Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 kwietnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił D. B. prawa do renty socjalnej. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 14 marca 2014 roku nie stwierdziła, iż ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy, a zatem nie przysługuje mu prawo do renty socjalnej stosownie do treści art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej.

(decyzja- k. 43-44 akt ZUS)

W dniu 7 maja 2014 roku wnioskodawca złożył odwołanie od powyższej decyzji, podnosząc, że stan jego zdrowia nie pozwala na podjęcie przez niego jakiejkolwiek pracy zarobkowej, gdyż jest upośledzony umysłowo w stopniu umiarkowanym.

(odwołanie- k. 2)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie- k. 4)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. B. urodził się (...). Ukończył szkołę podstawową specjalną, obecnie uczy się w Gimnazjum Specjalnym nr 4 dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym . Nigdy nie pracował zawodowo.

(bezsporne, zaświadczenie – k.5 akt ZUS)

W dniu 27 grudnia 2013 roku ubezpieczony D. B. złożył wniosek o ustalenie prawa do renty socjalnej.

(wniosek– k. 1-4 akt ZUS)

Lekarz Orzecznik ZUS, po konsultacji z lekarzem psychiatrą ZUS, rozpoznał u wnioskodawcy upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym. Orzeczeniem z dnia
5 lutego 2014 roku Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził, że z uwagi na zaburzenia sfery psychicznej, ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do dnia 28 lutego 2015 roku, a całkowita niezdolność do pracy powstała w dniu 1 grudnia 2013 roku.

(opinia lekarska z dnia 5 lutego 2014 roku– k. 39-42 dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej, orzeczenie lekarza orzecznika- k. 11-12 akt ZUS).

W wyniku skierowania sprawy do rozpatrzenia w trybie nadzoru nad wykonywaniem orzecznictwa lekarskiego, Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 14 marca 2014 roku stwierdziła, że D. B. nie całkowicie niezdolny do pracy, rozpoznając u niego lekkie upośledzenie umysłowe.

(opinia komisji lekarskiej – k. 43-45 dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej, orzeczenie komisji lekarskiej – k. 37-38 akt ZUS)

Zaskarżoną decyzją z dnia 3 kwietnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w Ł. odmówił D. B. prawa do renty socjalnej.
W uzasadnieniu decyzji wskazano, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 14 marca 2014 roku nie stwierdziła, iż ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy, a zatem nie przysługuje mu prawo do renty socjalnej stosownie do treści art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej.

(decyzja- k. 43-44 akt ZUS)

W przeprowadzonym badaniu sądowo - neuropsychologicznym stwierdzono u wnioskodawcy sprawność intelektualną na pograniczu lekkiego i umiarkowanego upośledzenia umysłowego, cechy osobowości niedojrzałej emocjonalnie i społecznie z tendencjami do wycofywania się w relacjach społecznych, wzmożone reakcje lękowe. Nie stwierdzono objawów mogących świadczyć o procesie organicznym. Funkcjonowanie wnioskodawcy jest zróżnicowane w zakresie poszczególnych funkcji psychicznych. Dysponuje bardzo niskim zasobem wiedzy ogólnej, brakiem możliwości myślenia abstrakcyjnego, planowania swojego działania. Te zaburzenia są spowodowane w znacznym stopniu zaniedbaniami środowiskowymi.

(opinia biegłego sądowego neuropsychologa L. S. – k. 14-14v)

W badaniu sądowo - psychiatrycznym rozpoznano u wnioskodawcy upośledzenie umysłowe umiarkowane. W trakcie badania ubezpieczony był w trudnym kontakcie, na pytania odpowiadał po czasie, rozumiał tylko proste pytania. W osobowości badanego zaznacza się infantylizm emocjonalny i społeczny, skłonność do izolacji wobec otoczenia oraz wzmożony niepokój ruchowy w przypadku próby nawiązania z nim kontaktu. Niewątpliwie wpływ na pogorszenie stanu psychicznego ubezpieczonego ma stan emocjonalny, który może wynikać z zaniedbań środowiskowych. Wyrazem tych zaniedbań oraz obniżonej sprawności intelektualnej jest nie radzenie sobie z trudnymi sytuacjami stresowymi i okresowe występowanie zachowań agresywnych. Wymaga leczenia farmakologicznego. Wnioskodawca był wychowywany przez babcię, z którą mieszkał do dnia jej śmierci, tj. 21 kwietnia 2015 roku. Po jej śmierci został umieszczony w Ośrodku Szkolno – (...) w Z.. Nie ma kontaktu z matką, natomiast do ojca, który mieszka w Ł. jeździ, co dwa tygodnie. Podjął leczenie u psychiatry, ponieważ stał się nerwowy i agresywny w czasie pobytów u ojca. Ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do października 2016 roku, a całkowita niezdolność do pracy powstała w dzieciństwie, przed ukończeniem 18 roku życia.

(opinie biegłego sądowego lekarza psychiatry K. K. – k. 15-17, k.31, opinia biegłego sądowego lekarza psychiatry H. K. – k. 84-85)

W przypadku zaburzeń psychiatrycznych stwierdzonych u wnioskodawcy nie stosuje się leczenia przyczynowego, istnieje natomiast możliwość korygowania współistniejących zaburzeń zachowania, nastroju lub psychotycznych poprzez leczenie objawowe. Zdolność wnioskodawcy w podjęciu pracy jest zniesiona przez upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym.

