Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: I C 279/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Małgorzata Żelewska

Protokolant:

protokolant Katarzyna Fiutowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 marca 2016 r. w G.

sprawy z powództwa M. N. (1)

przeciwko B. M.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki M. N. (1) na rzecz pozwanej B. M. kwotę 2417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygnatura akt: I C 279/15

UZASADNIENIE

Powódka M. N. (1) wniosła pozew przeciwko B. M. domagając się od pozwanej zapłaty kwoty 42.036,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 sierpnia 2014r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż pozwana jest radcą prawnym i na zlecenie powódki prowadziła sprawę o dział spadku po zmarłych rodzicach powódki. Sprawa toczyła się przed Sądem Rejonowym w Gdyni pod sygnaturą VII Ns 1139/06 i w dniu 20 listopada 2008r. zapadło postanowienie, które było niekorzystne dla powódki, gdyż ustalało, że powódka otrzymała od rodziców darowiznę w kwocie 63.000 zł. Od ww. postanowienia, mimo polecenia powódki, pozwana nie wniosła apelacji. Ponadto, pozwana w imieniu powódki w 2006r. wniosła przeciwko B. K. pozew o zachowek w kwocie 35.100 zł i uzyskała wyrok zaoczny w sprawie I C 1015/06. Jak wywodzi powódka, pozwana wytoczyło powództwo o zachowek mimo, iż sprawa VII Ns 1139/06 nadal toczyła się i została zakończona dopiero w dniu 17 marca 2009r. wydaniem orzeczenia przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie III Ca 85/09. W sprawie I C 1015/06 w dniu 12 października 2012r. złożono skargę o wznowienie postępowania i w wyniku jej rozpoznania Sąd Rejonowy w Gdyni w sprawie I C 622/09 uchylił wyrok zaoczny i oddalił powództwo, opierając się całkowicie na ustaleniu w sprawie VII Ns 1139/06 i III Ca 85/09, gdzie ustalono prawomocnie, że powódce nie należy się zachowek. W trakcie procesu I C 622/09, gdzie też początkowo pozwana występowała jako pełnomocnik powódki doprowadziła do wygaśnięcia uprawnień z art. 217 § 2 k.p.c. Na szkodę poniesioną przez powódkę składają się: kwota 35.100 zł tytułem zachowku, koszty procesu w sprawie I C 622/09 w wysokości 5.678 zł oraz koszty procesu w kwocie 1.148,78 zł. Pismem z dnia 15 sierpnia 2014r. powódka bezskutecznie wezwała pozwaną do zapłaty.

(pozew k. 2-3)

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki kosztów procesu.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie B. M. podniosła, że powódka odstąpiła od wywodzenia środka zaskarżenia w sprawie VII Ns 1139/06, albowiem nie chciała ponosić dalszych kosztów i dokonywać opłaty od apelacji, o czym poinformowała pozwaną w obecności ówczesnych pracownic kancelarii. Nadto, jedna z pracownic P. M. sporządziła oświadczenie dla powódki o rezygnacji z wywodzenia apelacji, które następnie powódka podpisała. Pozwana wskazuje, że nie może odpowiadać za fakt, iż postanowienie działowe było dla powódki niekorzystne z uwagi na ustalenie, iż otrzymała od rodziców darowiznę w kwocie 63.000 zł, co jednoznacznie wynikało z zebranego materiału dowodowego. Nadto, jak wskazuje pozwana w sprawie o dział spadku sąd z urzędu był zobowiązany do ustalenia składu i wartości spadku. W ocenie pozwanej nie wykazano w pozwie na czym miałby polegać związek przyczynowy pomiędzy wytoczeniem powództwa o zachowek przed uprawomocnieniem się postanowienia działowego a powstałą szkodą. Nadto, jak podnosi pozwana mając na uwadze okoliczności sprawy nie można uznać, że w przypadku odmiennych działań pozwanej wynik postępowania byłby dla powódki korzystniejszy. Nie uzyskana kwota zachowku nie jest skutkiem sposobu prowadzenia postępowania przez pozwaną, lecz ustalonego w sprawie stanu faktycznego. Ewentualnie, z uwagi na oddalenie powództwa za szkodę możnaby uznać poniesione koszty postępowania. Pozwana wskazała także, że brała udział w sprawie I C 622/09 jedynie na samym początku, a następnie po wypowiedzeniu pełnomocnictwa sprawę prowadził obecny pełnomocnik powódki, stąd nie można przypisywać pozwanej odpowiedzialności za rezultat postępowania. Pozwana podniosła, że w czasie gdy prowadziła sprawę powódki przepis art. 217 § 2 k.p.c. miał inną treść, a powódka nie wskazała na czym miała polegać nieprawidłowość czynności procesowych dokonanych przez pozwaną. W ocenie pozwanej, nawet gdyby doszło do spowodowania przez pozwaną wygaśnięcia uprawnień z art. 217 § 2 k.p.c. to zarzut ten i tak jest bezzasadny. Jak wskazuje pozwana przy obliczaniu zachowku niezbędne jest uwzględnienie rzeczywistej wartości darowizny, a założenie to jest realizowane przez art. 995 k.c. Sąd stosuje prawo materialne przy ustalaniu stanu czynnego spadku dla potrzeb obliczania zachowku oraz w celu uwzględnienia rzeczywistej wartości darowizny.

