Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2016 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Eliza Skotnicka

Protokolant staż. Magda Biernat

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 października 2016 roku w Kłodzku

sprawy z powództwa (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

przeciwko B. M.

o zapłatę kwoty 40.054,74 zł

I.  zasądza od pozwanej B. M. na rzecz strony powodowej (...) Bank S.A. z siedzibą w W. kwotę 12.254,74 zł (dwanaście tysięcy dwieście pięćdziesiąt cztery złote 74/100) z tym, że należność tę rozkłada na dwanaście miesięcznych rat w tym: jedenaście kolejnych rat w kwotach po 1.000,00 zł (jeden tysiąc złotych) każda rata oraz ostatnia dwunasta rata w kwocie 1.254,74 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt cztery złote 74/100) płatnych do 20-go dnia każdego kolejnego miesiąca poczynając od grudnia 2016 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat,

II.  dalej idące powództwo oddala,

III.  ustala i przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kłodzku na rzecz adw. J. D. z Kancelarii Adwokackiej w K. kwotę 2.950,00 zł tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu, w tym wraz z podatkiem VAT,

IV.  nakazuje stronie powodowej, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kłodzku kwotę 2.065,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, od obowiązku uiszczenia których pozwana była zwolniona,

V.  nie obciąża pozwanej pozostałymi kosztami postępowania.

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 40 054,74 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 maja 2015 r. oraz kosztów procesu w kwocie 506,01 zł.

W uzasadnieniu podała, że w dniu 20 lipca 2010 r. zawarła z pozwaną umowę kredytu nr (...), zaś pozwana nie wywiązała się z obowiązku terminowego dokonywania spłat w ustalonych wysokościach, wobec czego powódka wypowiedziała przedmiotową umowę, stawiając całą należność w stan wymagalności. Wskazała, że na kwotę dochodzoną pozwem składają się: kapitał w wysokości 37 778,88 zł, kwota 1 254,77 zł tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału od dnia wymagalności do 13 listopada 2015 r., kwota 949,39 zł tytułem odsetek za opóźnienie od dnia wymagalności do dnia wniesienia pozwu i kwota 71,70 zł tytułem opłat i prowizji.

P. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanym przez Referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowym w Kłodzku w dniu 14 marca 2016 r. w sprawie (...) przyznała, że zawarła ze stroną powodową przedmiotową umowę kredytu, jednak z uwagi na niespodziewaną śmierć męża oraz związaną z tym depresję i pogorszenie sytuacji majątkowej miała trudności w spłacaniu zadłużenia. Pozwana podała, że w sytuacji, gdy polepszy się jej stan zdrowia, ma perspektywy spłaty kredytu, z ostrożności procesowej wnosi jednak o rozłożenie na raty zasądzonego roszczenia z uwagi na jej stan rodzinny, majątkowy oraz zdrowotny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 lipca 2010 r. pozwana zawarła ze stroną powodową umowę kredytu nr (...) na kwotę 75 915,97 zł płatną w 96 miesięcznych ratach. Kredyt przeznaczony był na sfinansowanie zakupu pojazdu marki F. (...) rok. prod. 2010 w kwocie 68 842,69 zł, prowizji bankowej w kwocie 2 277,48 zł oraz kosztów ubezpieczenia w kwocie 3 795,80 zł. Oprocentowanie było według zmiennej stopy procentowej, która w dniu podpisania umowy wynosiła 9,99% w stosunku rocznym. Prawnym zabezpieczeniem kredytu było przewłaszczenie pojazdu marki F. (...) nr nadwozia (...), rok prod. 2010 wraz z jednoczesną cesją praw z umowy AC.

W przypadku opóźnienia w terminowym regulowaniu rat kredytu ustalonych w harmonogramie spłat, stronie powodowej przysługiwało prawo pobierania od niespłaconego kredytu podwyższonej o odsetki naliczone według stopy procentowej w wysokości średniego oprocentowania WIBOR dla 3 - miesięcznych lokat na rynku międzybankowym z 10 ostatnich dni roboczych ostatniego miesiąca poprzedniego kwartału, powiększonej o 25 punktów procentowych. W dniu sporządzenia umowy stopa oprocentowania podwyższonego wynosiła 20%.

