Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt XII C 327/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 29 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Hanna Flisikowska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Anna Krzemińska

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2016 r. w Poznaniu

sprawy z powództwa Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W.

przeciwko D. T., E. T.

roszczenia z umów bankowych innych

1.  Oddala powództwo wobec pozwanych w całości.

2.  Obciąża powoda kosztami procesu uznając, że w zakresie kosztów sądowych zostały one w całości uiszczone, a nadto zasądza od powoda solidarnie na rzecz pozwanych kwotę 3.600zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

/-/H.Flisikowska

Sygn. akt XII C 327/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 września 2015r. powód Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty ( nr (...): 211) z siedzibą we W. skierowanym przeciwko P. O. , D. T. , E. T. wniósł o zasądzenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, że pozwani mają zapłacić solidarnie na jego rzecz kwotę 514.481,85 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanych solidarnie zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych .

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że wierzytelność dochodzona przez powoda wynika z braku zapłaty przez pozwanych z tytułu umowy pożyczki hipotecznej zawartej przez nich z jego poprzednikiem prawnym (...) BANK S.A. Powód zaznaczył, że wobec braku spłaty należności poprzednik prawny wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, a po zaopatrzeniu go w klauzulę wykonalności złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Zaznaczono, że powód na podstawie umowy o przelew wierzytelności zawartej w dniu 31.03. 2014 r. z (...) BANK S.A. nabył wierzytelność przysługującą wobec pozwanych z tytułu zawartej umowy kredytowej z (...) BANK S.A. Powód nadto wyjaśnił szczegółowo, co składa się na dochodzoną pozwem kwotę 514.481,85 złotych . ( k. 1-4 )

Sąd Okręgowy orzekł nakazem zapłaty z dnia 28 września 2015r. wydanym w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu . ( k. 104)

Nakaz zapłaty został zaskarżony wyłącznie przez pozwanych przez D. T. i E. T. w sprzeciwie z 21 października 2015r. W sprzeciwie wymienieni pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości i obciążenie powoda kosztami procesu , w tym kosztami zastępstwa prawnego według norm prawem przepisanych . W ocenie pozwanych powództwo winno zostać oddalone z uwagi na podniesiony zarzut przedawnienia i zarzut braku legitymacji procesowej po stronie powoda . ( k. 110 i następn.)

Z dniem 24.10.2015r. nakaz zapłaty uprawomocnił się w stosunku do pozwanego P. O.. ( k. 137)

Powód w piśmie z 18 marca 2016r. odniósł się do stanowiska pozwanych podając, że legitymacja procesowa wynika z załączonych do pozwu dokumentów tj. umowy sprzedaży wierzytelności nr (...) obejmującej wierzytelność pieniężną z umowy kredytu niespłaconego przez pozwanych o nr DK/P- (...) z 8.07.2009r. W ocenie powoda na uwzględnienie nie zasługuje podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia albowiem czynności podjęte przez jego poprzednika prawnego jak złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności w dniu 24 lutego 2012r. , następnie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przerwało bieg terminu przedawnienia. Zdaniem powoda po umorzeniu egzekucji na podstawie postanowienia Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Śremie na podstawie postanowienia z dnia 30.04.2015r. termin przedawnienia rozpoczął biec na nowo i został ponownie przerwany przez wniesienie pozwu inicjującego niniejsze postępowanie. Jednocześnie powód zaznaczył, że w przypadku uwzględnienia przez Sąd zarzutu przedawnienia wnosi o zastosowanie na podstawie art. 319 k.p.c. w zw. z art. 77 Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece ograniczenia odpowiedzialności pozwanych do obciążonej nieruchomości. Ponadto powód wyjaśnił szczegółowo, co składa się na dochodzoną w pozwie kwotę należności głównej. ( k. 147-155)

Pozwani odnieśli się do tego stanowiska powoda w piśmie z 27 kwietnia 2016r. podając, że ograniczenie odpowiedzialności przewidziane w art. 319 k.p.c. może mieć zastosowanie tylko do osoby pozwanego P. O., który nie zaskarżył nakazu zapłaty, gdyż to na jego nieruchomości zostało ustanowione zabezpieczenie hipoteczne. Pozwani uzupełnili nadto uzasadnienie dotyczące podniesionego w sprzeciwie zarzutu przedawnienia. ( k. 194- 197)

Na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2016r. pełnomocnik pozwanych wskazał, że roszczenia powoda uległo przedawnieniu, a pozew został złożony pół roku po upływie terminu przedawnienia. (k. 187)

Tak ukształtowane stanowiska stron nie uległy już zmianie do zakończenia procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 lipca 2010 r. pozwani P. O., D. T. i E. T. zawarli z poprzednikiem prawnym powoda (...) Bank S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki hipotecznej o numerze DK/P- (...), bank udzielił pożyczki w kwocie 324 999,10 zł.