(odpowiedź na pozew k. 27-30)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 czerwca 2006r. B. K. złożył do Sądu Rejonowego w Gdyni wniosek o dział spadku po A. W. i S. W., domagając się ustalenia, że w skład spadku po spadkodawcach wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) przy ul. (...) w G. o wartości 120.000 zł, przyznania go wnioskodawcy oraz ustalenia, że M. N. (2) otrzymała darowiznę przekraczającą wartość schedy spadkowej i wniósł o nieuwzględnienie w dziale spadku tej darowizny i powódki jako spadkobiercy.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wniosek o dział spadku k. 2 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze VII Ns 1139/06)

Odpis wniosku o dział spadku został powódce doręczony w dniu 7 września 2006r. W dniu 13 września 2006r. pełnomocnik powódki – radca prawny B. M. złożyła odpowiedź na wniosek, wnosząc o dokonanie działu spadku po A. W. w ten sposób, by jego udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu przyznać wnioskodawcy w zamian za spłatę udziału powódki, oddalenie wniosku o dział spadku po S. W., zaliczenie darowizn uczynionych na rzecz A. K. na rzecz schedy spadkowej po A. W. oraz dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. wyceny nieruchomości w celu ustalenia wartości ww. lokalu. W piśmie tym powódka zaprzeczyła, że otrzymała od rodziców jakiekolwiek środki na zakup mieszkania. Do pisma dołączono oryginał pełnomocnictwa ogólnego z dnia 22 sierpnia 2005r.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: zpo k. 41 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze VII Ns 1139/06, odpowiedź na wniosek k. 35-36 tamże, pełnomocnictwo procesowe k. 37 tamże)

Postanowieniem z dnia 20 listopada 2008r. wydanym w sprawie o sygnaturze VII Ns 1139/06 Sąd Rejonowy w Gdyni:

- w pkt 1 ustalił, iż w skład majątku wspólnego małżonków A. W. i S. W. wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) przy ul. (...) w G. o wartości 252.000 zł, a udziały małżonków w majątku wspólnym są równe;

- w pkt 2 ustalił, że w skład spadku po A. W. wchodzi udział w wysokości ½ części w ww. prawie o wartości 126.000 zł;

- w pkt 4 dokonał podziału majątku wspólnego małżonków A. W. i S. W. i działu spadku po A. W. oraz zniesienia współwłasności ww. prawa w ten sposób że ww. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przyznał B. K.;

- w pkt 5 zaliczył M. N. (1) na schedę spadkową po A. W. wartość darowizny w wysokości 63.000 zł;

- w pkt 7 zasądził od B. K. na rzecz powódki kwotę 4.238,53 zł tytułem spłaty jej udziału w majątku spadkowym;

- w pkt 8 oddalił wniosek o dział spadku po S. W..