Dowód:

- umowa kredytu nr (...) - k. 29 - 32

W dniu zawarcia umowy kredytu strony podpisały również umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie, na mocy której pozwana jako przewłaszczający przeniosła na bank udział w prawie własności pojazdu marki F. (...) nr nadwozia (...), rok prod. 2010, wynoszący 49/100. W sytuacji spłaty całości kredytu wraz z odsetkami i innymi kosztami w terminie określonym w umowie kredytu, własność pojazdu miała przejść na pozwaną, zaś w przypadku wypowiedzenia przez stronę powodową umowy kredytu, przeszłaby na nią część udziału w pojeździe przysługującego pozwanej, a wynoszącego 51/100.

W karcie pojazdu pozwana i strona powodowa figurowali jako współwłaściciele przedmiotowego pojazdu.

Dowód:

- umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie - k. 107

- karta pojazdu F. (...) nr rej. (...) 2KY3 - k. 88

W dniu 5 stycznia 2014 r. zmarł mąż pozwanej.

Dowód: odpis skrócony aktu zgonu nr 12.2014 - k. 48

Po śmierci męża pozwana popadła w depresję, która uniemożliwiała jej codzienne funkcjonowanie. Do chwili obecnej pozwana wymaga leczenia psychiatrycznego, bowiem nie uzyskano pełnej remisji.

Dowód:

- dokumentacja medyczna pozwanej - k. 49 – 62.

Pozwana ma na utrzymaniu 15 - letnią córkę.

Dowód:

- odpis skrócony aktu urodzenia nr 35/2001 - k. 48

W związku z nieregulowaniem przez pozwaną należności, w dniu 3 września 2015 r. strona powodowa wypowiedziała przedmiotową umowę z zachowaniem 30 - dniowego terminu, wskazując jednocześnie, że w przypadku spłaty zaległych należności rozważy możliwość cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu. Poinformowała również, że brak zapłaty w okresie wypowiedzenia spowoduje natychmiastową wymagalność całości środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami.

Dowód:

- oświadczenie i wypowiedzeniu umowy kredytu z 3.09.2015 r. z potwierdzeniem odbioru - k. 34 - 35

W dniu 22 stycznia 2016 r. strona powodowa sporządziła wyciąg z ksiąg rachunkowych, zgodnie z którym zadłużenie pozwanej wynosiło 40 054,74 zł, w tym: należność główna - 37 778,88 zł, odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 8,16% od dnia 25 maja 2015 r. do dnia 13 listopada 2015 r. - 1 254,77 zł, odsetki za opóźnienie naliczone od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 10% od dnia 25 maja 2015 r. do dnia 22 stycznia 2016 r. - 949,39 zł oraz opłaty i prowizje - 71,70 zł.

Dowód:

- wyciąg z ksiąg (...) Banku S.A. w W. z 22.01.2016 r. - k. 33

Pismem z dnia 4 kwietnia 2016 r. strona powodowa wezwała pozwaną do wydania przedmiotowego pojazdu wraz z kompletem kluczyków i dokumentów lub spłaty zaległości wraz z odsetkami - w terminie 7 dni od otrzymania pisma.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z 04.04.2016 r. - k. 89

W dniu 19 kwietnia 2016 r. pozwana przekazała stronie powodowej pojazd będący przedmiotem przewłaszczenia.

Dowód:

- protokół przekazania/wydania pojazdu z 19.04.2016 r. - k. 90

W dniu 22 kwietnia 2016 r., na zlecenie strony powodowej, została wykonana wycena pojazdu marki F. (...), której wartość rynkową brutto określono na kwotę 21 000 zł. Pismem z dnia 26 kwietnia 2016 r. strona powodowa zawiadomiła pozwaną o dokonanej wycenie oraz o skierowaniu pojazdu do sprzedaży w formie aukcji elektronicznej. Mimo sprzeciwu pozwanej co do ustalonej wartości pojazdu szkody, rzeczoznawca podtrzymał swoje stanowisko.

