Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2016 r.

Sąd Rejonowy w Krotoszynie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Małgorzata Kurjata

Protokolant: sekr. Lucyna Kołodziej

przy udziale Prokuratora Rejonowego w Krotoszynie: I. I. (1)

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 29 czerwca 2016 r., 26 września 2016r. sprawy:

W. G.

s. I. i M. zd. K.

ur. (...) w M.

oskarżonego o to, że:

W dniu 25 listopada 2014 roku w K. woj. (...) działając w zamiarze, aby S. M. popełnił czyn zabroniony polegający na wyłudzeniu pożyczki przy użyciu poświadczających nieprawdę dokumentów ułatwił mu jego popełnienie w ten sposób, że wypisał treść zaświadczenia o jego zatrudnieniu i zarobkach w swojej firmie (...) Gospodarstwo Rolne w miejscówkowości (...), oraz druk (...), z których wynikać miało, że jest on zatrudniony w jego firmie od 20 czerwca 2014 roku na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na stanowisku murarza i osiąga dochody miesięczne w kwocie 2.400,00 zł brutto co było nieprawdą a następnie wręczył mu te dokumenty, którymi to dokumentami S. M. posłużył się w toku procedury uzyskania ze (...) pożyczki w kwocie 5.000,00 zł której nie uzyskał z uwagi na odmowę przyznania, przy czym czynu swego dokonał w ciągu 5 lat po odbyciu kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne i czyn stanowi wypadek mniejszej wagi

t j. o czyn z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 3 kk i w zw. z art. 64 § 1 kk

1.  Oskarżonego W. G. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu wyżej opisanego tj. występku z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 3 kk i w zw. z art. 64 § 1 kk i za to na podstawie art. 286 § 3 k.k. skazuje go na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności.

2.  Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych.

3.  Na podstawie § 14 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. P. Kancelaria Adwokacka w K. kwotę 516,60 zł.

/-/ M. K.

II K 754/15

UZASADNIENIE

S. M. i W. G. znają się od czasów dzieciństwa, gdyż mieszkają w sąsiednich wioskach. Świadek M. od 7 sierpnia 2013r. do 31 lipca 2014r. zatrudniony był na umowę o pracę w firmie Usługi (...) w pełnym wymiarze czasu. Po rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron S. M. był osobą bezrobotną. S. M. nigdy nie był zatrudniony w A. Gospodarstwo Rolne w L. u W. G.. Mimo to w dniu 1 października 2014r. W. G. zgłosił świadka M. do ubezpieczenia społecznego, choć nie odprowadził żadnej składki.

(dowód: zeznania S. M. k. C25, M. T. (1) k. (...), kserokopia świadectwa pracy k. A22, pismo ZUS k. A8, zestawienie k. A 18-19 )

W listopadzie 2014r. oskarżony zadzwonił do S. M. i poprosił go, by wziął dla niego pożyczkę, gdyż potrzebował pieniędzy na czas jednego miesiąca. W. G. powiedział świadkowi, iż po miesiącu odda mu pieniądze wraz z odsetkami, a wtedy on spłaci całą pożyczkę. Podczas rozmowy oskarżony nie powiedział o jaką kwotę pożyczki chodzi. Za wzięcie pożyczki oskarżony zaproponował S. M. kwotę 200 zł Tego samego dnia – 25 listopada 2014r. W. G. przyjechał razem z C. W. do M., z samochodu wysiadł tylko oskarżony i rozmawiał osobiście ze S. M. o pożyczce ze (...) w K..

(dowód: zeznania S. M. k. 25)

Oskarżony oraz świadek M. i C. W. pojechali do K.. W samochodzie W. G. wypisał zaświadczenie o zarobkach, wpisując, iż S. M. jest zatrudniony na umowę o pracę na czas nieokreślony, z średnim wynagrodzeniem 1738,57 zł brutto w AGRA Gospodarstwo Rolne w L.. Na zaświadczeniu wpisał datę 18 listopada 2014r. W. G. wybrał Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo – Kredytową i powiedział, iż S. M. ma wziąć pożyczkę w wysokości 5000 zł. Na podstawie nieprawdziwego zaświadczenia wystawionego przez oskarżonego G. pracownik (...) wypełnił wniosek o pożyczkę na kwotę 5000 zł dla S. M.. Świadek M. podpisał wniosek i następnego dnia miał zgłosić do (...) z dokumentami (...) z firmy oskarżonego. Po powrocie do samochodu S. M. powiedział o tym oskarżonemu. W. G. wystawił dokument (...) i powiedział świadkowi, iż ma go zanieść. Po około godzinie S. M. wręczył nieprawdziwy druk pracownikowi (...), który wypełniał jego wniosek o pożyczkę. S. M. miał zgłosić się do (...) następnego dnia. Pracownica (...) potwierdziła dane z zaświadczenia dzwoniąc pod numer podany na zaświadczeniu .

