Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2017 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. ,

przeciwko J. S.,

o zapłatę,

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie, Wydziału X Cywilnego z dnia 29 czerwca 2016 r., sygn. akt X C 856/15,

I.  zmienia zaskarżony wyrok, w ten sposób, że:

- w pkt 1 zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 10.720,18 zł (dziesięć tysięcy siedemset dwadzieścia złotych i 18/100) z ustawowymi odsetkami od kwoty 10.715,95 zł od dnia 7 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty i od kwoty 4,23 zł od dnia 16 lutego 2015 r. do dnia zapłaty, zaś w pozostałej części powództwo oddala,

- w pkt 2 przyznaje na rzecz kuratora K. Z. kwotę 600 zł tytułem wynagrodzenia oraz zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.682,33 zł tytułem kosztów procesu,

II.  w pozostałym zakresie apelację oddala,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.354 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu za instancję odwoławczą, w tym 1.800 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika.

Małgorzata Kasztelan Beata Grzybek Ewa Dobrzyńska-Murawka

Sygn. akt IX Ca 819/16

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanego J. S. kwoty 10.720,18 złote wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 10 715,95 złotych od dnia 20 maja 2014 r. do dnia zapłaty i od kwoty 4,23 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że pozwany był odbiorcą paliwa gazowego na podstawie umowy dostarczanego do gospodarstwa domowego pozwanego położonego w O. przy ul. (...) w O., zgodnie z którą powód sprzedawał paliwo gazowe oraz zapewniał usługę dystrybucyjną do tego gospodarstwa. Powód wywiązał się ze swojego zobowiązania oraz spełnił wszystkie wynikające z wyżej wymienionej umowy świadczenia. Pozwany natomiast nie wypełnił ciążących na nim obowiązków i zaprzestał uiszczania opłat za paliwo gazowe. Powyższe należności zostały stwierdzone wskazanymi fakturą VAT z dnia 5 maja 2014r. na kwotę 10.940,69zł, w której określono termin płatności. Ponadto, wobec nieuregulowania należności w terminie, została przez pozwanego również wystawiona nota obciążeniowa z tytułu odsetek. Wezwanie do zapłaty, doręczone pozwanemu na adres do korespondencji w dniu 23 maja 2014r., nie przyniosło rezultatu, a powód utracił kontakt z pozwanym.

W toku postępowania ustanowiono dla pozwanego kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu. Reprezentujący pozwanego kurator wniósł o oddalenie powództwa w całości wskazując, że nie dysponuje żadnym materiałem dowodowym umożliwiającym ustosunkowanie się merytoryczne do roszczeń powoda.

Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie X C 856/15 Sąd Rejonowy w Olsztynie oddalił powództwo i zasadził od powoda na rzecz kuratora ustanowionego dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu kwotę 600 zł tytułem wynagrodzenia, którą nakazał ściągnąć z zaliczki jak na k. 88 akt sprawy.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne. W dniu 16 stycznia 2012 r. powód (...) jako dostawca zawarł z pozwanym J. S. jako odbiorcą umowę kompleksową nr (...), której przedmiotem było świadczenie dostawy i sprzedaży paliwa gazowego na potrzeby gospodarstwa domowego przy ul. (...) w O..

Zgodnie z par.4 przedmiotowej umowy rozliczenie zużycia paliwa gazowego miało następować w okresach nie dłuższych niż 12 miesięcy, w oparciu o cennik i opłaty przewidziane w taryfie dostawcy, która (lub jej wyciąg) miały stanowić integralną część niniejszej umowy. W par.6 umowy strony oświadczyły, że pozwany przed zawarciem umowy je otrzymał.

Powód w dniu 5 maja 2014r. wystawił z tego tytułu obciążającą pozwanego fakturę VAT o nr (...) za okres od dnia 14 maja 2013r. do dnia 2 stycznia 2014r. na kwotę 10.940, 69 zł z terminem płatności do dnia 19 maja 2014r. Tylko okres od dnia 14 maja 2013r. do dnia 31 października 2013r., za który obliczona została należność za paliwo, był okresem rzeczywistego zużycia wynikającym z odczytów na urządzeniu pomiarowym. Pozostały okres został objęty szacunkiem zużycia, a należność powoda od dnia 1 listopada 2013r. do dnia 2 stycznia 2014r. została wyliczona szacunkowo. Z faktury nie wynika, jaka część należności powoda wynika z odczytów na urządzeniu pomiarowym rzeczywistego zużycia paliwa w gospodarstwie domowym pozwanego, a jaka została wyliczona na podstawie prognoz. Faktura nie została przez nikogo podpisana. Pod fakturą widnieje jedynie zapis elektroniczny wskazujący na osobę sporządzającego ją pracownika. Nie została ona też pozwanemu doręczona.

