Pełny tekst orzeczenia

  Sygn. akt X Ga 432/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

  Dnia 17 listopada 2016 roku

  Sąd Okręgowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy

w składzie

0.0.i.Przewodniczący Sędzia SO Iwona Wańczura

Protokolant Katarzyna Bocian

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2016 roku w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. M. (M.)

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

o zapłatę - w postępowaniu uproszczonym

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 22 stycznia 2016 roku

sygn. akt VII GC 2286/15

oddala apelację.

SSO Iwona Wańczura

Sygn. akt X Ga 432/16

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 5 czerwca 2015 r. powód J. M. domagał się zasądzenia od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwoty 2 702,91 zł z ustawowymi odsetkami oraz kwoty 100,00 zł tytułem kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że sprzedał pozwanej piasek budowlany i ziemię oraz wykonał na jej rzecz usługi transportowe, po czym wystawił faktury. Pozwana zapłaciła kwotę 768,77 zł tytułem części należności wskazanej w fakturze VAT nr (...). Pomimo wezwań do zapłaty pozwana nie uregulowała pozostałej części należności w łącznej kwocie 2 702,91 zł.

Od wydanego w dniu 16 czerwca 2015 r. w sprawie VII GNc 2417/15 nakazu zapłaty pozwana złożyła sprzeciw, zaskarżyła do w całości i wniosła o rozłożenie zadłużenia na
5 równych rat płatnych do końca każdego miesiąca po dacie uprawomocnienia się orzeczenia sądowego i odstąpienie od obciążenia jej kosztami procesu w całości lub w części. Przyznała, że popadła w opóźnienie w spłacie zobowiązania z przyczyn przez siebie niezawinionych,
z uwagi na dekoniunkturę i brak płatności ze strony jej kontrahentów. Wskazała, że jest w trakcie realizacji wielu inwestycji, co pozwoli poprawić aktualną kondycję finansową spółki.

W dniu 20 listopada 2015 r. powód ograniczył żądanie pozwu o kwotę 500,00 zł
w związku z dokonaną przez pozwaną w dniu 12 listopada 2015 r. wpłatą i wniósł
o zasądzenie od pozwanej kwoty 2 202,91 zł z ustawowymi odsetkami od kwot: 500,00 zł od dnia 4 października 2014 roku do dnia 12 listopada 2015 roku, 1 886,18 zł od dnia
4 października 2014 roku do dnia zapłaty i 316,73 zł od dnia 28 października 2014 r. do dnia zapłaty. Nie wyraził zgody na rozłożenie świadczenia na raty.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd I instancji zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2 202,91 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwot:
- 500,00 zł od 4 października 2014 r. do 12 listopada 2015 r,
- 1 886,18 zł od 4 października 2014 r. do dnia zapłaty,
- 316,73 zł od 28 października 2014 r. do dnia zapłaty; umorzył postępowanie
w pozostałym zakresie, oddalił wniosek o rozłożenie świadczenia na raty i zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 100,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, dokonując na podstawie dowodów wskazanych w uzasadnieniu orzeczenia następujących ustaleń:

Pozwana kupiła od powoda 65,5 tony piasku płukanego oraz 2,5 tony ziemi humus oraz zamówiła transport. Pozwany wykonał usługę transportową i wydał pozwanej kupiony towar. Z tego tytułu wystawił pozwanej faktury VAT o numerach: (...)
z 13 października 2014 r. na kwotę 316,73 zł z terminem płatności na dzień 27 października 2014 r. oraz (...) z 26 września 2014 r. na kwotę 3 154,95 zł z terminem płatności na dzień 3 października 2014 r. Pozwana zapłaciła powodowi kwotę 768,77 zł na poczet należności opisanej w fakturze nr (...).

W dniu 8 kwietnia 2015 r. powód udzielił upoważnienia A. K. do prowadzenia działań windykacyjnych w jego imieniu w celu odzyskania wierzytelności przysługującej mu względem pozwanej w kwocie głównej 2 701,91 zł. Pismem nadanym
w dniu 21 kwietnia 2015 r. A. K. wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 2 846,91 zł. W dniu 12 listopada 2015 r. pozwana zapłaciła powodowi kwotę 500,00 zł tytułem części należności głównej z faktury nr (...) .

