Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2017 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa H. B.

przeciwko C. B. , (...) sp. z o.o. w S.

o ustalenie nieistnienia stosunku najmu

na skutek apelacji pozwanego C. B. i apelacji pozwanej (...) sp. z o.o. w S. od wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 3 listopada 2016r. sygn. akt I C 2543/15

Oddala obie apelacje.

SSO Antoni Czeszkiewicz SSO Małgorzata Szostak-Szydłowska SSO Cezary Olszewski

Sygn. akt: I. Ca. 10/17

UZASADNIENIE

Powódka H. B. początkowo wniosła przeciwko C. B. pozew o eksmisję. W uzasadnieniu wskazała, iż mieszkanie które obecnie zajmuje przy ulicy (...) jest własnością (...) w S., ona zaś jest jego najemcą. Sama reguluje opłaty związane z utrzymaniem tego mieszkania. Pozwany po ostatniej awanturze zamieszkuje w S. przy ul. (...).

Pismem z dnia 22 kwietnia 2016 r. powódka H. B. zmieniła dotychczasowe powództwo i wniosła o pozbawienia C. B. prawa najmu lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ulicy (...).

Pozwany C. B. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, iż powódka nie udowodniła swoich twierdzeń, którym pozwany zdecydowanie zaprzeczał.

(...) Sp. z o.o. w S., wezwana do udziału w sprawie w toku postępowania w charakterze pozwanego, wniosła o oddalenie powództwa.

Sąd Rejonowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 3 listopada 2016 r. wydanym w sprawie o sygn. akt: I. C. 2543/15 ustalił, iż nie istnieje stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ulicy (...) pomiędzy (...) sp. z.o.o. w S. a C. B., zasądził od pozwanych C. B. i (...) sp. z o.o. na rzecz powódki H. B. kwotę 40,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał zwrócić powódce ze Skarbu Państwa (kasy Sądu Rejonowego w Suwałkach) kwotę 160,00 zł tytułem różnicy pomiędzy opłatą uiszczoną a należną.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

H. B. i C. B. zamieszkiwali wspólnie w S. przy ulicy (...), gdzie dochodziło do częstych awantur. Powódka zawiadamiała policję o niewłaściwym zachowywaniu męża, który nadużywał alkoholu, bojąc się o swoje zdrowie i życie.

Sąd Okręgowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 29 listopada 2001 r. orzekł separację H. B. i C. B. z winy pozwanego. Natomiast wyrokiem z dnia 24 marca 2015 r. ten sam Sąd rozwiązał przez rozwód małżeństwo stron, ustalając, iż wyłączną winę za rozkład pożycia małżeńskiego ponosi pozwany C. B. oraz dodatkowo określił sposób korzystania z mieszkania położonego w S. przy ul. (...).

Powódka H. B. czyniła starania o uzyskanie innego lokalu mieszkalnego.

Zarząd (...) w S. zaproponował powódce zmianę dotychczasowego lokalu mieszkalnego na lokal w S. przy ulicy (...). Powódka H. B. wyraziła na tę zamianę zgodę i wpłaciła kaucję w kwocie 2.015,00 zł.

Dnia 10 listopada 2015 r. H. B. i Zarząd (...) w S. zawarli umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ulicy (...), którą to umowę wówczas podpisała powódka. Z kolei w dniu 25 listopada 2015 r. pozwany C. B. również podpisał tą samą umowę.

H. B. zwolniła mieszkanie w S. przy ulicy (...) i przeprowadziła się podczas nieobecności w S. swojego byłego męża do lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ulicy (...).

C. B. nigdy nie zamieszkał w lokalu przy ulicy (...). Swoje rzeczy jakie posiadał w mieszkaniu przy ulicy (...) odebrał za pośrednictwem syna K. B..

