Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: IV RC 55/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym :

Przewodniczący - SSR Agnieszka Kubica

Protokolant - Katarzyna Acela

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2016 r. w Gdańsku

sprawy

sprawy z powództwa C. K. (1)

przeciwko J. K. (1)

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

I.  oddala powództwo;

II.  kosztami sądowymi w kwocie 180zł (sto osiemdziesiąt złotych) obciąża powoda C. K. (1) uznając je za uiszczone;

III.  zasądza od powoda C. K. (1) na rzecz pozwanej J. K. (1) 900zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

sygn. IVRC 55/16

UZASADNIENIE

C. K. (1) w dniu 07.12.2015r. wniósł przeciwko swojej córce J. K. (1) pozew o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny powoda wobec pozwanej ustał z dniem 01.01.2016r. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwana ma 20 lat. Alimenty na rzecz pozwanej zostały ustalone w wyroku orzekającym rozwód w 2001r. Powodowi nie udało się nakłonić pozwanej do kontaktu z nim w celu uzyskania przez powoda informacji, czy pozwana jeszcze się uczy. Dlatego jest zmuszony wystąpić na drogę sądową, by to ustalić.

W odpowiedzi na pozew J. K. (1) wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwana zaprzeczyła, jakoby powód próbował się z nią kontaktować. Pozwana wskazała, że studiuje na 6 semestrze na (...) G. na kierunku Ochrona (...). Są to studia stacjonarne, w języku angielskim, kierunek nie jest prowadzony w formie studiów zaocznych. Pozwana wskazała także, że jest pod opieka poradni zdrowia psychicznego, ma nerwicę natręctw. uczęszcza na psychoterapię. Jest także pod opieką alergologa i endokrynologa. Pozwana mieszka w wynajmowanym mieszkaniu, co kosztuje ok. 1300 zł miesięcznie. Pozwana podkreśliła, że mimo ukończenia 23 lat i podejmowania prac dorywczych nie jest w stanie się samodzielnie utrzymać.

Przed zamknięciem rozprawy pozwana wniosła o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej stawce minimalnej, tj. w wysokości 1200 zł (k. 185).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana J. K. (1) ur. (...) jest synem powoda C. K. (1) i B. K.. i Z. P.. rodziców pozwanej zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 23.05.2001r. sygn. IIC 4084/00. Z małżeństwa tego pochodzi także A. K., wobec której obowiązek alimentacyjny powoda ustał. W wyroku rozwodowym ustalono alimenty należne od C. K. (1) na rzecz małoletnich wówczas córek w kwotach po 300 zł na rzecz każdej z nich.

(dowód: wyrok: k. 42 akt sygn. IIC 4084/00)

Po rozwodzie rodziców pozwana mieszkała z matką. Powód nie wywiązywał się prawidłowo z obowiązku alimentacyjnego, prowadzona jest egzekucja komornicza. Obecnie powód reguluje bieżące alimenty oraz spłaca zaległości.

Pozwana aktualnie mieszka z koleżanką we wspólnie wynajmowanym mieszkaniu. Czynsz najmu wynosi 1100 zł plus opłaty.

(dowód: - kosztorys: k. 102

- umowa najmu i rachunki za czynsz najmu: k. 44-48

- rachunki mieszkaniowe: k. 50-53

- przesłuchanie pozwanej J. K.: k. 114-115)

J. K. (1) jest studentką studiów stacjonarnych na (...) G. Wydziale Chemicznym na kierunku Ochrona (...). Są to studia inżynierskie I stopnia w języku angielskim. Planowany termin ukończenia studiów to styczeń 2017r. W 2015r. pozwana korzystała z urlopu dziekańskiego w wymiarze jednego semestru.

(dowód: - zaświad. (...) G.: k. 33

- przesłuchanie pozwanej J. K.: k. 114-115)

Pozwana obecnie nie pracuje, jest po złamaniu ręki. Od 16 roku życia pozwana podejmowała się prac dorywczych, pracowała także w okresie studiów. Pracowała jako barista z wynagrodzeniem ok. 1030 zł netto miesięcznie, na umowę zlecenie w (...) Sp. z o.o. hotelu (...) by H. w G. jako pomocnik recepcjonisty i recepcjonista czy w wydawnictwie (...) S.A.

(dowód: - umowy i zaświad. o zarobkach: k. 34-36, 54-56, 105-111

- dokumentacja medyczna: k. 70--71

- przesłuchanie pozwanej J. K.: k. 114-115)

Pozwana ma problemy zdrowotne, od 2014r. pozostaje pod opieką poradni zdrowia psychicznego. Obecnie uczęszcza także na psychoterapię. Na leki pozwana wydaje 35 zł miesięcznie. Pozwana leczy się także u endokrynologa, wizyta kosztuje 100 zł co 2-3 miesiące.

