Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w XVII Wydziale Karnym – Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Judejko

Protokolant: st. prot. sąd. Joanna Kurkowiak

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Arkadiusza Dzikowskiego

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2017 r.

sprawy G. K.

oskarżonego z art. 178a § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Lesznie z dnia 3 października 2016 r.

w sprawie sygn. akt II K 341/16

1. utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy,

2. kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

Anna Judejko

UZASADNIENIE

Wyrokiem wydanym w dniu 3 października 2016 roku w sprawie o sygnaturze akt II K 341/16 Sąd Rejonowy w Lesznie uznał oskarżonego G. K. za winnego przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. i za przestępstwo to na podstawie art. 178a § 1 k.k. wymierzył mu karę grzywny w wymiarze 250 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych.

W punkcie 2. wyroku Sąd na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych z wyłączeniem kat. C i E na okres 3 lat, na poczet którego na podstawie art. 63 § 2 k.k. zaliczył okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 13 kwietnia 2016 roku.

Nadto Sąd orzekł wobec oskarżonego w pkt 3. wyroku na podstawie art. 43a § 2 k.k. świadczenie pieniężne w kwocie 10.000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

W ostatnim punkcie wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu, obciążając nimi oskarżonego.

Od powyższego wyroku apelację wniósł prokurator zaskarżając powyższe orzeczenie w części dotyczącej kary na niekorzyść G. K.. Na podstawie art. 438 pkt.4 k.p.k. skarżący zarzucił wyrokowi Sądu I instancji w wyżej wskazanym zakresie rażącą niewspółmierność kary polegającą na nieuzasadnionym wymierzeniu rażąco łagodnego środka karnego poprzez orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych z wyłączeniem kat. C i E na okres jedynie 3 lat, podczas gdy stopień winy oskarżonego, stopień społecznej szkodliwości czynu, a także względy zapobiegawcze wobec oskarżonego przemawiały za orzeczeniem środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych bez żadnego wyłączenia na okres 3 lat.

Przy tak sformułowanym zarzucie skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez oskarżyciela okazała się bezzasadna co skutkowało utrzymaniem w mocy zaskarżonego wyroku.

Przed przejściem do analizy zarzutów wyeksponowanych w apelacji Prokuratora Sąd Okręgowy pragnie jednak podkreślić, iż w jego ocenie Sąd I instancji w sposób zgodny z przepisami procedury karnej przeprowadził postępowanie dowodowe w przedmiotowej sprawie i z przeprowadzonych dowodów wyprowadził właściwe wnioski w zakresie sprawstwa i winy oskarżonego. Uzasadnienie orzeczenia Sądu Rejonowego spełniało zarazem wymogi wskazane w treści art. 424 k.p.k. i odzwierciedlało tok rozumowania oraz wnioski płynące z analizy dowodów. Sąd Okręgowy wreszcie nie dostrzegł uchybień wskazanych w art. 439 § 1 k.p.k., które powodowałyby konieczność uchylenia wyroku niezależnie od granic zaskarżenia. Jednocześnie ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Rejonowy nie zakwestionowała żadna ze stron postępowania.

Odnosząc się zaś do zarzutu apelacji, dotyczącego wymierzenia oskarżonemu G. K. rażąco łagodnego środka karego należy podkreślić, iż zarzut rażącej niewspółmierności kary (co odnosi się również do środka karnego) można zasadnie podnosić tylko wówczas, gdy kara – jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia – nie uwzględnia w sposób właściwy wszystkich istotnych okoliczności wiążących się z poszczególnymi dyrektywami i wskazówkami jej wymiaru, a inaczej mówiąc, gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiące ustawową (art. 53 k.k.) zasadę sądowego wymiaru kary, zostały przekroczone i orzeczona kara w odczuciu społecznym jest karą niesprawiedliwą. Sąd Najwyższy poprzez swoje orzecznictwo starał się znaleźć „miarę” dla kryterium „współmierności”. Tak więc w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 listopada 1973 roku (sygn. akt III Kr 254/73, opublikowanym w OSNPG z 1974 r., z. 3-4) Sąd Najwyższy stwierdził, iż „rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 387 pkt 4 k.p.k. (odpowiadający art. 438 pkt 4 obecnie obowiązującemu k.p.k. –przyp. S.O.) zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można by było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd I instancji a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji rewizyjnej, w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 50 k.k. (obecnie art. 53 k.k. – przyp. S.O.) oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego”.

Rażąca niewspółmierność wymierzonej kary zachodzi wtedy, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych za przypisane przestępstwo nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celu kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego.

Zauważyć w tym miejscu należy, że rażącej łagodności orzeczonego wobec oskarżonego środka karnego oskarżyciel publiczny upatrywał wyłącznie w fakcie wymierzenia tegoż środka z wyłączeniem określonych kategorii prawa jazdy tj. C i E przy czym nie podważa okresu jego stosowania.

