Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 listopada 2016 roku

Sąd Okręgowy w Gdańsku XV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Solecki

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2016 roku w Gdańsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Spółki Akcyjnej z/s w W.

z udziałem (...)w W.
o udzielenie zabezpieczenia

postanawia:

1.  zabezpieczyć roszczenie wnioskodawcy (...) Spółki Akcyjnej z/s w W. przeciwko obowiązanemu (...)w W. o ustalenie, na podstawie art. 189 k.p.c., że oświadczenie woli obowiązanego (...)w W. zawarte w piśmie z dnia 19 października 2016 r. (znak pisma (...) (...)( (...))), o wypowiedzeniu łączącej wnioskodawcę z obowiązanym umowy o dofinansowanie nr (...).(...)jest bezskuteczne, poprzez:

nakazanie obowiązanemu wykonywania umowy o dofinansowanie nr (...).(...)na dotychczasowych warunkach, zgodnie z jej treścią, do czasu prawomocnego zakończenia postępowania z powództwa wnioskodawcy przeciwko obowiązanemu o wyżej wymienione ustalenie;

2.  zabezpieczyć roszczenie (...) Spółki Akcyjnej z/s w W. przeciwko (...)w W. o ustalenie nieistnienia prawa (...)w W. do żądania spełnienia przez (...) S.A. z/s w W. będącego gwarantem, wypłaty sumy gwarancyjnej z gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z tytułu niewykonania i nienależytego wykonania zawartej pomiędzy (...) Spółka Akcyjna z/s w W. a (...)w W. umowy o dofinansowanie nr (...).(...)ze względu na naruszenie przez (...) Spółkę Akcyjną z/s w W. obowiązku określonego w § 15 ust. 10, a przywołane w piśmie z dnia 19 października 2016 r. (znak pisma (...).(...)( (...))), poprzez:

a)  zakazanie obowiązanemu podejmowania jakichkolwiek działań zmierzających do realizacji gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 29 marca 2013 r., wystawionej przez (...) S.A. z/s w W. w celu zabezpieczenia należytego wykonania umowy o dofinansowanie nr (...).(...)zawartej pomiędzy wnioskodawcą a obowiązanym, uprawniającej obowiązanego do żądania od (...) S.A. z/s w W. zapłaty kwoty do łącznej wysokości 9.999.990 zł, do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia o tym roszczeniu;

b)  nakazanie obowiązanemu, na wypadek złożenia gwarantowi (...) S.A. z/s w W. żądania zapłaty sumy gwarancyjnej na podstawie gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 29 marca 2013 r. w wersji ustalonej Aneksem nr (...), wystawionej przez (...) S.A. z/s w W., zawierającego oświadczenie, że wnioskodawca nie wywiązał się ze zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie nr (...) (...), wycofanie tego żądania w terminie 2 dni od dnia jego złożenia gwarantowi (...) S.A. z/s w W.;

c)  nakazanie obowiązanemu, na wypadek, gdyby doszło do realizacji gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 29 marca 2013 r. w wersji ustalonej Aneksem nr (...), wystawionej przez (...) S.A. z/s w W., tj. do wypłaty przez (...) S.A. z/s w W. środków pieniężnych na rzecz obowiązanego, zwrotu na rzecz (...) S.A. z/s w W. wypłaconej obowiązanemu kwoty w terminie 2 dni od dnia jej otrzymania przez obowiązanego albo w terminie 2 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi później;

3.  oddalić wniosek o zabezpieczenie w pozostałym zakresie;

4.  wyznaczyć wnioskodawcy dwutygodniowy termin na wystąpienie z powództwem obejmującym roszczenia o ustalenie wskazane w pkt 1 i 2 postanowienia.

UZASADNIENIE

(...) Spółka Akcyjna z/s w W. wystąpił przeciwko obowiązanemu(...)w W. z wnioskiem, w którym domagał się:

I.  udzielenia zabezpieczenia roszczenia wnioskodawcy (...) Spółki Akcyjnej z/s w W. przeciwko (...)w W. o ustalenie, na podstawie art. 189 k.p.c., że oświadczenie woli obowiązanego (...)w W. zawarte w piśmie z dnia 19 października 2016 r. o wypowiedzeniu łączącej wnioskodawcę z obowiązanym umowy o dofinansowanie nr (...) (...)jest bezskuteczne, poprzez:

1.  nakazanie obowiązanemu wykonywania umowy o dofinansowanie nr (...) (...)na dotychczasowych warunkach, zgodnie z jej treścią, do czasu prawomocnego zakończenia postępowania z powództwa wnioskodawcy przeciwko obowiązanemu o wyżej wymienione ustalenie;

2.  zakazanie obowiązanemu składania oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o dofinansowanie nr (...) (...), do czasu prawomocnego zakończenia postępowania z powództwa wnioskodawcy przeciwko obowiązanemu o wyżej wymienione ustalenie;