( dowód: umowa pożyczki hipotecznej nr DK/P- (...) z dnia 21.07.2010 r.- k. 15 -24)

Zgodnie z treścią ww. umowy zabezpieczenie spłaty tego zobowiązania stanowiła hipoteka zwykła ustanowiona na rzecz banku w kwocie udzielonej pożyczki oraz hipoteka kaucyjna do kwoty 227 499,37 zł, na nieruchomości stanowiącej własność pozwanego P. O. , dla której Sąd Rejonowy w Śremie IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą pod nr (...).

( dowód: odpis zwykły księgi wieczystej o nr (...) – k. 26-31)

Wobec zaprzestania przez pozwanych regulowania zobowiązania wynikającego z ww. umowy pożyczki poprzednik prawny powoda dokonał wypowiedzenia przedmiotowej umowy, skutkiem czego po upływie okresu wypowiedzenia zobowiązanie stało się w całości wymagalne. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wystawił w dniu 24.02.2012 r. bankowy tytuł egzekucyjny ( (...)), który na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Śremie z dnia 23.04.2012 r., sygn. akt (...)został zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Na podstawie ww. tytułu, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Śremie R. B. na wniosek banku prowadził, pod sygn. akt (...) postępowanie egzekucyjne, które jednak zostało w całości umorzone postanowieniem z dnia 30.04.2015r. na podstawie art. 825§1 pkt.1 k.p.c.

( dowód: - bankowy tytuł egzekucyjny o nr (...) z dnia 24.02.2012 r. – k. 31-32 i k. 214, postanowienie Sądu Rejonowego w Śremie z dnia 23.04.2012 r., sygn. akt (...) –k. 33-34, postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Śremie z dnia 30.04.2015 r., sygn. akt (...) – k. 35)

Wobec braku spłaty zadłużenia, w dniu 31.03.2014 r. poprzednik prawny powoda (...) Bank S.A. zawarł z powodem umowę przelewu ww. wierzytelności, na podstawie której została ona w całości przeniesiona na stronę powodową wraz ze wszystkimi ustanowionymi zabezpieczeniami.

( dowód: umowa cesji wierzytelności z dnia 31.03.2014 r. wraz z wyciągiem z wykazu wierzytelności – k. 36-66 i aneksem nr (...) – k. 98-101)

Z dniem 4 stycznia 2010r. na podstawie art. 492§1 pkt. 1 ksh nastąpiło połączenie (...) BANK S.A. ( spółka przejmowana) z (...) BANK S.A. ( spółka przejmująca). Na podstawie art. 494§1 ksh (...) BANK S.A. wstąpiła z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki (...) BANK S.A. Natomiast w dniu 1 czerwca 2012r. na podstawie art. 492§1 ksh nastąpiło przeniesienie całego majątku (...) BANK S.A. z siedzibą w W. ( spółka przejmowana) na (...) BANK S.A. z siedzibą w W. ( spółka przejmująca). Na podstawie art. 494§1 ksh (...) BANK S.A. wstąpił z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki (...) BANK S.A. Z dniem 1 czerwca 2012r. (...) BANK S.A. zmienił nazwę na (...) BANK S.A.

( dowód: odpis z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego – k. 67-97)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przywołanych dowodów.

Sąd dał wiarę powołanym dokumentom oraz ich odpisom i kserokopiom, albowiem nie były przez strony kwestionowane, jak również nie budziły wątpliwości sądu co do ich prawdziwości i autentyczności. Podkreślić przy tym należy, że zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Z kolei w świetle art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Sąd nie widział potrzeby przeprowadzenia dowodów z urzędu. Strony bowiem były reprezentowane przez fachowych i profesjonalnych pełnomocników. Innymi słowy Sąd oparł się jedynie na materiale dowodowym zaoferowanym przez strony. Jest to zgodne z obowiązującą zasadą kontradyktoryjności.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu .

