Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt VI U 529/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Tomasz Korzeń

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Kopala

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 listopada 2016 roku

sprawy z odwołań (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

od decyzji z dnia 6 czerwca 2016 roku znak nr (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

z udziałem: Z. O., A. P., L. P., A. R., J. R., E. M., A. S., K. S., M. S.

o wysokość podstawy wymiaru składek

I. oddala odwołania;

II. zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. 1620 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 529/16 UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 6 czerwca 2016 roku, znak nr (...) (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia jako osoby wykonującej pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wynosi:

1/ Z. O.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 919,20 zł; wrzesień 2011 roku – 1 103,04 zł; październik 2011 roku – 1 103,04 zł; listopad 2011 roku – 1 103,04 zł; grudzień 2011 roku – 919,20 zł; styczeń 2012 roku – 1 103,04 zł; luty 2012 roku – 1 011,12 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 815,70 zł; wrzesień 2011 roku – 978,83 zł; październik 2011 roku – 978,83 zł; listopad 2011 roku – 978,83 zł; grudzień 2011 roku – 815,70 zł; styczeń 2012 roku – 978,83 zł; luty 2012 roku – 897,26 zł;

2/ A. P.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: październik 2011 roku – 1 562,64 zł; listopad 2011 roku – 1 470,72 zł; grudzień 2011 roku – 1 470,72 zł; styczeń 2012 roku –1 432,42 zł; luty 2012 roku – 2 665,68 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: październik 2011 roku – 1 386,69 zł; listopad 2011 roku – 1 305,12 zł; grudzień 2011 roku – 1 305,12 zł; styczeń 2012 roku – 1 271,13 zł; luty 2012 roku – 2 365,52 zł;

3/ L. P.: a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 1 057,08 zł; wrzesień 2011 roku – 1 103,04 zł; październik 2011 roku – 1 103,04 zł; listopad 2011 roku – 1 057,08 zł; grudzień 2011 roku – 965,16 zł; styczeń 2012 roku – 1 103,04 zł; luty 2012 roku – 1 011,12 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 938,05 zł; wrzesień 2011 roku – 978,83 zł; październik 2011 roku – 978,83 zł; listopad 2011 roku – 938,05 zł; grudzień 2011 roku – 856,48 zł; styczeń 2012 roku – 978,83 zł; luty 2012 roku – 897,26 zł;

4/ A. R.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: listopad 2011 roku – 1 570,80 zł; grudzień 2011 roku – 1 683,00 zł; styczeń 2012 roku – 1 795,20 zł; luty 2012 roku – 1 683,00 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: listopad 2011 roku – 1 393,93 zł; grudzień 2011 roku – 1 493,49 zł; styczeń 2012 roku – 1 593,06 zł; luty 2012 roku – 1 493,49 zł;

5/ J. R.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 1 982,20 zł; wrzesień 2011 roku – 1 945,20 zł; październik 2011 roku – 1 944,80 zł; listopad 2011 roku – 2 094,40 zł; grudzień 2011 roku – 2 281,80 zł; styczeń 2012 roku – 1 944,80 zł; luty 2012 roku – 2 132,20 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 1 759,01 zł; wrzesień 2011 roku – 1 726,17 zł; październik 2011 roku – 1 725,82 zł; listopad 2011 roku – 1 858,57 zł; grudzień 2011 roku – 2 024,87 zł; styczeń 2012 roku – 1 725,82 zł; luty 2012 roku – 1 892,12 zł;

6/ E. M.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku - 1 103,04 zł; wrzesień 2011 roku –1 103,04 zł; październik 2011 roku – 919,20 zł; listopad 2011 roku – 1 103,04 zł; grudzień 2011 roku – 919,20 zł; styczeń 2012 roku – 1 057,08 zł; luty 2012 roku – 1 057,08 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 978,83 zł; wrzesień 2011 roku – 978,83 zł; październik 2011 roku – 815,70 zł; listopad 2011 roku – 978,83 zł; grudzień 2011 roku – 815,70 zł; styczeń 2012 roku – 938,05 zł; luty 2012 roku – 938,05 zł;