II.  udzielenia zabezpieczenia roszczenia (...) Spółki Akcyjnej z/s w W. przeciwko (...) w W. o ustalenie nieistnienia prawa (...)w W. do żądania spełnienia przez (...) S.A. z/s w W. będącego gwarantem, wypłaty sumy gwarancyjnej z gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z tytułu niewykonania i nienależytego wykonania zawartej pomiędzy (...) Spółka Akcyjna z/s w W. a (...)w W. umowy o dofinansowanie nr (...) (...)ze względu na rzekome naruszenie przez (...) Spółkę Akcyjną z/s w W. obowiązku określonego w § 15 ust. 10, a przywołane w piśmie z dnia 19 października 2016 r. (znak pisma (...) (...)( (...))), poprzez:

1.  zakazanie obowiązanemu podejmowania jakichkolwiek działań zmierzających do realizacji gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 29 marca 2013 r., wystawionej przez (...) S.A. z/s w W. w celu zabezpieczenia należytego wykonania umowy o dofinansowanie nr (...) (...)zawartej pomiędzy wnioskodawcą a obowiązanym, uprawniającej obowiązanego do żądania od (...) S.A. z/s w W. zapłaty kwoty do łącznej wysokości 9.999.990 zł, do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia o tym roszczeniu;

2.  zakazanie (...) S.A. z/s w W. wypłaty świadczenia pieniężnego wynikającego z gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 29 marca 2013 r., wystawionej przez (...) S.A. z/s w W. w celu zabezpieczenia należytego wykonania umowy o dofinansowanie nr (...) (...)zawartej pomiędzy wnioskodawcą a obowiązanym do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia o tym roszczeniu;

3.  na wypadek złożenia przez obowiązanego gwarantowi żądania zapłaty sumy gwarancyjnej na podstawie gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 29 marca 2013 r., zawierającego oświadczenie, że wnioskodawca nie wywiązał się ze zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie nr (...) (...), nakazanie obowiązanemu wycofanie tego żądania w terminie 2 dni od dnia jego złożenia gwarantowi;

4.  na wypadek, gdyby doszło do realizacji gwarancji ubezpieczeniowej nr (...), tj. do wypłaty przez (...) S.A. z/s w W. środków pieniężnych na rzecz obowiązanego, nakazać obowiązanemu zwrot na rzecz (...) S.A. z/s w W. wypłaconej obowiązanemu kwoty w terminie 2 dni od dnia jej otrzymania przez obowiązanego albo w terminie 2 dni od dnia uprawomocnienia się nieniejszego postanowienia w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi później;

5.  wydanie wnioskodawcy znajdującego się w posiadaniu obowiązanego Aneksu nr (...) do gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 29 marca 2013 r. w terminie 5 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia.