C. B. dokonał następujących wpłat na poczet czynszu: w dniu 30 września 2015 r. kwotę 260,00 zł, w dniu 10 listopada 2015 r. kwotę 130,00 zł, w dniu 8 grudnia 2015 r. kwotę 130,00 zł. Nadpłata za lokal przy ulicy (...) w dniu 01 grudnia 2015 r. wynosząca 612,75 zł została zaksięgowana na poczet czynszu najmu lokalu przy ulicy (...).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługuje na uwzględnienie stosownie do art. 189 k.p.c. Zdaniem Sądu Rejonowego, powódka miała interes prawny w ustaleniu nieistnienia stosunku prawnego najmu spornego lokalu mieszkalnego pomiędzy pozwanym C. B. a Gminą Miejską S. – Zarządem (...) w S..

W tym przedmiocie Sąd I instancji zważył, że Mając małżeństwo H. B. i C. B. zostało rozwiązane przez rozwód w dniu 24 marca 2015 r., a umowa najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego została zawarta w dniu 10 listopada 2015 r., zaś pozwany C. B. w przedmiotowym lokalu faktycznie nie zamieszkiwał. W konsekwencji Sąd Rejonowy uznał, że po stronie powódki zachodziła obiektywna niepewność stanu prawnego spornego lokalu, przejawiająca się w wątpliwości istnienia stosunku prawnego najmu lokalu pomiędzy pozwanym C. B. a Gminą Miejską S..

Dodatkowo Sąd Rejonowy zważył, że umowa najmu dochodzi do skutku w wyniku złożenia oświadczeń woli. Do przesłanek jej zawarcia nie należy wydanie rzeczy najemcy, nie ma więc charakteru czynności prawnej realnej. Jest umową konsensualną, która nakłada na wynajmującego obowiązek oddania najemcy rzeczy do używania i wydanie rzeczy następuje w wykonaniu zaciągniętego zobowiązania.

W dalszej kolejności, odnosząc się do ustalonego stanu faktycznego, Sąd Rejonowy przyjął, że umowa najmu łącząca pozwanego C. B. została rozwiązana per facta concludentia. Zdaniem tegoż Sądu, definitywne opuszczenie lokalu przez pozwanego C. B., a w zasadzie nigdy niezamieszkanie w przedmiotowym lokalu należy rozumieć jako jego rezygnację z dalszego trwania stosunku najmu. Ponadto pozwany C. B. na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2016 r. wskazał, iż od listopada 2015 r. mieszka w S. przy ulicy (...) oraz że nie zależy mu na zamieszkaniu w przedmiotowym lokalu, chciałby jedynie otrzymać lokal zastępczy. Oceny tej nie zmienia fakt, iż pozwany C. B. nadpłacił czynsz za mieszkanie położone przy ulicy (...), które zostało przeksięgowane na rzecz lokalu położonego przy ulicy (...), gdyż nawet w świadomości pozwanego uiszczał go na poczet czynszu za mieszkanie przy ulicy (...).

Z powyższych przyczyn Sąd Rejonowy uznał, że pozwany utracił status współnajemcy lokalu.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na zasadzie art. 98 k.p.c.

Natomiast na podstawie art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilny Sąd ten orzekł o zwrocie powódce różnicy pomiędzy opłatą uiszczoną a należną.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany Gmina Miejska S. – Zarząd (...) w (...) Sp. z o.o., zarzucając Sądowi Rejonowemu:

1)  naruszenie art. 321 k.p.c. poprzez orzeczenie o żądaniu nieobjętym pozwem. Przedmiotem pozwu było bowiem orzeczenie eksmisji lub ewentualnie „pozbawienie prawa najmu lokalu mieszkalnego (…)” nie zaś ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa,

2)  ewentualne naruszenie art. 193 § 2 i 3 k.p.c. polegające na tym, że Sąd nie orzekł o zgłoszonym wcześniej żądaniu eksmisji,

3)  brak ustalenia o co chodzi powódce, gdy wnosi o „pozbawienie C. B. prawa najmu lokalu” i czym to roszczenie różni się od pierwszego żądania eksmisji,

4)  bezpodstawne przyjęcie, że pozwaną w sprawie powinna być Gmina Miejska S.,

5)  naruszenie art. 189 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powódka ma interes w ustaleniu podczas gdy powódka nie ma interesu, ponieważ ma podstawę do wystąpienia z dalej idącym roszczeniem o eksmisję lub zakaz zamieszkiwania.

