Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XVII AmA 76/11

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2012 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta de Heij - Kaplińska

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Dawejnis

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2012 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o naruszenie zbiorowych interesów konsumentów i nałożenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 31 grudnia 2010 roku Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie II w ten sposób, że nakłada na (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. karę pieniężną w wysokości 63 192, 80 zł (sześćdziesiąt trzy tysiące sto dziewięćdziesiąt dwa złote osiemdziesiąt groszy);

2.  oddala odwołanie w pozostałej części;

3.  znosi wzajemnie koszty postępowania między stronami.

SSO Jolanta de Heij – Kaplińska

XVII AmA 76/11

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 grudnia 2010 roku Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów działając na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. nr 50, poz. 331 z późn. zm.) dalej „uokik” oraz stosowanie do art. 33 ust. 6 uokik

I.  uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. polegające na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niezamieszczenie we wzorcu umownym „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków” postanowień dotyczących:

1.  ilości i jakości świadczonych usług wodociągowych lub kanalizacyjnych oraz warunków ich świadczenia, który to obowiązek wynika z art. 6 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jednolity: Dz.U. z 2006 r., Nr 123, poz. 858 z późn. zm.) dalej „ustawa o zbiorowym…”;

2.  warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług, który to obowiązek wynika z art. 6 ust. 3 pkt 3a ustawy o zbiorowym…;

3.  procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, który to obowiązek wynika z art. 6 ust. 3 pkt 4 ustawy o zbiorowym…;

4.  ustaleń zawartych w zezwoleniu na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, tj.: daty podjęcia działalności, przedmiotu i obszaru działalności, wymagań w zakresie jakości usług wodociągowo – kanalizacyjnych, warunków, zakresu i trybu kontroli realizacji zezwolenia i przestrzegania regulaminu, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o zbiorowym…, warunków wprowadzania ograniczeń dostarczania wody w przypadku wystąpienia jej niedoboru, zobowiązania do prowadzenia przez przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne racjonalnej w zakresie działalności objętej zezwoleniem, warunków cofnięcia zezwolenia, warunków dotyczących okoliczności, w których zezwolenie może być cofnięte bez odszkodowania, który to obowiązek wynika z art. 6 ust. 3 pkt 5 ustawy o zbiorowym… w związku z jej art. 18;

co stanowiło naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 uokik i nakazał zaniechanie jej stosowania;

II.  uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. polegające na zamieszczeniu we wzorcu umownym „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków” postanowienia o treści: „Umowa może być rozwiązana przez każda ze stron z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia (…)”, co jest sprzeczne z art. 8 ust. 1 ustawy o zbiorowym….

co stanowi naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 uokik i nakazał zaniechanie jej stosowania;

III.  na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik oraz stosowanie do art. 33 ust. 6 uokik w związku ze stwierdzeniem stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów określonej w pkt I i II decyzji nałożył na (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B., karę pieniężną w wysokości 78 991,00 zł płatną do budżetu państwa.

(decyzja (...), k. 3).

Odwołaniem z dnia 20 stycznia 2011 roku (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. (dalej zamiennie (...) Sp. z o.o.) wniosły o uchylenie decyzji w całości oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych, zarzucając:

I.  błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy poprzez pominięcie części dowodów i niewłaściwa ocenę dowodów;

II.  błędną wykładnię przepisów art. 6 ustawy o zbiorowym…

(odwołanie (...) Sp. z o.o., k. 9).

W odpowiedzi na odwołanie Prezes UOKiK wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź Prezesa UOKiK na odwołanie, k. 36).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. jest spółką wpisaną do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...), której wszystkie udziały należą do Miasta B.. Przedmiotem faktycznie wykonywanej działalności jest m.in. pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków.

(odpis z rejestru przedsiębiorców KRS, k. 28).

Decyzją nr (...) Prezydent Miasta B. działając na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o zbiorowym… udzielił zezwolenia spółce na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzana ścieków począwszy od 13 stycznia 2003 roku na czas nieokreślony.

(decyzja nr (...) z dnia 2.01.2003 r., k. 14 akt administracyjnych).

W ramach prowadzonej działalności (...) Sp. z o.o. zawiera z odbiorcami usług pisemne umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, posługując się wzorcem „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków” obowiązującym od 22 listopada 2002 r.