W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, iż z obowiązanym łączyła go umowa o dofinansowanie z dnia 5 lipca 2011 r. nr (...) (...), na mocy której obowiązany udzielił wnioskodawcy dofinansowania do realizacji inwestycji - projektu budowy zakładu recyklingu odpadów. Umowa była kilkukrotnie aneksowana, wnioskodawca wykonał inwestycję, co obowiązany potwierdził wypłatą kwoty refundacji końcowej. Wnioskodawca podniósł, iż z uwagi na wydłużenie czasu realizacji projektu zobowiązał się - w zawartym z obowiązanym Aneksie nr (...) do umowy o dofinansowanie nr (...) (...)- do wydłużenia okresu obowiązywania uprzednio ustanowionej, a udzielonej przez gwaranta (...) S.A. z/s w W. gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) do dnia 31 stycznia 2017 r. i dostarczenia dokumentu przedłużonej gwarancji obowiązanemu do dnia 15 lipca 2016 r. Umowa o udzielenie gwarancji nr (...) łącząca wnioskodawcę z gwarantem (...) S.A. z/s w W. została zawarta w dniu 29 marca 2013 r. Na jej podstawie wnioskodawca dostarczył obowiązanemu nieodwoływalną, bezwarunkową, płatną na pierwsze wezwanie gwarancję ubezpieczeniową na kwotę 9.999.990 zł z okresem obowiązywania do dnia 28 lutego 2015 r. W dniu 13 lipca 2016 r. wnioskodawca zawarł z gwarantem Aneks nr (...) do umowy o udzielenie gwarancji nr (...), na mocy której okres gwarancji został przedłużony do dnia 31 stycznia 2017 r. Obowiązany w dniu 22 lipca 2016 r. wezwał wnioskodawcę do natychmiastowego, nie później niż do dnia 29 lipca 2016 r. złożenia dokumentacji stanowiącej potwierdzenie przedłużenia gwarancji pod rygorem wystąpienia do gwaranta z żądaniem wypłaty kwoty gwarancyjnej, zaś w dniu 27 lipca 2016 r. złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o dofinansowanie nr (...) (...)ze skutkiem natychmiastowym i zażądał od wnioskodawcy zwrotu dofinansowania w kwocie 39.932.168,16 zł, jako odstawę wskazując, iż Wnioskodawca nie wywiązał się z obowiązku złożenia prawidłowo wystawionego zabezpieczenia w terminie pokreślonym Aneksem nr (...), tj. do dnia 15 lipca 2016 r. Wnioskodawca jeszcze w dniu 27 lipca 2016 r. przedstawił obowiązanemu dokument potwierdzający ustanowienie gwarancji na okres do dnia 31 stycznia 2017 r. Obowiązany, pomimo okoliczności kwestionowania złożenia przez wnioskodawcę Aneksu nr (...) do umowy o udzielenie gwarancji nr (...) i wypowiedzenia pismem z dnia 27 lipca 2016 r. umowy o dofinansowanie, nie dokonał zwrotu na rzecz wnioskodawcy tego dokumentu. W toku dalszej wymiany korespondencji pomiędzy stronami wnioskodawca wezwał bezskutecznie obowiązanego m.in. do cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o dofinansowanie, oraz do dalszego jej wykonywania i nie realizowania Gwarancji Ubezpieczeniowej. W konsekwencji powyższego wnioskodawca wystąpił do Sądu Okręgowego w Suwałkach oraz Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z wnioskiem o zabezpieczenie m.in. roszczeń: o ustalenie, że oświadczenie woli Obowiązanego zawarte w jego piśmie z dnia 27 lipca 2016 r. o wypowiedzeniu umowy o dofinansowanie nr (...) (...)jest bezskuteczne; oraz o ustalenie nieistnienia prawa obowiązanego do żądania wypłaty przez gwaranta sumy gwarancyjnej z gwarancji nr (...). z tytułu niewykonania i nienależytego wykonania zawartej pomiędzy wnioskodawcą a obowiązanym umowy o dofinansowanie z uwagi na rzekome naruszenie przez wnioskodawcę § 15 ust. 8 lub 9 umowy. W postępowaniach toczących się na skutek powyższych wniosków zarówno Sąd Okręgowy w Suwałkach postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2016 r. w sprawie sygn. akt I Co 69/16, jak i Sąd Okręgowy w Bydgoszczy postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2016 r., sygn. akt I Co 61/16 oba powyższe roszczenia wnioskodawcy zabezpieczyły. W ten sposób uniemożliwiono obowiązanemu zgłoszenie do gwaranta żądania wypłaty sumy gwarancyjnej z powołaniem się na rzekome naruszenie umowy o dofinansowanie będące podstawą dokonanego pismem z dnia 27 lipca 2016 r. wypowiedzenia przez obowiązanego tej umowy.

Wnioskodawca wskazał, iż obowiązany następnie zażądał od wnioskodawcy udzielenia dodatkowego zabezpieczenia należytego wykonania umowy o dofinansowanie powołując się na okoliczność, iż udzielone zabezpieczenie roszczeń wnioskodawcy skutkuje wątpliwościami co do formy i wysokości zabezpieczenia należytego wykonania umowy o dofinansowanie. Wnioskodawca, z uwagi na okoliczność, iż nie ziściły się kontraktowe podstawy do sformułowania przez obowiązanego żądania udzielenia dodatkowego zabezpieczenia należytego wykonania umowy o dofinansowanie, oraz stojąc na stanowisku, iż żądanie to zmierzało do obejścia udzielonego wnioskodawcy zabezpieczenia, odmówił jego spełnienia, wobec czego wnioskodawca pismem z dnia 19 października 2016 r. dokonał ponownego wypowiedzenia wnioskodawcy umowy o dofinansowanie ze skutkiem natychmiastowym jako podstawę wskazując § 15 ust. 10 umowy o dofinansowanie, a następnie pismem z dnia 31 października złożył gwarantowi żądanie zapłaty kwoty gwarancyjnej z gwarancji nr (...).

Wnioskodawca podniósł, iż oświadczenie obowiązanego z dnia 19 października 2016 r. o wypowiedzeniu umowy o dofinansowanie jest bezskuteczne z uwagi na: /1/ nieziszczenie się przesłanek § 15 ust. 10 umowy o dofinansowanie uprawniających obowiązanego do żądania ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia z uwagi na brak wątpliwości co do formy i wysokości wciąż obowiązujących w sprawie zabezpieczeń; /2/żądanie ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia w postaci gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej na kwotę 39.932.168,16 zł stanowiło wezwanie do spełnienia świadczenia niemożliwego; /3/ działanie obowiązanego polegające na żądaniu ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia należytego wykonania umowy o dofinansowanie z powołaniem się na wątpliwości co do już trwającego zabezpieczenia było niedozwolone z tego względu, iż było konsekwencją niegodziwego postępowania obowiązanego; /4/ wezwanie wnioskodawcy do ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia stanowi próbę obejścia postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 25 sierpnia 2016 r., sygn. akt I Co 61/16 w przedmiocie zakazu podejmowania przez obowiązanego jakichkolwiek działań zmierzających do realizacji gwarancji.

