Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Odwołujący się - wspólnicy spółki cywilnej Zakład Handlu i Usług (...) s.c. w B. J. i E. S. (2) wnieśli odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 9 kwietnia 2014 r. , którą stwierdzono, iż :

- T. N. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umów zlecenia nazwanych „ umowami o dzieło „ u płatnika składek –w Zakładzie Handlu i Usług (...) s.c. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 1 sierpnia 2009r. do 20 sierpnia 2009 r. , od 24 sierpnia 2009 r. do 30 października 2009r., od 2 listopada 2009 r. do 23 grudnia 2009 r. , od 1 marca 2010 r. do 30 kwietnia 2010 r. , od 4 maja 2010 r. do 11 czerwca 2010r. W uzasadnieniu odwołujący się podnosili, iż organ rentowy ze zgromadzonego materiału dowodowego wyciągnął zupełnie błędne wnioski. Przedmiotem umów o dzieło zawartych z zainteresowanym były bowiem wymiana hydrantów w budynku (...) S.A – 10 sztuk, demontaż aparatury kotłowej, wykonanie węzła co przy ul. (...) , roboty instalacyjno – montażowe , przyłącze c.o. , roboty instalacyjno – montażowe , przyłącze c.o. W., montaż instalacji c.o., c.w.u. S. , wykonanie przyłącza gazowego dla Urzędu Morskiego , budowa kotłowni i węzła cieplnego dla Urzędu Morskiego, budowa kotłowni i węzła cieplnego dla Urzędu Morskiego w G.,

- Z. N. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umów zlecenia nazwanych „ umowami o dzieło „ u płatnika składek – w Zakładzie Handlu i Usług (...) s.c. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 2 stycznia 2009 r. do 31 stycznia 2009 r. , od 2 lutego 2009 r. do 27 lutego 2009 r., od 2 marca 2009 r. do 30 kwietnia 2009 r, od 4 maja 2009 r. do 26 maja 2009 r. , od 1 czerwca 2009 r. do 30 czerwca 2009 r. , od 2 lipca 2009 r. do 30 września 2009 r. , od 3 marca 2010 r. do 30 kwietnia 2010 r. , od 4 maja 2010 r. do 30 lipca 2010 r. , od 2 sierpnia 2010 r. do 29 października 2010 r. , od 1 listopada 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. Przedmiotem umów o dzieło zawartych z zainteresowanym było wykonanie izolacji termicznej, wykonanie wykopów pod budowę przyłącza c.o. przy ul. (...), konserwacja i przegląd węzłów cieplnych oraz instalacja c.o. i z.w.u., czyszczenie kotłów (...) , roboty ziemne przy ul. (...), montaż instalacji c.o. przy ul. (...), demontaż armatury kotłowej, wykonanie przyłącza c.o. przy ul. (...), usuwanie awarii w węzłach c.o. zgodnie z umowami, budowa węzła cieplnego przy ul. (...), montaż instalacji c.o. i wod - kan w świetlicy O. , kontrola węzłów c.o., wykonanie izolacji ciepłoochronnej w kotłowni gazowej w S. przy ul. (...), demontaż i montaż izolacji grzewczej w budynku przy ul. (...) w B. , montaż wodociągu w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K.,

- M. G. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia nazwanej „ umową o dzieło „ u płatnika składek – w Zakładzie Handlu i Usług (...) s.c. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 3 października 2011 r. do 7 października 2011 r. W uzasadnieniu odwołujący się podnosili, iż organ rentowy ze zgromadzonego materiału dowodowego wyciągnął zupełnie błędne wnioski. Przedmiotem umowy o dzieło zawartej z zainteresowanym było bowiem wykonanie przyłącza c.o. w W. przy ul. (...),