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji zważył, że stosunek prawny łączący strony należało zakwalifikować jako umowę mieszaną umowy sprzedaży i przewozu. Zgodnie z przepisem art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz,
a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Natomiast w myśl przepisu art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Powód spełnił swoje zobowiązanie w sposób prawidłowy, poprzez wykonanie przewozu i wydanie pozwanej zamówionego towaru. W konsekwencji pozwana była zobowiązana do spełnienia świadczenia wzajemnego w postaci zapłaty ceny za sprzedany towar i wynagrodzenia za przewóz. Pomimo to pozwana nie zapłaciła obciążającej ją należności w ustalonym terminie. W tych okolicznościach roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie. Okoliczność, że pozwana nie spełniła ciążącego na niej zobowiązania
z przyczyn od niej niezależnych nie miała znaczenia dla oceny zasadności roszczenia, gdyż nie wpływało to na treść stosunku prawnego istniejącego między stronami.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 535 § 1 k.c. i art. 774 k.c. Sąd I instancji zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2 202,91 zł tytułem ceny za sprzedany towar
i wynagrodzenia za przewóz.

Stosunek prawny wiążący strony stanowił transakcję handlową w rozumieniu
art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2013 r., poz. 403 - dalej u.t.z.). W związku z powyższym o odsetkach Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 7 ust. 1 u.t.z., albowiem powód spełnił swoje zobowiązania i nie otrzymał zapłaty pomimo upływu wyznaczonego terminu płatności. Sąd zasądził odsetki od dni wymagalności, to jest od dni następujących po wyznaczonych w fakturach terminach zapłaty. Natomiast odsetki od kwoty 500,00 zł Sąd zasądził od dnia wymagalności do dnia ich zapłaty, to jest za okres od 4 października 2014 r. do 12 listopada 2015 r.

Powód przed rozpoczęciem posiedzenia wyznaczonego na rozprawę cofnął pozew co do kwoty 500,00 zł w związku z wpłatą dokonaną przez stronę pozwaną w toku postępowania. Z uwagi na to, że z okoliczności sprawy nie wynikało, aby ograniczenie żądania pozwu było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, albo zmierzało do obejścia prawa, Sąd I instancji uznał cofnięcie pozwu za dopuszczalne i na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w związku z art. 203 § 1 k.p.c. w punkcie drugim sentencji wyroku umorzył postępowanie, co do kwoty 500,00 zł.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wskazywał na istnienie szczególnych okoliczności, uzasadniających rozłożenie zapłaty zasądzonego świadczenia na raty po myśli art. 320 k.p.c. Pozwana nie wykazała w toku postępowania, aby zaszły przesłanki do zastosowania dobrodziejstwa z art. 320 k.p.c. Przede wszystkim pozwana nie wykazała pozytywnej prognozy odnośnie do spłaty długu, tymczasem była ona niezbędną przesłanką do rozłożenia świadczenia na raty. Pozwana w sprzeciwie z 9 lipca 2015 roku postulowała spłatę zadłużenia w pięciu ratach, płatnych co miesiąc. Do momentu wydania orzeczenia
w sprawie, czyli w okresie ponad półrocznym, pozwana dokonała zaledwie jednorazowej wpłaty na rzecz powódki w dniu 12 listopada 2015 roku. Nie znalazły potwierdzenia
w zachowaniu pozwanej twierdzenia o wykonywaniu licznych inwestycji, które miały poprawić jej sytuację majątkową i zapewnić drożność finansową w przyszłości. Sytuacja ta negatywnie wpływała na ocenę prognozy spłat na przyszłość, w szczególności że pozwana nie wykazała istnienia realnej możliwości pozyskania środków na spłatę zobowiązania. W konsekwencji brak było podstaw do uznania, że pozwana w dacie zamknięcia rozprawy dawała gwarancję zaspokojenia roszczeń powoda przy rozłożeniu zadłużenia na raty. Sąd zważył, że rozłożenie świadczenia na raty odbyłoby się ze szkodą dla powoda, odroczyłoby bowiem w czasie możliwość egzekucji jego słusznych roszczeń. Ochrona, jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 k.p.c., nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces. Ponadto, nadzwyczajna sytuacja w rozumieniu art. 320 k.p.c. stanowi okoliczność faktyczną, podlegającą dowodzeniu zgodnie z regułami określonymi
w art. 6 k.c. Pomimo to, strona pozwana nie tylko nie podjęła inicjatywy dowodowej na poparcie swojego wniosku, ale przybliżając okoliczności, które miałyby uzasadnić jej wniosek, ograniczyła się do ogólnikowych twierdzeń.