(wzorzec umownym „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków”, k. 4 akt administracyjnych, pismo (...) Sp. z o.o., k. 13 akt administracyjnych).

Do umowy na świadczenie usług w zakresie dostawy wody i/lub odprowadzania ścieków zawieranej między spółką a odbiorcą usług jest dołączany załącznik nr 1 będący regulaminem dostarczania wody i odprowadzania ścieków obowiązujący na terenie Miasta B..

(Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków, k. 8 akt administracyjnych).

Wzorzec umowny „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków” był uzupełniany o ilość dostarczanej wody w litrach na sekundę.

(umowa nr (...) o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, k. 13, umowa nr (...) o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, k. 15, umowa nr (...) o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, k. 17)

Postanowieniem z dnia 13 października 2010 roku Prezes UOKiK wszczął z urzędu postępowanie na podstawie art. 49 ust. 1 uokik w sprawie stosowania przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

Na podstawie art. 123 k.p.a. w związku z art. 83 i 73 ust. 6 uokik do materiału dowodowego zostały zaliczone: wzorzec umowy „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków”, odpis z KRS, pismo (...) Sp. z o.o. z dnia 20 lipca 2010 r.

(postanowienie nr (...) z dnia 13.10.2010r., k. 1 akt administracyjnych).

Wartość przychodów (...) Sp. z o.o. osiągniętych w 2009 roku wynosiła (...)zł.

(rachunek zysków i strat, k. 38 akt administracyjnych).

Decyzją z dnia 31 grudnia 2010 roku Prezes UOKiK uznał działania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów (art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 uokik oraz art. 24 ust. 1 i 2 uokik).

(...) Sp. z o.o. po wydaniu decyzji dołączyła umowy zawarte w obrocie konsumenckim w IV kwartale 2010 r. oraz styczniu 2011 r., w których wprowadzono zapis dot. zaopatrzenia w wodę, oraz zmianę treści par. 5 (odpowiedzialność spółki) i par. 6.5 (ustalenia ilości wody w razie uszkodzenia/zaboru wodomierza).

(pismo (...) Sp. z o.o. z 8.02.2011 r. (...), k. 51 akt administracyjnych).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

(...) Sp. z o.o. zasługuje na uwzględnienie w części.

W niniejszym postępowaniu Prezes UOKiK analizował stan faktyczny wynikający ze stosowania przez (...) Sp. z o.o. wzoru umowy „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków” przy zawieraniu umów z konsumentami.

Pojęcie wzorca umowy jest integralnie związane ze sposobem zawierania umów przez adhezję, czyli przez przystąpienie. O umowach takich mówi się jako o umowach adhezyjnych. Wzorzec umowy zakłada degenerację konsensusu pojmowanego jako zgodę na treść konkretnych postanowień umownych. W kontekście stosowania wzorców umowy dochodzi do narzucenia woli silniejszego – profesjonalisty, co prowadzi do asymetrii w rozkładzie praw i obowiązków. Konsument nie jest pytany o zgodę na treść wzorca; jeśli się nie zgodzi, jego potrzeba gospodarcza związana z zawarciem umowy nie znajdzie zaspokojenia (E. Łętowska, Europejskie prawo umów konsumenckim, Warszawa 2004, s. 255).

Wzorzec umowy to jednostronnie przygotowane z góry przed zawarciem umowy postanowienia (klauzule umowne) w postaci wzorów, regulaminów, ogólnych warunków, tabele opłat o cechach, które określają prawa i obowiązki stron, zwłaszcza wtedy, gdy znajduje się do nich odniesienie. Wzorem umowy jest także wzór w rozumieniu umowy standardowej, w której wypełnia się jedynie „puste miejsca” przeznaczone na indywidualizację podmiotową, oznaczenie i uszczegółowienie przedmiotu świadczenia (por. M. Bednarek, Wzorce umów w prawie polskim, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2005, s. 2).

Porównanie wzoru „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków” z zawieranymi umowami dołączonymi do odwołania wskazuje, że (...) Sp. z o.o. posługiwała się wzorem, bowiem treść postanowień umów odpowiada postanowieniom zawartym we wzorcu umowy.