- A. G. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia nazwanej „ umową o dzieło „ u płatnika składek – w Zakładzie Handlu i Usług (...) s.c. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 10 sierpnia 2009 r. do 28 sierpnia 2009 r., od września 2009 r. do 30 września 2009 r., od 1 października 2009 r. do 28 października 2009 r. , od 10 listopada 2009 r. do 30 listopada 2009 r., od 1 grudnia 2009 r. do 31 grudnia 2009r., od 1 czerwca 2010 r. do 30 czerwca 2010 r., od 1 lipca 2010r. do 30 lipca 2010 r., od 2 sierpnia 2010 r. do 31 sierpnia 2010 r., od 1 września 2010 r. do 30 września 2010 r, od 1 października 2010 r. do 29 października 2010 r. , od 1 listopada 2010 r. do 30 listopada 2010 r. , od 1 grudnia 2010 r. do 30 grudnia 2010 r. , od 4 stycznia 2011 r. do 31 stycznia 2011 r. od 1 lutego 2011 r. do 28 lutego 2011 r, od 1 marca 2011 r. do 31 marca 2011 r. , od 6 kwietnia 2011 r. do 15 kwietnia 2011 r., od 18 kwietnia 2011 r. do 29 kwietnia 2011 r. , od 4 maja 2011 r. do 27 maja 2011 r. , od 6 czerwca 2011 r. do 27 czerwca 2011 r., od 18 lipca 2011 r. do 29 lipca 2011 r. , od 1 sierpnia 2011 r. do 31 sierpnia 2011 r. , od 1 września 2011 r. do 30 września 2011 r. , od 3 października do 21 października 2011 r. oraz od 1 grudnia 2011 r. do 23 grudnia 2011 r. W uzasadnieniu odwołujący się podnosili, iż organ rentowy ze zgromadzonego materiału dowodowego wyciągnął zupełnie błędne wnioski. Przedmiotem umów o dzieło zawartych z zainteresowanym było bowiem wykonanie izolacji termicznej, wykonanie izolacji termicznej ul. (...), roboty malarsko- budowlane ul. (...), roboty budowlane ul. (...), montaż instalacji wod – kan przy ul. (...) w B. , montaż instalacji c.o. i wod – kan przy ul. (...) w B., wykonanie instalacji wentylacyjnej w pomieszczeniu lakierni – (...), , drobne roboty – montaż rur c.o. , montaż zaworów i wymiana grzejników w Szpitalu MSWiA, montaż instalacji gazowej w hali T., usunięcie awarii przyłącza c.o. w J.W. S., roboty modernizacyjne stacji uzdatniania wody w ZOZ MSWiA w B. , remont kotłowni węglowej w szpitalu MSWiA, wykonanie przyłącza c.o. do budynku mieszkalnego w W., prace remontowe w ZOZ MSWiA w B. , wykonanie przyłącza w G., wykonanie przyłącza w R. , wykonanie przyłącza centralnego ogrzewania w R., roboty końcowe przy przyłączu cieplnym w R., wykonanie wykopów pod przyłącze cieplne Dn 65 w B. przy ul. (...), wykonanie instalacji c.o. oraz węzła cieplnego - B. B.,

- J. J. (1) jako osoba wykonująca pracę na podstawie umów zlecenia nazwanych „ umowami o dzieło „ u płatnika składek – w Zakładzie Handlu i Usług (...) s.c. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 1 listopada 2010 r. do 30 listopada 2010r i od 1 grudnia 2010 r. do 30 grudnia 2010 r. . W uzasadnieniu odwołujący się podnosili, iż organ rentowy ze zgromadzonego materiału dowodowego wyciągnął zupełnie błędne wnioski. Przedmiotem umów o dzieło zawartych z zainteresowanym były bowiem roboty elektrycznie w węźle cieplnym w budynku Szpitala w Ż. oraz instalacji elektrycznej na korytach kablowych w T.,

- F. B. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia nazwanej „ umową o dzieło „ u płatnika składek – Zakładzie Handlu i Usług (...) s.c. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 21 lipca 2009 r. do 31 lipca 2009 r. oraz od 3 sierpnia 2009 r. do 22 sierpnia 2009 r. . W uzasadnieniu odwołujący się podnosili, iż organ rentowy ze zgromadzonego materiału dowodowego wyciągnął zupełnie błędne wnioski. Przedmiotem umowy o dzieło zawartej z zainteresowanym było bowiem wykonanie zamocowań do rurociągu przy ul. (...) i roboty instalacyjne c.o. ,

- K. B. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia nazwanej „ umową o dzieło „ u płatnika składek – w Zakładzie Handlu i Usług (...) s.c. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 2 lutego 2009 r. do 27 lutego 2009 r. . W uzasadnieniu odwołujący się podnosili, iż organ rentowy ze zgromadzonego materiału dowodowego wyciągnął zupełnie błędne wnioski. Przedmiotem umów o dzieło zawartych z zainteresowanym było bowiem malowanie pomieszczeń biurowych i roboty budowlane - zamurowanie szachtów po wymianie pionów ciepłej i zimnej wody,

- D. D. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia nazwanej „ umową o dzieło „ u płatnika składek – Zakładzie Handlu i Usług (...) s.c. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 1 września 2011 r. do 14 października 2011 r. . W uzasadnieniu odwołujący się podnosili, iż organ rentowy ze zgromadzonego materiału dowodowego wyciągnął zupełnie błędne wnioski. Przedmiotem umów o dzieło zawartych z zainteresowanym było bowiem budowa przyłącza w R. ,