(dowód: zeznania S. M. k. C25, zeznania D. M. (1) k. (...), zaświadczenie o zarobkach, druk (...) i wniosek o pożyczkę k. A23, opinia biegłego grafologa k. A86 - 96)

Dzień później S. M. i W. G. pojechali ponownie do K.. W biurze (...) dowiedział się, że nie przyznano mu pożyczki w kwocie 5000 zł, nie podano powodu odmowy i nie oddano dokumentów złożonych poprzedniego dnia.

(dowód: zeznania S. M. k. C25)

Oskarżony W. G. ma 53 lata. Jest kawalerem, na utrzymaniu ma córkę, wnuczkę oraz konkubinę. Oskarżony ma wykształcenie zawodowe, z zawodu jest rolnikiem. W. G. jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 14,51 ha, osiąga miesięcznie dochód około 2000 zł. Oskarżony jest osobą wielokrotnie karaną (k. 40), także za przestępstwa przeciwko mieniu.

Oskarżony W. G. przesłuchiwany w postępowaniu przygotowawczym (k. 36v) przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i złożył wyjaśnienia. W. G. wyjaśnił, iż nie pamięta okoliczności wypisania zaświadczenia o zarobkach oraz druku (...). Wniósł o sporządzenie opinii grafologicznej. W postępowaniu sądowym oskarżony przyznał się do zarzucanego mu czynu i odmówił składania wyjaśnień. Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego W. G., odnośnie tego, iż nie pamięta w jakich okolicznościach podpisane zostały zaświadczenie o zarobkach i druk (...) uznając, iż była to linia obrony w postępowaniu przygotowawczym.

Za wiarygodne uznał Sąd zeznania S. M., który w składał wyjaśnienia w sprawie usiłowania oszustwa na szkodę (...) i został w odrębnym postępowaniu uznany winnym zarzucanego mu czyn. Zeznania są logiczne, spójne i znajdują potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym m.in. zeznaniach świadka D. M. (1), dokumentach – zaświadczeniu o zarobkach, druku (...) oraz wniosku o pożyczkę. Także jako wiarygodne ocenione zostały zeznania D. M. (1) i M. T. (1). Zeznania świadków znajdują potwierdzenie w wiarygodnych zeznaniach świadka M. oraz –zeznania D. M. w drukach ZUS, zaświadczeniu, a M. T. w świadectwie pracy.

Jako kompleksową, logiczną i spójną oceniono opinię biegłego grafologa. Opinia ta sporządzona została z zachowaniem wymogów m.in. pobierania materiału porównawczego. Jest jasna i nie zawiera sprzeczności.

Oskarżony W. G. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Miliczu z dnia 5 października 2007r. w sprawie II K 90/07 za przestępstwo z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 64 § 1 kk na karę 1 roku pozbawienia wolności którą odbył w okresie od 11 września 2008r. do 11 września 2009r. Za przestępstwa z art. 286 § 1 kk i art. 275 § 1 kk został natomiast skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Miliczu z dnia 20 kwietnia 2011r. w sprawie II K 256/10 na karę łączną 3 lat pozbawienia wolności . Wyrok został objęty wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Ostrowie W.. Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w K. w sprawie VII K 214/13 z dnia 9 lipca 2013r. Skazany w okresie 5 lat przed popełnieniem zarzucanego mu czynu odbył łącznie karę co najmniej 1 roku pozbawienia wolności za umyślne przestępstwa przeciwko mieniu z art. 286 § 1 kk. Oskarżony działał w warunkach recydywy z art. 64 § 1 kk.

Pomocnictwo jest niesprawczą postacią współdziałania przestępnego. Zgodnie z artykułem 18 § 3 kk jako pomocnik ponosi odpowiedzialność ten, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie. Pomocnik popełnia inny niż sprawca, odmienny rodzajowo typ czynu zabronionego. Kwalifikacja prawna pomocnictwa powinna uwzględniać znamiona stałe, wynikające z art. 18 § 3 kk, oraz znamiona zmienne, oddające ustawową charakterystykę czynu zabronionego – w przedmiotowej sprawie przestępstwa z art. 286 § 1 kk. Pomocnictwo jest ułatwieniem w sensie obiektywnym, nie musi stanowić warunku koniecznego, aby sprawca bezpośredni popełnił przestępstwo. Nie jest nawet konieczne by pomoc rzeczywiście się przydała, ani to, że bez niej do dokonania czynu zabronionego by nie doszło, gdyż pomocnictwo jest dokonane wraz z ułatwieniem innej osobie popełnienia czynu zabronionego. Pomocnictwo stanowi bezskutkową postać przestępstwa (zob. wyr. SA w Łodzi z 25 lutego 2014 r., sygn.. akt II AKA 226/13, L.).