Prezes UOKiK uznał, że umowy zawarte na podstawie wzorca „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków” nie czynią zadość przepisom ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków i ze stwierdzeniem tym należy co do zasady się zgodzić. Ocena umów w kontekście art. 6 ust. 3 pkt 3a, art. 6 ust. 3 pkt 4, art. 6 ust. 3 pkt 5 w związku z art. 18 ustawy o zbiorowym… jest trafna, natomiast Sąd dokonuje częściowo odmiennej oceny umów w kontekście art. 6 ust. 3 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o zbiorowym…

Zgodnie z art. 6 ust. 3 pkt 3a ustawy o zbiorowym… umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków musi zawierać warunki usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług.

Wzór umowy „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków” zawiera w § 4.4 postanowienie, iż usuwanie awarii na przewodach i przyłączach wodociągowo – kanalizacyjnych będących na stanie i w eksploatacji spółki należy do obowiązków (...) Sp. z o.o. Obowiązkiem odbiorcy w myśl §3.1 jest utrzymanie właściwego stanu technicznego należących do niego instalacji i urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. Odbiorca winien także utrzymywać w odpowiednim stanie technicznym i sanitarnym pomieszczenia przeznaczone na zainstalowanie wodomierza głównego, naprawiać i konserwować instalację wewnętrzną. Zgodnie z §7.3 odbiorca zobowiązuje się pokryć (...) Sp. z o.o. koszty powstałe na skutek interwencji służb pogotowania wod-kan w przypadku uszkodzeń instalacji i przyłączy będących w posiadaniu odbiorcy.

Z umieszczenia we wzorcu umowy i następnie w zawartych na jego podstawie umowach postanowienia §7.3 nie czyni zadość obowiązkowi z art. 6 ust. 3 pkt 3a ustawy o zbiorowym…. albowiem:

(i)  zgodnie z art. 5. 1 ustawy o zbiorowym…. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma obowiązek zapewnić zdolność posiadanych urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych (podkreślenie Sądu) do realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem oraz dostaw wody i odprowadzania ścieków w sposób ciągły i niezawodny, a także zapewnić należytą jakość dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków;

(ii)  zgodnie ze słownikiem urządzenia wodociągowe – to ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych, studnie publiczne, urządzenia służące do magazynowania i uzdatniania wód, sieci wodociągowe, urządzenia regulujące ciśnienie wody;

( (...))  z kolei urządzenia kanalizacyjne – to sieci kanalizacyjne, wyloty urządzeń kanalizacyjnych służących do wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz urządzenia podczyszczające i oczyszczające ścieki oraz przepompownie ścieków;

(iv)  w obu przypadkach element urządzeń stanowią sieci, które oznaczają – przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są ścieki, będące w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego;

(v)  natomiast przyłącze kanalizacyjne – odcinek przewodu łączącego wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, za pierwszą studzienką, licząc od strony budynku, a w przypadku jej braku do granicy nieruchomości gruntowej; przyłącze wodociągowe - odcinek przewodu łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług wraz z zaworem za wodomierzem głównym;

(vi)  zaś wodomierz główny - przyrząd pomiarowy mierzący ilość pobranej wody, znajdujący się na każdym przyłączu wodociągowym.

(vii)  art. 5 ust.2 stanowi: „jeżeli umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków nie stanowi inaczej, odbiorca usług odpowiada za zapewnienie niezawodnego działania posiadanych instalacji i przyłączy wodociągowych lub instalacji i przyłączy kanalizacyjnych z urządzeniem pomiarowym włącznie”.

W kontekście terminologii używanej w ustawie o zbiorowym… przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne ponoszą odpowiedzialność za posiadane urządzenia i sieci, natomiast odbiorcy za swoje instalacje przyłącza, urządzenia pomiarowe. Zawierane umowy z odbiorcami winny dokładnie określać granice odpowiedzialności w znaczeniu określenia (podania) elementu rozgraniczającego odpowiedzialność oraz warunki usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług, a zatem na wyraźnie określonych odcinkach. Przy czym warunki usuwania awarii nie mogą zamykać się tylko określeniem podmiotu ponoszącego koszty, ale winne podawać dodatkowo procedurę postępowania na wypadek awarii i zasady wyliczenia kosztów.