- W. K. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia nazwanej „ umową o dzieło „ u płatnika składek – Zakładzie Handlu i Usług (...) s.c. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 1 września 2009 r. do 16 września 2009 r. oraz od 2 listopada 2011 r. do 17 listopada 2011 r. W uzasadnieniu odwołujący się podnosili, iż organ rentowy ze zgromadzonego materiału dowodowego wyciągnął zupełnie błędne wnioski. Przedmiotem umów o dzieło zawartych z zainteresowanym było bowiem wykonanie przyłącza w R. oraz wykonanie wykopów pod przyłącze cieplne Dn 65 przy ul. (...) w B. ,

- A. Ż. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia nazwanej „ umową o dzieło „ u płatnika składek – Zakładzie Handlu i Usług (...) s.c. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach od 8 września 2010 r. do 29 października 2010 r., od 1 listopada 2010 r. do 30 grudnia 2012 r. W uzasadnieniu odwołujący się podnosili, iż organ rentowy ze zgromadzonego materiału dowodowego wyciągnął zupełnie błędne wnioski. Przedmiotem umów o dzieło zawartych z zainteresowanym był bowiem montaż rur i grzejników c.o. – szpital MSWiA, roboty spawalnicze i instalacyjne w szpitalu MSWiA budynek nr (...) , montaż instalacji gazowej w hali T. w T..

W odniesieniu do wszystkich zainteresowanych strona powodowa wskazała, iż nie można w takim stanie rzeczy podzielić argumentacji organu rentowego , jakoby w łączących odwołującą i zainteresowanych umowach nie został przewidziany konkretny rezultat. Przedmiotem tych umów był bowiem konkretny rezultat , obiektywnie osiągalny. W ocenie skarżącego , przedmiot umów zawartych z zainteresowanymi mógł być poddany sprawdzianowi na istnienie wad. Organ rentowy nie próbował jednak tej kwestii wyjaśnić. Jak wynika z uzasadnień zaskarżonych decyzji , pozwany wywiódł swoje wnioski li tylko na podstawie tego, iż zainteresowani wykonywali w oparciu o umowy o dzieło te same czynności , które inni pracownicy spółki cywilnej wykonywali na podstawie umów o pracę. Tymczasem w obowiązującym stanie prawnym praca może być świadczona w oparciu o różne stosunku prawne . Wybór odpowiedniej formy prawnej w jakiej świadczona będzie praca, należy do stron.

W odpowiedzi na odwołania pozwany organ rentowy wniósł o ich oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, iż w okresie wykonywania umów zlecenia w/w- ni zainteresowani nie posiadali innych tytułów ubezpieczenia , czynności wykonywane przez nich w ramach umów o dzieło nie różniły się od tych, które wykonywały osoby zatrudnione w spółce cywilnej na podstawie umów o pracę . Pozwany argumentował, iż z treści zawartych przez spółkę cywilną (...) z zainteresowanymi umów o dzieło wynika, iż nie został w nich konkretny, indywidualny rezultat, więc nie spełniały warunków określonych w art. 627 kodeksu cywilnego. Zdaniem pozwanego strony określiły umowy jako umowy o dzieło w celu uniknięcia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne . Zgodnie zaś z treścią art. 58 kodeksu cywilnego czynność prawna mająca na celu obejście ustawy jest nieważna . Nieważną jest również czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego Konsekwencją powyższego jest obowiązek zgłoszenia przez płatnika składek – Zakład Handlu i Usług (...) spółka cywilna zainteresowanych z tytułu wykonywania umów zlecenia do ubezpieczeń emerytalnego, rentowego , wypadkowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył następuje :