W świetle powyższego, uzasadniając roszczenie o:

1.  ustalenie, że oświadczenie woli obowiązanego zawarte w piśmie z dnia 19 października 2016 r. o wypowiedzeniu łączącej wnioskodawcę z obowiązanym umowy o dofinansowanie nr (...) (...)jest bezskuteczne;

2.  ustalenie nieistnienia prawa obowiązanego do żądania od gwaranta wypłaty sumy gwarancyjnej z gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z tytułu niewykonania i nienależytego wykonania umowy o dofinansowanie nr (...) (...)z uwagi na naruszenia przez wnioskodawcę obowiązku określonego w § 15 ust. 10 umowy,

wnioskodawca wskazał, iż nie naruszył umowy o dofinansowanie nie ustanawiając dodatkowego zabezpieczenia należytego jej wykonania zgodnie z żądaniami obowiązanego, wobec czego brak podstaw do występowania przez obowiązanego do gwaranta z żądaniem wypłaty sumy gwarancyjnej, a w konsekwencji brak podstaw do wypowiedzenia umowy o dofinansowanie.

Uprawdopodobniając interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia wnioskodawca wskazał, iż:

⚫

pismem z dnia 22 lipca 2016 r. obowiązany zapowiedział zamiar skorzystania z gwarancji ubezpieczeniowej na wypadek nie przedłużenia przez wnioskodawcę okresu jej obowiązywania, zatem tym bardziej należy zakładać, iż skorzysta z gwarancji w przypadku niewykonania przez wnioskodawcę wezwania do ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia umowy o dofinansowanie;

⚫

w przypadku wystąpienia przez obowiązanego do gwaranta o wypłatę sumy gwarancyjnej, gwarant – na podstawie postanowień umowy o udzielenie gwarancji - zobowiązany będzie do bezwarunkowej wypłaty kwoty gwarancji w terminie 14 dni, jednocześnie uprawnionym będzie do wystąpienia do wnioskodawcy z żądaniem zapłaty równowartości wypłaconej kwoty powiększonej o koszty windykacyjne, manipulacyjne oraz odsetki jak od zobowiązań podatkowych;

⚫

zobowiązania gwaranta wynikające z umowy o udzielenie gwarancji zostały zabezpieczone: hipoteką łączną na kwotę 10 milionów zł na nieruchomościach, na których zlokalizowany jest zakład recyklingu odpadów wnioskodawcy objęty dofinansowaniem, będący podstawą egzystencji przedsiębiorstwa wnioskodawcy, którego pozbawienie uczyni niemożliwym prowadzenie zakładu recyklingu odpadów i zniweczy podstawę ekonomiczną jego bytu; zastawem rejestrowym na układzie technicznym kontenerowym agregacie prądotwórczym, bez którego niemożliwym jest zasilanie zakładu wnioskodawcy w energię elektryczną; hipoteką na nieruchomości położonej w P., KW nr (...); oświadczeniem o poddaniu się wnioskodawcy egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c.;

⚫

wnioskodawca w celu pokrycia wydatków na inwestycję nie znajdujących pokrycia w udzielonym przez obowiązanego dofinansowaniu dokonał emisji obligacji z serii (...) o łącznej wartości nominalnej 40.000.000 zł, zaś zgodnie z warunkami emisji tych obligacji jest obowiązany do ich przedterminowego wykupu w przypadku m.in. wszczęcia postępowania likwidacyjnego, upadłościowego lub układowego, oraz w przypadku dokonania zajęcia składników majątkowych w toku postępowania egzekucyjnego lub zabezpieczającego na zaspokojenie roszczeń o wartości przekraczającej 10 % wartości kapitałów własnych;

⚫

budowa objętej umową dofinansowania inwestycji zakładu recyklingu stanowi całość przedsiębiorstwa wnioskodawcy, a zakład ten nie przynosi jeszcze, w związku z zakończoną w kwietniu 2016 r. budową przychodów, które umożliwiłyby wnioskodawcy uregulowanie kwoty wypłaconej przez gwaranta gwarancji oraz ceny wykupu obligacji;

wypowiedzenie przez obowiązanego umowy o dofinansowanie oraz wyplata przez gwaranta sumy gwarancyjnej na rzecz obowiązanego doprowadzą wnioskodawcę do upadłości, co uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Wnioskodawca podniósł, iż wypowiedzenie przez obowiązanego umowy o dofinansowanie z dnia 27 lipca 2016 r. zmusiło go do złożenia w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w W. wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego, zaś konsekwencją nie udzielenia zabezpieczenia będzie złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Sąd zważył, co następuje:

W każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia (art. 730 § 1 k.p.c.). Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni interesy stron lub uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę (art. 730 ¹ k.p.c.). Sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia w jego granicach, biorąc za podstawę orzeczenia materiał zebrany w sprawie (art. 738 k.p.c.). Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. W szczególności sąd może unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas trwania postępowania (art. 755 § 1 pkt. 1 k.p.c.).