7/ A. S.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 1 746,48 zł; wrzesień 2011 roku – 1 654,56 zł; październik 2011 roku – 1 286,88 zł; listopad 2011 roku – 1 470,72 zł; grudzień 2011 roku – 1 378,80 zł; styczeń 2012 roku – 1 378,80 zł; luty 2012 roku – 1 838,40 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 1 549,82 zł; wrzesień 2011 roku – 1 468,25 zł; październik 2011 roku – 1 141,98 zł; listopad 2011 roku – 1 305,12 zł; grudzień 2011 roku – 1 223,55 zł; styczeń 2012 roku – 1 223,55 zł; luty 2012 roku – 1 631,39 zł;

8/ K. S.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 1 795,20 zł; wrzesień 2011 roku – 336,60 zł; październik 2011 roku – 1 907,40 zł; listopad 2011 roku – 1 570,80 zł; grudzień 2011 roku – 1 832,60 zł; styczeń 2012 roku – 1 757,80 zł; luty 2012 roku – 1 833,00 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 1 593,06 zł; wrzesień 2011 roku – 298,70 zł; październik 2011 roku – 1 692,63 zł; listopad 2011 roku – 1 393,93 zł; grudzień 2011 roku – 1 626,25 zł; styczeń 2012 roku – 1 559,87 zł; luty 2012 roku – 1 626,60 zł;

9/ (...) S.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 919,20 zł: wrzesień 2011 roku – 1 149,00 zł; październik 2011 roku – 1 103,04 zł; listopad 2011 roku – 1 103,04 zł; grudzień 2011 roku – 919,20 zł; styczeń 2012 roku – 1 194,96 zł; luty 2012 roku – 1 057,08 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 815,70 zł; wrzesień 2011 roku – 1 019,62 zł; październik 2011 roku – 978,83 zł; listopad 2011 roku – 978,83 zł;

grudzień 2011 roku – 815,70 zł; styczeń 2012 roku – 1 060,41 zł; luty 2012 roku – 938,05 zł.

Postanowieniem z dnia 6 września 2016 roku (k. 14) Sąd połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy z odwołań od wyżej wymienionych decyzji i zarządził ich łączne prowadzenie pod sygn. akt VI U 529/16.

Płatnik składek (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. odwołała się od tych decyzji. Podniósł, iż wskazane w decyzjach podstawy wymiaru składek są wyższe w stosunku do podstaw określonych ostatecznie przez Płatnika i zatwierdzonych przez organ rentowy w wyniku kontroli przeprowadzonej przez ZUS. Kontrola ta dotyczyła m.in. wymiaru podstawy składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umów zawartych przez Płatnika z odwołującymi. Na skutek kontroli Płatnik zgłosił zatrudnionych do ubezpieczeń jako zleceniobiorców i złożył odpowiednie dokumenty rozliczeniowe, zgodnie z protokołem kontroli z dnia 15.03.2012 roku. Następnie w dniu 16.02.2013 roku Płatnik skorygował podstawę wymiaru składek za sporny okres na kwotę 50,00 zł. Zleceniobiorcy wykonywali bowiem zlecone czynności na podstawie dwóch odrębnych umów cywilno – prawnych – każdy z nich, i w związku z tym jako osoby spełniające warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami z kilku tytułów, są oni objęci obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Jednocześnie zleceniobiorcy nie wyrazili woli objęcia ich ubezpieczeniami także z drugich umów zleceń. Korekty zostały zaakceptowane przez organ rentowy, który zawarł z Płatnikiem umowy o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek. W trakcie postępowania poprzedzającego zawarcie tych umów, strony uzgodniły wszystkie warunki tych umów. Wszczęcie przez pozwanego niniejszego postępowania i wydawanie decyzji w zakresie należności składkowych objętych umową stanowi rażące naruszenie umowy zawartej między Płatnikiem a pozwanym. Tym bardziej, że Płatnik w zaufaniu do ustaleń poczynionych przez organ rentowy poniósł koszty zawarcia umowy (opłata prolongacyjna) i należycie oraz terminowo wypełniał jej warunki.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. w odpowiedzi na odwołania wniósł o ich oddalenie podtrzymując stanowiska zawarte w spornych decyzjach i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Podniósł, że Płatnik bezpodstawnie zmniejszył podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia zleceniobiorców.

