Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa D. K. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.
o zapłatę kwoty 700 zł w pkt 1 –zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 700 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 czerwca 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie z okres od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, w pkt 2 – oddalił powództwo w pozostałej części, w pkt 3 - zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 232 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 180 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz w pkt 4 – zwrócił pozwanej ze środków Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 369,50 zł tytułem zwrotu niewykorzystanej zaliczki na poczet dowodu z opinii biegłego sądowego i kwotę tę nakazał wypłacić z zaliczki uiszczonej przez pozwaną w dniu 24 czerwca 2015 roku i zaksięgowanej pod pozycją (...)/ (...), sygn. akt XIII Ga 682/16 (wyrok k. 233).

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w części, tj. w zakresie punktów I i III.

Skarżący zarzucił wyrokowi:

I. naruszenie przepisów prawa materialnego:

1. art. 361 poprzez uznanie, że poszkodowany (...) Sp. z o.o. poniósł szkodę w postaci najmu pojazdu zastępczego, którą następnie mógł przenieść na powoda w drodze cesji wierzytelności, podczas gdy stroną umowy najmu przedstawionej do pozwu jest osoba fizyczna J. D., który podpisał umowę w swoim imieniu, a zatem poszkodowana spółka nie zawarła żadnej umowy najmu, wobec czego nie powstała szkoda w majątku poszkodowanego, która następnie mogłaby być naprawiona przez pozwanego;

2. art. 361 k.c. w zw. z art.822 § 1 k.c. w zw. z art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym, Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (dalej: ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych), poprzez ich błędne zastosowanie i uznanie, że w tak ustalonym stanie faktycznym istnieją podstawy do przyjęcia odpowiedzialności pozwanego za szkodę w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego ponad kwotę wypłaconą przez pozwanego;

3. art. 826 § 1 k.c. w zw. z art. 354 § 1 k.c. w zw. z art. 362 k.c. poprzez ich niezastosowanie, co skutkowało przyjęciem, że dobowa stawka zastosowana przez powoda jest stawką rynkową, a poszkodowany miał prawo do skorzystania z tak drogiej oferty najmu, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że stawka zastosowana przez powoda jest stawką wygórowaną,
a poszkodowany bezzasadnie odmówił skorzystania z oferty zaproponowanej mu przez pozwanego, podczas gdy nie zachodziły ku temu jakiekolwiek uzasadnione okoliczności, przyczyniając się tym samym do zwiększenia rozmiarów szkody.

II. naruszenie przepisów prawa procesowego:

1. art. 6 k.c. w zw. z art. 230 k.p.c. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że pozwany nie udowodnił kwoty, za jaką poszkodowany miał możliwość nająć pojazd od wypożyczalni współpracującej z pozwanym, podczas gdy stawka ta nigdy nie była kwestionowana przez powoda, a zatem nie było potrzeby przeprowadzenia na tę okoliczność dowodu;

2. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, uchybienia zasady logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego polegające na uznaniu, że pozwany nie wykazał umową najmu, za jaką kwotę miał możliwość wynająć poszkodowanemu pojazd zastępczy, podczas gdy okoliczność ta nie była kwestionowana przez powoda, a zatem nie było podstawy do przeprowadzenia dowodu z umowy najmu, a w przypadku dalszych wątpliwości sądu, powinien on ten dowód przeprowadzić z urzędu;

3. art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że powód udowodnił, że poszkodowany miał prawo wyboru relatywnie drogiej oferty najmu pojazdu zastępczego, a odmowa skorzystania z zaproponowanej jemu przez pozwanego oferty najmu pojazdu zastępczego była uzasadniona.

Na tej podstawie skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa także co do kwoty 700 zł wraz odsetkami oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego koszów procesu za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania .

Jednocześnie pozwany wniósł o dopuszczenie przez Sąd II instancji dowodu z załączonej umowy najmu, z której wynika, że pozwany miał możliwość wynajęcia pojazdu poszkodowanemu za stawkę 80 zł netto za dobę (apelacja k. 248 -250).
Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (protokół z rozprawy k. 293).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Przed przystąpieniem do analizy treści środka zaskarżenia, należy zaznaczyć, że Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i jako trafnie, i prawidłowo ocenione oraz logicznie wywiedzione ze zgromadzonego materiału dowodowego, przyjmuje za własne.

