Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2016 r. w Gliwicach

sprawy M. D. (D.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 19 maja 2016 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. D. prawo do emerytury począwszy od 17 maja 2016 roku.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt. VIII U 1191/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu M. D. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat. Powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wskazał, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił żadnego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wobec wymaganego 15 – letniego okresu takiej pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do spornego świadczenia. Podniósł, iż posiada ponad 15 – letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż do takiej pracy należy mu zaliczyć zatrudnienie w Zakładzie (...) w B. w latach 1974 – 1991. Charakter pracy w tym okresie ubezpieczony może potwierdzić zeznaniami świadków.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. ZUS wskazał, iż ubezpieczony nie przedłożył świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie pracy w szczególnych warunkach w Zakładzie (...) w okresie od 2 lipca 1974r. do 31 stycznia 1991r., zaś organ rentowy nie ma podstaw do zaliczenia tego okresu na podstawie zeznań świadków.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił:

Ubezpieczony M. D. urodził się w dniu (...) Wiek 60 lat osiągnął (...)

W dniu 16 maja 2016r. ubezpieczony złożył w ZUS wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zaskarżoną decyzją z dnia 19 maja 2016r. (...) Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat, z uwagi na brak wymaganego 15 – letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

ZUS uwzględnił ubezpieczonemu na dzień 1 stycznia 1999r. 27 lat, 3 miesiące i 28 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu żadnego okresu zatrudnienia.

Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu także okresu zatrudnienia od 2 lipca 1974r. do 31 stycznia 1991r. w Zakładzie (...).

Sąd ustalił, iż w okresie od 2 lipca 1974r. do 31 stycznia 1991r. M. D. był zatrudniony w Zakładzie (...) na stanowisku betoniarza. W tym czasie odbywał zasadniczą służbę wojskową od 27 kwietnia 1978r. do 10 kwietnia 1980r. – do pracy powrócił od 2 maja 1980r. Przed powołaniem do wojska i po odbyciu zasadniczej służby wojskowej ubezpieczony wykonywał taką samą pracę.

Zakład (...) był to zakład budowlany, zajmował się produkcją materiałów budowlanych: płyt do budowy bloków, stropów, kominów.

Ubezpieczony był zatrudniony przy wytwarzaniu płyt betonowych. Praca ta polegała na zbrojeniu i zalewaniu płyt: stropów, ścian. Formy trzeba było posmarować formolem. Był to olej – substancja żrąca i wydzielający opary. Zbrojenie polegało na wrzucaniu siatki do formy wysmarowanej formolem i zbrojeniu drutami. Następnie zalewano formę gorącym betonem. Po zalaniu formy betonem trzeba było rozgarnąć beton łopatą i wibrować. Po stężeniu betonu gotowe płyty rozbierano z form, czyszczono formy, ponownie smarowano formolem, zbrojono i zalewano. W razie awarii ubezpieczony przechodził na zbrojarnię robić zbrojenia. Ubezpieczony pracował również na betoniarni przy produkcji betonu, do którego dosypywano z worków azbest.

Powyższą pracę wykonywał ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Była to praca wykonywana w kurzu, pyle i hałasie, przy użyciu urządzeń wibrujących, w oparach szkodliwego formolu. Również w okresie kiedy był brygadzistą i był odpowiedzialny za produkcję, pracował na równi z pracownikami brygady.

W latach 80-tych ubezpieczony pracował na budowie eksportowej w Czechosłowacji. Pracował na budowie papierni przy remoncie kapitalnym mostu nawęglania. Pracował na dachu, przy wymianie eternitu zawierającego azbest, zalewał ubytki powierzchni mostu betonem.

Pracodawca nie wystawił ubezpieczonemu świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

W spornym okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) wraz z odwołującym pracowali świadkowie P. S. i K. W.. Świadek K. W. pracowała razem z ubezpieczonym w latach 1974 – 1991, pracę wykonywała na suwnicy i miała codziennie kontakt z ubezpieczonym. Świadek P. S. pracował w Zakładzie (...) w latach 1972 – 1991 jako betoniarz, wykonywał taką samą pracę jak ubezpieczony. Świadek P. S. wyrokiem sądu otrzymał prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Bezsporne było, że ubezpieczony posiada 27 lat, 3 miesiące i 28 dni okresów składkowych i nieskładkowych, ukończył 60 lat życia z dniem 17 maja 2016r. oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, akt osobowych ubezpieczonego, zeznań świadków K. W. (nagranie rozprawy z dnia 4 listopada 2016r., min. 4.29 i n. k.18), P. S. (nagranie rozprawy z dnia 4 listopada 2016r., min. 14.29 i n. k.18) oraz przesłuchania ubezpieczonego (nagranie rozprawy z dnia 4 listopada 2016r., min. 22.21 i n. k.18).