Ubezpieczeni nie ustosunkowali sie do odwołań.

Sąd ustalił co następuje:

Płatnik składek (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w roku 2011. Przedmiot działalności Spółki to przede wszystkim działalność ochroniarska, detektywistyczna, sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych.

W wyniku kontroli przeprowadzonej w Spółce przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w G. w dniach od 10.04.2012 roku do 13.04.2012 roku, od 16.04.2012 roku do 20.04.2012 roku, od 23.04.2012 roku do 27.04.2012 roku, 30.04.2012 roku, 2.05.2012 roku, 4.05.2012 roku, od 7.05.2012 roku do 11.05.2012 roku, od 14.05.2012 roku do 15.05.2012 roku, organ rentowy stwierdził, że zawarte z: Z. O., A. P., L. P., A. R., J. R., E. M., A. S., K. S., M. S., umowy o dzieło należy zakwalifikować jako umowy zlecenia.

W dniu 11.09.2012 roku Z. O., A. P., L. P., A. R., J. R., E. M., A. S., K. S., M. S., zostali zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych i rentowych jako zleceniobiorcy.

Dnia 17.09.2012 roku Płatnik składek złożył prawidłowe dokumenty rozliczeniowe zgodnie z protokołem kontroli z dnia 15.05.2012 roku. W dniu 16.03.2013 roku Płatnik składek skorygował podstawę wymiaru składek zainteresowanych za sporne okresy na kwotę 50,00 zł.

W dniu 10.09.2013 roku zawarta została umowa o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek.

Zawiadomieniami z 21.04.2016 roku organ rentowy wszczął, a następnie zakończył postępowania w sprawie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i rentowe Z. O., A. P., L. P., A. R., J. R., E. M., A. S., K. S., M. S..

W dniu 6 czerwca 2016 roku organ rentowy wydał decyzje o numerach: (...).

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. odwołała się od tych decyzji.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia, jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u Płatnika składek, wynosi:

1/ Z. O.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 919,20 zł; wrzesień 2011 roku – 1 103,04 zł; październik 2011 roku – 1 103,04 zł; listopad 2011 roku – 1 103,04 zł; grudzień 2011 roku – 919,20 zł; styczeń 2012 roku – 1 103,04 zł; luty 2012 roku – 1 011,12 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 815,70 zł; wrzesień 2011 roku – 978,83 zł; październik 2011 roku – 978,83 zł; listopad 2011 roku – 978,83 zł; grudzień 2011 roku – 815,70 zł; styczeń 2012 roku – 978,83 zł; luty 2012 roku – 897,26 zł;

2/ A. P.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: październik 2011 roku – 1 562,64 zł; listopad 2011 roku – 1 470,72 zł; grudzień 2011 roku – 1 470,72 zł; styczeń 2012 roku –1 432,42 zł; luty 2012 roku – 2 665,68 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: październik 2011 roku – 1 386,69 zł; listopad 2011 roku – 1 305,12 zł; grudzień 2011 roku – 1 305,12 zł; styczeń 2012 roku – 1 271,13 zł; luty 2012 roku – 2 365,52 zł;

3/ L. P.: a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 1 057,08 zł; wrzesień 2011 roku – 1 103,04 zł; październik 2011 roku – 1 103,04 zł; listopad 2011 roku – 1 057,08 zł; grudzień 2011 roku – 965,16 zł; styczeń 2012 roku – 1 103,04 zł; luty 2012 roku – 1 011,12 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 938,05 zł; wrzesień 2011 roku – 978,83 zł; październik 2011 roku – 978,83 zł; listopad 2011 roku – 938,05 zł; grudzień 2011 roku – 856,48 zł; styczeń 2012 roku – 978,83 zł; luty 2012 roku – 897,26 zł;

4/ A. R.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: listopad 2011 roku – 1 570,80 zł; grudzień 2011 roku – 1 683,00 zł; styczeń 2012 roku – 1 795,20 zł; luty 2012 roku – 1 683,00 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: listopad 2011 roku – 1 393,93 zł; grudzień 2011 roku – 1 493,49 zł; styczeń 2012 roku – 1 593,06 zł; luty 2012 roku – 1 493,49 zł;