Zachowanie pomocnika w postaci ułatwienia popełnienia czynu zabronionego musi zostać skierowane do "innej osoby" – indywidulanie określonej lub kręgu określonych osób. Pomocnictwo może wystąpić jedynie przed realizacją lub w trakcie realizacji czynu zabronionego przez sprawcę, może mieć postać psychiczną lub fizyczną. Drugi rodzaj pomocy polega np. na dostarczaniu narzędzi lub środków do popełnienia przestępstwa.

Strona podmiotowa pomocnictwa wyraża się w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, co oznacza, że może być popełnione tylko umyślnie, zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym. Pomocnik musi znać istotne elementy czynu zabronionego, którego popełnienie ułatwia sprawcy.

W dniu 25 listopada 2014r. W. G. wystawiając S. M. zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach w swojej firmie (...) położone (...) oraz (...) wpisał informacje, z których wynikało, iż S. M. zatrudniony był na umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku murarza z wynagrodzeniem miesięcznym 2400 zł brutto od 20 czerwca 2014r. W. G. wiedział, iż wpisał nieprawdziwe dane, gdyż S. M. nie był nigdy zatrudniony w jego firmie na umowę o pracę, tym samym oskarżony uwiarygodnił, iż S. M. na stałe zatrudnienie i dochód w wysokość 2400 zł brutto miesięcznie. Oskarżony chciał, by S. M. przy pomocy podrobionych dokumentów uzyskał pożyczkę w (...) J. w kwocie 5000 zł. S. M. miał posłużyć się dokumentami z nieprawdziwymi danymi podczas procedury uzyskania pożyczki. W. G. wystawił i dał S. M. umowę o pracę. W trakcie próby wyłudzenia kredytu przez S. M. okazało się że potrzebny jest druk (...) i oskarżony wypisał go oraz dał S. M., by ten mógł otrzymać pożyczkę. Oskarżony wypełniając druki i dając je świadkowi M. chciał, by popełnił on przestępstwo oszustwa – wyłudzenia pożyczki z (...). Tym samym działał umyślnie i w zamiarze bezpośrednim.

Przestępstwo oszustwa polega na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzania własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania w celu uzyskania korzyści majątkowej.

W przypadku wprowadzenia w błąd sprawca wywołuje w świadomości pokrzywdzonego lub innej osoby, której mienie stanowi przedmiot rozporządzenia dokonywanego przez wprowadzonego w błąd, fałszywe wyobrażenie, zaś przy wyzyskaniu błędu wykorzystuje już istniejącą rozbieżność między stanem świadomości dokonującego rozporządzenia mieniem a rzeczywistością, której sprawca nie koryguje, lecz używa dla uzyskania przez siebie lub kogo innego osiągnięcia korzyści majątkowej, wynikającej z niekorzystnego dla pokrzywdzonego rozporządzenia mieniem (por. wyrok SN z 2 grudnia 2002 r., IV KKN 135/00, LEX nr 74478).

W przedmiotowej sprawie S. M. składając wiosek o pożyczkę w wysokości 5000 zł oraz dołączył do niego umowę o pracę i druk (...), które zawierały nieprawdziwe dane o zatrudnieniu i zarobkach w Firmie (...) Gospodarstwo.

Przy przestępstwie oszustwa istnienie związek przyczynowy między zachowaniem sprawcy a zachowaniem pokrzywdzonego i rezultatem w postaci niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez tego ostatniego. Podstawą odpowiedzialności karnej jest złożone zachowanie sprawcy i pokrzywdzonego, wzajemna aktywność sprawcy i pokrzywdzonego. Przedmiotem działania mającego na celu wprowadzenie w błąd może być m.in. informacja dotycząca stanu majątkowego sprawcy lub innego podmiotu, dane dotyczące jego obecnych możliwości finansowych, zatrudnienia. S. M. nie miał realnych możliwości spłaty pożyczki, którą usiłował wyłudzić. W wyniku weryfikacji wniosku S. M. pożyczki ostatecznie nie otrzymał.

Przepis art. 286 § 1 k.k. odnosi się wyłącznie do takich przypadków rozporządzenia mieniem, które można uznać za "niekorzystne". Niekorzystne rozporządzenie mieniem nie powinno być utożsamiane z wyrządzeniem szkody. Gdyby (...) udzielił pożyczki S. M. doznałby uszczerbku w majątku – zaległości z tytułu nieuiszczonej pożyczki, odsetek oraz prowizji i kosztów obsługi pożyczki.