Spółka cywilna Zakład Handlu i Usług (...) w B. - J. i E. S. (1) prowadzi działalność w branży budowlanej ( ciepłowniczej, elektrycznej, gazowej , wodnokanalizacyjnej ) . Zajmuje się wykonywaniem prac związanych z budową ( instalowaniem , montażem, wymianą ) sieci centralnego ogrzewania, gazowych, wodnokanalizacyjnych , wentylacji , pracami elektrycznymi, a także konserwacją i obsługą węzłów cieplnych . Kontrakty ( zlecenia ) pozyskuje startując w organizowanych przez różnego rodzaju podmioty ( instytucje ) przetargach. W ramach wygranych przetargów na wykonanie prac odwołująca się spółka realizowała między innymi duże inwestycje obejmujące wykonanie przyłączy w R., w G. , obejmujące wykonanie całej instalacji gazowej w zakładach (...) w T., kompleksowe wykonanie centralnego ogrzewania w Szpitalu MSWiA, wykonanie przyłącza cieplnego przy ul. (...) w B. , montażu izolacji grzewczej w budynku przy ul. (...) w B. , montaż wodociągu w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K.. W przypadku spiętrzenia się prac na skutek wygrania przez spółkę większej ilości przetargów lub przetargów dotyczących dużych inwestycji, konieczne staje się dodatkowe zatrudnianie pracowników. Ze względów ekonomicznych ( brak pewności co do poziomu zapotrzebowania na pracowników , ewentualne przestoje w przypadku braku wystarczającego frontu robót ) spółka utrzymuje jedynie ograniczony ilościowo zespół pracowniczy tj. w granicach 10 - 13 pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę ), a w razie potrzeby zatrudnia dodatkowych fachowców. Na wszystkich realizowanych przez spółkę ( jako wykonawcę , czy podwykonawcę ) budowach kierowanie pracami ciepłowniczymi oraz nadzór nad nimi należał do kierowników budów i inspektorów nadzoru z firm zewnętrznych ( występujących z ramienia wykonawcy lub inwestora ) . Prace te były realizowane w oparciu o dostarczoną firmie (...) jako wykonawcy ( czy podwykonawcy ) dokumentację projektową . Zainteresowani wykonywali różnego rodzaju prace z branży budowlanej ( monterskie w zakresie wod – kan i c.o., sieci gazowych i wentylacji, elektryczne, układanie kostki, wykonywanie wykopów ). Zwykle ze strony spółki (...) daną inwestycję obsługiwało kilka grup fachowców określonych specjalności . Przykładowo w ramach wymiany instalacji gazowej w zakładach (...) w T. zaangażowani byli zatrudnieni przed odwołującą się spółkę fachowcy z trzech branż - oprócz spawaczy oraz monterów instalacji gazowej , również elektrycy ( łącznie do 8 osób ) . Wśród nich był zainteresowany J. J. (1), który układał kable elektryczne. Wykonywane przezeń prace musiały być koordynowane z pracami monterów. Termin wykonania zadania przez spółkę (...) był określony dla całej realizowanej inwestycji. Prace w / w- nego w szpitalu w Ż. koordynował kierownik R., który zajmował się instalacją centrali. Zainteresowany A. G. w ramach łączących go z J. umów o dzieło wykonywał cały szereg zupełnie różnych rodzajów robót ( malarskie, monterskie , izolacyjne, układanie kostki ) , na różnych budowach przez okres kilku lat. Zainteresowany K. B. wykonywał prace malarskie oraz kładł gładzie w pomieszczeniach biurowych. F. B. wykonywał tzw. zawiesia pod rurociąg. Potwierdzeniem wykonania prac przez zainteresowanych było przedłożenie rachunku , po którego zatwierdzeniu wypłacane im było należne wynagrodzenie. Protokoły wykonanych prac sporządzano dopiero po ich całościowym zakończeniu przez spółkę . Protokół był przedkładany kontrahentowi spółki (...). Wynagrodzenie zatrudnianych osób było kalkulowane przez odwołującą się spółkę wg przyjętych jeszcze w fazie przystępowania do przetargu roboczo – godzin.

/ dowód : umowy o dzieło k. 45 , e – protokół k.79 v, 99 akt sprawy /

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił częściowo w oparciu o zeznania zainteresowanych oraz odwołującego się, a także na podstawie zeznań świadków. Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom odwołującego się dotyczącym przyczyn , dla jakich kilku z zainteresowanych było angażowanych w prace na rzecz spółki na podstawie kolejnych , dzielonych parodniowymi przerwami umów o dzieło. Tłumaczenia, iż powodem takiego stanu rzeczy było „ potraktowanie tych osób jak znajomych „, względy rodzinne ( „ konieczność opiekowania się jednego z zainteresowanych osobą bliską „ czy „ kolejne wygrywanie przetargów „ ) są niewiarygodne. Odwołujący zatrudniając poszczególne osoby znał z określonym wyprzedzeniem terminy konkretnych prac , jakie spółka ma do wykonania , w rezultacie miał pełną świadomość zakresu planowanych robót . Wiedział zatem, przynajmniej w przybliżeniu jak długie zatrudnienie jest w stanie danemu pracownikowi zaoferować. Parodniowe przerwy pomiędzy poszczególnymi pracami tworzyć miały fikcję rzekomego bieżącego zlecania zainteresowanym poszczególnych prac, co miałoby uwiarygodniać zawarte umowy o dzieło, gdy tymczasem w istocie zainteresowani w sposób ciągły świadczyli usługi na jego rzecz spółki ( w sposób już nie tylko zbliżony do umowy zlecenia , ale charakterystyczny dla umowy o pracę, w ramach której pracownicy budowlani wykonują kolejne prace na kolejnych budowach na które wysyła ich pracodawca ).