5/ J. R.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 1 982,20 zł; wrzesień 2011 roku – 1 945,20 zł; październik 2011 roku – 1 944,80 zł; listopad 2011 roku – 2 094,40 zł; grudzień 2011 roku – 2 281,80 zł; styczeń 2012 roku – 1 944,80 zł; luty 2012 roku – 2 132,20 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 1 759,01 zł; wrzesień 2011 roku – 1 726,17 zł; październik 2011 roku – 1 725,82 zł; listopad 2011 roku – 1 858,57 zł; grudzień 2011 roku – 2 024,87 zł; styczeń 2012 roku – 1 725,82 zł; luty 2012 roku – 1 892,12 zł;

6/ E. M.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku - 1 103,04 zł; wrzesień 2011 roku –1 103,04 zł; październik 2011 roku – 919,20 zł; listopad 2011 roku – 1 103,04 zł; grudzień 2011 roku – 919,20 zł; styczeń 2012 roku – 1 057,08 zł; luty 2012 roku – 1 057,08 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 978,83 zł; wrzesień 2011 roku – 978,83 zł; październik 2011 roku – 815,70 zł; listopad 2011 roku – 978,83 zł; grudzień 2011 roku – 815,70 zł; styczeń 2012 roku – 938,05 zł; luty 2012 roku – 938,05 zł;

7/ A. S.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 1 746,48 zł; wrzesień 2011 roku – 1 654,56 zł; październik 2011 roku – 1 286,88 zł; listopad 2011 roku – 1 470,72 zł; grudzień 2011 roku – 1 378,80 zł; styczeń 2012 roku – 1 378,80 zł; luty 2012 roku – 1 838,40 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 1 549,82 zł; wrzesień 2011 roku – 1 468,25 zł; październik 2011 roku – 1 141,98 zł; listopad 2011 roku – 1 305,12 zł; grudzień 2011 roku – 1 223,55 zł; styczeń 2012 roku – 1 223,55 zł; luty 2012 roku – 1 631,39 zł;

8/ K. S.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 1 795,20 zł; wrzesień 2011 roku – 336,60 zł; październik 2011 roku – 1 907,40 zł; listopad 2011 roku – 1 570,80 zł; grudzień 2011 roku – 1 832,60 zł; styczeń 2012 roku – 1 757,80 zł; luty 2012 roku – 1 833,00 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 1 593,06 zł; wrzesień 2011 roku – 298,70 zł; październik 2011 roku – 1 692,63 zł; listopad 2011 roku – 1 393,93 zł; grudzień 2011 roku – 1 626,25 zł; styczeń 2012 roku – 1 559,87 zł; luty 2012 roku – 1 626,60 zł;

9/ (...) S.:

a/ na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za: sierpień 2011 roku – 919,20 zł: wrzesień 2011 roku – 1 149,00 zł; październik 2011 roku – 1 103,04 zł; listopad 2011 roku – 1 103,04 zł; grudzień 2011 roku – 919,20 zł; styczeń 2012 roku – 1 194,96 zł; luty 2012 roku – 1 057,08 zł;

b/ na ubezpieczenia zdrowotne za: sierpień 2011 roku – 815,70 zł; wrzesień 2011 roku – 1 019,62 zł; październik 2011 roku – 978,83 zł; listopad 2011 roku – 978,83 zł;

grudzień 2011 roku – 815,70 zł; styczeń 2012 roku – 1 060,41 zł; luty 2012 roku – 938,05 zł.