Przestępstwo oszustwa określone w art. 286 § 1 jest przestępstwem umyślnym, kierunkowym. Ustawa wymaga, aby zachowanie sprawcy było ukierunkowane na określony cel, którym jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć w tym celu użyć określonego sposobu działania lub zaniechania. S. M. chciał wyłudzić pożyczkę w kwocie 5000 zł, choć wiedział, że w przypadku podania prawdziwych danych i dokumentów nie miałby szans na otrzymanie pożyczki, gdyż nie ma stałych źródeł dochodu. Ponadto S. M. miał podzielić się otrzymaną pożyczką z oskarżonym.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz stan prawny Sąd uznał W. G. winnym tego, że w dniu 25 listopada 2014r. w K., działając w zamiarze, aby S. M. popełnił czyn zabroniony polegający na wyłudzeniu pożyczki przy użyciu poświadczających nieprawdę dokumentów ułatwił mu jego popełnienie w ten sposób, że wypisał treść zaświadczenia o jego zatrudnieniu i zarobkach w firmie (...) Gospodarstwo Rolne w miejscowości (...) oraz druk (...), z których wynikać miało, że jest on zatrudniony w jego firmie od 20 czerwca 2014r, na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na stanowisku murarza i osiąga dochody miesięcznie w wysokości 2400 zł brutto co było nieprawdą a następnie wręczył mu te dokumenty, którymi to dokumentami S. M. posłużył się w toku procedury uzyskania ze (...) pożyczki w kwocie 5.000 zł której nie uzyskał z uwagi na odmowę przyznania przy czym czynu tego dokonał w ciągu 5 lat od odbyciu kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne i czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi.

Znamiona typu uprzywilejowanego określone w art. 286 § 3 kk jako "wypadek mniejszej wagi" nie są precyzyjne. W orzecznictwie SN przyjęto, że o wypadku mniejszej wagi decydują podmiotowe i przedmiotowe okoliczności czynu sprawcy. Do elementów przedmiotowych zaliczyć można: sposób działania sprawcy, rodzaj dóbr w które godzi sprawca, charakter i rozmiar szkody wyrządzonej czynem, czas i miejsce jego popełnienia. Do okoliczności podmiotowych zaliczyć można motywy i cel działania sprawcy, stopień winy. Wartość przedmiotu przestępstwa, choć jest jedną z istotnych okoliczności, która może być brana pod uwagę przy ocenie, czy zachodzi tu wypadek mniejszej wagi, nie może być jedyną okolicznością braną pod uwagę przy zakwalifikowaniu danego czynu jako uprzywilejowanego typu przestępstwa przeciwko mieniu (wyr. SA w Katowicach z 15.12.2005 r., II AKA 375/05, Prok. i Pr. 2006, Nr 9, poz. 27). O zakwalifikowaniu danego przestępstwa przeciwko mieniu jako wypadku mniejszej wagi, decydują obiektywne i subiektywne okoliczności czynu.

Sąd uznając oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu przestępstwa na podstawie art. 286 § 3 kk wymierzył mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności. Przy wymiarze tej kary Sąd wziął pod uwagę jako okoliczności obciążające nagminność przestępstw skierowanych przeciwko mieniu na terenie właściwości okręgu (...) oraz wielokrotna karalność za przestępstwa przeciwko mieniu. Okolicznością obciążająca jest także to, iż przestępstwo było wynikiem zaplanowanych działań oraz dopuszczenie się czynów w warunkach art. 64 § 1 kk, brak jakiejkolwiek skruchy. Zachowanie W. G. świadczy o znacznej demoralizacji, dlatego Sąd przychylił się do wniosku oskarżonego o wymierzeniu kary 3 miesięcy kary pozbawienia wolności. Jedyną okolicznością łagodzącą jest przyznanie się oskarżonego do winy. Wyżej opisane okoliczności nakazywały stwierdzić, że tylko i wyłącznie kara bezwzględnego pozbawiania wolności osiągnie swoje cele wychowawcze w stosunku do oskarżonego. Oskarżony okazał się osoba niepoprawną, której nawet pobyt w zakładzie karnym nie skłonił do przestrzegania porządku prawnego. Z uwagi na przyznanie się oskarżonego do winy orzeczono karę w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 624 § 1 kpk. Z uwagi na sytuację materialną oskarżonego, możliwości zarobkowe oraz sytuację osobistą i rodzinną sąd zwolnił oskarżonego od zwrotów kosztów postępowania.

Wynagrodzenie obrońcy oskarżonego zostało orzeczone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez z urzędu. Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu Sąd zasądził ma rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokata P. P..

/-/ Małgorzata Kurjata