W pierwszej kolejności należy wskazać w ramach podniesionego przez pozwanych D. T. i E. T. zarzutu braku legitymacji procesowej czynnej, że Sąd nie podzielił tego stanowiska zawartego w sprzeciwie od nakazu zapłaty, jak również w dalszych pismach ich pełnomocnika.

Tytułem wstępu należy zauważyć, że legitymacja procesowa jest szczególnym uprawnieniem wynikającym z określonej sytuacji materialnoprawnej i oznacza, że dany podmiot jest uprawniony, czyli legitymowany do występowania w charakterze strony w konkretnym procesie w stosunku do jego przedmiotu. Dany podmiot zatem, aby móc wystąpić w danym procesie w charakterze strony, musi być podmiotem do tego właściwym, tzn. musi posiadać szczególną kwalifikację pozwalającą na wystąpienie z danym powództwem właśnie przez niego. Aby zatem ochrona prawna w drodze konkretyzacji norm prawa materialnego mogła być przez sąd udzielona, musi ona być żądana na rzecz osoby, której służy dane uprawnienie materialne wobec innej osoby, a nadto z żądaniem udzielenia tej ochrony musi wystąpić osoba do tego uprawniona. Sprawa dotycząca określonego stosunku prawnego nie może być zatem wszczęta przez jakikolwiek podmiot, lecz jedynie przez podmiot określony, któremu służy do tego uprawnienie. O istnieniu czy braku legitymacji procesowej decyduje prawo materialne na podstawie podanego w pozwie stanu faktycznego.

Jak ustalił Sąd na podstawie odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego dla poprzednika prawnego powoda (...) BANK S.A. ( k. 18-27, w szczególności karta k. 26 verte ) z dniem 4 stycznia 2010r. na podstawie art. 492§1 pkt. 1 ksh nastąpiło połączenie (...) BANK S.A. ( spółka przejmowana z (...) BANK S.A. ( spółka przejmująca) . Następnie na podstawie art. 494§1 ksh (...) BANK S.A. wstąpiła z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki (...) BANK S.A. Natomiast w dniu 1 czerwca 2012r. na podstawie art. 492§1 ksh nastąpiło przeniesienie całego majątku (...) BANK S.A. z siedzibą w W. ( spółka przejmowana) na (...) BANK S.A. z siedzibą w W. ( spółka przejmująca). Na podstawie art. 494§1 ksh (...) BANK S.A. wstąpił z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązku (...) BANK S.A. Z dniem 1 czerwca 2012r. (...) BANK S.A. zmienił nazwę na (...) BANK S.A.

Stosownie do treści art. 509 § 1 kc, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew) chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Nadto, zgodnie z art. 509 § 2 kc, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Z powyższego unormowania wynika zatem, że przelew jest umową, mocą której wierzyciel przenosi wierzytelność, czyli swoje prawo podmiotowe do żądania od dłużnika określonego świadczenia, na osobę trzecią, a tym samym, spodziewanym rezultatem zawarcia takiej umowy będzie utrata wierzytelności przez cedenta i uzyskanie jej przez cesjonariusza. Oznacza to, że w wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Nie powoduje to jednak zmiany tego stosunku, lecz jedynie zmianę uczestniczącej w nim po stronie wierzyciela osoby. Natomiast zgodnie z art. 6 kc, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Opierając się na tej regule przyjąć należy, że powód powinien udowodnić fakty, z których wywodzi dochodzone roszczenie, a pozwana fakty uzasadniające jej zarzuty przeciwko roszczeniu powoda. Rozkład ciężaru dowodów ma w postępowaniu cywilnym znaczenie wówczas, gdy istotne fakty nie zostaną udowodnione. Wówczas konsekwencje procesowe tego ponosi strona, na której dowód spoczywał.

W tej sprawie nie budzi wątpliwości fakt nabycia przez powoda od (...) BANK S.A. na podstawie umowy o przelew wierzytelności z dnia 31.03. 2014r., wierzytelności wobec pozwanych wynikającej z umowy pożyczki z dnia 21 lipca 2010r.( vide k. 15 w zw. z k. 36 i następne)

A zatem legitymacja procesowa powoda wynikała z ww. wymienionej umowy cesji wierzytelności. Między stronami nie było sporną okolicznością jedynie to, że przelew wierzytelności obejmował tylko pozwanego ad.1 P. O..