Z. O., A. P., L. P., A. R., J. R., E. M., A. S., K. S., M. S. wykonywali czynności portierów oraz ochrony osób i mienia, dodatkowo mieli obowiązek utrzymywać w czystości miejsce, w którym przebywali tzw. portiernie. Prace związane z utrzymaniem czystości i polegały na umyciu podłogi oraz usunięciu kurzu. Miały one miejsce w czasie kiedy zainteresowani wykonywali czynności portierów oraz ochrony osób i mienia.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego: decyzje z dnia 6 czerwca 2016 roku nr: (...) (...)

dokumenty w aktach sprawy VI U 530/16: umowa k. 6-8, pisma Płatnika k. 9-10

dokumenty w aktach sprawy VI U 531/16: umowa k. 6-8, pisma Płatnika k. 9-10

dokumenty w aktach sprawy VI U 532/16: umowa k. 6-8, pisma Płatnika k. 9-10

dokumenty w aktach sprawy VI U 533/16: umowa k. 6-8, pisma Płatnika k. 9-10

dokumenty w aktach sprawy VI U 534/16: umowa k. 6-8, pisma Płatnika k. 9-10

dokumenty w aktach sprawy VI U 535/16: umowa k. 6-8, pisma Płatnika k. 9-10

dokumenty w aktach sprawy VI U 536/16: umowa k. 6-8, pisma Płatnika k. 9-10

dokumenty w aktach sprawy VI U 537/16: umowa k. 6-8, pisma Płatnika k. 9-10

umowa k. 6-8, pisma Płatnika k. 9-10, 43

zeznania świadka B. R. k. 54-54v, 57

zeznania świadka A. K. k. 54v, 56v-57

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania Płatnika składek nie zasługiwały na uwzględnienie.

Przedmiotem kontroli Sądu były decyzje organu rentowego z dnia 6.06.2016 roku nr (...) (...), ustalające wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe Z. O., A. P., L. P., A. R., J. R., E. M., A. S., K. S., M. S., jako osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia.

Płatnik składek kwestionował te ustalenia wskazując, iż w związku z wnioskami samych zleceniobiorców i ustaleniami dokonanymi w tym zakresie z organem rentowym, Płatnik skorygował podstawy wymiaru składek zleceniobiorców za sporne okresy na kwotę 50,00 zł. Płatnik ustalił, że zleceniobiorcy wykonywali zlecone czynności na podstawie dwóch odrębnych umów cywilno – prawnych i w związku z tym, jako osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z kilku tytułów do ubezpieczenia, objęci są obowiązkowo ubezpieczeniami wyłączenie z tych tytułów, które powstały najwcześniej. Jednocześnie zleceniobiorcy nie wyrazili woli objęcia ich ubezpieczeniami także z drugich umów.

Art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2016.963, zwana dalej ustawą systemową) stanowi, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Art. 18 ust. 1 ustawy systemowej stanowi zaś, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. Ust. 1a. W przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło.

Zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy systemowej, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Zgodnie z § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18.04.2018 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2008.78.465), w przypadku zleceniobiorców płatnik składek w imiennym raporcie miesięcznym uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub pozostawionych do dyspozycji ubezpieczonego wpłat, od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem ograniczenia, o których mowa w art. 19 ustawy systemowej (do wysokości rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).

Art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2016.1793 j.t.) stanowi, że podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, z zastrzeżeniem, że z tej podstawy nie wyłącza się wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną. Ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ustawy systemowej nie stosuje się. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe sfinansowanych przez zleceniobiorcę, potrąconych z jego środków, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.

Art. 9 ust. 2 ustawy systemowej stanowi, że osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c i 7.