Ponadto pozwany wystawił notę odsetkową nr (...), wystawioną również w taki sam sposób, dotyczącą jeszcze jakiegoś innego dokumentu i obciążającą pozwanego na kwotę 4,23zł.

Pozwany złożył powodowi sporządzony na jego druku protokół zdawczo-odbiorczy, bez wskazania daty sporządzenia tego dokumentu. Z jego treści wynika, że punkt poboru paliwa gazowego od pozwanego z dniem 2 stycznia 2014r. został przejęty przez nowego odbiorcę –E. Ż.. Pozwany wskazał w nim powodowi jako swój adres do korespondencji adres skrytki pocztowej.

W dniu 20 maja 2014r. pozwany został wezwany na ten adres do zapłaty kwoty 10.712,18 zł z obu powyżej wymienionych faktur, które to wezwanie zostało odebrane przez niego skutecznie.

W ocenie Sądu Rejonowego powód nie udowodnił, że dochodzone roszczenie mu przysługiwało. Domagał się dokonywania rozliczeń według prognozowanego zużycia paliwa gazowego, tymczasem zgodnie z umową łączącą strony rozliczenie powinno obywać się według zużycia rzeczywistego. Powód nie wykazał również by dochodzona należność była wymagalna, gdyż brak jest dowodu doręczenia faktury dotyczącej dochodzonego roszczenia. Powód nie przedstawił zobowiązania źródłowego w związku z czym brak jest podstaw do uwzględnienia przedłożonej noty odsetkowej. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Powódka w apelacji zarzuciła wyrokowi:

1. naruszenie art.233 § 1 k.p.c. poprzez błędną i dowolną ocenę łączącej powoda z pozwanym Umowy kompleksowej nr (...) z dnia 26.01.2012 przez błędne przyjęcie, że pozwany powinien być rozliczony za zużyte paliwo gazowe jedynie według zużycia rzeczywistego, podczas gdy w §4 ust.2 przedmiotowej Umowy wskazano jako podstawę rozliczeń Taryfę, którą to pozwany otrzymał,

2. naruszenie art. 232 § 1 k.p.c. poprzez nie uzasadnione przyjęcie, że powód miał obowiązek wskazać jako dowód odpowiednią Taryfę Przedsiębiorstwa energetycznego, podczas gdy Taryfy przedsiębiorstwa energetycznego podlegają każdorazowo zatwierdzeniu decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, a następnie zatwierdzona Taryfa jest ogłaszana we właściwym miejscowo wojewódzkim dzienniku urzędowym, a co za tym idzie Taryfy są regulacjami ogólnie obowiązującymi i powszechnie dostępnymi,

3. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez błędną ocenę skutecznie doręczonego pozwanemu wezwania do zapłaty i przyjęcie, że nie jest ono wystarczające do stwierdzenia wymagalności roszczenia, podczas gdy przedmiotowe wezwanie jasno wskazuje kwotę zadłużenia z tytułu pobranego paliwa gazowego oraz termin płatności.

Wskazując na powyższe zarzuty powódka wniosła o zmianę wyroku i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu wraz z kosztami procesu przy uwzględnieniu stawki zastępstwa procesowego w wysokości 75% stawki minimalnej ewentualnie wniosła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest w znacznej części zasadna.

Sąd Okręgowy nie podziela przyjętego przez Sąd Rejonowy stanowiska, zgodnie z którym powódka nie udowodniła roszczenia.