Sąd uznał materiał dowodowy za kompletny i wiarygodny. Co do charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, którzy w spornym okresie zatrudnienia na co dzień pracowali z ubezpieczonym. Zeznania te pokrywają się z wyjaśnieniami ubezpieczonego i znajdują potwierdzenie w jego aktach osobowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2016r., poz. 887) w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym

co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl art. 184 ust. 2 ustawy – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013r. tj. w dacie złożenia wniosku oraz wydania zaskarżonej decyzji – emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 15 – letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie uwzględnił bowiem ubezpieczonemu żadnego okresu zatrudnienia.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony legitymuje się wymaganym 15 – letnim okresem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem do takiej pracy należało zaliczyć mu sporny okres zatrudnienia w Zakładzie (...) od 2 lipca 1974r. do 31 stycznia 1991r., w tym okres odbywania zasadniczej służby wojskowej do 31 sierpnia 1979r.

W okresie spornym ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku betoniarza. Pracował jako betoniarz przy produkcji betonowych płyt (ścian, stropów) do budowy domów. Praca ta polegała na smarowaniu form żrącą substancją - formolem, zbrojeniu form siatką i drutami i zalewaniu form (stropów, ścian) gorącym betonem, który trzeba było rozgarnąć i wibrować. Po stężeniu betonu gotowe płyty rozbierano z form, czyszczono formy, ponownie smarowano formolem, zbrojono i zalewano ponownie. W razie awarii ubezpieczony był kierowany na zbrojarnię by robić zbrojenia. Ubezpieczony pracował również na betoniarni przy produkcji betonu.

Taką pracę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, również w czasie kiedy był brygadzistą. W okresie pracy eksportowej pracował również przy zalewaniu betonem.

Wykonywane przez ubezpieczonego prace zaliczają się pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Prace zbrojarskie i betoniarskie są bowiem wymienione pod poz. 4, działu V, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zawierającego wykaz prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Z kolei pod poz. 15, działu V, wykazu A, wymienione są prace przy produkcji betonu kruszywowego.

Bez znaczenia jest, że ubezpieczony nie posiada świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za okres sporny. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków potwierdzającym charakter pracy odwołującego w okresach spornych, uznając te dowody za wiarygodne. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Sąd wskazuje, iż zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych ulega również okres odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej od 27 kwietnia 1978r. do 31 sierpnia 1979r. (nie podlega uwzględnieniu okres od 1 września 1979r. do 1 maja 1980r.)

Odbywanie zasadniczej służby wojskowej regulowane było przez ustawę z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 827). Zgodnie z treścią art. 108 ust. 1 tej ustawy obowiązującego w okresie od 29 listopada 1967r. do 31 grudnia 1974r.( w brzmieniu pierwotnym) i po zmianie od 1 stycznia 1975r.( w brzmieniu do 5 sierpnia 1979r.) – a zatem po części w okresie obywania zasadniczej służby wojskowej przez odwołującego – okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy.

Na podstawie art. 108 ust. 4 w/w ustawy wydane zostało Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968r.w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318). Rozporządzenie to obowiązywało do 31 sierpnia 1979r. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych w § 2-4 (tj. w terminie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej zgłosił powrót do zakładu pracy), wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Treść powyższych przepisów wskazuje, że skoro czas odbywania służby wojskowej w warunkach określonych w tych przepisach, wlicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, to okres ten należy zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.). Do odbywania zasadniczej służby wojskowej należy bowiem stosować przepisy w brzmieniu obowiązującym w okresie jej odbywania. Takie stanowisko potwierdza Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 9 marca 2010r. I UK 333/09 (LEX 585739) oraz w wyroku z 25 lutego 2010 r. II UK 219/09 (LEX nr 590248), a także uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 16 października 2013r. sygn. II UZP 6/13 (OSNP 2014/3/42), zaś Sąd orzekający prezentowane stanowisko w pełni podziela.

Ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...), gdzie wykonywał pracę w warunkach szczególnych, zaś po zwolnieniu ze służby, do pracy u tego samego pracodawcy powrócił w terminie 30 dni od zakończenia odbywania służby. A zatem należało zaliczyć ten okres do 31 sierpnia 1979r. tj. do czasu obowiązywania Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968r.

Reasumując, należało uznać, że ubezpieczony legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999r. wymaganym 15 – letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Nie było sporne, iż odwołujący posiada ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, ukończył wymagany wiek 60 lat oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury poczynając od dnia(...) tj. od ukończenia 60 lat.

(-) SSO Patrycja Bogacińska – Piątek