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie, albowiem zdaniem Sądu Okręgowego zawierane pomiędzy stronami umowy nazwane „ umowami o dzieło „ w istocie takimi nie były. W rzeczywistości zainteresowani każdorazowo ( w przypadku wszystkich przekwalifikowanych przez organ rentowy umów cywilnoprawnych ) realizowali umowy starannego działania jaką jest umowa o świadczenie usług podobnych do zlecenia. Na wstępie wszelkich rozważań co do kwalifikacji prawnej łączących odwołujących z zainteresowanym umów o dzieło należy wskazać, iż w doktrynie i judykaturze dzieło ( w rozumieniu art. 627 kodeksu cywilnego ) określane jest jako rezultat pracy fizycznej lub umysłowej, materialny lub ucieleśniony materialnie, mający cechy pozwalające uznać go za przedmiot świadczenia przyjmującego zamówienie (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2003 r., II CKN 269/01, OSNC 2004, Nr 9, poz. 142 i z dnia 5 marca 2004 r., I CK 329/03, niepubl.). Wykonanie dzieła najczęściej przybiera więc postać wytworzenia rzeczy lub dokonania zmian w rzeczy już istniejącej czyli jej naprawienie, przerobienie lub uzupełnienie. Poza rezultatem materialnym dzieło może jednak powstać także w postaci niematerialnej, która może, lecz nie musi być ucieleśniona w jakimkolwiek przedmiocie materialnym, byle zostały utrwalone w postaci poddającej się ocenie ze względu na istnienie wad lub gdy można uchwycić istotę osiągniętego rezultatu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2012 r., II UK 125/12, niepubl., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 1999 r., IV CKN 152/00, OSNC 2001, Nr 4, poz. 63). Można też spotkać pogląd, iż cechą dzieła jest to, że z chwilą ukończenia nabywa autonomiczną wartość w obrocie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 10 października 2012 r., III AUa 698/12) . W umowie o dzieło istotne jest osiągnięcie zindywidualizowanego rezultatu określonych prac. Tymczasem ( przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy ) żadna z umów o dzieło zawartych z zainteresowanymi przez powodową spółkę nigdy nie miała w istocie takowego charakteru. Nie można mówić o rezultacie pracy fizycznej lub umysłowej, materialnym lub ucieleśnionym materialnie, mającym cechy pozwalające uznać go za przedmiot świadczenia przyjmującego zamówienie przy czynnościach określanych tak ogólnikowo , szeroko ( przykładowo : wykonanie izolacji termicznej, wykonanie izolacji termicznej ul. (...), roboty malarsko- Budowlane ul. (...), roboty budowlane ul. (...), montaż instalacji wod – kan przy ul. (...) w B. , montaż instalacji c.o. i wod – kan przy ul. (...) w B., wykonanie instalacji wentylacyjnej w pomieszczeniu lakierni – (...), , drobne roboty – montaż rur c.o. , montaż zaworów i wymiana grzejników w Szpitalu MSWiA, montaż instalacji gazowej w hali T., usunięcie awarii przyłącza c.o. w JW. S., roboty modernizacyjne stacji uzdatniania wody w ZOZ MSWiA w B. , remont kotłowni węglowej w szpitalu MSWiA, wykonanie przyłącza c.o. do budynku mieszkalnego w W., prace remontowe w ZOZ MSWiA w B. , wykonanie przyłącza w G., wykonanie przyłącza w R. , wykonanie przyłącza centralnego ogrzewania w R., roboty końcowe przy przyłączu cieplnym w R., wykonanie wykopów pod przyłącze cieplne Dn 65 w B. przy ul. (...), wykonanie instalacji c.o. oraz węzła cieplnego - B. B. ,wykonanie przyłącza c.o. w W. przy ul. (...), roboty elektrycznie w węźle cieplnym w budynku Szpitala w Ż. oraz instalacji elektrycznej na korytach kablowych w T. itd. ) jak to uczyniła odwołująca się spółka , co więcej w sytuacji , w której w żaden sposób nie wykazała ona , by czynności polegające na wykonywaniu przez zainteresowanych ( w ramach realizacji kontraktów uzyskanych w efekcie wygranych przez spółkę przetargów ) określonych prac kończyły się zindywidualizowanym rezultatem . Odwołujący się nie przedłożyli jakiejkolwiek ( choćby fragmentarycznej ) dokumentacji, która obrazowałaby efekt prac poszczególnych zainteresowanych np. wykonanie określonej części przyłącza, pomalowanie określonej ilości metrów kwadratowych w określonych pomieszczeniach, montaż określonej części instalacji c.o. itd. , tworzący pewną kompletną, wyodrębnioną ( stanowiącą swego rodzaju samodzielny „produkt w obrocie „ ) całość dającą się zweryfikować pod kątem istnienia ewentualnych wad . Powodowa spółka w żaden sposób nie oznaczyła w zawartych z zainteresowanymi umowach o dzieło wymogów wykonania powierzonych im prac. Oznaczyła je ogólnikowo wskazując rodzaj czynności ( np. wykonanie termoizolacji , wykonanie wykopów ) , bądź całościowo wpisując do przedmiotu umowy zadanie stojące nie przed zainteresowanymi, tylko przed powodową spółką jako stroną kontraktu ( np. budowa przyłącza, montaż instalacji c.o. itp ) . Odwołująca się spółka nie przedstawiła protokołów odbioru wykonania poszczególnych prac wykonanych przez konkretnych zainteresowanych, a samo stwierdzenie na rachunku, że prace odebrano ( czy wykonano ) , nie oznacza bynajmniej , iż doszło do stworzenia dzieła, potwierdza zaś jedynie wykonanie zleconych czynności. Odwołujący się nie byli w stanie przedłożyć takich dokumentów ( protokołów odbioru konkretnych wpisanych do umów o dzieło zawartych z zainteresowanymi prac ) z uwagi na specyfikę wykonywanych prac i stworzenie fikcji umów o dzieło. Wszystkie prace będące przedmiotem umów o dzieło łączących spółkę z zainteresowanymi miały charakter cząstkowych , stanowiąc jedynie pewną , najczęściej trudną do określenia część i to etapu, a nie całych prac ( jak przykładowo prace przy budowie przyłącza, czy prace spawalnicze w Szpitalu MSWiA ) były bowiem wykonywane w ramach realizacji znacznie większych , kompleksowych zadań ( inwestycji ) , stanowiących przedmiot kontraktów zawartych przez spółkę. Zadania te to w istocie realizowane w ramach kontraktów uzyskanych przez odwołującą się spółkę duże budowy czy też ich części ( głównie w zakresie prac elektrycznych , wodno – kanalizacyjnych, grzewczych i gazowych ) , przy realizacji których spółka cywilna (...) musiała korzystać z wielu pracowników, różnych branży , w tym po kilku czy kilkunastu fachowców tej samej profesji ( np. monterów wod – kan ) , które dopiero składały się na swego rodzaju rezultat . Ale nie był to rezultat w znaczeniu odrębnych umów o dzieło zawieranych z poszczególnymi pracownikami , a efekt końcowy kompleksowych prac w postaci wywiązania się przez odwołujących z umów łączących ich z kontrahentami ( inwestorami czy wykonawcami ). Powyższe determinowało również sposób wykonywania prac przez samych zainteresowanych. Prace ich były świadczone w sposób powtarzalny, zespołowo ( w ramach realizacji inwestycji do których wykonania firma angażowała po kilkudziesięciu fachowców z kilku branż ) i były odbierane nie od poszczególnych osób tylko całościowo