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 20 listopada 2008r. k. 252-253 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze VII Ns 1139/06)

W dniu 20 listopada 2008r. pozwana jako pełnomocnik powódki złożyła wniosek o sporządzenie uzasadnienia powyższego orzeczenia i doręczenia go wraz z odpisem orzeczenia. Postanowienie wraz z uzasadnieniem zostało pozwanej doręczone w dniu 16 grudnia 2008r. Pozwana nie wywiodła apelacji od ww. postanowienia.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: wniosek z dnia 20 listopada 2008r. wraz z kopertą k. 254-255 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze VII Ns 1139/06, zpo k. 275 tamże)

Apelację od ww. postanowienia z dnia 20 listopada 2008r. wywiódł wnioskodawca oraz uczestniczka postępowania A. K., którzy zaskarżyli orzeczenie w części tj. w zakresie pkt 6, 7, 10, 11, 12, 13 i 14.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o apelację z dnia 28 grudnia 2008r. k. 278-279 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze VII Ns 1139/06)

Na rozprawie w dniu 3 marca 2009r. ustanowiony przez pozwaną pełnomocnik substytucyjny K. B. wniosła o oddalenie apelacji. Postanowieniem z dnia 17 marca 2009r. wydanym w sprawie o sygnaturze III Ca 85/09 Sąd Okręgowy w Gdańsku zmienił częściowo wyrok Sądu I instancji m.in. w zakresie pkt 7 w ten sposób, że w miejsce zasądzonej kwoty 4.238,53 zł zasądził od wnioskodawcy na rzecz powódki kwotę 2.057,29 zł.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: postanowienie z dnia 17 marca 2009r. k. 292-293 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze VII Ns 1139/06, protokół rozprawy k. 290 tamże)

W dniu 2 sierpnia 2006r. (data wpływu 4 sierpnia 2006r.) pozwana jako pełnomocnik powódki wniosła do Sądu Rejonowego w Gdyni pozew przeciwko B. K. o zapłatę na rzecz powódki kwoty 35.210 zł tytułem zachowku po zmarłej matce powódki S. W.. Do pozwu dołączono oryginał pełnomocnictwa ogólnego z dnia 22 sierpnia 2005r.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o pozew k. 3-4 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 1015/06, pełnomocnictwo procesowe k. 5 tamże)

W dniu 10 października 2006r. w sprawie o sygnaturze akt I C 1015/06 Sąd Rejonowy w Gdyni wydał wyrok zaoczny i zasądził od B. K. na rzecz powódki kwotę 35.210 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10 grudnia 2005r. do dnia zapłaty oraz kwotą 4.176 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Wyrok uprawomocnił się w dniu 10 listopada 2006r.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wyrok zaoczny z dnia 10 października 2006r. k. 19 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 1015/06, zarządzenie k. 23 tamże)

W dniu 12 maja 2009r. B. K. złożył skargę o wznowienie postępowania w sprawie I C 1015/06 zakończonego prawomocnym wyrokiem zaocznym z dnia 10 października 2006r.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o skargę o wznowienie postepowania k. 2-5 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 622/09)

W dniu 20 lipca 2009r. pozwana jako pełnomocnik powódki wniosła o odpowiedź na skargę, wnosząc o jej oddalenie.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o odpowiedź na skargę k. 37-38 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 622/09)

Postanowieniem z dnia 26 listopada 2009r. Sąd Rejonowy w Gdyni wznowił postępowanie w sprawie. Nadto, Sąd zobowiązał pełnomocników stron do złożenia ostatecznych wniosków dowodowych w terminie 7 dni pod rygorem skutków prawnych z art. 207 § 3 k.p.c. Na rozprawie w dniu 28 stycznia 2010r. pełnomocnik pozwanego oświadczył, że w sprawie VII Ns 1139/06 dokonywany był dział spadku po jednym z rodziców powódki i sąd ustalił fakt darowizny na rzecz powódki, która znacznie przekraczała wysokość zachowku. Pełnomocnik powódki nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych. Postanowieniem z dnia 1 marca 2010r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego do spraw szacowania nieruchomości na okoliczność ustalenia wartości własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu nr (...) położonego w G. przy ul. (...) według stanu na dzień 10 sierpnia 2005r. oraz według cen aktualnych.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 26 listopada 2009r. k. 106 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 622/09, protokół rozprawy z dnia 28 stycznia 2010r. k. 114 tamże, postanowienie z dnia 1 marca 2010r. k. 116 tamże)