Do kosztów utrzymania pozwanej należą także wydatki na wyżywienie, odzież, bilet miesięczny, środki czystości, telefon i internet.

(dowód: - dokumentacja medyczna: k. 40-43, 64-69

- kosztorys k. 102-103: k. 70--71

- przesłuchanie pozwanej J. K.: k. 114-115)

Matka pozwanej B. K. pracuje w (...) Centrum (...) w G. jako pielęgniarka z wynagrodzeniem 2900-3100 zł netto. Matka pozwanej wspiera córkę rzeczowo.

(dowód: - informacja o zarobkach B. K.: k. 124-129

- PIT-37 za 2015r.: k. 120-123

- przesłuchanie pozwanej J. K.: k. 114-115)

Powód C. K. (1) pracuje w (...) Sp. z o.o. jako kierowca z wynagrodzeniem brutto ok. 5030 zł miesięcznie, przy czym wynagrodzenie jest obciążone zajęciem komorniczym. Powód otrzymuje także diety. Powód nie posiada innych dochodów. Pozostaje w związku małżeńskim z M. K., która nie pracuje, sprawuje opiekę nad niepełnosprawnym synem.

(dowód: - PIT-37 za 2015r.: k. 162-166

- PIT-11 za 2015r.: k. 167

- zaświad. o zarobkach: k. 168-174

- przesłuchanie powoda C. K.: k. 113-114)

Powód mieszka w miejscowości Z., gm. C. w woj. (...). Powód mieszka z żona i dwójką synów w wieku 10 i 11 lat. Starszy syn powoda D. K. jest dzieckiem niepełnosprawnym, rozpoznano u niego zaburzenia lękowo – depresyjne z dogmatyzacją objawów i trudnościami w nauce, jest pod opieką poradni zdrowia psychicznego i ma indywidualne nauczanie.

(dowód: - orzeczenie o niepełnosprawności.: k. 151

- przeczenie i opinia (...) w C..: k. 154-158

- zaświad. lekarskie: k. 159-161

- przesłuchanie powoda C. K.: k. 113-114)

Strony nie utrzymują kontaktów. Powód próbował skontaktować się z pozwana m. in. poprzez F., ale pozwana nie zareagowała.

(bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony powyżej stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyjaśnienia stron oraz przedłożone przez strony do akt dokumenty. Wiarygodność dokumentów nie była przez strony kwestionowana, nie budzi też wątpliwości Sądu.

Sąd miał na uwadze, że okoliczności faktyczne sprawy nie były między stronami sporne, strony jedynie odmiennie oceniały, czy w niespornych okolicznościach sprawy powoda nadal obciąża obowiązek alimentacyjny wobec pozwanej.

Roszczenie powoda znajduje podstawę prawną w art. 189 kpc w zw. z art. 133 § 1 kro. Art. 189 kpc stanowi, że każdy, kto ma w tym interes prawny, może żądać ustalenia przez Sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Nie może budzić wątpliwości, że powód ma interes prawny w dochodzeniu ustalenia, że jego obowiązek alimentacyjny wobec pozwanej wygasł. Z kolei art. 133 § 1 kro stanowi, że rodzice obowiązani są do alimentowania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Cytowany przepis art. 133 § 1 kro nie uzależnia istnienia obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dziecka od osiągnięcia przez dziecko określonego wieku, a od nabycia przez nie zdolności do samodzielnego utrzymania się. Chodzi przede wszystkim o zdobycie przez dziecko wykształcenia, zawodu, stosownie do jego predyspozycji i uzdolnień.

Pozwana J. K. (1) ma 23 lata. Nie jest to jednak jednoznaczne z osiągnięciem przez nią zdolności do samodzielnego utrzymania się. Pozwana podjęła bowiem studia inżynierskie, aktualnie jest studentką ostatniego semestru studiów stacjonarnych na (...) G.. Powód nie podnosił, by pozwana nie posiadała predyspozycji do ukończenia tych studiów czy nadmiernie przedłużała naukę. Jednorazowe skorzystanie z urlopu dziekańskiego nie oznacza, że rodzice pozwanej winni zostać zwolnieni z obowiązku łożenia na jej utrzymanie. Pozwana argumentowała, że z powodu kontynuowania nauki nie jest w stanie pracować w pełnym wymiarze czasu, co pozwoliłoby jej na samodzielne utrzymanie się. Nie można także zarzucić pozwanej, że nie wykorzystuje swoich możliwości zarobkowych, podejmuje bowiem dorywcze zatrudnienie już od kilku lat, co pozwala pozwanej na częściowe zaspokajanie jej potrzeb własnymi siłami. Pozwana przedstawiła swoje potrzeby i koszty utrzymania, które należy szacować na poziomie rzędu co najmniej 1700 zł miesięcznie. Co prawda pozwana zawyżyła swoje wydatki w niektórych pozycjach, to jednak suma 1700 zł miesięcznie w przypadku osoby studiującej i wynajmującej mieszkanie jest kwotą odpowiadającą warunkom rynkowym i zasadom doświadczenia życiowego. Sąd miał także na uwadze, że pozwana pozostaje pod stała specjalistyczną opieką lekarską i wymaga psychoterapii. Zestawienie usprawiedliwionych potrzeb pozwanej z osiąganymi przez nią do tej pory dochodami z prac dorywczych czy umów zleceń nakazując stwierdzić, że istotnie pozwana nie jest w stanie się samodzielnie utrzymać, a zatem oboje rodzice pozwanej są nadal do alimentacji zobowiązani.