W ocenie Sądu fakt zamieszczenia w umowie cesji wierzytelności tylko nazwiska jednego dłużnika nie przesądza o nieskuteczności przelewu wobec pozostałych dłużników . Sąd podziela w tym zakresie pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 listopada 1999 r. III CKN 423/98, iż skuteczne jest zbycie wierzytelności, nie oznaczonej dokładnie w umowie przelewu, jeżeli można ją określić na podstawie treści stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika.

Tym samym zapisanie w załączniku do ww. umowy cesji dokładnych danych jednego dłużnika ale przede wszystkim dokładnego numeru kredytowej nie pozostawia wątpliwości , iż cesją została objęta wierzytelność z umowy kredytowej wobec wszystkich dłużników, a nie tylko jednego z nich.

Z tego dokumentu na pewno nie wynika takie wyłączenie podmiotowe. Umowa pożyczki zawarta przez poprzednika prawnego powoda z pozwanymi jest źródłem przelewanej wierzytelności z której wynika solidarna odpowiedzialność pozwanych, którzy w tym dokumencie zostali precyzyjnie spersonifikowani.

Dodatkowo z treści księgi wieczystej stanowiącej zabezpieczenie hipoteczne pożyczki– Banku- (...) ( k. 26) wynika fakt nabycia wierzytelności przez powoda.

Z tą okolicznością faktyczną koresponduje podzielany przez Sąd orzekający pogląd Sądu Najwyższego zawartego w wyroku z 24 maja 2012r. , V CSK 219/11) sprowadzający się do stwierdzenia, że nawet oznaczenie w umowie jako dłużnika tylko jednego z dłużników solidarnych, oznacza przeniesienie wierzytelności w stosunku do wszystkich dłużników, a nie tylko w stosunku do dłużnika wymienionego w umowie.

W tym stanie rzeczy nie może budzić niczyich wątpliwości skuteczność dokonanego przelewu wierzytelności na rzecz powoda.

W dalszej kolejności Sąd zbadał podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego w tym postępowaniu przez powoda. Uprzedzając dalsze rozważania należy podkreślić, że zarzut przedawnienia okazał się zasadny, a co za tym idzie powództwo wobec pozwanych D. T. i E. T. z tego powodu należało oddalić.

Roszczenie powoda wynikało z umowy pożyczki, w której roszczenie uległo przedawnieniu a wymienieni powyżej pozwani skutecznie zgłosili zarzut przedawnienia. Analizując treść pozwu trzeba podać, że powód wywodził swoje roszczenie z umowy pożyczki zawartej z pozwanymi P. O. , D. T. i E. T.. Powód dochodził roszczenia jako nabywca wierzytelności. W niniejszej sprawie istotna była kwestia wymagalności roszczenia – rzutująca na datę przedawnienia oraz kwestia ewentualnego przerwania biegu przedawnienia.

W ocenie Sądu błędem byłoby uznanie, że termin przedawnienia należy liczyć od daty wymagalności płatności ostatniej raty czyli od 7.09.2027r. ( vide k. 16)

Z umowy pożyczki wynikało, iż świadczenie pozwanych miało być spełniane częściami, przy czym nie miało ono charakteru okresowego, gdyż wielkość zobowiązania była od początku znana. Świadczenie pieniężne jest co do zasady, w myśl art. 379 § 2 k.p.c., świadczeniem podzielnym. Świadczenie to może być bowiem niewątpliwie spełnione częściowo bez istotnej zmiany jego przedmiotu lub wartości. Taka cecha świadczenia pieniężnego została również przyjęta powszechnie w orzecznictwie (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2002 r., IV CKN 821/00, LEX nr 54375; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1976 r., IV PR 275/76, NP 1978, nr 6, s. 974, OSNCP 1977, nr 7, poz. 117, OSPiKA 1978, z. 4, poz. 70; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2004 r., IV CK 12/2003, OSNC 2005, nr 3, poz. 44, Radca Prawny 2005, nr 2, s. 112, R. 2005, nr 3, s. 139; a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2004 r., V CK 505/03, LEX nr 194091).

Jeżeli zatem świadczenie pieniężne jest zasadniczo świadczeniem podzielnym, oznacza to, że może być ono spełnione w ratach. W tego typu sytuacji terminy przedawnienia biegną oddzielnie dla każdej z części świadczenia pieniężnego.