W dniu 19 stycznia 2011r. w sprawie I C 622/09 zgłosił się nowy pełnomocnik powódki.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o pismo z dnia 18 stycznia 2011r. k. 196 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 622/09)

Wyrokiem z dnia 12 października 2012r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 622/09 Sąd Rejonowy w Gdyni zmienił zaskarżony wyrok zaoczny w pkt I. w ten sposób, że powództwo oddalił.

Wyrokiem z dnia 28 listopada 2013r. wydanym w sprawie o sygnaturze III Ca 36/13 Sąd Okręgowy w Gdańsku odrzucił apelacje powódki co do żądania ponad kwotę 35.210 zł i oddalił ją w pozostałym zakresie.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: wyrok Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12 października 2012r. k. 506 akt Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 622/09, wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 28 listopada 2013r. k. 583 tamże)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił po wszechstronnym rozważeniu całego zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego w postaci dowodów z dokumentów, dowodu z zeznań świadków K. B. i P. M., dowodu z przesłuchania powódki M. N. (1) oraz pozwanej B. M..

Oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd uznał, iż dowody z dokumentów urzędowych i prywatnych złożonych przez strony oraz znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturach I C 1015/06, I C 622/09 oraz VII Ns 1139/09 są wiarygodne, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, ani też żadna ze stron nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Jeśli natomiast chodzi o ocenę osobowych środków dowodowych to za wiarygodne należało uznać zeznania obu przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków. W ocenie Sądu zarówno fakt, że K. B. i P. M. zostały przesłuchane po odebraniu przyrzeczenia, a także fakt, że świadkowie wykonują zawód zaufania publicznego tj. radcy prawnego dają gwarancję wiarygodności tych zeznań. Podkreślić bowiem należy, że złożenie fałszywych zeznań w niniejszej sprawie naraziłoby świadków nie tylko na odpowiedzialność karną, lecz również na odpowiedzialność dyscyplinarną, w tym nawet na pozbawienie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego. Ponadto o wiarygodności zeznań świadków świadczy to, że znajdują częściowe one potwierdzenie w dowodach z dokumentów. Zważyć należy, że świadek K. B. zeznała, że występowała jako substytut pozwanej w sprawie o dział spadku oraz w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania o zachowek, a także pisała pisma procesowe w przedmiotowych sprawach, co koreluje z treścią protokołów rozpraw w sprawie apelacyjnej III Ca 85/09 oraz w sprawie I C 622/09. Nie budzą również wątpliwości zeznania świadka co do praktyki obowiązującej w kancelarii pozwanej co do odbierania od klientów oświadczeń w przypadku rezygnacji z wnoszenia środka zaskarżenia, jak również kwestii rozliczeń. W ocenie Sądu istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy nie miały natomiast zeznania świadka P. M.. Świadek nie pamiętała bowiem czy w sprawach powódki przyjęta była jakiekolwiek taktyka dotycząca kolejności wszczynania spraw, nie pamiętała czy którekolwiek z postępowań było wznawiane, nie miała też wiedzy o rozliczeniach stron. Świadek zeznała, że czasie, gdy była zatrudniona w kancelarii pozwanej kilkukrotnie rozmawiała telefonicznie z powódką, pamiętała, że zapadł wyrok na niekorzyść powódki, jednak nie potrafiła wskazać w której sprawie. Nadto, świadek wiedziała, że córka powódki odbierała akta, jednak nie potrafiła wskazać czy było to w czasie jej pracy w kancelarii czy później. Jeśli natomiast chodzi o zeznania stron to Sąd dał im wiarę w takim zakresie w jakim nie stoją one w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Na mocy art. 217 k.p.c. Sąd oddalił natomiast wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z pokwitowań złożonych na rozprawie w dniu 8 października 2015r. albowiem wniosek ten był spóźniony.