i nie przez spółkę (...) od zainteresowanych, a od tejże spółki przez jej kontrahenta ( zleceniodawcę ) . Dowodem na powyższe jest choćby fakt wielokrotnego powtarzania się w oznaczeniu umów o dzieło tych samych realizacji np. montażu c.o. w Szpitalu MSWiA, montażu w T., budowy przyłacza w R. , czy w W. przy ul. (...). Wydaje się oczywistym również dla laika, iż tego typu kompleksowych i poważnych inwestycji nie realizowała jedna , a wiele osób zatrudnionych przez odwołującą się spółkę , fachowców różnych branż, które musiały ze sobą w ramach realizacji takiego zadania ściśle współpracować . Nie były, bo nie mogły być to wydzielone, samodzielne, będące przedmiotem „ samodzielnego „ obrotu prace poszczególnych osób , które dałoby się wyizolować i poddać po kolei , oddzielnie sprawdzianowi na wady fizyczne. Takiemu sprawdzianowi poddawało się całe zadanie ( efekt końcowy pracy wielu osób) , z którego nie kto inny jak właśnie spółka (...) sporządzała protokół, przedkładany następnie drugiej stronie umowy jako podstawa odbioru prac, w konsekwencji również jako podstawa wypłaty należnego spółce wynagrodzenia. Tak ogólnikowo określony przedmiot poszczególnych umów dzieło w przypadku zainteresowanych był zatem nieprzypadkowy. W tym kontekście należy także zauważyć, iż montaż grzejnika , kontrola węzłów , roboty elektryczne , malowanie pomieszczeń czy też wykonanie izolacji termicznej bez określenia jakichkolwiek parametrów ( ilości grzejników, sposobu montażu, określonej w metrach powierzchni do zaizolowania , pomalowania itd. ) nie może stanowić zindywidualizowanego rezultatu określonej pracy w rozumieniu umowy o dzieło , albowiem wymogi w takim przypadku są jedynie takie, aby przykładowo grzejnik ( grzejniki ) został zamontowany, pomieszczenie pomalowane, a instalacja elektryczna sprawna. Czynności tego rodzaju może wykonać każdy wykwalifikowany i doświadczony w tym zakresie monter wod - kan, elektryk czy malarz . Powodowa spółka nie oznaczyła wymogów montaży ( czego konkretnie domaga się od przyjmującego zamówienie , gdzie i co dokładnie ma być wykonane, w jaki sposób, przy użyciu jakiej technologii itd. ) , wymogów wykonania wykopów ( gdzie, na jakim odcinku, jakiej głębokości ) , wymogów prac spawalniczych ( ilości, miejsc w których mają zostać wykonane spawy ) itd. Powyższe nie dziwi, jeżeli się zważy na fakt, iż np. w przypadku prac wykonywanych przez zainteresowanych w szpitalu MSWIA obejmujących wymianę całej instalacji c.o. w budynku szpitala, w przypadku zadania realizowanego w T. w T. obejmującego wykonanie całej instalacji gazowej, czy wreszcie w przypadku budowy przyłącza w R. każdy z zainteresowanych realizował jakiś element zadania, ale bez jego zindywidualizowanego oznaczenia ( nie dający się wyodrębnić, czy wydzielić z całokształtu prac ). Prace zainteresowanych , jak podpowiada doświadczenie życiowe wykonywane być musiały często równolegle, musiały być skooperowane i skoordynowane czasowo oraz przestrzennie i dopiero łącznie skutkowały całościowym terminowym wywiązaniem się przez spółkę z zawartej z inwestorem czy wykonawcą umowy. Co więcej w przypadku zainteresowanych G., N. czy N. poszczególne umowy były zawierane na przestrzeni kilku miesięcy , oddzielone jedynie parodniowymi przerwami, a ich różnorodność rodzajowa pozwala stwierdzić, iż równie dobrze mogłyby stanowić zapis ( ewidencję ) prac wykonanych przez pracownika budowalnego odnotowanych w jego karcie pracy odzwierciedlającej codzienne wykonywanie obowiązków na przestrzeni określonego wycinka czasu. Co więcej zainteresowany W. K. zeznał, iż w ogóle nie miał żadnego odcinka prac powierzonego tylko raczej wykonywał obowiązki pomocnika innych fachowców. Powyższe utwierdza jedynie sąd w przekonaniu, iż w istocie zawarcie umowy o dzieło służyło wyłącznie uniknięciu przez spółkę kosztów pracowniczych, zaś faktyczne obowiązki zatrudnionych nie tylko, że nie miały charakteru umowy rezultatu ( polegały na wykonywaniu w niektórych przypadkach wielu następujących po sobie i różnych rodzajowo prac na zasadzie starannego działania ) , ale zdarzało się ,iż rzeczywiste obowiązki odbiegały nawet od tych wpisanych w umowach o dzieło. Zainteresowany na bieżąco wykonywali prace we wskazywanych miejscach ( na wskazanych budowach ) Tym samym można zasadnie wywodzić, iż w ramach zawartych umów o dzieło ( a zatem umów rezultatu ) zainteresowani mieli jedynie zarysowany ogólny obraz prac , jakie mają być wykonane , w istocie natomiast nie znali ich dokładnego zakresu , nie mówiąc już o sprecyzowaniu przedmiotu tych prac, czy też ich ostatecznego i oczekiwanego przez odwołującą się rezultatu . W tym miejscu warto przytoczyć tezę zawartą w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2013 r. II UK 157/13 ) , zgodnie z którą przedmiotem umowy o dzieło jest doprowadzenie do weryfikowalnego i jednorazowego rezultatu, zdefiniowanego przez zamawiającego w momencie zawierania umowy. W niniejszej sprawie ów przedmiot nie został w sposób wystarczający zdefiniowany w zawartej z zainteresowanym umowie cywilnoprawnej . Ów końcowy efekt realizacji przez spółkę ( a nie przez zainteresowanych ) powierzonych im zadań ( choć spółka nie przedstawiła choćby fragmentu takiego dokumentu ) został następnie przekazany kontrahentowi. I to dopiero ten dokument, stanowiący finalny rezultat prac ( a nie zakończenie określonego etapu - prac cząstkowych ) wielu branż, wzajemnie skooperowanych i zapewne na bieżąco koordynowanych podlegać może ocenie na istnienie wad. Przy czym co należy podkreślić ewentualna odpowiedzialność za nieprawidłowości w tym zakresie obciążałaby przecież nie zainteresowanych – spawacza, montera czy elektryka ( albowiem trudno wyobrazić sobie w jaki sposób wobec braku protokołów odbioru prac wykonanych przez zainteresowanych spółka mogłaby ustalić moment czy miejsce, w którym taki pracownik wykonał zlecone mu prace nieprawidłowo ) , a właśnie spółkę cywilną (...) jako kontrahenta ( wykonawcę prac ) . Tym samym prace wykonane przez zainteresowanych nie poddają się – wbrew twierdzeniom strony odwołującej się - kontroli na istnienie wad. Sprawdzian na istnienie wad fizycznych dzieła jest niemożliwy do przeprowadzenia, jeśli strony nie określiły w umowie cech i parametrów indywidualizujących dzieło. Taki brak kryteriów określających pożądany przez zamawiającego wynik (rezultat) umowy prowadzi do wniosku, że przedmiotem zainteresowania zamawiającego jest wykonanie określonych czynności, a nie ich rezultat ( tak w uzasadnieniu cytowanego wyżej wyroku SN z 8 listopada 2013 r. ). Taka też sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie , albowiem prace których wykonanie zlecono zainteresowanemu stanowiły jedynie element szerszych prac, zakończonych protokołami odbioru prac wykonanych przez spółkę.