Przedłożone przez powódkę dokumenty pozwalają, wbrew stanowisku Sądu Rejonowego, na ustalenie rzeczywistego zużycia przez pozwanego paliwa gazowego za okres od dnia 14 maja 2013 r. do dnia 2 stycznia 2014 r., a zatem przyjęcie takiego sposobu ustalenia wysokości roszczenia, który był objęty umową stron. Z faktury z dnia 26 stycznia 2015 r. obejmującej wskazany okres, wyszczególniono zużycie paliwa gazowego w wysokości 25336 m ³, przy czym ilość ta została przyjęta szacunkowo na dzień 31 grudnia 2013 r. Jednak już w protokole zdawczo-odbiorczym sporządzonym przy przyjęciu nieruchomości powoda przez osobę trzecią wskazano na dzień 2 stycznia 2014 r. stan gazomierza na (...). Wartość wskazana w fakturze z dnia 26 stycznia 2015 r. jest więc wartością mniejszą aniżeli wynika to z protokołu podpisanego przez pozwanego. W tym miejscu podkreślić należy, że fakt nie wskazania w tym protokole daty jego sporządzenia, nie stanowi podstawy do skutecznego kwestionowania faktów z tego protokołu wynikających, a niezbędnych do ustaleń w niniejszej sprawie, a mianowicie np. stanu zużycia gazu na dzień 2 stycznia 2014 r. Porównanie tego stanu ze stanem odczytu na dzień 14 maja 2013 r. pozwoliło powódce ustalić wartość zużycia gazu będącą podstawą żądania zapłaty w niniejszej sprawie. W tej sytuacji należało uznać, iż wszechstronne rozważenie materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie powinno doprowadzić do przyjęcia, że powódka wykazała rzeczywiste, a nie szacunkowe zużycia paliwa gazowego na dzień 2 stycznia 2014 r. Tym samym roszczenie główne powódki powinno być uwzględnione.

Natomiast jedynie w części zasadne było żądanie powódki w zakresie roszczenia odsetkowego. Odsetki od roszczenia głównego, a zatem od kwoty 10.717,95 zł należne są powódce od upływu terminu 14 dni od dnia doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty ( doręczenie nastąpiło w dniu 23 maja 2014 r. k. 27). Z tą datą roszczenie stało się bowiem wymagalne. Powódka nie wykazała bowiem, że przed tą datą skutecznie wzywała pozwanego do spełnienia przedmiotowego roszczenia, a faktura dotycząca wskazanej kwoty wyznaczająca datę zapłaty na dzień 19 maja 2014 r. nie została pozwanemu doręczona zgodnie z dowodami zgromadzonymi w sprawie. Powódka nie przedstawiała w tym zakresie dowodu doręczenia. W odniesieniu natomiast do żądania zapłaty odsetek od zaległej kwoty w wysokości 4,23 zł ustalono termin 16 lutego 2015 r., określający chwilę wniesienia pozwu w niniejszej sprawie.

Z tych względów powództwo jak i apelacja zostały oddalone w pozostałej części.

Stosownie do zmiany rozstrzygnięcia w zakresie żądania głównego zmieniono również orzeczenie o kosztach procesu za I instancję opierając je o zasadę wynikającą z art. 98 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy uwzględnił spis kosztów przedstawiony przez stronę powodową reprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika, z tym zastrzeżeniem, że wynagrodzenie kuratora dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu, należne od strony pozwanej należało uwzględnić do kwoty 600 zł. Pozostała kwota 400 zł z zaliczki uiszczonej na poczet wydatków z tego tytułu podlega zwrotowi powódce z urzędu, a zatem nie ma podstaw do jej zasądzania od strony pozwanej.

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 386 § 1 i art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. uznając, że w sprawie zachodzi wypadek szczególny pozwalający na obciążenie strony przegrywającej jedynie częścią kosztów. Rozstrzygnięcie to ma na względzie charakter sprawy, która nie była skomplikowana pod względem prawnym i faktycznym oraz należała do spraw typowych, jak również nie wymagała ponadprzeciętnego nakładu pracy ze strony pełnomocnika reprezentującego stronę powodową. Jej rozstrzygnięcie nastąpiło wyłącznie na podstawie dowodów z dokumentów, których analiza nie nastręczała zbyt wielu trudności ( pomimo odmiennej ich oceny przez Sądy I i II instancji). Należy również podkreślić, iż w myśl ukształtowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego uznanie, że w danej sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony jest przejawem dyskrecjonalnej władzy sądu, a zatem zastosowanie dobrodziejstwa z art. 102 k.p.c. zależy od swobodnej oceny sądu. Ocena ta nie może być jednak dowolna, lecz winna uwzględniać okoliczności konkretnego przypadku ( postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 r., I CZ 112/09 oraz z dnia 27 stycznia 2010 r., II CZ 88/09).

Ewa Dobrzyńska-Murawka Beata Grzybek Małgorzata Kasztelan