W niniejszej sprawie powódka dochodziła odszkodowania za szkodę wyrządzoną jej wskutek na skutek niezachowania przez radcę prawnego B. M. należytej staranności przy prowadzeniu spraw przed Sądem Rejonowym w Gdyni o sygnaturach I C 1015/06, I C 622/09 oraz VII Ns 1139/09. W tym stanie rzeczy podstawę prawną roszczenia powodów stanowiły przepisy art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych w zw. z art. 471 k.c. Podkreślić należy, że odpowiedzialność kontraktowa powstaje, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące przesłanki: 1) szkoda wierzyciela w postaci uszczerbku majątkowego; 2) nie wykonanie lub nienależyte wykonanie przez dłużnika zobowiązania; 3) związek przyczynowy między faktem nienależytego wykonania lub nie wykonania zobowiązania a poniesioną szkodą. Ciężar wykazania wszystkich przesłanek odpowiedzialności kontraktowej spoczywał, zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu, na stronie powodowej (art. 6 k.c.). Zgodnie z treścią art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych (tekst jednolity Dz.U.2015.507) radca prawny wykonuje zawód ze starannością wynikającą z wiedzy prawniczej oraz zasad etyki radcy prawnego. Jak wskazuje się w judykaturze adwokat i radca prawny odpowiadają za szkody wyrządzone mocodawcy wskutek własnych zaniedbań i błędów prowadzących do przegrania sprawy, której wynik byłby korzystny dla tej strony, gdyby pełnomocnik zachował należytą staranność. Mocodawca może żądać odszkodowania, a sąd orzekający w sprawie powinien ocenić należytą staranność wymaganą od adwokata i radcy przy uwzględnieniu profesjonalnego charakteru ich działalności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004r., V CK 297/04, Monitor Prawniczy 2005/1/9, LEX nr 137331).

Przechodząc do oceny poszczególnych zarzutów, wskazać należy, iż w pozwie powódka wywodziła, że pozwana radca prawny B. M. – mimo polecenia powódki – nie wniosła apelacji od postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie o sygnaturze VII Ns 1139/06 w przedmiocie działu spadku, ustalającego, że powódka otrzymała od rodziców darowiznę w wysokości 63.000 zł podlegającą zaliczeniu na poczet schedy spadkowej. Pozwana zaprzeczyła twierdzeniom powódki, wskazując, że to powódka odstąpiła od wniesienia apelacji, gdyż nie chciała ponosić dalszych kosztów, w tym opłaty od apelacji. Pozwana wskazała też, że powódka podpisała przygotowane przez pracownicę kancelarii oświadczenie o rezygnacji z wywiedzenia apelacji. Odnosząc się do zarzutu powódki w pierwszej kolejności wskazać należy, iż nie budziło wątpliwości, iż postanowieniem z dnia 17 marca 2009r. w sprawie o sygnaturze VII Ns 1139/06 Sąd Rejonowy w Gdyni zaliczył M. N. (1) na schedę spadkową po A. W. wartość darowizny w wysokości 63.000 zł. Pozwana złożyła co prawda wniosek o uzasadnienie postanowienia, niemniej nie wywiodła apelacji. Apelację wnieśli natomiast wnioskodawca i druga z uczestniczek postępowania A. K., jednakże nie zaskarżono orzeczenia w zakresie ustalania darowizny i jej rozliczenia. Na rozprawie w dniu 3 marca 2009r. pełnomocnik substytucyjny K. B. wniosła o oddalenie apelacji. W świetle przedstawionych okoliczności bezsporne było, że apelacja nie została złożona, mimo niekorzystnego rozstrzygnięcia sądu w sprawie działowej. Kwestia kluczową było jednak ustalenie czy powódka rzeczywiście wydała swojemu pełnomocnikowi polecenie wniesienia apelacji. Wobec zaprzeczenia tego faktu przez pozwaną, to na powódce spoczywał ciężar udowodnienia tego faktu. Powódka nie sprostała jednak temu obowiązkowi. Przede wszystkim powódka nie zgłosiła żadnego wniosku dowodowego, na mocy którego można ustalić, że rzeczywiście takie polecenie zostało wydane. Żadnych podstaw do takich ustaleń nie dają dokumenty zawarte w aktach sprawy VII Ns 1139/06. Nadto, zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy także nie potwierdza twierdzeń powódki. Przede wszystkim faktu wydania takiego polecenia nie potwierdzają zeznania świadków. Z zeznań K. B. wynika wręcz fakt przeciwny, iż to powódka rezygnowała z wniesienia apelacji i podpisała na tę okoliczność stosowane oświadczenie. Co prawda dokument obejmujący oświadczenie powódki zaginął, niemniej zważyć należało, że zeznania świadka zostały złożone po odebraniu przyrzeczenia, dlatego nie było podstaw, by odmówić im wiary i mocy dowodowej. Niezależnie jednak od oceny tych zeznań powódka nie wykazała, że niewniesienie przez pozwaną apelacji od postanowienia z dnia 17 marca 2009r. było skutkiem niedołożenia należytej staranności przy prowadzeniu sprawy o sygnaturze VII Ns 1139/06 i zignorowania polecenia powódki.