Kontrolowany wzorzec i zawarte na jego podstawie umowy nie zawierają procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych (art. 6 ust. 3 pkt 4).

Z przytoczonych powyżej regulacji ustawowych wynika, że sprawność działania urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych ma zapewnić przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne. Takim obowiązkiem objęte są urządzenia będące w posiadaniu, tu (...) Sp. z o.o. Zapis §16 umów jest powtórzeniem ustawowym regulacji z art. 7 pkt 2, 3, 4, 5 ustawy o zbiorowym…. Nie wynika z niego, jaka jest procedura i warunki kontroli urządzeń przez przedstawicieli (...) Sp. z o.o., albowiem inkorporowano część przepisu prawa, tj. „przeprowadzenia przeglądów i napraw urządzeń posiadanych przez to przedsiębiorstwo”. Wprowadzenie zasad kontroli spełniałoby rolę informacyjną i rodziłoby przekonanie odbiorcy, że (...) Sp. z o.o. troszczy się o należące do niego urządzenia, stawia na sprawność i eliminację potencjalnych źródeł awarii.

Bezspornie kontrolowany wzorzec nie zawierał ustaleń zawartych w zezwoleniu, o których mowa w art. 18 ustawy czym naruszał art. 6 ust. 3 pkt 5 ustawy o zbiorowym… Ustawodawca wprowadził wymóg umieszczania w umowie danych, jak: data podjęcia działalności; przedmiot i obszar działalności; wymagania w zakresie jakości usług wodociągowo-kanalizacyjnych; warunki, zakres i tryb kontroli realizacji zezwolenia i przestrzegania regulaminu, o którym mowa w art. 19 ust. 1ustawy ; warunki wprowadzania ograniczeń dostarczania wody w przypadku wystąpienia jej niedoboru; zobowiązanie do prowadzenia przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne racjonalnej gospodarki w zakresie działalności objętej zezwoleniem; warunki cofnięcia zezwolenia; warunki dotyczące okoliczności, w których zezwolenie może być cofnięte bez odszkodowania. Stanowisko (...)Sp. z o.o., iż wprowadzanie wskazanych informacji rodzi obszerność aktu i jest niepraktyczne, stanowi wyłącznie polemikę z nakazem ustawowym.

Słuszne jest odwołanie w zakresie uznania za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania (...) Sp. z o.o. dotyczącego informowania o ilości świadczonych usług wodociągowych lub kanalizacyjnych oraz warunków ich świadczenia.

Umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków winna zawierać w myśl art. 6 ust. 3 pkt 1 ustawy o zbiorowym… postanowienia dotyczące ilości i jakości świadczonych usług wodociągowych lub kanalizacyjnych oraz warunków ich świadczenia. Wzór „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków” zamieszczał wolne pole w §2, które w zawieranych umowach uzupełniano ilością wody np. 0,64 l/s; 0,57 l/s; 2,72 l/s. O ile prawdą jest, że wzorzec umowy nie zawierał danych na temat wody, to nie można się zgodzić, że konsumenci zostali pozbawieni rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji o ilości wody. Ustawa nakłada obowiązek wskazania w umowach ilości świadczonych usług, nie precyzując jednostki miary. Przyjęta przez przedsiębiorstwo miara usług może być dowolna, jedynie musi nadawać się do obiektywnego zweryfikowania.

Nie ma uzasadnienia odwoływanie się do miar przyjętych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U. z dnia 31 stycznia 2002 r.) w postaci dm 3 bądź m 3 na mieszkańca na dobę/miesiąc. Przeciętna norma zużycia wody stanowi bowiem podstawę ustalania ilości dostarczonej wody w razie braku wodomierza głównego, natomiast według art. 6 ust. 3 pkt 1 ustawy umowa ma określać miernik usługi. Rozporządzenie zostało wydane na podstawie delegacji z art. 27 ust. 3 ustawy o zbiorowym… a nie art. 6 ust. 3 pkt 1 ustawy.