Wskazując na powyższe, pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, ewentualnie o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa o eksmisję i powództwa o pozbawienie prawa najmu. Jednocześnie domagał się zasądzenia od powódki na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok zaskarżył także pozwany C. B., zarzucając Sądowi Rejonowemu:

1)  naruszenie przepisów prawa procesowego:

a)  art. 321 k.p.c. poprzez wyrokowanie przez Sąd ponad żądanie powódki lub co do przedmiotu nieobjętym jej żądaniem i ustalenie, iż nie istnieje stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ulicy (...) pomiędzy (...) Sp. z o.o. w S. a C. B., w sytuacji gdy strona powodowa żądała stwierdzenia nieważności / ustalenia nieważności przedmiotowej umowy najmu,

b)  art. 212 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na niewyjaśnieniu przez Sąd podstawy faktycznej dochodzonego przez powódkę prawa lub roszczenia, a tym samym brakiem ustalenia czego właściwie domagała się powódka w niniejszym postępowaniu,

c)  art. 193 § 2 ² k.p.c. w zw. z art. 187 k.p.c. poprzez uznanie, że pismo powódki zmieniające powództwo (z dnia 22 kwietnia 2016 r. – data wpływu do Sądu) spełniało wymagania ogólne i szczególne tego rodzaju pisma procesowego, a tym samym kwestionuje skuteczność zmiany powództwa.

W oparciu o powyższe, pozwany domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie – uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje nie podlegały uwzględnieniu wobec braku podstaw w świetle podnoszonych w nich zarzutów do podważenia prawidłowości zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Rozważając zarzuty obu apelacji konieczne było w pierwszej kolejności odniesienie się do przywołanego przez skarżących zarzutu naruszenia prawa procesowego tj. przepisu art. 193 § 2, 2 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 187 k.p.c. poprzez uznanie, że powódka skutecznie dokonała zmiany powództwa.

Nie budzi wątpliwości, że powództwo identyfikowane jest przez żądanie i jego podstawę faktyczną. Przedmiotowa zmiana powództwa może polegać na przekształceniu obu tych elementów składowych, bądź jednego z nich. Może zatem wyrażać się w zmianie ilościowej, polegającej na rozszerzeniu albo ograniczeniu pierwotnego żądania, bądź jakościowej prowadzącej do zmiany żądania - jego przedmiotu albo rodzaju żądanej ochrony prawnej - lub polegać na przekształceniu podstawy faktycznej powództwa (vide: wyrok SN z dnia 2 grudnia 2004 r. w sprawie II CK 144/04, podobnie w wyroku z dnia 20 października 2005 r. w sprawie IV CK 298/05). Jest oczywiste, że w toku postępowania powód może dokonać zmiany powództwa pod względem przedmiotowym. Zmiana ta może polegać na wystąpieniu przez powoda z nowym roszczeniem zamiast roszczenia pierwotnego lub obok niego. Zmiana powództwa może dotyczyć podstawy faktycznej żądania. Zmiana nie musi obejmować ani całości powództwa, ani wszystkich wskazanych elementów i może ograniczać się do części sformułowanego żądania, jednego lub kilku innych elementów powództwa (por. wyrok SN z 20.10.2005 r., IV CK 298/05).

Zmiana podstawy faktycznej żądania polega na uzasadnieniu tego samego żądania innymi okolicznościami faktycznymi. O zastąpieniu podanej pierwotnie podstawy faktycznej, nową podstawą w sprawie o świadczenie można mówić wtedy, gdy zmiana okoliczności faktycznych powoduje, że żądanie (choć tak samo sformułowane, np. dotyczące zapłaty takiej samej sumy pieniężnej) nie jest już tym samym, gdyż inne jest materialnoprawne źródło obowiązku, którego realizacji powód dochodzi (por. postanowienie SN z 9.11.2004 r., V CK 246/04.; wyrok SN z 19.11.1998 r., III CKN 32/98, OSNC 1999, Nr 5, poz. 96).