W ocenie Sądu Okręgowego, wbrew zarzutowi pozwanego, Sąd I instancji nie naruszył dyspozycji przepisu art. 233 § 1 k.p.c., a ze zgromadzonego materiału dowodowego wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym. Dokonana ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i jako taka musi się ostać. Należy podnieść, że tylko w wypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo – wbrew zasadom doświadczenia życiowego – nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Strona apelująca uchybień takich, jak powyższe nie wykazała.

Pozwany kwestionował ustalenie, że koszt najmu pojazdu zastępczego w wysokości wskazanej przez powoda, uwzględniającej stawkę czynszu najmu w wysokości 130 zł netto za dzień, pozostawał w związku przyczynowo – skutkowym z wypadkiem i wchodził w zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela. W ocenie pozwanego uzasadniony okres najmu mieścił się w granicach 14 dni, natomiast stawka zastosowana przez powoda była wygórowana z uwagi na to, że powód mógł wynająć korzystniej pojazd zastępczy od proponowanego przez pozwanego podmiotu.

Podkreślić należy, że strona pozwana nie podważyła skutecznie wymiaru szkody, która wyrażała się w celowych i ekonomicznie uzasadnionych kosztach najmu pojazdu zastępczego. Sąd Rejonowy ustalając wysokość poniesionej szkody oparł się w tym względzie na dowodzie z opinii biegłego sądowego, który potwierdził, że zastosowana przez powoda stawka najmu w kwocie 130 zł netto (159,90 zł brutto) mieściła się w granicach stawek rynkowych (w przedziale od 116,85 zł do 221,01 zł brutto).

Skoro pozwany podnosił, że w rozpoznawanej sprawie poszkodowany miał możliwość skorzystania z tańszej oferty najmu pojazdu zastępczego, z której nie skorzystał, to powinien tę okoliczność wykazać i podjąć w tym kierunku inicjatywę dowodową, czego jednak nie uczynił.

Zauważyć należy, że powód domagający się odszkodowania w związku z najmem pojazdu zastępczego musiał udowodnić, że nie miał możności korzystania z własnego uszkodzonego w wyniku kolizji pojazdu, ze względu na charakter uszkodzeń i związane z tym koszty. Okoliczność ta wbrew twierdzeniom apelującego została stosownie do treści art. 6 k.c. udowodniona przez powoda. Powód z tej przyczyny nie musiał udowadniać niczego więcej niż faktu niemożności korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem przez okres likwidacji szkody powstałej z winy osoby, za którą pozwany ponosi odpowiedzialność jako ubezpieczyciel. Słusznie zauważył Sąd Rejonowy, że nie sposób wymagać od poszkodowanego poszukiwania najtańszej oferty na rynku i korzystania tylko z takiej, zważywszy na okoliczność, że utrata możliwości korzystania z samochodu w wyniku kolizji następuje w sposób niespodziewany, zaś potrzeba zapewnienia sobie środka transportu na okres naprawy uszkodzonego pojazdu musi być zaspokojona niemalże natychmiast. Dla wykazania, że poniesione koszty najmu samochodu zastępczego są uzasadnione i celowe wystarczające jest jeżeli wybrana oferta odpowiada rynkowej wartości tego typu usług na danym rynku lokalnym.

Wobec czego zarzuty naruszenia art. 6 k.c. w zw. z art. 230 k.p.c. oraz art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. nie zasługiwały na uwzględnienie. Pozwany powinien wykazać, że stawka zastosowana przez warsztat jest wygórowana, a także że powód miał możliwość skorzystania z innej tańszej oferty, która została mu zaproponowana przez pozwanego ubezpieczyciela oraz, że w sposób nieuzasadniony tej oferty nie przyjął.

Wbrew zarzutom pozwanego możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego za niższą stawkę nie została przyznana przez stronę powodową. Powód od początku konsekwentnie zajmował stanowisko co do wysokości stawki. Niewątpliwie dochodząc zapłaty kosztów najmu pojazdu zastępczego w żądanej wysokości, za zasadne uznawał przyjęcie stawki zastosowanej w wiążącej go umowie najmu. Nie można zatem przyjąć, że powód w sposób dorozumiany przyznał, że możliwe było zastosowanie niższej stawki. Pozwany powinien tę okoliczność jako sporną wykazać zgodnie z obciążającą go zasadą ciężaru dowodowego. Przy czym Sąd w myśl zasady kontradyktoryjności nie miał obowiązku przeprowadzać tego dowodu z urzędu. Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się na ocenie dostępnego, zaoferowanego przez strony materiału dowodowego dokonanej w granicach określonych w art. 233 k.p.c., tj. według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Jednocześnie wniosek o dopuszczenie dowodu z załączonej umowy najmu na okoliczność, że pozwany miał możliwość wynajęcia pojazdu poszkodowanemu za stawkę 80 zł netto za dobę zgłoszony na etapie wniesienia apelacji był spóźniony i na zasadzie art. 381 k.p.c. został pominięty. Pozwany nie wykazał, że istniała jakakolwiek przeszkoda do zgłoszenia tego dowodu w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, w sytuacji gdy już na tym etapie powoływał się na wskazane okoliczności,
a były one sporne.