Koniecznym do udzielenia zabezpieczenia roszczenia jest spełnienie kumulatywnie dwóch opisanych powyżej przesłanek, którymi są uprawdopodobnienie roszczenia oraz wykazanie interesu prawnego. Brak chociażby jednej z nich powoduje, że wniosek nie może zostać uwzględniony.

Mając na uwadze pierwszą z przesłanek, zaznaczyć trzeba, że uprawdopodobnienie roszczenia w postępowaniu zabezpieczającym, przy uwzględnieniu treści przepisu art. 243 k.p.c. należy rozumieć w ten sposób, że uprawniony powinien przedstawić i należycie uzasadnić twierdzenia, które stanowią podstawę dochodzonego roszczenia. Uprawdopodobnienie dotyczy w praktyce dwóch aspektów. Odnosi się ono zarówno do okoliczności faktycznych, na których opiera się roszczenie i które powinny być przedstawione, a ich istnienie prawdopodobne w świetle dowodów oferowanych przez uprawnionego, jak i do podstawy prawnej roszczenia, która powinna być również prawdopodobna w tym znaczeniu, że dochodzone roszczenie znajduje podstawę normatywną. Roszczenie jest wiarygodne, jeżeli istnieje uzasadniona podstawa do przypuszczenia, że ono istnieje i jest wymagalne. Roszczenie nieznajdujące uzasadnienia w normie prawa materialnego albo sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego nie może być zabezpieczone. Uprawdopodobnienie może polegać na przedstawieniu dokumentów lub innych środków dowodowych, wskazujących na okoliczności faktyczne, z których wynika roszczenie (art. 243 k.p.c.). Roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli prima facie istnieje znaczna szansa na jego istnienie (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2012r., I ACz 173/12).

W ocenie Sądu wnioskodawca należycie uprawdopodobnił istnienie po jego stronie roszczeń opisanych w punkcie I jak i II wniosku stanowiących przedmiot zabezpieczenia.

W ocenie Sądu, nie przesądzając na niniejszym etapie, zaś odnosząc się do okoliczności faktycznych sprawy przez pryzmat zaoferowanych twierdzeń i dowodów, wnioskodawca sprostał obowiązkowi wynikającemu z przepisu art. 730 ¹ k.p.c. i uprawdopodobnił, iż obowiązany nie był uprawniony do wypowiedzenia wnioskodawcy umowy z dnia 5 lipca 2011 r. o dofinansowanie nr (...) (...)z przyczyn wskazanych w piśmie z dnia 19 października 2016 r. Przyczyną wypowiedzenia przez obowiązanego umowy o dofinansowanie pismem było bowiem w istocie niewykonanie przez wnioskodawcę obowiązku umownego wskazanego w § 15 ust. 10 umowy o dofinansowanie, przejawiającego się brakiem uczynienia zadość żądaniu obowiązanego z dnia 5 października 2016 r. w postaci ustanowienia i złożenia dodatkowego zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, w kwocie 39.932.168,16 zł, tj. w kwocie odpowiadającej udzielonemu dofinansowaniu. Analizując stan faktyczny przedmiotowej sprawy, na podstawie aktualnie zaoferowanych przez wnioskodawcę dowodów i twierdzeń, Sąd doszedł do przekonania, iż obowiązany mógł nie być uprawnionym do występowania z takim żądaniem, albowiem z treści § 15 ust. 10 umowy o dofinansowanie wynika, iż obowiązany miał prawo zgłosić żądanie ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia, lecz wyłącznie w przypadku podjęcia uzasadnionych wątpliwości co do wysokości i formy przyjętego zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o zabezpieczenie. W uzasadnieniu oświadczenia o wypowiedzeniu z dnia 19 października 2016 r., obowiązany wskazał m.in., iż wezwanie zostało skierowane do wnioskodawcy ze względu na uzasadnione wątpliwości co do wysokości i formy przyjętego zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie, będące m.in. skutkiem zabezpieczeń, jakich na wniosek wnioskodawcy udzieliły Sądy Okręgowy w Suwałkach oraz Okręgowy w B. zakazując obowiązanemu podejmowania jakichkolwiek działań zmierzających do realizacji gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 29 marca 2013 r.