Dowód:

- wycena nr (...) (...) (...) - k. 95 - 99

- zawiadomienie o wycenie pojazdu oraz trybie sprzedaży z 26.04.2016 r. - k. 91

- pismo pozwanej z 29.04.2016 r. z potwierdzeniem odbioru - k. 92 - 93

- pismo rzeczoznawcy samochodowego inż. W. S. z 9.05.2016 r. - k. 100

W dniu 28 czerwca 2016 r. strona powodowa zawiadomiła pozwaną o sprzedaży przedmiotowego pojazdu za cenę 27 800 zł brutto, którą po pomniejszeniu o podatek VAT zarachowano na poczet zadłużenia wynikającego z umowy kredytowej.

Dowód:

- pismo strony powodowej z 28.06.2016 r. - k. 101

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało częściowemu uwzględnieniu tj. co do kwoty 12 254,74 zł.

Należy wskazać, że umowa o przewłaszczenie na zabezpieczenie jest umową nienazwaną, bowiem nie została uregulowana w kodeksie cywilnym. Podstawą prawną w/w umowy jest natomiast przepis art. 101 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 128 j.t. ze zm.), zgodnie z którym zabezpieczenie wierzytelności banku może być dokonane w drodze przeniesienia na bank przez dłużnika lub osobę trzecią, do czasu spłaty zadłużenia wraz z należnymi odsetkami i prowizją, prawa własności rzeczy ruchomej lub papierów wartościowych.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że w dniu 20 lipca 2010 r. strony zawarły umowę o kredyt oraz umowę przewłaszczenia pojazdu marki F. (...) nr rej. (...) 2KY3, jak również, że w/w umowy zostały przez stronę powodową wypowiedziane, a pojazd zbyty za kwotę 27 800 zł brutto. Pozwana nie kwestionowała także, że nie wywiązała się z warunków w/w umów, wskazała jednak, że powyższa okoliczność wynikała z sytuacji losowej, jaką była nagła śmierć jej męża w 2014 r. i będące tego następstwem problemy psychiczne (depresja), które z kolei skutkowały utratą dochodów i pogorszenia jej sytuacji majątkowej. Istotnym zatem dla rozstrzygnięcia było ustalenie zasadności kwoty dochodzonej pozwem.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd uznał za wiarygodne zestawienie zawarte w wyciągu z ksiąg rachunkowych sporządzonym w dniu 22 stycznia 2016 r., zgodnie z którym na kwotę dochodzoną pozwem składają się: należność główna - 37 778,88 zł, odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 8,16% od dnia 25 maja 2015 r. do dnia 13 listopada 2015 r. - 1 254,77 zł, odsetki za opóźnienie naliczone od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 10% od dnia 25 maja 2015 r. do dnia 22 stycznia 2016 r. - 949,39 zł oraz opłaty i prowizje - 71,70 zł. Zdaniem Sądu wysokość roszczenia strony powodowej nie narusza postanowień umów zawartej pomiędzy stronami ani przepisów obowiązującego prawa, w szczególności zaś jeśli chodzi o wysokość naliczonych odsetek.

Jednym z kluczowych w niniejszej sprawie okazał się fakt sprzedaży przedmiotowego pojazdu za cenę 27 800 zł. W piśmie z dnia 28 czerwca 2016 r. adresowanym do powódki strona powodowa wskazała, że kwotę tę po pomniejszeniu o podatek VAT zaliczy na poczet zadłużenia pozwanej. W związku z tym Sąd zgodnie z postanowieniem z dnia 8 września 2016 r. wezwał stronę powodową do odniesienia się do zarzutów podniesionych przez pełnomocnika pozwanej, a tym samym do przedłożenia szczegółowego rozliczenia, zawierającego sposób zarachowania uzyskanej w toku postępowania kwoty z tytułu sprzedaży pojazdu.. Tymczasem strona powodowa w piśmie procesowym z dnia 19 września 2016 r. podała, że kwota 27800 zł została zarachowana na poczet zadłużenia pozwanej wynikającego z zawartej w dniu 20 lipca 2010 r., nie podała jednak, kiedy kwota ta została rozliczona i w jaki sposób i jednocześnie powódka wniosła o uwzględnienie powództwa w całości.