W toku procesu, po zapoznaniu się z odpowiedzią na pozew, powód przedstawił propozycję utrzymania alimentów do stycznia 2017r., kiedy to – zgodnie z informacją(...) G. – przypada termin ukończenia studiów przez pozwaną. Sąd nie mógł uwzględnić tego stanowiska powoda, jako że orzeczenie wydaje się biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 kpc). Skoro w momencie zamknięcia rozprawy pozwana nadal była studentką i nie upłynął termin ukończenia przez nią studiów, nie było możliwe orzekanie, ze obowiązek alimentacyjny powoda wygaśnie w dacie późniejszej niż data wyrokowania. Nie można także dzisiaj stwierdzić, czy nie wystąpią w przyszłości takie okoliczności, które nakażą utrzymanie obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej także w późniejszym okresie.

Na rozprawie w dniu 05.08.2016r. C. K. (1) wniósł o zbadanie zasadności utrzymania obowiązku alimentacyjnego wobec pozwanej w kontekście trudnej sytuacji materialnej powoda i jego rodziny. Istotnie rodzice dziecka pełnoletniego mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, co wynika z regulacji art. 133 § 3 kro. W ocenie Sądu powód jednak nie wykazał, by łożenie przez niego alimentów w wysokości po 300 zł miesięcznie stanowiło dla niego nadmierny uszczerbek. Powód zeznał, że gdyby nie potrącenia komornicze, łącznie z dietami jego miesięczne dochody netto wynosiłyby ok. 4000 zł. Oznacza to, że alimenty stanowiłyby jedynie ok. 7,5% miesięcznych dochodów powoda. To, że powód otrzymuje znaczne niższe wynagrodzenie do wypłaty, jest wynikiem tego, że posiada znaczne zaległości z tytułu alimentów. Powód w przeszłości nie wywiązywał się bowiem należycie z obowiązku alimentacyjnego, a to nakazuje ocenić podniesienie przez powoda zarzutu z art. 133 § 3 kro jako sprzecznego z zasadami współżycia społecznego.

Reasumując powyższe ustalenia i rozważania Sąd doszedł do przekonania, że powód nie wykazał, aby pozwana uzyskała zdolność do samodzielnego utrzymania się. Nie wykazał także, by istniały podstawy do uchylenia się przez powoda od alimentowania pozwanej w oparciu o treść cyt. wyżej art. 133 § 3 kro. Tym samym, zdaniem Sądu, powództwo jest bezzasadne, także w kontekście regulacji art. 5 kc, który odmawia ochrony roszczeniom sprzecznym z zasadami współżycia społecznego. Stąd też na zasadzie art. 198 kpc w zw. z art. 133 § 1 i § 3 kro a contrario w zw. z art. 5 kc orzeczono jak w pkt I sentencji.

Kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na zasadzie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 kpc orzeczono o kosztach sądowych jak w pkt II sentencji.

Jako że powód przegrał proces stosownie do art. 98 § 3 kpc powód zobowiązany jest zwrócić pozwanej poniesione przez nią koszty zastępstwa procesowego. W niniejszej sprawie, jako że pozew wpłynął przed dniem 01.01.2016r. znajdują zastosowanie stawki wynagrodzenia adwokackiego przewidziane w rozporządzeniu Min. Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie(…). Stawka minimalna wynagrodzenia adwokata w niniejszej sprawie wynosi 600 zł (§ 6 pkt 3 rozporządzenia). Stosownie do § 2 ust. 1 i 2 przy zasądzaniu opłaty za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, charakter sprawy i wkład pracy adwokata do jej wyjaśnienia, przy czym wynagrodzenie nie może przekraczać sześciokrotnej stawki minimalnej. W ocenie Sądu nakład pracy pełnomocnika pozwanej nie był na tyle duży i nie miał takiego znaczenia, by uznać za uzasadnione obciążenie powiodą obowiązkiem zwrotu kwoty 1200 zł. Taka kwota stanowiłaby nieuzasadnione okolicznościami sprawy obciążenie dla powoda. Sąd uznał, że adekwatne będzie zasądzenie na rzecz pozwanej od powoda kwoty 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, co stanowi 1,5 stawki minimalnej. Stąd tez orzeczono jak w pkt III sentencji.