Trafne jest przyjęcie, że wzorzec „Umowa Nr… o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków” oraz zawierane umowy nie traktują o jakości świadczonych usług. Nie spełnia nakazu sprecyzowania „jakości” odwołanie się do regulaminu co do wielkości ciśnienia wody i przydatności do spożycia (§3.1 i §3.2). Odesłanie następuje do bliżej niesprecyzowanych wymogów określonych przez Ministra Zdrowia. Słusznie Prezes UOKiK podnosi, że (...) Sp. z o.o. zaniechał wskazania, w jakim akcie prawnym powyższe wymagania się znajdują. Samo wskazanie nie czyniłoby zadość obowiązkowi, albowiem powołany akt posługuje się maksymalną dopuszczalną wartością określonych substancji. (...) Sp. z o.o. w umowach poza skrótowym odesłaniem do wymogów określonych przez Ministra Zdrowia nie poinformował konsumenta, czy we wskazanych zakresach mieści się świadczona przez niego usługa oraz jaka jest wartość określonych substancji. Abstrakcyjne pozostaje uprawnienie odbiorcy – konsumenta do żądania obniżenia należności w razie dostarczenia wody o pogorszonej, bądź złej jakości (§ 8 wzorca).

Częściowo trafne jest uznanie przez Prezesa UOKiK, iż postanowienie „Umowa może być rozwiązana przez każdą ze stron z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia (…)”, jest sprzeczny z art. 8 ust. 1 ustawy o zbiorowym….

Artykuł 8 ust. 1 ustawy definiuje okoliczności, kiedy przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne. Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków nie reguluje precyzyjnie, w jakich sytuacjach przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest uprawnione do wypowiedzenia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Mając na uwadze szczególny charakter świadczonych usług, przynależących do grupy usług użyteczności publicznej, oraz treść art. 8 ustawy o zbiorowym... przyjmuje się w piśmiennictwie, iż wypowiedzenie umowy jest możliwe tylko w przypadkach ustawowo wskazanych zezwalających na odcięcie dostawy wody lub zamknięcie przyłącza kanalizacyjnego (por. M. Jankowska, M. Pawełczyk: Wypowiedzenie umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne lub gminną jednostkę organizacyjną, PUG 2012, Nr 5, s. 2).

Wykładnia art. 8 prowadzi do uznania, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne musi uwzględnić okoliczności decydujące o odcięciu wody i nawet jeżeli przyczyna jest uwarunkowana postępowaniem odbiorcy, przedsiębiorstwo musi zastosować środki natury faktycznej i prawnej przed odcięciem dostaw wody (udostępnienie zastępczego punktu poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i poinformowania o możliwościach korzystania z tego punktu, zawiadomienie powiatowego inspektora sanitarnego, wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Z uregulowania zasad działalności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, zasad tworzenia warunków do zapewnienia ciągłości dostaw, zasad ochrony interesów odbiorców wynika konkluzja, iż umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków mają odzwierciedlać założoną trwałość stosunku prawnego.

Przy takim założeniu wprowadzenie postanowienia o rozwiązaniu umowy przez każdą ze stron, pozbawia odbiorcę ochrony interesów gwarantowanej ustawą. Rozwiązanie umowy przez stronę ekonomicznie silniejszą i świadczącą usługi użytku publicznego jest sprzeczne z założeniem trwałości stosunku prawnego. Inaczej wygląda sytuacja, gdy to odbiorca zdecyduje się na wypowiedzenie umowy. Podejmując swobodną decyzję może świadomie zrezygnować z zapewnionej ustawą ochrony.

Sąd przyjmując częściową zasadność odwołania poprzez odmienną ocenę naruszenia zbiorowych interesów konsumentów tj. art. 6 ust. 3 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o zbiorowym… zmienił zaskarżoną decyzję w zakresie wymiaru kary zmniejszając ją o 1/5 (15 798,20 zł). Kara została nałożona za pięć naruszeń, stąd przy uznaniu braku naruszenia obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji na etapie zawierania umów (ilość usług) oraz dopuszczalność rozwiązania umowy przez odbiorcę, ulega proporcjonalnemu obniżeniu. (...) Sp. z o.o. nie wskazywał na okoliczności uniemożliwiające zapłacenie nałożonej kary bądź nieprawidłowość jej wyliczenia.

Zmiana decyzji nastąpiła w oparciu o art. 479 31a k.p.c. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. albowiem należne odwołującemu koszty wynoszą 275,40 zł a Prezesowi 288,00 zł stąd uzasadnione było wzajemne ich zniesienie.

SSO Jolanta de Heij – Kaplińska