Co prawda nie zostało do akt sprawy złożone wypowiedzenie umowy kredytowej ale należy przyjąć to za fakt, skoro w dniu 24.02.2012r. ( k. 31) Bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny opatrzony numerem (...) wobec braku spłaty kredytu przez pozwanych.

Zresztą na to wskazuje oświadczenie Banku zawarte w tym dokumencie o treści „ Bank oświadcza , że „ roszczenie objęte bankowym tytułem egzekucyjnym jest wymagalne i egzekwowane na rzecz (...) BANK S.A. z siedzibą w W.” . ( k. 31) Konsekwencją wymagalności roszczenia objętego ww. bankowym tytułem egzekucyjnym było nadanie przez Sąd Rejonowy w Śremie na podstawie postanowienia z 23 kwietnia 2012r. klauzuli wykonalności. ( k. 33-34)

Na marginesie należy wskazać, że późniejsze wypowiedzenie kredytu przez bank i tak nie przesuwa terminów przedawnienia roszczeń o zapłatę części świadczenia pieniężnego, wymagalnych przed datą wypowiedzenia. Gdyby bowiem zaakceptować takie rozumowanie, to mogłoby to oznaczać, iż wierzyciel nawet po kilkudziesięciu latach mógłby twierdzić, iż jego roszczenie jest nieprzedawnione i mógłby w istocie w nieskończoność przesunąć termin przedawnienia – dokonując po wielu latach wypowiedzenia całej umowy.

Zgodnie z art. 119 k.c. terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Okolicznością niesporną jest, w świetle art. 118 k.c., to iż roszczenia powoda, jako związane z działalnością gospodarczą – przedawniały się z upływem trzech lat. Okres trzech lat minął dla wszystkich rat przed wytoczeniem powództwa , które miało miejsce 21.09. 2015 r. ( k. 103)

W niniejszej sprawie nie doszło do przerwania biegu przedawnienia ze skutkami dla powoda, pomimo tego, iż na skutek działań poprzedniego wierzyciela wystawiono bankowy tytuł egzekucyjny, nadano mu klauzulę wykonalności a nawet wszczęto egzekucję.

Oczywiście podzielić należy pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 roku, III CZP 101/03, LEX nr 82431), zgodnie
z którym w świetle art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie tylko powoduje przerwanie biegu przedawnienia, ale też jego zawieszenie, aż do czasu zakończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem (art. 124 § 2 k.c.), czyli przez okres, w którym uprawniony nie ma możliwości podejmowania innych środków w celu realizacji roszczenia.

Okoliczności w tym zakresie nie zmienia wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 kwietnia 2015 r. w sprawie P 45/12, uznający art. 96 ust. 1 i 97 ust. 1 pr. bankowego za niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż TK orzekł jednocześnie, iż wymienione przepisy utracą moc obowiązującą z dniem 1 sierpnia 2016 r.

Niewątpliwie wierzyciel pierwotny w/w czynnościami kilkakrotnie przerwał bieg 3-letniego terminu przedawnienia, o czym szerzej Sąd wypowie się w dalszej części uzasadnienia .

Niesporne jest, że powód nabył sporną wierzytelność w dniu 31.03.2014r. Przy założeniu, że datą wymagalności roszczeń z umowy kredytu uczynić należy dzień 24.02.2012 r. ( k. 31) a więc datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego (brak w aktach sprawy informacji, w jakim dniu konkretnie umowa ta została przez pożyczkodawcę wypowiedziana), a roszczenia z tytułu tej umowy przedawniały się w terminie 3-letnim (art. 118 k.c.) to uznać należy, że termin ten upłynął z dniem 24.02. 2015 r.

W dacie 31.03.2014r. powód nabył więc wierzytelność jeszcze nie przedawnioną. Jednakże wnosząc pozew w dacie 21.09.2015 r. roszczenie uległo już przedawnieniu, nie przedsięwziął przy tym żadnych kroków prawnych zmierzających do przerwania biegu terminu przedawnienia.

Tym samym powództwo o zapłatę wobec pozwanych D. T. i E. T. podlegało oddaleniu. ( pkt 1 sentencji wyroku.