Sąd przychyla się do argumentacji podniesionej przez wnioskodawcę, który słusznie wskazał, iż postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wydane w dniu 25 sierpnia 2016 r. przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy (k. 186-192), w którym to Sądzie wnioskodawca następnie wniósł pozew, w istocie zakazuje realizacji przez obowiązanego przedmiotowej gwarancji, ale w zakresie rzekomego naruszenia przez wnioskodawcę obowiązku określonego w § 15 ust. 8 lub 9 umowy o dofinansowanie, będącego podstawą dokonania przez obowiązanego pierwszego wypowiedzenia umowy, które miało miejsce w dniu 27 lipca 2016 r. Taki stan rzecz powoduje, iż udzielone przez wnioskodawcę obowiązanemu zabezpieczenie w formie gwarancji ubezpieczeniowej na kwotę 9.999.990 zł nadal trwa i zabezpiecza interesy obowiązanego wynikające z umowy dofinansowanie na przyszłość, czemu nadto dał wyraz Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w uzasadnieniu do przedmiotowego postanowienia (k.190) wskazując, iż roszczenie o ustalenie, że obowiązany nie ma prawa do złożenia w przyszłości oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o dofinansowanie w oparcie o twierdzenie o naruszeniu konkretnych przepisów umowy byłoby bezzasadne i uniemożliwiałoby wypowiedzenie umowy w przyszłości, nawet gdyby przesłanki ku temu w istocie zaistniały. Zatem Sąd Okręgowy w
B. kształtując przedmiotowym postanowieniem stosunek prawny łączący strony do czasu merytorycznego rozstrzygnięcia zawisłego sporu nie pozbawił obowiązanego prawa do korzystania z gwarancji - na przyszłość.

Uwadze Sądu nie umknęła nadto okoliczność, iż przepis § 15 ust. 10 umowy o dofinansowanie przyznaje obowiązanemu uprawnienie do żądania dodatkowego zabezpieczenia w przypadku podjęcia uzasadnionych wątpliwości co do wysokości i formy przyjętego zabezpieczenia, zatem z literalnego brzmienia przepisu wynika, iż spełnione muszą być łącznie przesłanki w postaci wątpliwości zarówno co do wysokości, jak i formy udzielonego zabezpieczenia. Z materiału przedłożonego przez wnioskodawcę wynika zaś, iż zarówno forma, jak i wysokość udzielonego zabezpieczenia w toku realizacji umowy nie była przez obowiązanego kwestionowana, tym bardziej, iż dotychczasową formę zabezpieczenia w postaci gwarancji ubezpieczeniowej obowiązany wskazał domagając się dodatkowego zabezpieczenia pismem z dnia 5 października 2016 r. Również w odniesieniu do kwoty zabezpieczenia wskazać należy, iż odpowiadała postanowieniom § 15 ust. 3 umowy o dofinansowanie i nie była kwestionowana, zaś w świetle postanowień umowy o dofinansowanie, a w szczególności treści § 15 ust. 10 próżno szukać uzasadnienia dla wskazanej przez obowiązanego wysokości 39.932.168,16 zł.

W związku z powyższym w opinii Sądu, jako uprawdopodobnione jawi się roszczenie wnioskodawcy o ustalenie nieistnienia prawa obowiązanego do żądania spełnienia przez gwaranta wypłaty sumy gwarancyjnej z gwarancji ubezpieczeniowej z tytułu niewykonania i nienależytego wykonania umowy o dofinansowanie z uwagi na rzekome naruszenie przez wnioskodawcę obowiązku określonego w § 15 ust. 10 umowy, przywołane w piśmie z dnia 19 października 2016 r. Wnioskodawca uprawdopodobnił, iż na obecnym etapie żądanie od gwaranta wypłaty sumy gwarancyjnej może stanowić nadużycie prawa, być sprzecznym z zasadami współżycia społecznego lub pozostawać w sprzeczności z celem udzielonej gwarancji w szczególności, gdy służy beneficjentowi do innych celów niż te, dla których została ustanowiona w świetle przepisów łączącej strony umowy. Powyższe implikuje uprawnienie wnioskodawcy do wystąpienia w trybie art. 189 k.p.c. z roszczeniem o ustalenie nieistnienia prawa.

W niniejszej sprawie uprawdopodobniony został również interes prawny wnioskodawcy w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. zachodzi wówczas, gdy istnieje niepewność danego prawa lub stosunku prawnego, zarówno z przyczyn faktycznych, jak i prawnych. Innymi słowy, interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. występuje wówczas, gdy sam skutek uprawomocnienia się orzeczenia rozstrzygającego pozytywnie o żądaniu ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, zapewni stronie ochronę jej prawnie chronionych interesów, kończąc istniejący w tym zakresie spór albo też prewencyjnie zapobiega powstaniu takiego sporu w przyszłości. Interes taki może wynikać z bezpośredniego zagrożenia dla prawa strony albo być konsekwencją, usprawiedliwionej okolicznościami faktycznymi, potrzeby zapobieżenia takiemu zagrożeniu, które może - realnie - pojawić się w przyszłości. Potrzeba sięgnięcia po narzędzie ochronne, jakim jest powództwo ustalające oparte na art. 189 k.p.c., ma wynikać z oceny o charakterze obiektywnym, a nie wynikać jedynie z subiektywnego przekonania strony powodowej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dn. 18.05.2016r., sygn. akt I ACa 135/16, Lex 2056685; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dn. 10.03.2016r., sygn. akt V ACa 765/15, Lex 2041877). Ocena interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia możliwa jest jedynie w kontekście skonkretyzowanego roszczenia, a nie abstrakcyjnie. Dokonując zaś oceny zasadności wniosku o udzielenie zabezpieczenia sąd musi wyważyć interesy stron postępowania.