Zmianą powództwa może być bądź zastąpienie dotychczasowej podstawy faktycznej inną, przy zachowaniu niezmienionego żądania, bądź zmiana żądania przy niezmienionej podstawie faktycznej, bądź też zmiana obu tych elementów. O zastąpieniu podanej pierwotnie podstawy faktycznej, nową podstawą w sprawie o świadczenie można mówić wtedy, gdy zmiana okoliczności faktycznych powoduje, że żądanie nie jest już tym samym, gdyż inne jest materialnoprawne źródło obowiązku, którego realizacji powód dochodzi.

Zmiany powództwa powód może dokonać jedynie w formie pisma procesowego, które powinno spełniać wymagania przewidziane dla pozwu w art. 187 k.p.c. w zw. z art. 193 § 2 ¹ k.p.c. Ustnie do protokołu można dokonać zmiany jedynie roszczeń alimentacyjnych.

Zasadniczo rację mają skarżący zwracając uwagę, iż zgodnie z przepisem art. 193 § 2 ¹ k.p.c. przedmiotowa zmiana powództwa dla swej skuteczności winna być dokonana w piśmie procesowym spełniającym wymogi z art. 187 k.p.c. Zachowanie tego wymogu formalnego jest konieczne nawet wtedy, gdy powód występuje z nowym roszczeniem na rozprawie w obecności strony pozwanej (tak: Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 29 sierpnia 2013 r. w sprawie I ACA 377/13, podobnie Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I pod red. H. Doleckiego i T. Wiśniewskiego, teza 10 do art. 193 k.p.c.). Ten warunek formalny został jednak w rozpoznawanej sprawie spełniony. Pismem z dnia 22 kwietnia 2016 r. powódka wyraźnie wskazała, iż zmieniła (czytaj: zastąpiła) pozew o eksmisję na pozew o pozbawienie prawa najmu mieszkania przy ulicy (...) (k. 46). Okoliczności te prowadzą do wniosku, że pierwotne żądanie pozwu zostało skutecznie zmienione w toku postępowania przed Sądem I instancji.

Nie można też zgodzić się z twierdzeniami apelujących, że Sąd Rejonowy orzekł co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem pozwu, czym naruszył art. 321 k.p.c. Wskazać należy, że żądanie pozwu wywiedzione przez powódkę, która nie posiada wiedzy prawniczej i nie była reprezentowana przez pełnomocnika, zmierzało do pozbawienia pozwanego C. B. prawa do zajmowania mieszkania przy ulicy (...) w S., a więc de facto dotyczyło ustalenia nieistnienia stosunku najmu tego lokalu mieszkalnego pomiędzy (...) Sp. z o.o. w S. a pozwanym C. B.. Nadto Sąd Okręgowy aprobuje orzecznictwo Sądu Najwyższego, że zasądzenie żądanego przez powoda przedmiotu z przyczyn innych, niż były wymienione w pozwie, lecz jednak takich, które wynikają z przedstawionego przez strony stanu faktycznego, nie narusza art. 342 k.p.c., a więc odpowiednika aktualnego art. 321 § 1 k.p.c. (orzeczenie Sądu Najwyższego w sprawie C II 334/38). Sąd Okręgowy podziela także obecne poglądy doktryny z których wynika, że zasada ne eat iudex ultra petita partium „nie stoi na przeszkodzie temu, że w pewnych przypadkach Sąd do rozstrzygnięcia swego wprowadza pewne zastrzeżenia lub dodatkowe wyrzeczenia, wynikające ze stanu faktycznego lub prawnego, chociażby strony w tym kierunku swoich wniosków i żądań nie sprecyzowały”.