Należy zatem stwierdzić, iż powodowa spółka kreując w sposób sztuczny umowy o dzieło , podczas gdy prace były prowadzone w sposób powtarzalny, w zespołach pracowniczych ( jedna osoba nie była w stanie wykonać samodzielnie np. przyłącza ) na zasadzie starannego działania, bez znajomości konkretnego przedmiotu tych prac w momencie podpisywania umów i w ramach całkiem sporych realizacji poważnych inwestycji , obrała swoista metodę obniżenia kosztów swojej działalności ( choć nie wykluczone, iż części zatrudnianych osób , forma umowy o dzieło odpowiadała ) , unikając w ten sposób ( poprzez zawieranie szeregu nie kwalifikujących się na takowe - umów o dzieło ) płacenia kosztów pracowniczych czy choćby tych jakie zmuszona byłaby ponosić zawierając umowy zlecenia ( czyli koszty składek na ubezpieczenie społeczne ).

Akceptacja prezentowanego przez stronę powodową toku rozumowania prowadziłaby do absurdu, do umów o dzieło ( cząstkowych ) w rozumieniu kodeksu cywilnego należałoby bowiem w takiej sytuacji zaliczać pojedyncze czynności pracownika zatrudnionego przy taśmie polegające przykładowo na wielokrotnym, powtarzalnym , wykonywanym niemal automatycznie umieszczaniu kolejnych wypuszczanych z maszyny produktów w opakowaniach , czy też powtarzalny montaż kolejnych elementów w ramach montażu innych większych urządzeń ( np. montowanie silnika w kolejnych schodzących z taśmy pojazdach ) . Jest to oczywiście koncepcja nie do przyjęcia, albowiem wypaczałaby istotę umów o dzieło, w której chodzi o konkretny , zindywidualizowany i przedstawiający pewną wartość samą w sobie rezultat, a nie jedną z kilku , kilkunastu, kilkudziesięciu czy kilkuset czynności składających się na szerszy wytworzony przez wiele osób rezultat w postaci wykonania przyłącza , termoizolacji itd.