Tożsame wnioski należałoby wyciągnąć także przy założeniu, że przedawnienie roszczenia banku mogłoby nastąpić najwcześniej z upływem 3 lat od wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. W tym wypadku sprawy termin przedawnienia należało by liczyć od dnia 23.04.2012r. – (k. 33) Termin przedawnienia upłynąłby zatem 23.04.2015r.

W tym miejscu należy jednak stwierdzić, iż przerwanie biegu przedawnienia nastąpiło tylko w stosunku do banku, a nie w stosunku do powoda jako nabywcy wierzytelności.

Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy bowiem identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność podmiotu, na rzecz którego dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana (por. wyrok SN z dnia 19 listopada 2014 roku, II CSK 196/14, LEX nr 1622306).

Podkreślić należy, iż wyżej wymieniony wyrok Sądu Najwyższego stanowi zapoczątkowanie linii orzeczniczej, łagodzącej kryteria przedawnienia w obrocie konsumenckim. Orzeczenie to dotyczyło skutków materialnoprawnych złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji, lecz w uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy zajął stanowisko mające o wiele szersze znaczenie.

W uzasadnieniu wyroku wyrażono pogląd, że w postępowaniu egzekucyjnym „przerwanie przedawnienia następuje pomiędzy stronami postępowania o ile z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane. Pogląd ten jest logiczny i w pełni zrozumiały, zwłaszcza przy uwzględnieniu faktu, iż banki (do dnia 1 sierpnia 2016 r.) korzystały ze szczególnej ochrony prawnej w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego.

Ale najistotniejszym jest jednocześnie to, że ochrona ta nie rozciąga się na inne podmioty, w tym również nabywców wierzytelności, pierwotnie przysługujących bankowi.

Sąd wyraża pogląd, że nie ma żadnych racjonalnych podstaw do uznania by nabywca wierzytelności, nie będący bankiem, miał korzystać z dobrodziejstw przynależnych bankom w tym również dobrodziejstwa w postaci przerwania biegu przedawnienia jedynie na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.

Po raz drugi w niniejszej sprawie bieg terminu przedawnienia – ale tylko wobec banku - został przerwany na skutek złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, ale w aktach sprawy brak jest dokumentu wskazującego w jakiej dokładnie dacie to nastąpiło. Nie miało to jednak już decydującego znaczenia w ramach przyjętej przez Sąd koncepcji braku wpływu czynności Banku na sytuację prawną nabywcy wierzytelności w tym na przerwanie biegu terminu przedawnienia.

Jak wynika z prawomocnego postanowienia z dnia 30 kwietnia 2015r. Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Śremie umorzył postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 825 k.p.c. prowadzone z wniosku wierzyciela (...) BANK S.A wobec wszystkich trzech dłużników solidarnych.

Nie zmieniało to by to zresztą stanowiska Sądu, co do przedawnienia dochodzonego roszczenia, gdyż nawet skutki wszczęcia egzekucji przez Bank w tym zakresie nie odnoszące skutku wobec nabywcy wierzytelności zostały zniweczone poprzez umorzenie egzekucji wobec dłużników – pozwanych w tej sprawie.

Zauważyć należy bowiem, że w uchwale z dnia 19 lutego 2015 roku ( III CZP 103/14, LEX nr 1643191) Sąd Najwyższy przyjął, a Sąd orzekający w pełni ten pogląd podziela, iż umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela – banku, co miało miejsce w tej sprawie ( k. 35) poprzez umorzenie egzekucji w trybie art. 825 k.p.c. prowadzącego egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego klauzulą wykonalności – niweczy skutki przerwy biegu przedawnienia spowodowanego złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji. Argumentując swoje stanowisko Sąd Najwyższy przyjął, iż wniosek wierzyciela o umorzenie egzekucji, na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. powoduje sankcje przewidziane w art. 203 § 2 zd. 1 k.p.c. Oznacza to, iż zrównany jest z cofnięciem pozwu, a zatem nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa (złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji). Przewidziane w art. 203 § 2 k.p.c. zastrzeżenie ma na celu przede wszystkim zapobieżenie możliwości manipulowania przez powoda terminami przedawnienia roszczenia. Brak tego przepisu doprowadziłby do tego, że powód mógłby wielokrotnie składać pozew i cofać go ze skutkiem przewidzianym w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w postaci przerwania biegu przedawnienia roszczenia.

