Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2017 r. w Lublinie

sprawy M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 1 czerwca 2016 r. sygn. akt IV U 1248/15

oddala apelację.

Barbara Hejwowska Krystyna Smaga Krzysztof Szewczak

Sygn. akt III AUa 865/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 września 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił M. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na niestwierdzenie przez Komisję Lekarską ZUS w orzeczeniu z dnia 8 września 2015 r. niezdolności do pracy wnioskodawcy.

Odwołanie od powyżej decyzji złożył ubezpieczony domagając się przyznania mu prawa do dochodzonego świadczenia i powołując się na posiadanie znacznego uszczerbku na zdrowiu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 1 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. i ustalił, że M. G. przysługuje prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia (...) na stałe.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Ubezpieczony M. G. posiadał uprawnienia do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 31 marca 2014 r. Decyzją z dnia 6 maja 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił wnioskodawcy prawa do renty szkoleniowej od dnia 1 kwietnia 2014 r., gdyż był on zatrudniony w firmie (...) S.A. w S. i wykonywał prace jako sprzedawca paliw płynnych, osiągając z tego tytułu przychody. W dniu 15 lipca 2015 r. ubezpieczony wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Rozpoznając wniosek organ rentowy skierował M. G. na badanie przez Lekarza Orzecznika, który w orzeczeniu z dnia 13 sierpnia 2015 r. ustalił, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. Na skutek sprzeciwu ubezpieczonego od powyższego orzeczenia M. G. został przebadany przez Komisję Lekarską ZUS, która w orzeczeniu z 8 września 2015r. również ustaliła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. Na podstawie powyższego orzeczenia, zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy zaznaczył, że M. G., ur. (...)., posiada wykształcenie zawodowe w zawodzie murarza, jednak poza praktykami odbytymi w czasie pobierania nauki w(...)w S., nigdy nie świadczył pracy w wyuczonym zawodzie. Pracował w (...) w S. w firmie sprzątającej, wykonując czynności przy myciu urządzeń. Od dnia 19 października 2001 r. M. G. jest zatrudniony w(...) S.A. w S. na stanowisku sprzedawcy na stacji paliw w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakres czynności wnioskodawcy obejmuje pomoc klientom przy tankowaniu, wystawianie paragonów i faktur. Ubezpieczony wykonuje lżejsze prace, nie zajmuje się sprzątaniem terenu i pracami, które wymagają wysiłku fizycznego.

Sąd podkreślił, że u ubezpieczonego stwierdzono stan po złamaniu kości ramiennej lewej i kości przedramienia lewego wygojone z pourazową artrozą stawu łokciowego ze znacznym ograniczeniem ruchomości (przykurcz zgięciowo-przywiedzeniowy), wygojone złamanie kości udowej i goleni lewej, niedowład nerwu strzałkowego lewego, c. stawu kolanowego lewego z niestabilnością przednią II stopnia. W 1995r. ubezpieczony w wypadku komunikacyjnym doznał urazu wielomiejscowego, w tym złamania lewego ramienia i przedramienia, złamania lewego podudzia oraz wstrząśnienia mózgu. Stwierdzone u wnioskodawcy schorzenia w postaci: pourazowej artrozy stawu łokciowego lewego ze znacznym ograniczeniem ruchomości stawu łokciowego, zanikiem mięśnia dwugłowego ramienia lewego, przymusowym ustawieniem przedramienia lewego w pronacji, upośledzają w istotnym stopniu sprawność i wydolność kończyny górnej lewej.C.kolana lewego z niestabilnością II stopnia, znacznego stopnia ograniczenie ruchomości stawu skokowego lewego (niedowład nerwu strzałkowego) ze współtowarzyszącym przewlekłym zespołem bólowym ogranicza wydolność chodu. W przypadku wnioskodawcy przeciwwskazana jest praca wymagająca dźwigania, długiego stania, częstego przemieszczania się. W ocenie biegłych lekarzy neurologa i ortopedy, ubezpieczony jest trwale niezdolny do pracy w wyuczonym zawodzie jako murarz, a także jest niezdolny do wykonywania pracy chodzącej, przenoszenia ciężarów, chodzenia po schodach, pracy na wysokości, pracy wymagającej długotrwałego stania. Utrwalone zmiany chorobowe nie rokują poprawy jego stanu zdrowia. Aktualny stan narządu ruchu M. G. powoduje, iż u ubezpieczonego występują znaczne ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej, w tym także pracy jako sprzedawca na stacji paliw. Niemniej jednak ograniczenie obowiązków do pracy przy komputerze, pomocy przy tankowaniu przy jednoczesnym zwolnieniu z obowiązków wykonywania prac wymagających większej sprawności fizycznej pozwala na kontynuowanie pracy w danym miejscu zatrudnienia przy akceptacji pracodawcy. Z uwagi na fakt, iż stopień zaawansowania rozpoznanych schorzeń nie daje szans wyleczenia, u ubezpieczonego orzeczono trwałą częściową niezdolność do pracy. Ponadto biegli lekarze wskazali, iż niezdolność do pracy u wnioskodawcy trwa od 1 kwietnia 2014 r.