Kolejny zarzut powódki dotyczył wytoczenia powództwa o zachowek mimo że toczyło się postępowanie o dział spadku. Z akt sprawy wynika co prawda, że wniosek o dział spadku został złożony przez B. K. w dniu 16 czerwca 2006r., zaś pozew o zachowek w dniu 2 sierpnia 2006r., to należy jednak mieć na uwadze, że odpis wniosku wraz z wezwaniem na termin rozprawy został doręczony powódce dopiero w dniu 7 września 2006r. Zatem wiedzę o toczącym się postępowaniu działowym powódka i jej pełnomocnik powzięły już po złożeniu pozwu o zachowek. Zainicjowany przez pozwaną proces zakończył się wydaniem wyroku zaocznego w dniu 20 listopada 2006r. Podkreślić również należy, iż zarówno do pozwu o zachowek jak i do odpowiedzi na wniosek o dział spadku dołączono oryginały pełnomocnictw procesowych datowane na dzień 22 sierpnia 2005r. Skoro zatem powódka podpisała dwa oryginały pełnomocnictw to należy przyjąć, że jej intencją powódki było zainicjowanie dwóch odrębnych postępowań tj. sprawy o zachowek i dział spadku. Co prawda udzielone pełnomocnictwo było pełnomocnictwem ogólnym i nie wymienia konkretnego rodzaju spraw, jednak jak wynika z zeznań świadków w kancelarii pozwanej utrwaloną praktyką jest udzielanie takich właśnie pełnomocnictw. Innego rodzaju pełnomocnictwa są przez pozwaną wymagane tylko gdy przepis szczególny tak stanowi. Z okoliczności sprawy nie wynika również, aby powódka miała zamiar wszczęcia innego postępowania aniżeli postępowanie działowe i o zachowek. Mało tego, z zeznań powódki wynika, że pomiędzy stronami mowa była jedynie o postępowaniu o dział spadku oraz procesie o zachowek. Powyższe okoliczności – zdaniem Sądu – wskazują, że powódka zleciła pozwanej prowadzenie obu tych postępowań. Zważywszy na powyższe okoliczności nie można stwierdzić, że pozwana mając świadomość toczącego się postępowania działowego celowo wytoczyła powództwo o zachowek, wbrew woli swojej klientki.