W świetle powyższego zarzut naruszenia art. 361 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym, Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 2060, tekst jednolity) poprzez błędną ich wykładnię przy ustalaniu wysokości odszkodowania za najem pojazdu zastępczego okazał się również bezskuteczny. Sąd Rejonowy prawidłowo bowiem zastosował wskazane przepisy prawa materialnego, dotyczące wymiaru obowiązku odszkodowawczego ubezpieczyciela, uwzględniając, że w jego zakresie mieszczą się jedynie niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty najmu pojazdu zastępczego.

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 826 § 1 k.c. w zw. z art. 354 § 1 k.c. w zw. z art. 362 k.c.

Zaznaczyć trzeba, że z przepisu art. 826 § 1 k.c. wynika obowiązek ubezpieczonego do podjęcia działań zmierzających do zmniejszenia szkody korespondujący
z obowiązkiem współdziałania wynikającym z art. 354 § 1 k.c. Nie oznacza to jednak w żadnym razie obowiązku zmniejszenia kosztów ponoszonych na skutek wypadku poniżej ich uzasadnionego wymiaru, a w szczególności nie można nakładać na poszkodowanego ciężaru poszukiwania serwisu najmniej obłożonego pracą czy też oferującego najniższe ceny.

Chybiony okazał się zarzut dotyczący naruszenia art. 361 k.c., który w ocenie skarżącego miał polegać na uznaniu, że poszkodowany (...) Sp. z o.o. poniósł szkodę w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego, którą następnie mógł przenieść na powoda w drodze cesji wierzytelności, podczas gdy stroną umowy najmu przedstawionej do pozwu jest osoba fizyczna J. D..

Wbrew zarzutowi skarżącego powód wykazał legitymację czynną do wystąpienia przeciwko ubezpieczycielowi z powództwem o odszkodowanie. Przede wszystkim wskazać należy, że pozwany uznał swoją odpowiedzialność względem poszkodowanego (...) Sp. z o.o. za poniesione koszty najmu pojazdu zastępczego, wypłacając na jego rzecz odszkodowanie z tego tytułu w kwocie 1538 zł. Pozwany nie kwestionował skutecznego zawarcia w imieniu poszkodowanego umowy najmu pojazdu zastępczego, z której wywiedzione jest roszczenie. Podniesiony zarzut należało zatem uznać za spóźniony. Zresztą skoro pozwany podważał umocowanie J. D. do zawarcia umowy pojazdu zastępczego i powstania po stronie (...) Sp. z o.o. szkody, powinien tę okoliczność udowodnić. Tym bardziej, że w umowie najmu pojazdu zastępczego wskazano, że najem następuje w związku z uszkodzeniem auta, którego właścicielem była (...) Sp. z o.o. i pojazd ten używany był w celach służbowych w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Przede wszystkim jednak pozwany uznał swoją odpowiedzialność względem poszkodowanego co do zasady i wypłacił odszkodowanie obejmujące część kosztów najmu, a więc kwestionował jedynie zakresu obowiązku odszkodowawczego.

Jednocześnie za pomocą przedstawionych w sprawie dokumentów zostało wykazane, że na podstawie umowy cesji z dnia 3 kwietnia 2014 roku poszkodowana (...) Sp. z o.o. przelała na powoda – D. K. przysługującą jej przeciwko ubezpieczycielowi wierzytelność – prawo do odszkodowania w związku ze szkodą. Umocowanie do zawarcia w imieniu (...) Sp. z o.o. umowy cesji zostało zaś wykazane za pomocą przedstawioną przez powoda wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasądzając od pozwanego, jako strony przegrywającej apelację, na rzecz powoda kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym (wynagrodzenie pełnomocnika powoda ustalono na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 2 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie - Dz. U. 2015 r., poz. 1800).