Powołując się na treść art.57 ust. 1 i 2 oraz art.12 ust.1, 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r. poz. 748) Sąd Okręgowy wskazał na przesłanki nabycia prawa do renty oraz ustawowe definicje rodzajów niezdolności do pracy. Sąd podniósł, iż rozstrzygnięcie o zasadności odwołania ubezpieczonego od decyzji organu rentowego odmawiającej mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wymagało ustalenia czy ubezpieczony jest osobą niezdolną do pracy. W tym celu Sąd zasięgnął opinii lekarzy o specjalnościach odpowiadających schorzeniom ubezpieczonego. Biegli lekarze neurolog i ortopeda w sporządzonej opinii i opinii uzupełniającej wskazali, iż M. G. z uwagi na utrwalone zmiany chorobowe, nie rokujące poprawy stanu zdrowia, jest trwale niezdolny do pracy w wyuczonym zawodzie jako murarz, zaś przeciwwskazania do wykonywaniu pracy chodzącej, przy przenoszeniu ciężarów, dźwiganiu, wymagającej długiego stania i częstego przemieszczania się, chodzenia po schodach znacznie ograniczają wnioskodawcy wykonywanie pracy na stanowisku sprzedawcy na stacji paliw. Biegli zwrócili uwagę na fakt, że w dniu 26 marca 2014r. przeprowadzone zostało badanie przez Lekarza Konsultanta Ortopedii, w którym stwierdzono, iż upośledzenie narządu ruchu ogranicza zdolność wnioskodawcy do wykonywania pracy fizycznej zgodnej z kwalifikacjami i nie rokuje poprawy. Biegli lekarze nie mieli wątpliwości, że stopień zaawansowania zamian chorobowych narządu ruchu ubezpieczonego nie rokuje wyleczenia, dlatego zasadnym było orzeczenie trwałej częściowej niezdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami oraz ostatnio wykonywanej.

Analizując opinię i opinię uzupełniającą biegłych lekarzy neurologa i ortopedy Sąd pierwszej instancji doszedł do przekonania, że stanowią one miarodajny dowód w sprawie, są logiczne, spójne i należycie uzasadnione. Sąd zaznaczył, że ostatecznie organ rentowy nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń do opinii uzupełniającej biegłych. Nie budziło także wątpliwości Sądu, iż obecny stan zaawansowania stwierdzonych u ubezpieczonego schorzeń narządu ruchu sprowadza na niego szereg ograniczeń do pracy zarobkowej, w tym przeciwwskazana jest praca wymagająca wysiłku fizycznego, dźwigania, długiego stania, częstego przemieszczania się, chodzenia po schodach, praca na wysokości. Wobec powyższego ubezpieczony w znacznym stopniu utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji w zawodzie murarza, a także jako sprzedawca na stacji paliw. Wprawdzie biegli lekarze w opinii uzupełniającej, wskazali, że wnioskodawca może kontynuować pracę na stacji paliw, lecz wyłącznie z ograniczeniem obowiązków do pracy przy komputerze, pomocy przy tankowaniu przy jednoczesnym zwolnieniu z obowiązku wykonywania prac wymagających większej sprawności fizycznej. Ubezpieczony wyjaśnił, iż jego obecny pracodawca posiada informacje o jego schorzeniach, w konsekwencji czego wnioskodawca wykonuje jedynie lżejsze prace, które nie wymagają wysiłku fizycznego. Jeśli zaś zdarzają się sytuacje, że trzeba coś przenieść, wówczas czynność tę wykonuje inny pracownik.

W ocenie Sądu Okręgowego całokształt okoliczności sprawy pozwala stwierdzić, że wnioskodawca spełnia wszystkie przesłanki do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określone w art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Mając powyższe na uwadze, na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd pierwszej instancji zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że ubezpieczonemu przysługuje na stałe prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia(...)., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy zaskarżając przedmiotowe rozstrzygnięcie w całości i zarzucając:

- naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wniosków z niego niepłynących, a nadto sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania i doświadczeniem życiowym przez przyjęcie, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy;

- naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 57 ust. 1 i 2 w zw. z art.12 ust.1, 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r. poz. 748) poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że ubezpieczony spełnia wszystkie przesłanki do przyznania mu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w sytuacji, gdy ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

W uzasadnieniu ZUS Oddział w S. podnosił, że z wywołanej w sprawie opinii biegłych wynikało, iż dla pełnej oceny zdolności wnioskodawcy do pracy konieczne jest również dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy. To ubezpieczony, a nie organ rentowy powinien przy tym złożyć wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii wymienionego biegłego sądowego. Ewentualnie, w razie istnienia wątpliwości, Sąd mógł dopuścić taki dowód z urzędu.

Wskazując na powyższe zarzuty apelant domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja jest niezasadna i dlatego podlega oddaleniu.