Na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie można wnioskować, iż odwołująca się posiada stałą grupę pozostających do jej dyspozycji ( współpracujących z nią ) fachowców, których zatrudnia na podstawie umów o dzieło w momencie pozyskania określonego kontraktu i zapotrzebowania na określonego rodzaju prace . W przeciwnym razie ( gdyby uznać, że osoby te nie pozostają w jej stałej dyspozycji ) należałoby uznać, iż spółka przystępuje do przetargów nie mając skalkulowanych kosztów wykonania określonych zadań ( bo nie mając własnych pracowników i przystępując do przetargu na wykonanie określonych prac nie znałaby ewentualnych kosztów zatrudnienia osób z zewnątrz, przy pomocy których realizowałaby kontrakt ). Mając na uwadze cel, jaki przyświecał zatrudnianiu pracowników do permamentnie realizowanych przez spółkę cywilną (...) robót budowlanych ( spółka nie prowadzi przecież jednej incydentalnej inwestycji tylko zapewne kilka różnych budów równocześnie ) właśnie na podstawie umów o dzieło – czyli ograniczenie szeroko rozumianych kosztów pracowniczych - należy dodatkowo wskazać, choć jest to uwaga czyniona jedynie na marginesie i nie wpływa to na ocenę istniejącego stanu rzeczy, w branży obciążonej tak dużym ryzykiem wypadkowym jak budownictwo ( z punktu widzenia częstotliwości występowania wypadków przy pracy ) , spółka nie zapewniała zatrudnianym przez siebie pracownikom jakiejkolwiek ochrony ubezpieczeniowej ( ubezpieczenia wypadkowego ).

W rzeczywistości zatem łączące strony umowy o dzieło miały charakter umów o świadczenie usług podobnych do zlecenia ( uregulowanych w art. 750 k.c. ), z tytułu której zleceniobiorcy nie posiadający innego tytułu ubezpieczenia na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych/ DZ.U. 2009 Nr 205 poz. 1585 / podlegali obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym , rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c oddalił odwołanie jako bezzasadne.

SSO Maciej Flinik