Podkreslić należy, że zgodnie z art. 316 k.p.c. Sąd wydaje wyroku, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, a zatem świadczenie spełnione w toku postępowania, a przed zamknięciem rozprawy musi być uwzględnione w rozstrzygnięciu. Obowiązkiem strony powodowej było więc dokonanie szczegółowego rozliczenia na dzień dokonania zaliczenia uzyskanej ceny sprzedaży pojazdu. Skoro powódka, mimo wezwania Sądu, nie wykazała w sposób należyty kwestii związanych z zaliczeniem kwoty uzyskanej ze sprzedaży pojazdu na poczet długu pozwanej, Sąd uznał, że zaliczenie to nastąpiło w dniu zamknięcia rozprawy, zaś kwotą, o którą należało pomniejszyć zadłużenie pozwanej, zgodnie z treścią pisma powódki z 19 września 2016r. była kwota uzyskana ze sprzedaży pojazdu tj. 27 800 zł

Wobec powyższego, że skoro strona powodowa zbyła pojazd stanowiący przedmiot przewłaszczenia za cenę 27 800 zł i kwotę tę zaliczyła na poczet zadłużenia pozwanej w wysokości 40 054,74 zł, to należność pozwanej względem strony powodowej wina stanowić różnicę tych kwot, czyli 12 254,74 zł.

Orzekając w niniejszej sprawie, Sąd miał również na względzie sytuację majątkową i osobistą pozwanej. W toku postępowania, ustalono, że pozwana na skutek nagłej śmierci męża popadła w depresję, która uniemożliwiała jej normalne funkcjonowanie w życiu codziennym. Pozwana do chwili obecnej ma problemy psychiczne, nie jest w stanie podjąć zatrudnienia, posiada status osoby bezrobotnej i otrzymuje zasiłek w wysokości 717 zł; ma również na utrzymaniu małoletnią córkę w wieku 15 lat. W ocenie Sądu, traumatyczne przeżycia pozwanej, powstałe po zawarciu umowy kredytu, skutkujące u niej problemami zdrowotnymi i majątkowymi stanowią szczególne okoliczności, o których mowa w art. 320 k.p.c., wobec czego zasądzone roszczenie zostało rozłożone na 12 rat, w tym 11 w wysokości 1000 zł i ostatnia wyrównująca w wysokości 1254,74 zł, płatnych do 20. każdego kolejnego miesiąca, poczynając od miesiąca grudnia 2016 r.

Odnosząc się do wysokości odsetek umownych żądanych przez stronę powodową, należy wskazać, że odmiennie zostały one wskazane w zawartej przez strony umowie, a odmiennie w pozwie. Podany w pozwie wskaźnik nie obowiązywał zarówno w dacie jego wniesienia, jak i w chwili obecnej, bowiem żądanie odsetek w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (odsetki maksymalne) obowiązywało do dnia 1 stycznia 2016 r. (pozew został wniesiony w dniu 22 stycznia 2016r. i obejmował odsetki umowne od dnia 23 stycznia 2016r.). Wobec powyższego, skoro wysokość odsetek nie została przez stronę powodową należycie wykazana, a ponadto strona powodowa nie dokonała wyliczenia (skapitalizowania odsetek za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia dokonania rozliczenia kwoty uzyskanej z tytułu sprzedaży pojazdu, Sąd oddalił żądanie zasądzenia odsetek umownych w tym zakresie. O dalszych odsetkach należnych w przypadku opóźnienia z zapłatą poszczególnych rat orzeczono w myśl przepisu art. 481 k.c.

Sąd przyznał również pełnomocnikowi pozwanej adw. J. D. kwotę 2 950 zł tytułem wynagrodzenia w kwocie 2400 zł oraz 550 zł tytułem podatku VAT na podstawie § 4 ust. 1 i 4 oraz § 8 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r. poz. 1801).

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 100 zd. 1 k.p.c., obciążając stronę pozwaną jako przegrywającą niniejszy proces w 70% kwotą 2 065 zł tytułem części wynagrodzenia poniesionego przez pełnomocnika pozwanej, nakazując jednocześnie, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 623 j.t. zw. dalej uoks) uiszczenie tej kwoty na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kłodzku.

Mając na względzie trudną sytuację pozwanej, o której wspomniano wyżej, Sąd, w myśl przepisu art. 113 ust. 4 uoks, postanowił nie obciążać jej pozostałymi kosztami postępowania.