W ocenie Sądu Okręgowego w Poznaniu podnoszone przez skarżącego okoliczności obciążające oskarżonego, nie stały jednak na przeszkodzie, przy uwzględnieniu nadto okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego, wymierzeniu G. K. środka karnego zakazu kierowania pojazdami mechanicznymi z wyłączeniem kategorii C i E.

Jak wynika bowiem z treści przepisu art. 42 § 2 k.k. w razie skazana za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. Sąd orzeka, na okres nie krótszy niż 3 lata, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju. Ustawodawca zatem pozostawił sądowi orzekającemu swobodę orzeczniczą w zakresie wymiaru orzekanego zakazu prowadzenia pojazdów, jak również jego zakresu. Sąd orzekający zatem jest uprawniony do oceny, czy w realiach danej sprawy zachodzi konieczność całkowitego wyeliminowania sprawcy z grona kierowców - przynajmniej na określony czas, czy też możliwe jest ograniczenie wskazanego zakazu do pojazdów określonego rodzaju.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił stanowisko Sądu I instancji, co do tego, że orzeczona wobec oskarżonego kara wraz ze środkiem karnym zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych z wyłączeniem kategorii C i E spełni swe funkcje prewencyjne. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku bowiem Sąd I instancji wskazał na szereg okoliczności, które przemawiały na korzyść oskarżonego.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że oskarżony jest osobą w średnim wieku i nie był do tej pory karany, co pozwala wnioskować, że zdarzenie będące przedmiotem niniejszej sprawy stanowiło jednostkowy przypadek. Przy tym w trakcie przesłuchania na rozprawie, jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, oskarżony w sposób krytyczny wypowiadał się na temat swojego zachowania, czego dowodem jest wskazanie rzeczywistej ilość oraz rodzaju spożytego alkoholu, a co z kolei stanowi pozytywny prognostyk na przyszłość. Kolejną istotną okolicznością, na którą zwrócił uwagę Sąd Rejonowy, jest to, że z badań przeprowadzonych na zawartość alkoholu w organizmie G. K. wynikała tendencja malejąca. Świadczy to o tym, że oskarżony nie wsiadł za kierownicę swojego samochodu krótko po tym jak spożył alkohol, co również potwierdza sam oskarżony w swoich wyjaśnieniach. To oczywiście nie zmienia tego, że zachowanie oskarżonego było naganne, jednak okoliczność ta miała znaczenie dla oceny stopnia zawinienia oskarżonego i przyjęcia działania oskarżonego z zamiarem ewentualnym, a nie bezpośrednim.

Sąd Okręgowy podzielił wobec tego stanowisko Sądu Rejonowego, w którym to podkreśla, że orzeczenie wobec oskarżonego zakazu kierowania pojazdami mechanicznymi bez wyłączenia kategorii C i E doprowadziłaby do nadmiernej surowości kary, której element środek ten stanowi. Tym bardziej, że oskarżony pracuje jako zawodowy kierowca, orzeczenie zatem zakazu prowadzenia pojazdów w zakresie kategorii C i E pozbawiałoby go jednocześnie możliwości pracy, a zatem źródła utrzymania. W tym miejscu należy dodać, że oskarżony ma na utrzymaniu dzieci, na które ma orzeczony obowiązek alimentacyjny. Brak pracy oskarżonego skutkowałby zatem nadto zaległościami alimentacyjnymi. Nie można przy tym zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego jakoby niewywiązywanie się oskarżonego z obowiązku alimentacyjnego nie godziłoby w żaden sposób w byt dzieci oskarżonego. Już sama wysokość orzeczonych alimentów (3.000 złotych) świadczy o tym że, pozbawienie oskarżonego możliwości zarobkowych może wiązać się z pogorszeniem sytuacji jego dzieci.

Sąd Okręgowy pragnie jeszcze raz podkreślić, że oskarżony jest człowiekiem w średnim wieku, który dotychczas nie był karany i powadził ustabilizowany tryb życia. Zasługuje on zatem, na ustalenie pozytywnej prognozy, że postępowanie karne, które zostało przeprowadzone i orzeczona kara, w tym zakaz prowadzenia pojazdów z wyłączeniem kategorii C i E, będą stanowić dla niego wystarczającą dolegliwość oraz przestrogę na przyszłość i oskarżony nie popadnie ponownie w konflikt z prawem. W ocenie Sądu Okręgowego, we wskazanych realiach przedmiotowej sprawy orzeczona wobec oskarżonego kara jest karą sprawiedliwą i tym samym we właściwy sposób realizuje pokładane w niej cele prewencyjne. Nie może zatem uchodzić za karę niewspółmierną i to w sposób rażący, w rozumieniu art.438 pkt.4 k.p.k.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia zgodnie z wnioskiem apelacji i utrzymał ten wyrok w mocy.

W punkcie 2. rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy na podstawie art.636 § 1 k.p.k kosztami postępowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa.

SSO Anna Judejko