Racja przyjęcia takiego rozwiązania i dążność do przeciwstawienia się możliwym nadużyciom jest tym bardziej uzasadniona na gruncie postępowania egzekucyjnego, w którym chodzi o zastosowanie wobec dłużnika środków przymusu. Prowadzi to do wniosku, że w postępowaniu egzekucyjnym ma, na podstawie art. 13 § 2 k.p.c., odpowiednie zastosowanie art. 203 § 2 zd. 1 k.p.c., co oznacza, że umorzenie tego postępowania niweczy przerwę przedawnienia spowodowaną jego wszczęciem.

Przywołanie niniejszego poglądu prawnego jest o tyle istotne, iż w tym orzeczeniu przejawia się linia orzecznicza Sądu Najwyższego, łagodząca sytuację dłużników w relacjach z funduszami sekurytyzacyjnymi.

Jak zostało to wyczerpująco wyjaśnione przez Sąd skutki przerwania biegu przedawnienia i tak następowałyby tylko w relacjach bank – konsument. Skoro bowiem nabywca wierzytelności nie będący bankiem nie może wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz nabywcy wierzytelności i powinien uzyskać odrębny sądowy tytuł egzekucyjny (uchwała SN z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC 2005/6/98), to nie może on korzystać ze skutków postępowania, w którym nie mógłby wziąć udziału.

Fundusz sekurytyzacyjny, nabywający wierzytelność od banku, nie ma uprawnienia do kontynuowania wszczętego wcześniej przez inny podmiot postępowania.

Podsumowując, przerwanie biegu przedawnienia roszczeń banku na skutek jego własnych czynności w tym złożeniu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, a następnie wszczęciu na podstawie tego tytułu wykonawczego egzekucji nie odnosi skutku wobec nabywcy wierzytelności niebędącego bankiem.

Nabywca wierzytelności nie może bowiem odnosić korzyści z tej części postępowania egzekucyjnego, w której nie może być stroną.

Jest to wyjątek od zasady, iż zmiana podmiotowa po stronie wierzyciela nie wpływa na przedawnienie roszczenia.

Powództwo należało zatem, oddalić z uwagi na przedawnienie roszczenia powoda, w tym również roszczenia odsetkowego.

Powyższa konkluzja czyniła bezprzedmiotowym badanie przez Sąd prawidłowości wyliczeń podawanych przez powoda w pozwie oraz w dalszych pismach procesowych kwestionowanych zresztą w całości przez pozwanych już w sprzeciwie.

W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego (por. orzeczenie SN z dnia 26.01.2005 r., III CZP 42/04, OSNC 2005/9/149; orz. SA w K. z dnia 17.02.2003 r., I ACa 846/02, LEX nr 83739) .

Na marginesie należy podać, że podniesienie zarzutu przedawnienia nie było w realiach niniejszej sprawy sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Instytucja przedawnienia służy również ochronie dłużnika, by „nie pozostawał on w długotrwałej niepewności” (wyrok SA w Łodzi z dnia 23 kwietnia 2014 r., LEX nr 1458942).

Na koniec należy wspomnieć, że zaskarżony nakaz zapłaty uprawomocnił się wobec pozwanego P. O. z dniem 24.10.2015r. Jak wynika z umowy pożyczki zabezpieczenie hipoteczne zostało ustanowione na rzecz Banku tylko na jego nieruchomości, nie zaś pozostałych pozwanych, którzy zaskarżyli wydany przez Sąd nakaz zapłaty.

W konsekwencji nie było potrzeby rozważania w świetle podniesionego zarzutu przedawnienia podstaw do ograniczenia odpowiedzialności pozwanego P. O., na podstawie art. 77 ust.1 Ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece oraz art. 319 k.p.c. , gdyż nakaz zapłaty nie został przez niego zaskarżony, tym samym ma co do jego osoby skutki prawomocnego wyroku. ( art. 504§2 k.p.c.)

Jedynym zabezpieczeniem rzeczowym umowy pożyczki z 21 lipca 2010r. była nieruchomość stanowiąca własność pozwanego P. O., w związku z czym badanie podstaw do ograniczenia jego odpowiedzialności mogło zachodzić tylko wobec jego osoby, ale taka konieczność odpadła skoro nie zaskarżył on nakazu zapłaty, co w konsekwencji doprowadziło do jego uprawomocnienia wobec niego .