Powódka podnosiła również, że w postępowaniu w sprawie o sygnaturze I C 622/08 toczącym się na skutek skargi B. K. o wznowienie postępowania pozwana doprowadziła do wygaśnięcia uprawnień wynikających z art. 217 § 2 k.p.c. Na wstępie należy wskazać, że zgodnie ze stanowiskiem judykatury sam fakt zaniechania czynności procesowej czy opóźnienia w jej dokonaniu nie stwarza jeszcze podstawy do odszkodowawczej odpowiedzialności tego pełnomocnika. Jak podniósł bowiem Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 14 stycznia 2009r., I ACa 915/08, LEX nr 518059 istotne jest jakie skutki wywołało zaniechanie pełnomocnika w sprawie. Samo zaniedbanie należy do sfery faktów, natomiast ocena czy i jakie wywołało ono następstwo w stosunkach prawnych łączących strony, podlega rozstrzygnięciu sądu. Jak wskazuje się w orzecznictwie Sąd odszkodowawczy winien dokonać oceny czy wynik sprawy byłby korzystny dla powódki, gdyby jej pełnomocnik zachował należytą staranność i dokonał kwestionowanej czynności procesowej (tak wyrok SN z 2 grudnia 2004 r. V CK 297/04, Lex nr 222184). W świetle powyższych poglądów prezentowanych w orzecznictwie kluczowym dla rozstrzygnięcia sprawy było ustalenie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniami bądź zaniechaniami pełnomocnika powódki w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w Gdyni w sprawie I C 622/09 a wynikiem tego postępowania (zmianą wyroku zaocznego i oddaleniem powództwa). W ocenie Sądu powódka nie sprostała ciężarowi dowodu również i w tym zakresie. Przede wszystkim należy wskazać, że w sprawach o dział spadku czy też o zachowek sąd jest zobowiązany z urzędu badać skład majątku spadkowego. Zatem, niezależnie od zgłoszonych przez strony wniosków Sąd orzekający w sprawie o zachowek nie mógł pominąć okoliczności istotnych dla ustalenia masy spadkowej, w tym również kwestii ewentualnych darowizn. Z treści uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12 października 2012r. w sprawie o sygnaturze akt I C 622/09 wynika, że ustalenia faktyczne zostały poczynione przez sąd nie tylko w oparciu o materiał dowodowy zebrany w tej sprawie. Mimo że sąd nie był związany ustaleniami z postępowania działowego iż spadkodawczyni dokonała darowizn na rzecz swoich córek i teoretycznie mógłby dojść do innych wniosków niż sąd orzekający w sprawie o dział spadku, to jednak uwzględnił całokształt okoliczności sprawy, w tym również twierdzenia i wnioski zgłoszone w sprawie o dział spadku oraz dowody przeprowadzone w tym postępowaniu. Zatem wydając rozstrzygnięcie w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania Sąd uwzględnił również twierdzenia powódki dotyczące sposobu finansowania zamiany lokali oraz zgłoszone na tę okoliczność dowody w postępowaniu działowym. Potwierdza to jednoznacznie treść uzasadnienia wyroku wydanego w sprawie I C 622/09. W oparciu o treść uzasadnienia przedmiotowego wyroku Sąd doszedł również do przekonania, że oddalenie spóźnionych wniosków dowodowych, tj. wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka K. H. nie miało żadnego wpływu na rozstrzygnięcie. Jak bowiem wyjaśnił Sąd w uzasadnieniu: „nawet (…) przyjmując że to państwo H. przyczynili się do wykupu udziałów w nieruchomości przy ul. (...), a następnie ich zamiany to w ocenie sądu nie ulega wątpliwości, zwłaszcza biorąc pod uwagę materiały zgromadzone w aktach VII Ns 1139/06 tutejszego sądu, iż inicjatorem i osobą, która podejmowała decyzję co do wykupu i zamiany a także zajmowała się rozliczeniami był ojciec powódki A. W., gdyż zależało mu, aby nie zamieszkiwać wspólnie z córką i jej mężem z uwagi na powstające konflikty. Powyższe pozostaje w zgodzie z zeznaniami świadka H. G. a także okolicznością, iż to rodzice powódki posiadali przydział na sporny lokal, a nie