Sąd jak podstawę rozważań w tej materii miał na uwadze, iż na gruncie przedmiotowej sprawy, wskutek dokonanego przez obowiązanego oświadczeniem woli z dnia 19 października 2016 r. wypowiedzenia umowy o dofinansowanie, istnieje niezwykle doniosły dla wnioskodawcy stan niepewności prawnej co do dalszych praw i obowiązków stron z niej wynikających, wynikający wprost z okoliczności kwestionowania przez wnioskodawcę zasadności złożenia przez obowiązanego stosownego oświadczenia woli. Wnioskodawca podniósł, iż dokonane przez obowiązanego w dniu 19 października 2016 r. wypowiedzenie łączącej strony umowy o dofinansowanie jest bezskuteczne, zatem spór ogniskuje się wokół tego, czy umowa o dofinansowanie łącząca strony nadal obowiązuje, i zatem czy strony związane są jej postanowieniami. Powyższe natomiast rodzi obiektywnie uzasadnioną niepewność wnioskodawcy w przedmiocie przysługującego obowiązanemu uprawnienia do żądania od gwaranta spełnienia zobowiązania gwarancyjnego poprzez wypłatę na żądanie obowiązanego sumy gwarancyjnej.

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie zatem interesu prawnego wnioskodawcy w uzyskaniu zabezpieczenia należało upatrywać pod kątem celu postępowania w przedmiotowej sprawie, tj. czy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni jego osiągnięcie, bowiem roszczenia z jakimi zamierza wystąpić wnioskodawca zmierzają do usunięcia niepewności co do wzajemnych praw i obowiązków stron wynikających z umowy o dofinansowanie, oraz w konsekwencji do ochrony interesów ekonomicznych wnioskodawcy od nich uzależnionych.

Wątpliwości Sądu nie budzi okoliczność, iż w przypadku nie udzielenia wnioskodawcy zabezpieczenia niemożliwym, a co najmniej poważnie utrudnionym będzie dochodzenie przez niego na dalszym etapie postępowania roszczeń o ustalenie, z którymi zamierza, celem ochrony swoich interesów, wystąpić. Wnioskodawca bowiem za pomocą zaoferowanych dowodów i twierdzeń uprawdopodobnił, iż w przypadku braku zabezpieczenia, a w konsekwencji wystąpienia przez obowiązanego do gwaranta o wypłatę sumy gwarancyjnej, z uwagi na warunki umowy o udzielenia gwarancji, wnioskodawca zobowiązany będzie w dalszej kolejności do zwrotu na rzecz gwaranta wypłaconej obowiązanemu kwoty gwarancyjnej, wraz z kosztami windykacyjnymi, manipulacyjnymi oraz odsetkami. Realne zaś możliwości gwaranta do wyegzekwowania wypłaconej kwoty zabezpieczone zostały na majątku wnioskodawcy, którego utrata bądź zajęcie będzie miało w dalszej konsekwencji istotny negatywny wpływ dla jego bytu. Sąd miał na względzie okoliczność dokonanej przez wnioskodawcę emisji obligacji i konieczność ich wykupu w powyższej sytuacji, co w zestawieniu do kwoty zadłużenia wnioskodawcy wynikającego z tej okoliczności doprowadziłoby na dalszym etapie do jego upadłości, której skutki byłyby dla wnioskodawcy nieodwracalne, czyniąc bezcelowym postępowanie w sprawie o ustalenie.

Sąd miał wreszcie na uwadze, iż w świetle zaoferowanych przez wnioskodawcę dowodów uprawdopodobnionym jest, iż obowiązany rzeczywiście wystąpi do gwaranta o wypłatę sumy gwarancyjnej co, patrząc przez pryzmat abstrakcyjnego charakteru udzielonej gwarancji, nie pozwoli gwarantowi na merytoryczną ocenę żądania wypłaty obowiązanego.

Ponadto w ocenie Sądu, gwarancja udzielona w przedmiotowej sprawie na rzecz obowiązanego ma charakter zabezpieczający wykonanie wynikającego z umowy o dofinansowanie kontraktu, a zatem w konsekwencji wnioskodawca, ponoszący w ostatecznym rozrachunku jej koszt ekonomiczny, uprawnionym jest w trybie art. 189 k.p.c. do ochrony swoich praw w wyniku nadużycia gwarancji przez obowiązanego, tj. poprzez złożenie do gwaranta żądania wypłaty sumy gwarancyjnej z naruszeniem funkcji udzielenia gwarancji w sprawie, jaką jest funkcja zabezpieczająca kontrakt. Brak zabezpieczenia w ocenie Sądu i powstała w jego wyniku upadłość wnioskodawcy zniweczy, tj. uniemożliwi lub poważnie utrudni ochronę interesów ekonomicznych wnioskodawcy.