W tej sytuacji powództwo podlegało oddaleniu. ( pkt.1 wyroku)

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt. 2 wyroku na podstawie art. 98§1-3 k.p.c. ( zasada odpowiedzialności za wynik procesu) i na tej podstawie Sąd zasądził od powoda solidarnie na rzecz pozwanych kwotę 3600 złotych ( brak dowodu uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa udzielonego pełnomocnikowi w kwocie 17 zł )

Dodatkowo zaznaczyć trzeba, że Sąd na podstawie nieprawomocnego w chwili sporządzania uzasadnienia wyroku postanowienia z dnia 13 stycznia 2017r. uzupełnił wyrok w zakresie kosztów zastępstwa procesowego.

Na podstawie tego postanowienia Sąd biorąc pod uwagę wartość przedmiotu postępowania w tej sprawie oprócz kwoty 3.600 złotych zasądzonej w wyroku od powoda solidarnie na rzecz pozwanych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zasądził z tego tytułu dodatkowo kwotę 3.600 złotych, co w sumie dawało kwotę 7.200 złotych, przewidzianą w § 7 pkt.7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz.U.2013.490 j.t. )

Wyjaśnić trzeba, że wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanych po wspomnianym wcześniej uzupełnieniu wyroku Sąd ustalił na podstawie § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. 2015. 1804) i § 7 pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz.U.2013.490 j.t. )

Należy podkreślić, że sprawa została wszczęta pod rządami wyżej wskazanego Rozporządzenia z 2002r. stąd na podstawie §21 Rozporządzenia z 2015r. należało stosować, do zakończenia sprawy w tej instancji , właśnie te dotychczasowe przepisy.

Na marginesie należy podkreślić, że nie było podstaw do uwzględnienia wniosku pełnomocnika pozwanych dotyczącego zasądzenia od powoda na rzecz każdego z pozwanych kosztów zastępstwa prawnego w podwójnej wysokości stawki minimalnej (k. 262).

Zgodnie z zasadami w przedmiocie kosztów procesu, wygrywający współuczestnicy sporu przy współuczestnictwie materialnym, jeśli są zastąpieni przez tego samego adwokata lub radcę prawnego, otrzymują zwrot kosztów wynagrodzenia jednego adwokata (radcy prawnego) (por. post. SN z 11.5.1966 r., I CZ 36/66, ). Także Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 30 stycznia 2007r., w sprawie o sygn. akt III CZP 130/06, stwierdził, iż wygrywającym proces współuczestnikom, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c., reprezentowanym przez tego samego radcę prawnego, sąd przyznaje zwrot kosztów w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego pełnomocnika. Zatem wygrywającym proces współuczestnikom, reprezentowanym przez tego samego adwokata, sąd przyznaje zwrot kosztów w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego pełnomocnika, biorąc pod uwagę, zgodnie z art. 109 § 2 k.p.c., celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy, a w sytuacji reprezentowania strony przez zawodowego pełnomocnika, także niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia (post. SN z 7.4.2011 r., IV CZ 142/10, L.).

W wypadku współuczestnictwa materialnego wydając rozstrzygnięcie o kosztach zastępstwa procesowego na rzecz współuczestników materialnych zastępowanych przez tego samego adwokata należy zatem zasądzić jedynie kwotę, która odpowiada wysokości wynagrodzenia jednego pełnomocnika profesjonalnego, bez względu na ilość współuczestników biorących udział w sprawie.

Z uwagi na powyższe pozwanym należał się zwrot kosztów zastępstwa prawnego w wysokości jednego wynagrodzenia przewidzianego w stawce minimalnej.

Sąd nie znalazł przy tym żadnych okoliczności przemawiających za zasądzeniem na rzecz pozwanych wynagrodzenia pełnomocnika stanowiącego wielokrotność przyjętej stawki minimalnej albowiem nie uzasadniał tego ani stopień skomplikowania sprawy zarówno pod względem faktycznym jak i prawnym, ani nakład pracy ich pełnomocnika, gdyż jego aktywność sprowadzała się do stawiennictwa na rozprawach, składania pism procesowych, które w wielu przypadkach stanowiły tylko uzupełnienie wcześniej zajętego stanowiska w sprawie, a zatem odpowiadała normalnemu, rzetelnemu spełnianiu obowiązków zawodowych, jako pełnomocnika strony.

Z tych powodów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Hanna Flisikowska