Podkreślić przy tym trzeba, że kwalifikacja prawna dochodzonego roszczenia należy do sądu, ale nie można wykluczyć, że powołanie przez stronę określonej normy prawa materialnego jako mającej stanowić podstawę rozstrzygania o tym roszczeniu wiąże sąd w tym sensie, że stanowi uzupełnienie okoliczności faktycznych określających żądanie pozwu (art. 321 § 1 k.p.c. w zw. z art. 187 § 1 k.p.c.) (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 25.06.2010 r, VI ACa 2/10 ), to jednak „ustalenie podstawy prawnej merytorycznego rozstrzygnięcia, w myśl rzymskiej zasady da mihi factum dabo tibi ius, pozostaje w wyłącznej dyspozycji sądu orzekającego (art. 328 § 2 k.p.c.), który ocenia, jakie znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy mają fakty przytoczone i wykazane przez powoda. Ich znaczenie podlega ocenie w świetle sformułowania i wykładni właściwej normy prawnej, która w rozpoznawanej sprawie ma być zastosowana.” (por. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 25.10.2012 r, ACa 548/12). W postępowaniu cywilnym obowiązuje też zasada, według której powód ma określić żądanie oraz jego podstawę faktyczną (art. 187 § 1 k.p.c.), a do sądu należy rozważenie możliwych podstaw prawnych powództwa, choćby niewskazanych przez powoda (da mihi factum, dabo tibi ius) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29.06.2010 r., PK 33/10). Jeżeli z powołanych w pozwie okoliczności faktycznych wynika, że roszczenie jest uzasadnione w całości bądź w części, to należy je w takim zakresie uwzględnić, chociażby powód nie wskazał podstawy prawnej albo przytoczona przez niego okazała się błędna. (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z 21.04.2010 r, V CSK 345/09). Jeżeli została przez powoda dowiedziona podstawa faktyczna, wcześniej wskazana w pozwie, zgodnie z art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c. i z zachowaniem wymagań dowodowych, pozwalająca na rozstrzygnięcie sporu między stronami w sposób przewidziany prawem, to art. 321 k.p.c. nie stoi na przeszkodzie zastosowania przez sąd rozpatrujący sprawę innej podstawy prawnej, niż ta podana przez powoda przy wszczęciu postępowania, chyba że zgłaszający roszczenie żądałby rozstrzygnięcia wyłącznie na gruncie tej, wskazanej przez siebie podstawy prawnej. (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z 16.09.2009 r., II CSK 189/09). Powód zgodnie z zasadą iura novit curia nie jest zobowiązany do wskazania podstawy prawnej roszczenia. Jeżeli przytoczone przez powoda okoliczności, uzasadniające dochodzone przez niego roszczenie przemawiają za jego zasadnością w całości lub w części, to sąd może powództwo w takim zakresie uwzględnić, chociażby powód nie wskazał podstawy prawnej albo przytoczona przez niego podstawa prawna okazała się niewłaściwa. (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z 12.12.2008 r, II CSK 367/08).

Zdaniem Sądu Okręgowego, w świetle wyżej przywołanego orzecznictwa, nie można mówić, aby sąd w niniejszej sprawie zastosował błędną kwalifikację prawną. Wprawdzie przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują roszczenia o „pozbawienie prawa najmu mieszkania”, niemniej jednak tak skonstruowane roszczenie wobec ustalonego stanu faktycznego zmierzało w swej istocie do stwierdzenia nieistnienia stosunku prawnego, co też uczynił Sąd Rejonowy. Bez wątpienia powódka miała bowiem uzasadnione wątpliwości, czy pozwanego C. B. łączyła z pozwanym Gminą Miejską S. – (...) w (...) Sp. z o.o. umowa najmu lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) w S., w sytuacji gdy nie był on obecny przy podpisywaniu przez nią tej umowy, nie zabiegał on o zamianę lokalu położonego przy ulicy (...) na lokal przy ulicy (...), nigdy nie mieszkał w lokalu położonym przy tej ostatniej ulicy, a stosunek małżeński niegdyś zawarty z powódką został rozwiązany przez rozwód jeszcze przed popisaniem umowy.