powódka. Z faktu, że powódka oraz jej mąż widnieli jako osoby mające prawo zamieszkiwać w lokalu przy ul. (...) nie wynika bowiem, iż przysługiwało im jakiekolwiek prawo z tego tytułu, albowiem przydział posiadała jedynie spadkodawczyni oraz jej mąż i to oni byli uprawnieni do rozporządzania tym lokalem, w tym do wykupu udziałów po preferencyjnej cenie. Ponadto jak wynika z zeznań świadków decyzję co do przeprowadzenia transakcji wykupu oraz zamiany podjął ojciec powódki a mąż spadkodawczyni. Natomiast oczywistym jest, iż intencją państwa H. nie było obdarowanie powódki czy jej męża, lecz ewentualne wspomożenie jej rodziców, czyniąc to tylko po to, aby uzyskać prawa do nieruchomości przy ul. (...), na których to im bardzo zależało. W związku z tym przyjmując nawet, iż wszystkie transakcje finansowali państwo H. to nie ulega wątpliwości, iż o tym, że powódka otrzymała lokal decydowali jej rodzice, którzy zdecydowali również, aby widniała ona wraz z mężem w aktach notarialnych w celu łatwiejszej potem zamiany przysługujących praw. W konsekwencji to tylko im zawdzięcza, że chcieli, aby ona widniała w pierwszym akcie i następnym, co jednak nie oznacza, iż sąd nie ma prawa i obowiązku przyjąć, iż w rzeczywistości powódka wraz z mężem otrzymała darowiznę. Powyższe również potwierdzają zeznania świadka H. G., który przyznał, iż nie zna szczegółów, jednak mąż spadkodawczyni mówił, iż powódka otrzymała od nich mieszkanie, co nie dziwiło nikogo. Ponadto jak wynika z zeznań samej powódki składanych w sprawie o dział spadku, otrzymała ona mieszkanie przy ul. (...), albowiem jej siostra otrzymała książeczkę mieszkaniową i tak też traktowali to jej rodzice. Z powyższego wynika zatem, iż rodzice powódki chcieli zagwarantować każdej z córek prawo do lokalu lub osobny lokal. W konsekwencji w ocenie sądu dokonanie w 1989r. transakcji wykupu udziałów a następnie zamiany stanowiło w rzeczywistości przysporzenie po stronie powódki oraz jej męża pod tytułem darmym.”. Z powyższego cytatu jednoznacznie wynika, po pierwsze - że Sąd opierał się na szerszym materiale dowodowym, aniżeli zgłoszony przez strony w tym konkretnym postępowaniu, a po drugie – że nawet zeznania świadka zgodne z twierdzeniami powódki nie przyczyniłyby się do utrzymania wyroku zaocznego. Zatem mimo – powołania się na prekluzję dowodową i zasady procesowe – Sąd orzekający w sprawie I C 622/09 nie pominął okoliczności faktycznych istotnych dla ustalenia masy spadkowej. Nadto, należy wskazać, że również nowy pełnomocnik powódki – poza wnioskiem o dopuszczenie dowodu z zeznań K. H. – nie zgłosił żadnych nowych wniosków dowodowych, co prowadzi do konstatacji, że po prostu powódka nie dysponowała żadnymi środkami dowodowymi, na podstawie których mogłaby wykazać podnoszone przez siebie twierdzenia. W związku z powyższym należało uznać, że ewentualne zaniechania pozwanej skutkujące wygaśnięciem uprawnień z art. 217 § 2 k.p.c. nie miały żadnego wpływu na ostateczne rozstrzygnięcie sprawy. W konsekwencji z uwagi na brak związku przyczynowego również i ten zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.

Mając powyższe na uwadze – na mocy art. art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych w zw. z art. 471 k.c. a contrario – Sąd oddalił powództwo.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt. 5 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku o opłatach za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U.2013.490) i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania zasądził od przegrywającej niniejsze procesowego, na które składa się opłata za czynności pełnomocnika pozwanej – radcy prawnego w stawce minimalnej (2.400 zł) oraz opłata postępowania powódki na rzecz pozwanej kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).