W świetle art. 17 i 41 ustawy systemowej nie ma wątpliwości, że ustawowy obowiązek prawidłowego obliczenia i zapłaty składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe spoczywa na płatniku składek. Dlatego w razie zakwestionowania przez ZUS wysokości składek opłaconych przez płatnika ze wskazaniem przyczyn, dla jakich wysokość ta nie jest akceptowana, w procesie zgodnie z regułą rozkładu ciężaru dowodu wynikającą z art. 6 K.c. i art. 232 K.p.c. na płatniku spoczywa ciężar dowodu, że składki zapłacone zostały w wysokości zgodnej z prawem. W konsekwencji to wnioskodawca był obowiązany wykazać w procesie okoliczności wskazane w odwołaniu od spornych decyzji.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił na ustalenie, że Płatnika i zleceniobiorców łączyła w istocie jedna umowa zlecenia, nie zaś – jak podnosi skarżący – dwie umowy cywilno – prawne. Okoliczności przeciwnej strona odwołująca nie zdołała wykazać. Brak dowodów na okoliczność, by strony zawierały odrębne umowy zlecenia, których przedmiotem miało być sprzątanie obiektów. Brak dowodów by zainteresowani wykonywali same tylko czynności sprzątania w innym czasie niż w czasie wykonywania czynności portiera i ochroniarza. Płatnik nie zawierał pisemnych umów z zainteresowanymi lecz jedynie pouczał ich o obowiązku utrzymywania pomieszczeń w czystości. Czasami dostarczał im środki czystości. Odwołujący nie przedłożył żadnych dokumentów dotyczących wyboru przez zainteresowanych tytułów do ubezpieczeń, ani też samych umów zleceń. Świadek A. K. podnosił, że prowadził rozmowy z ówczesnym dyrektorem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. w zakresie nowej wysokości składek na ubezpieczenia i dowiadywał się, czy jeśli zawarte zostaną dwie umowy zlecenia to możliwe będzie ustalenie niższej podstawy wymiaru składek tj. od umowy o niższym wynagrodzeniu. Okoliczność ta jest jednak bez znaczenia albowiem ustalenia takie mają charakter rozmowy prywatnej i w żaden sposób nie są wiążące dla organu rentowego. Płatnik deklaruje podstawę wymiaru składek i to na nim ciąży obowiązek poprawnego określenia wysokości tych składek. Tym samym zawarcie umowy o rozłożenie należności na raty ma na celu wyłącznie wyegzekwowanie deklarowanych składek. Odrębną instytucję stanowi postępowanie w przedmiocie ustalenia ich rzeczywistej wysokości. Organ rentowy nie bada wysokości deklarowanych składek przed zawarciem umowy o rozłożeniu należności na raty. Już po zawarciu umowy zlecenia z zainteresowanymi doszło do wyodrębnienia dwóch umów zleceń. Jednej w zakresie ochrony osób i mienia, i drugiej w przedmiocie wykonywania czynności sprzątania. Jak podkreślił Płatnik, umowa zlecenia na czynności sprzątania nie została zawarta w formie pisemnej, lecz pouczono zainteresowanych o obowiązku sprzątania. Okoliczności sprawy wskazują, iż wyodrębnienie drugich umów zleceń z zainteresowanymi zostało dokonane wyłącznie dla obniżenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia.

Reguły dowodzenia w procesie cywilnym nakładają na każdą stronę postępowania obowiązek przedstawienia dowodów (art. 3 K.p.c.). Z kolei ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 K.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 K.c.). Stąd też na odwołującym ciążył obowiązek przedstawienia dowodów dla udowodnienia spornych okoliczności (art. 232 K.p.c.) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1997 r., I CKU 45/96, OSNC 1997 r., nr 6-7, poz. 76). Płatnik kwestionował ustalenia organu rentowego, który przyjął w zaskarżonej decyzji, iż łączyła go ze zleceniobiorcami jedna umowa zlecenia. Zatem to na odwołującym ciążył obowiązek wykazania, iż w istocie były to dwie umowy zlecenia. Nie stanowi takiego dowodu jedynie oświadczenie prokurenta Spółki nie poparte żadnymi innymi dowodami. Ustawa nie nakłada na sąd obowiązku wskazywania stronie, jakie i w jakiej formie ma przestawić dowody, a tym bardziej nie zobowiązuje sądu do wyręczania strony w udowadnianiu jej twierdzeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7.07.2004 roku, I CK 32/2004, Lex 529692). Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności, ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie. Sąd orzekający nie jest obciążony odpowiedzialnością za rezultat postępowania dowodowego, którego dysponentem są strony. W szczególności rzeczą sądu nie jest zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani prowadzenie z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (wyroki SN z dnia 07 października 1998 roku, II UKN 244/98, Lex 37699 i z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, Lex 29440). Skoro Płatnik nie wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku, musiał ponieść konsekwencje w postaci oddalenia odwołania.

