opłacania składek przez płatników na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz "szczególne" ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z płatnikami prowadzącymi pozarolniczą działalność, które to osoby współpracujące we własnym interesie prawnym, bo ze względu na niezdefiniowany prawnie stosunek współpracy, mają obowiązek osobistego zgłoszenia się do ubezpieczeń społecznych (art. 36 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2016 r. (II UK 194/15 LEX nr 2048969) wypowiedziano pogląd, że przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy składkowe uwzględnia się jako okresy ubezpieczenia (art. 6 ust. 1 pkt 1 u.e.r.f.u.s.), bez względu na to, czy płatnik niebędący ubezpieczonym opłacił należne za niego składki, ponieważ przy weryfikacji okresów uwzględnianych do ustalenia prawa i wysokości emerytury lub renty nie uwzględnia się okresów, za które nie zostały opłacone składki tylko, gdy płatnik składek zobowiązany do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność (płatnikami takich składek) nie opłacił składek na takie ubezpieczenia społeczne. W uzasadnieniu tego wyroku wskazano, że stosunkach prawa ubezpieczeń społecznych obowiązek zgłaszania do ubezpieczeń społecznych co do zasady spoczywa na płatnikach składek, którzy są także zobowiązani do obliczania, rozliczania i opłacania należnych składek ewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w przypadku ubezpieczonych niebędących płatnikami składek należnych od płatnika (art. 40 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej). Także inne obowiązki określone w Rozdziale 4 ustawy systemowej - dotyczące zgłaszania do ubezpieczeń społecznych, prowadzenia kont i rejestrów oraz zasad rozliczania składek i zasiłków - obarczają, co do zasady, wyłącznie płatników składek, przeto nie ma podstaw prawnych ani uzasadnienia do przerzucania odpowiedzialności za zaległości składkowe na ubezpieczonych za zaniechania nierzetelnych płatników składek, którzy uchylili się od zapłaty składek należnych za ubezpieczonych niebędących ich płatnikami. Wprawdzie ustawowym uprawnieniem ubezpieczonych niebędących płatnikami składek jest zwrócenie się o informację w sprawie działań Zakładu zmierzających do ściągnięcia należnych składek od płatnika (art. 40 ust. 1a ustawy systemowej), a ponadto ubezpieczony może zgłaszać na piśmie lub do protokołu u płatnika składek reklamacje dotyczące sprostowania imiennych informacji zawartych w imiennych raportach miesięcznych (art. 41 ust. 11), ale to organ ubezpieczeń społecznych po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, kontroli lub korekt danych o składkach należnych za ubezpieczonych niebędących płatnikami wydaje decyzje o ustaleniu wymiaru składek i ich poborze od płatników składek (art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy). Zaległości składkowe podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej (art. 24 ust. 1-4 ustawy systemowej). Warto też sygnalizować, że składki należne podlegają waloryzacji, choćby uległy przedawnieniu (art. 40 ust. 1b). Wszystko to oznacza, że organ ubezpieczeń społecznych ma ustawowy obowiązek wymierzania i ściągania zaległości składkowych w razie powzięcia informacji o nieopłacaniu składek należnych za ubezpieczonego niebędącego płatnikiem składek, jeżeli nierzetelny płatnik nie opłaca należnych składek lub opłaca jej w zaniżonej wysokości. Wyklucza to przerzucanie na ubezpieczonych niebędących płatnikami składek ryzyka i niekorzystnych skutków prawnych nierealizowania obowiązku składkowego (nieopłacania należnych składek za ubezpieczonych) przez nierzetelnych płatników. Przeciwnie, w razie zaniechania lub zaniedbania obowiązku składkowego przez płatników organ ubezpieczeń społecznych ma obowiązek wymierzania, poboru i egzekucji składek należnych bez możliwości przerzucania niekorzystnych skutków prawnych na ubezpieczonych niebędących płatnikami składek.

Sąd Okręgowy podziela w pełni pogląd Sądu Najwyższego, uznając, że ma on zastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy.

Skoro ubezpieczony bezspornie przepracował zakwestionowany okres, to należy zaliczyć go do okresów składkowych ubezpieczonego. Oznacza to, że po doliczeniu okresu pracy od dnia 16.10.2001 r. do 31.12.2001 r. do niespornego już stażu składkowego ubezpieczonego, stwierdzić można , że ubezpieczony posiada ponad 30 letni okres składkowy.

Zgodnie z art. 58 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS :

1. Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1)1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2)2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3)3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4)4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5)5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

2. Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

3. Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.

4. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony posiada 30 letni okres składkowy, Lekarz Orzecznik w orzeczeniu z dnia 1.09.2015 r. orzekł, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy od dnia 25.04.2015 r. do dnia 30.09.2017 r., dlatego Sąd Okręgowy, na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c., uwzględniając fakt, że wniosek o rentę został złożony 10.08.2015 r., orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Na postawie art.118 ust 1a ustawy emerytalnej orzeczono o baraku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie staniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, bowiem potwierdzenie okresów zatrudnienia i ubezpieczenia ubezpieczonego wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem.

SSO Ewa Milczarek