Z uwagi na to, że nie zostały spełnione przesłanki z art. 320 k.p.c., Sąd I instancji oddalił wniosek o rozłożenie świadczenia na raty.

Z uwagi na to, że w sprawie nie zachodziły nadzwyczajne okoliczności w rozumieniu art. 102 k.p.c., Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą, że strona przegrywająca obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty procesu. Łącznie pozwana obowiązany była zapłacić na rzecz powoda kwotę 100,00 zł poniesioną przez niego tytułem opłaty sądowej od pozwu umożliwiające rozłożenie zadłużenia .

Apelację od powyższego wyroku złożyła pozwana, zarzucając mu sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, polegające na przyjęciu, że nie zachodzą przesłanki pozwanej na raty i odstąpienia w całości lub części od obciążenia jej kosztami postępowania. Pozwana domagała się zmiany wyroku przez rozłożenie zadłużenia na raty i odstąpienie od obciążenia jej kosztami postępowania na podstawie art. 102 k.p.c. oraz zasądzenia od powoda kosztów postępowania odwoławczego. W uzasadnieniu apelacji pozwana wywodziła, że znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, wywołaną małą ilością zleceń i brakiem płatności ze strony kontrahentów.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie wobec bezzasadności jej zarzutów.

Należy w całości podzielić ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu I instancji. Art. 320 k.p.c. stanowi, że w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może
w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Przepis zawiera szczególną zasadę wyrokowania, określaną jako "moratorium sędziego"; obok charakteru procesowego ma on także cechy normy materialnoprawnej. Podstawą zastosowania przepisu jest wyłącznie uznanie sądu, że zachodzą szczególnie uzasadnione wypadki. Artykuł 320 jest instrumentem pozwalającym na wykonanie wyroku bez ponoszenia przez dłużnika (i ewentualnie jego rodzinę) szczególnie dotkliwych reperkusji. Wywołuje on jednak dla wierzyciela pewne negatywne konsekwencje w postaci rzeczywistego odroczenia bądź rozciągnięcia w czasie wykonania wyroku i pozbawia go
w związku z tym określonych korzyści. Dlatego komentowany przepis powinien być stosowany w szczególnie uzasadnionych wypadkach, gdy usprawiedliwia to sytuacja osobista
i majątkowa dłużnika.

Zgodnie natomiast z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Zgodnie z zasadą ścisłej wykładni przepisów o charakterze wyjątkowym, użyte
w tym przepisie pojęcie "wypadek szczególny" musi być rozumiane ściśle: jako rzeczywiście wyjątkowe, niecodzienne okoliczności przedmiotowe lub podmiotowe sprawy, uzasadniające, ze względów słuszności, nie obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu.

Pozwana, poza samymi twierdzeniami, nie wykazała, by zaistniały przesłanki określone w powołanych przepisach, a świadczące o jej wyjątkowo trudnej sytuacji finansowej. Niezrozumiałym jest, na jaki materiał dowodowy w tym zakresie się powołuje.

Uwzględniając nadto okres, jaki upłynął nie tylko od daty wymagalności roszczenia, ale zawiśnięcia sporu do daty wydania orzeczenia przez Sąd I instancji, uznać należy, że pozwana podejmując działania mające na celu przedłużenie postępowania, doprowadziła już do odroczenia płatności zadłużenia.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanej jako bezzasadną.

SSO Iwona Wańczura

Sygn. akt X Ga 432/16

Z. 1. Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pozwanej.

2. Nadać klauzulę wykonalności wyrokowi SR w Gliwicach z 22 stycznia 2016 r, sygn. akt VII GC 2286/15 w punktach 1 i 4, oznaczając nr NIP powoda: (...)i nr KRS pozwanej: (...) (k.38).

3. Wezwać powoda do uiszczenia kwoty 6 zł tytułem opłaty kancelaryjnej w terminie 7 dni pod rygorem egzekucji.

4. Kal. 14 dni.

Gliwice, 12 grudnia 2016 r.