Dalej, przypomnieć należy, że uwzględnienie powództwa zgodnie z art. 189 k.p.c. wymaga spełnienia dwóch podstawowych przesłanek: tj. istnienia interesu prawnego w żądaniu udzielenia ochrony prawnej przez wydanie wyroku ustalającego oraz istnienia bądź nieistnienia danego stosunku prawnego bądź prawa (w zależności od rodzaju żądania udzielenia ochrony prawnej). Obie przesłanki muszą być spełnione łącznie w dniu zamknięcia rozprawy, nie zaś w dniu wytoczenia powództwa (art. 316 § 1 k.p.c.). Dodać należy, że interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. jest kategorią obiektywną, to znaczy jest to obiektywna (czyli rzeczywiście istniejąca), a nie tylko hipotetyczna (czyli w subiektywnym odczuciu strony) potrzeba prawna uzyskania wyroku odpowiedniej treści występująca wówczas, gdy powstała sytuacja rzeczywistego naruszenia albo zagrożenia naruszenia określonej sfery prawnej. Praktycznie rzecz biorąc, interes prawny występuje wtedy, gdy sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości, a jednocześnie interes ten nie podlega ochronie w drodze innego środka (por. wyroki SN: z 4 października 2001 r., I CKN 425/2000; z 8 maja 2000 r., V CKN 29/2000, z 9 lutego 2012 r., III CSK 181/2011, z 14 marca 2012 r., II CSK 252/2011, wyrok SA w Poznaniu z 5 kwietnia 2007 r., III AUa 1518/2005, postanowienie SA w Poznaniu z 28 września 2012 r., I ACz 1611/2012). Reasumując, wbrew zarzutom apelujących, w ocenie Sądu Okręgowego powódka niewątpliwie miała interes prawny w żądaniu udzielenia jej ochrony prawnej, przez wydanie wyroku ustalającego nieistnienie stosunku najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

Warto jest też wskazać, że w wyroku z dnia 2 lipca 2015 r. w sprawie V CSK 640/14 (Legalis nr 1303706) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że powód zachowuje interes prawny do wytoczenia powództwa o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego, mimo przysługującego mu powództwa o świadczenie lub mimo wytoczenia przeciwko niemu takiego powództwa przez stronę przeciwną na podstawie spornego stosunku prawnego, jeżeli z tego stosunku wynikają jeszcze inne lub dalej idące skutki, których dochodzenie w drodze powództwa o świadczenie nie jest możliwe lub nie jest jeszcze aktualne. W takim wypadku tylko powództwo o ustalenie nieistnienia tego stosunku prawnego może w sposób definitywny rozstrzygnąć niepewną sytuację prawną powoda i zapobiec także na przyszłość możliwym sporom, a tym samym w sposób pełny zaspokoić jego interes prawny.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, wyrażając oceny, które nie pozostają w sprzeczności z zasadami logicznego myślenia i doświadczenia życiowego oraz nie wykazują błędów natury faktycznej, dlatego też Sąd Okręgowy przyjął je za własne.

Zdaniem Sądu Okręgowego materiał dowodowy jest jednoznaczny i nie budzi żadnych wątpliwości, że Sąd Rejonowy nie popełnił żadnych błędów, dokonując ustaleń faktycznych. W szczególności prawidłowo ustalił okoliczności, w jakich powódka i pozwany C. B. zawarli z pozwaną Gminą umowę najmu i że ten pierwszy pozwany nigdy nie mieszkał w przedmiotowym lokalu mieszkalnym. Poza sporem pozostaje fakt, że umowa najmu, początkowo została podpisana przez powódkę, a następnie po upływie określonego czasu, umowę tą podpisał pozwany C. B. bez wiedzy i zgody powódki. Zawarcie zaś przez powódkę umowy najmu lokalu przy ulicy (...) poprzedzało rozwiązanie umowy najmu lokalu przy ulicy (...).

W świetle przywołanych okoliczności, zdaniem Sądu Okręgowego, umowa najmu lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) nie może odnosić skutku, jakiego oczekiwali pozwani: C. B. i Gmina Miejska S.. Niedopuszczalne jest bowiem zawarcie skutecznej umowy najmu w sytuacji, gdy powódka i pozwany C. B. byli po rozwodzie, którego przyczyną był konflikt małżonków oraz stosowanie przez tego ostatniego przemocy, zaś sama powódka nic nie wiedziała o „dokwaterowaniu” pozwanego do wynajmowanego przez nią lokalu, a zatem stworzeniu mu uprawnienia do domagania się do korzystania z prawa najmu, czyli zamieszkiwania w tym mieszkaniu.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że obie apelacje jako niezasadne podlegały oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

SSO Antoni Czeszkiewicz SSO Małgorzata Szostak-Szydłowska SSO Cezary Olszewski