Zasady doświadczenia życiowego nakazują przyjąć, iż w sytuacji zobowiązania się do ochrony i wykonywania prac porządkowych w tym samym obiekcie, nie sposób rozdzielić czasowo tych dwóch zakresów czynności, w związku z czym zawarcie odrębnych umów o świadczenie usług sprzątania i ochrony służyć ma w takim przypadku osiągnięciu celu sprzecznego z obowiązującymi przepisami prawa - upozorowaniu zbiegu ogólnych tytułów ubezpieczenia, a co za tym idzie opłacaniu składek od niższej podstawy wymiaru (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 6.11.2015 roku, III AUa 892/15; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 15.04.2016 roku, III AUa 1014/15, Legalis).

Stan faktyczny w sprawie ustalony został na podstawie okoliczności niespornych popartych przedłożonymi przez Płatnika dokumentami, zeznaniami świadków: A. K. i B. R. oraz dokumentami zgromadzonymi w aktach organu rentowego. Strony nie kwestionowały autentyczności tych dokumentów, ani prawdziwości zawartych w nich informacji, co nie budziło też wątpliwości sądu.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 14 § 1 K.p.c., Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku.

Na podstawie art. 98 § K.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) Sąd w punkcie II wyroku zasądził od płatnika składek (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. kwotę 1 620,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Sąd rozpoznał odwołania od dziewięciu spornych decyzji, połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia na mocy postanowień z dnia 11.08.2016 roku. W sytuacji połączenia kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia orzeczenie kończące to postępowanie zawiera rozstrzygnięcia dotyczące każdej sprawy z osobna. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem orzecznictwa Sądu Najwyższego, połączenie spraw do jednoczesnego rozpoznania w trybie art. 219 K.p.c. ma jedynie techniczny charakter, nie oznacza powstania jednej nowej sprawy, a każda z połączonych spraw zachowuje samodzielność, wymagającą odrębnego rozstrzygnięcia. Wprawdzie Sąd wydaje jedno orzeczenie, ale zawierające rozstrzygnięcia co do każdej z połączonych spraw z osobna, a zamieszczenie rozstrzygnięć w jednym orzeczeniu nie niweczy samodzielności połączonych spraw (zob. między innymi orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1967 r. I CR 158/67, OSNC 1968/6/105 i postanowienia Sądu Najwyższego z: 15 kwietnia 1997 r. I CKN 154/97 LEX nr 153214; 13 grudnia 1996 r. I PKN 43/96; 31 maja 2006 r. IV CZ 41/06; 6 października 2006 r. V CSK 206/06; 15 listopada 2007 r., II CSK 418/07 i I CSK 313/07- nie publ.). Wynikająca z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, stawka wynagrodzenia w każdej ze spraw wynosiła 360,00 zł.

Ocena okoliczności, które decydują o przyznaniu zwrotu kosztów procesu, należy do sądu rozpoznającego daną sprawę (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2011 r., I CZ 74/11, Lex 1308023).

W ocenie Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy zastosowanie winna znaleźć zasada wyrażona w art. 102 K.p.c. Zgodnie z tym przepisem w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu i jest rozwiązaniem szczególnym, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia "wypadków szczególnie uzasadnionych", pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (por. m.in. postanowienie SN z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73, Lex, nr 7366). Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienie SN z dnia 14 stycznia 1974 r., sygn. akt II CZ 223/73, LEX nr 7379).

Dla oceny wysokości wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego organu rentowego Sąd wziął pod uwagę przyczynienie się pełnomocnika do rozstrzygnięcia i wyjaśnienia sprawy, stopień skomplikowania, oraz niski nakład pracy pełnomocnika w każdej z połączonych spraw. Niniejsza sprawa nie była skomplikowana. Aktywność pełnomocnika pozwanego sprowadziła się do sporządzenia jednej odpowiedzi na odwołanie, a następnie w kolejnych sprawach dokonania wyłącznie zmian danych. Uczestniczył on w jednej rozprawie. Podjecie takich czynności uzasadnia zdaniem Sądu przyznanie mu wynagrodzenia w kwocie 1 620,00 zł.

Mając to na względzie Sąd zasądził łącznie kwotę 1 620,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (9 połączonych spraw x 360,00 zł x 1/2 = 1 620,00 zł) w punkcie II wyroku.

SSO Tomasz Korzeń