(opinia biegłego sądowego lekarza psychiatry K. K. – k. 66)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy akta rentowe ubezpieczonego oraz wydane w sprawie opinie biegłych: z zakresu neuropsychologii L. S. i psychiatrii K. K. i H. K..

Opinie te wydane zostały po zapoznaniu się przez biegłych z pełną dokumentacją lekarską odwołującego oraz po uprzednim zbadaniu wnioskodawcy. Każdy z biegłych sądowych wydając opinię w sprawie rozpoznał schorzenia występujące u wnioskodawcy przez pryzmat własnych specjalności oraz w sposób jasny, logiczny i wnikliwy ocenił je w kontekście jego zdolności do pracy. Wnioski orzecznicze biegłych K. K. i H. K. były zbieżne w zakresie stwierdzonej całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawcy i ostatecznie organ rentowy oświadczył, że nie kwestionuje w tym zakresie opinii biegłych oraz wniósł o ustalenie okresowego prawa do renty socjalnej, zgodnie ze stanowiskiem biegłej K. K. (pismo procesowe – k.97-98). Powyższe opinie różniły się bowiem w zakresie okresu na jaki orzeczono całkowitą niezdolność do pracy wnioskodawcy. Sąd odmówił wiarygodności w tym zakresie opinii biegłej H. K., która stwierdziła trwałą całkowitą niezdolność do pracy, uznając, że biegła nie uzasadniła w sposób przekonywujący swojego stanowiska w tej części. Stosownie do treści art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu. Z opinii biegłych wynika natomiast, że na funkcjonowanie wnioskodawcy ma wpływ jego sytuacja życiowa. Obecnie od 2015 roku, od śmierci babci przebywa on w Ośrodku Szkolno – (...) i okresowo odwiedza ojca, co negatywnie wpływa na jego sprawność psychiczną. Objęcie go opieką psychologiczną oraz fakt podjęcia leczenia psychiatrycznego może doprowadzić do poprawy jego funkcjonowania. Powyższych okoliczności biegła H. K. nie uwzględniła, dlatego też bardziej przekonywująca była w ocenie Sądu Okręgowego w tym zakresie opinia biegłej K. K., która orzekła okresową całkowitą niezdolność do pracy wnioskodawcy do października 2016 roku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (j. t. Dz. U. z 2013 roku, poz. 982 z późn. zm.), renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18 roku życia;

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia;

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej,

przy czym osobie, która spełnia powyższe warunki przysługuje renta socjalna stała - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała albo renta socjalna okresowa - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa, która przysługuje przez okres wskazany w decyzji jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Z kolei na mocy art. 5 powołanej ustawy, ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik Zakładu, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 z późn. zm. ).

Natomiast w myśl art. 15 tej ustawy o rencie socjalnej, w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio: art. 12-14, 61, 71-81, 88, 89, 93, 94, 98, 100 ust. 1 i 2, art. 101, 102 ust. 1, art. 104 ust. 4, art. 107, 114, 116 ust. 1b i 2, art. 118 ust. 1-5, art. 119 ust. 1, art. 121, 122 ust. 1, art. 126, 128, 129 ust. 1, art. 130 ust. 1, art. 133-135, 136a i 138-144 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2 ustawy o e. i r. z FUS).

Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy” należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy).

Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, a więc jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. niepublikowany wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004 r. I UK 28/2004).

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że wnioskodawca jest osobą całkowicie okresowo niezdolną do pracy do 31 października 2016 roku, a całkowita niezdolność do pracy powstała w dzieciństwie, przed ukończeniem 18 roku życia. Przyczyną całkowitej okresowej niezdolności do pracy wnioskodawcy jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym.

Opinie biegłych zostały doręczone zarówno organowi rentowemu jak i wnioskodawcy z zobowiązaniem do ustosunkowania się do niej i złożenia ewentualnych pytań do biegłego.

Organ rentowy ostatecznie oświadczył, że nie kwestionuje opinii biegłych psychiatrów w zakresie orzeczonej całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawcy oraz wniósł o ustalenie okresowego prawa do renty socjalnej, zgodnie ze stanowiskiem biegłej K. K..

Przeprowadzone w rozpoznawanej sprawie postępowanie dowodowe pozwoliło jednoznacznie ustalić, iż zostały spełnione warunki do zmiany skarżonej decyzji i przyznania odwołującemu prawa do renty socjalnej okresowej, gdyż stwierdzone u niego zaburzenia powodują, że odwołujący jest osobą całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej do dnia
31 października 2016 roku, przy czym naruszenie sprawności organizmu powstało w okresie wskazanym w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca złożył wniosek o ustalenie prawa do renty socjalnej w dniu 27 grudnia 2013 roku, a zatem należało przyznać mu prawo do świadczenia od dnia 1 grudnia 2013 roku do dnia 31 października 2016 roku.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na postawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. organu rentowego, wypożyczając akta rentowe.

16.01.2017r.