Sąd drugiej instancji podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, jeżeli uzasadnienie orzeczenia pierwszoinstancyjnego, sporządzonego zgodnie z wymaganiami art. 328 § 2 k.p.c., spotyka się z pełną akceptacją sądu drugiej instancji to wystarczy, że da on temu wyraz w treści uzasadnienia swego orzeczenia, bez powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych i wnioskowań prawniczych zawartych w motywach zaskarżonego orzeczenia.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, w przedmiotowym przypadku Sąd Okręgowy właściwie ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy, dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i na ich podstawie wyciągnął słuszne wnioski skutkujące zmianą zaskarżonej decyzji oraz ustaleniem M. G. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia(...) na stałe.

W niniejszej sprawie kluczowe dla rozstrzygnięcia odwołania ubezpieczonego były opinie biegłych lekarzy z zakresu ortopedii i neurologii (główna i uzupełniająca), które zostały podzielone przez Sąd Okręgowy jako logiczne, spójne i należycie umotywowane. Także zdaniem Sądu Apelacyjnego wymienione opinie mogą stanowić podstawę ustaleń Sądu w zakresie stopnia oraz okresu niezdolności do pracy ubezpieczonego. Zostały one bowiem wydane w sposób rzetelny, przez specjalistów w swoich dziedzinach oraz oparte na szczegółowej analizie stanu zdrowia wnioskodawcy.

W tym miejscu należy podkreślić, iż dowód z opinii biegłych podlega ocenie przy zastosowaniu kryteriów określonych w art. 233 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny sąd w każdym wypadku powinien kontrolować wypowiedzi biegłych pod kątem ich zgodności z zasadami logiki, poziomu wiedzy biegłych, sposobu motywowania ich stanowiska, podstaw teoretycznych opinii, a także stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 r. , I CKN 1170/98 – OSNC 2001 , z. 4 , poz. 64 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000 r., IV CKN 1383/00 – LEX nr 52 544). Zdaniem Sądu drugiej instancji opisane kryteria zostały uwzględnione przez Sąd Okręgowy i dlatego brak jest podstaw do kwestionowania przeprowadzonej przez Sąd pierwszej instancji oceny dowodów, w szczególności zaś dowodu z opinii biegłych. Jednocześnie należy zaznaczyć, że podnoszone w apelacji nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy nie stanowiło uchybienia mającego wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia. W złożonych opiniach biegli ortopeda i neurolog szczegółowo opisali wszystkie schorzenia wnioskodawcy. Konkretnie wskazali również na czynności, które M. G. może wykonywać oraz takie, których wykonywać nie powinien w zawodzie wyuczonym (murarz) i w zawodzie faktycznie wykonywanym (sprzedawca na stacji paliw). Wobec wyczerpującego stanowiska biegłych w tym zakresie, w ocenie Sądu Apelacyjnego, nie zachodziła konieczność dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego i dokonywania dodatkowej oceny. Jak słusznie zauważył przy tym Sąd pierwszej instancji pełnomocnik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rozprawie w dniu 1 czerwca 2016 r. wyraźnie wskazał, iż nie zgłasza zastrzeżeń do uzupełniającej opinii biegłych. To z kolei upoważniało Sąd Okręgowy do oparcia swoich ustaleń na dotychczasowych opiniach wydanych w sprawie, ponieważ wniosek obu opinii o częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonego był jasny, a ograniczenia w możliwości wykonywania pracy zarobkowej precyzyjnie podane.

Wbrew twierdzeniom apelanta w okolicznościach niniejszej sprawy to na organie rentowym, a nie na wnioskodawcy, spoczywał obowiązek wystąpienia z inicjatywą dowodową odnośnie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy lub innego biegłego. Tylko w razie niekorzystności opinii biegłych dla ubezpieczonego oraz w sytuacji, gdyby dotychczas powołani biegli nie byli w stanie stwierdzić czy wnioskodawca jest niezdolny do pracy, ciężar udowodnienia przedmiotowego faktu spoczywałby na M. G.. Wobec treści opinii biegłego neurologa i ortopedy ciężar dowodu spoczywał jednak na pozwanym, który w toku postępowania pierwszoinstancyjnego nie wystąpił ze stosowną inicjatywą dowodową.

Podsumowując należy zatem stwierdzić, iż Sąd pierwszej słusznie nie znalazł podstaw do kontynuowania postępowania dowodowego, ponieważ wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia oraz sporne pomiędzy stronami okoliczności zostały wystarczająco wyjaśnione. Wynik tego postępowania jednoznacznie wskazuje zaś na to, że wnioskodawca jest trwale, częściowo niezdolny do pracy. W związku z powyższym nie doszło również do naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię art. art. 57 ust. 1 i 2 w zw. z art.12 ust.1, 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r. poz. 748). Sąd dokonał bowiem prawidłowej interpretacji wskazanych przepisów oraz subsumpcji ustalonego stanu faktycznego do sformułowanej w drodze wykładni normy prawnej.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w wyroku.