Mając powyższe rozważania na względzie Sąd uznał, iż zasadnym jest zabezpieczenie uprawdopodobnionych roszczeń wnioskodawcy stanowiących przedmiot niniejszego postępowania. Dokonując zaś rozstrzygnięcia w przedmiocie sposobu zabezpieczenia roszczeń wnioskodawcy Sąd miał na uwadze przepis art. 730 ¹ § 3 k.p.c., zgodnie z którym przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni interesy stron lub uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę, oraz w szczególności przepis art. 738 k.p.c., zgodnie z którym sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia w jego granicach, biorąc za podstawę orzeczenia materiał zebrany w sprawie.

Na tej podstawie na uznanie nie zasługuje wskazany przez wnioskodawcę w pkt I.2 sposób zabezpieczenia jego roszczenia o ustalenie, że oświadczenie woli obowiązanego zawarte w piśmie z dnia 19 października 2016 r. o wypowiedzeniu umowy o dofinansowanie jest bezskuteczne poprzez zakazanie obowiązanemu składania oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o dofinansowanie nr (...) (...), do czasu prawomocnego zakończenia postępowania o wyżej wymienione ustalenie. W ocenie Sądu uwzględnienie tego sposobu zabezpieczenia w zakresie zawnioskowanym przez wnioskodawcę jest niedopuszczalne, albowiem tak szeroki zakaz nie dotyczy jedynie opisanego roszczenia wnioskodawcy i pozbawiłoby obowiązanego w każdych okolicznościach, prawa podmiotowego wynikającego z postanowień umowy o dofinansowanie, jakim jest prawo do wypowiedzenia łączącego strony stosunku prawnego bez względu na okoliczności faktyczne, nawet gdyby obiektywnie przesłanki ku temu zaistniały. Sąd jest natomiast związany sposobem zabezpieczenia wnioskowanym przez uprawnionego, i to zarówno co do zabezpieczenia roszczeń pieniężnych, jak i innych przypadków zabezpieczenia.

Na uznanie nie zasługuje w ocenie Sądu również wnioskowany sposób zabezpieczenia roszczenia o ustalenie nieistnienia prawa obowiązanego do żądania spełnienia przez gwaranta wypłaty sumy gwarancyjnej z gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z tytułu niewykonania i nienależytego wykonania zawartej pomiędzy wnioskodawcą a obowiązanym umowy o dofinansowanie ze względu na rzekome naruszenie przez wnioskodawcę obowiązku określonego w § 15 ust. 10 poprzez zakazanie gwarantowi (...) S.A. z/s w W. wypłaty świadczenia pieniężnego wynikającego z gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 29 marca 2013 r. Sąd stoi bowiem na stanowisku, iż uwzględnienie powyższego sposobu zabezpieczenia roszczenia jest niedopuszczalne, albowiem prowadziłoby do uregulowania na czas postępowania praw i obowiązków gwaranta, a więc osoby trzeciej, co jest niedopuszczalne w świetle przepisów art. 755 k.p.c.

Bezzasadnym jest ponadto zabezpieczenie powyższego roszczenia wnioskodawcy poprzez nakazanie obowiązanemu wydania wnioskodawcy znajdującego się w jego posiadaniu Aneksu nr (...) do gwarancji ubezpieczeniowej nr (...) z dnia 29 marca 2013 r. albowiem pozbawiłoby ono obowiązanego wynikającego z postanowień umowy o dofinansowanie zabezpieczenia udzielonego w związku z wykonaniem umowy o dofinansowanie inwestycji - na przyszłość.

Reasumując, powód w sposób należyty uprawdopodobnił roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, zaś uwzględnione przez Sąd sposoby zabezpieczenia spełniają przesłanki art. 730 ¹ § 3 k.p.c., tj. uwzględniają interesy uczestników postępowania w takiej mierze, że wnioskodawcy zapewniają należytą ochronę prawną na czas postępowania sądowego zmierzającego do rozstrzygnięcia sporu w zakresie roszczeń, jakie wnioskodawca zamierza wnieść, albowiem w tym czasie postanowienia umowy o dofinansowanie będą wykonywane, zaś obowiązany nie zrealizuje gwarancji w zakresie wynikającym z okoliczności stanowiących przedmiot sporu. Nie obciążają ponadto ponad potrzebę obowiązanego, który na czas postępowania utrzyma sytuację finansową, tym bardziej, iż udzielanie dofinansowania stanowi przedmiot działalności obowiązanego, a nie jego wierzytelności od której zależy jego istnienie, jako agencji rządowej.

Wobec powyższego, na podstawie art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 755 § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.

Zarządzenia:

1.  odnotować w rep. (...);

2.  odpis postanowienia doręczyć:

a.  pełnomocnikowi powoda ze wzmianką o wykonalności;

b.  pozwanemu wraz z pouczeniem;

3.  przedłożyć z wpływem lub za 21 dni po wykonaniu.