Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku II Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Krzysztof Ciemnoczołowski (spr.)

Sędziowie: SSA Alina Miłosz-Kloczkowska

SSO del. Marta Gutkowska

Protokolant: stażysta Arkadiusz Wypych

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w P. B. W.

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2016 r.

sprawy

skazanego D. F.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku łącznego Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 21 kwietnia 2016 r., sygn. akt IV K 62/16

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. M. kwotę 147,60 zł. (sto czterdzieści siedem złotych 60/100) brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym skazanemu D. F.,

III.  zwalnia skazanego od wydatków postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Gdańsku rozpoznawał sprawę w przedmiocie wydania wyroku łącznego wobec D. F. , skazanego prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 8 marca 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt II K 190/12 za:

1)  przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. popełnione w dniu 10 grudnia 2011 roku, na karę roku pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 50 stawek dziennych po 10 złotych każda,

2)  przestępstwo z art. 270 § 1 k.k. popełnione w dniu 10 grudnia 2011 roku, na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

którym orzeczono karę łączną roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat;

2.  Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 29 czerwca 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt X K 158/12 za przestępstwo z art. 291 § 1 k.k. popełnione w okresie od 28-29 maja 2011 roku do 10 sierpnia 2011 roku, na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz grzywnę w wymiarze 40 stawek dziennych po 10 złotych każda;

3.  Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 14 grudnia 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt X K 354/12 za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. w zb. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. w zb. z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełnione w okresie od 8-9 sierpnia 2011 roku, na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

4.  Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 11 grudnia 2013 roku w sprawie o sygnaturze akt X K 326/13 za przestępstwo z art. 54 ust. 2 pkt 1 i ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat;

5.  Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 1 października 2015 roku w sprawie o sygnaturze akt IV K 58/15 za:

1)  przestępstwo z art. 280 § 1 k.k. popełnione w dniu 19 października 2014 roku, na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 50 stawek po 20 złotych każda,

2)  pozostające ze sobą w ciągu 4 przestępstwa z art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomani popełnione: jedno - na przełomie września i października 2014 roku, drugie - na przełomie lipca i sierpnia 2014 roku, trzecie - w okresie od stycznia 2014 roku do sierpnia 2014 roku oraz czwarte - w nieustalonym czasie, nie wcześniej jednak niż w styczniu 2014 roku i nie później niż 5 czerwca 2014 roku, na karę 2 lat pozbawienia wolności,

3)  pozostające ze sobą w ciągu 2 przestępstwa z art. 59 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oba popełnione w okresie od stycznia 2014 roku do marca 2014 roku, na karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

4)  pozostające ze sobą w ciągu 3 przestępstwa z art. 291 § 1 k.k. popełnione: jedno - w nieustalonym czasie, nie wcześniej jednak niż 10 kwietnia 2014 roku i nie później niż 5 czerwca 2014 roku, drugie – w nieustalonym czasie, nie wcześniej jednak niż 17 kwietnia 2014 roku i nie później niż 5 czerwca 2014 roku oraz trzecie – w nieustalonym czasie, nie wcześniej jednak niż 18 marca 2014 roku i nie później niż 5 czerwca 2014 roku, na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

5)  przestępstwo z art. 276 k.k. popełnione w nieustalonym czasie, nie wcześniej jednak niż 15 kwietnia 2014 roku i nie później niż 5 czerwca 2014 roku, na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności,

którym orzeczono karę łączną 5 lat pozbawienia wolności,

Wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2016 r., IV K 62/16, Sąd Okręgowy w Gdańsku orzekł

I.  przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. oraz stosując przepisy Kodeksu karnego (k.k.) obowiązujące w dniu 14 kwietnia 2016 rok, stwierdzając, że zgodnie z art. 76 § 1 k.k. doszło względem skazanego D. F. do zatarcia z mocy prawa skazań objętych wyrokami Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku w sprawach o sygnaturach akt II K 190/12 i X K 158/12, na podstawie art. 569 § 1 i § 2 k.p.k. w w zw. z art. 91 § 2 k.k. w zw. z art. 85 § 1 i § 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i § 4 k.k. w zw. z art. 89 § 1a i § 1b k.k. połączył skazanemu następujące kary:

1)  karę pozbawienia wolności wymierzoną wyrokiem Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku w sprawie o sygnaturze akt X K 354/12,

2)  karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania wymierzoną wyrokiem Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku w sprawie o sygnaturze akt X K 326/13,

3)  karę łączną pozbawienia wolności, obejmującą kary orzeczone za zbiegające się przestępstwa i ciągi przestępstw, wymierzoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawie o sygnaturze akt IV K 58/15 -

i orzekł karę łączną 6 lat pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 577 k.p.k. wymienił okres od dnia 22 października 2014 roku do dnia 15 października 2015 roku – to jest okres zaliczony na poczet kary łącznej pozbawienia wolności wymierzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawie o sygnaturze akt IV K 58/15, jako okres zaliczony na poczet kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie I wyroku;

Wyrok łączny zawiera również rozstrzygnięcie o kosztach sądowych.

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca D. F. w części dotyczącej kary, zarzucając rażącą niewspółmierność kary łącznej wynikającą z niezastosowania zasady pełnej absorpcji i wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie kary łącznej w oparciu o tę zasadę.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew stanowisku obrońcy, kara łączna wymierzona D. F. nie jest karą rażąco niewspółmiernie surową. W judykaturze i doktrynie powszechnie przyjmuje się, że rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k. nie dotyczy każdej różnicy w ocenie surowości lub łagodności kary, lecz jedynie niewspółmierności wyraźnej, oczywistej, widocznej już na pierwszy rzut oka. W niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z tego rodzaju dysproporcją, albowiem wymiar kary łącznej został w sposób rzeczowy i logiczny umotywowany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (s. 16-20). Aprobując w całości oceny tam zaprezentowane, Sąd odwoławczy nie widzi konieczności ich cytowania.

Wbrew stanowisku autora apelacji należy stanowczo stwierdzić, że w niniejszej sprawie nie zaistniały podstawy do wymierzenia kary łącznej na zasadzie absorpcji (nazywanej przez apelującego „pełną absorpcją”).

Apelujący nie ma racji, że pomiędzy zbiegającymi się przestępstwami zachodził ścisły związek czasowy. Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że pomiędzy przypisanymi skazanemu przestępstwami i ciągami przestępstw generalnie nie istnieje bliska więź czasowa. Słuszną jest ocena tegoż organu, że wprawdzie więzi takiej można się dopatrywać pomiędzy przestępstwami i ciągami przestępstw objętymi wyrokiem IV K 58/15, jednakże już przestępstwa przypisane wyrokami X K 354/12 oraz X K 326/13 popełniono w latach wcześniejszych, przy czym pomiędzy czynami, których dotyczyły sprawy X K 354/12 oraz X K 326/13 wystąpił odstęp niemal półtoraroczny. W efekcie zatem nie sposób było uznać, że ścisła więź czasowa dotyczy wszystkich przestępstw, za które orzeczono kary jednostkowe objęte węzłem orzeczonej kary łącznej.

Niezależnie od prawidłowości powyższej argumentacji, Sąd Okręgowy trafnie wskazał na okoliczność, że zastosowaniu absorpcji sprzeciwia się wielość popełnionych przez skazanego przestępstw, jak również ich niejednorodność, wynikająca z godzenia w różne dobra chronione prawem.

Obrońca nie ma racji wywodząc, że zasadę absorpcji należało zastosować przy uwzględnieniu postawy skazanego i opinii o nim. Sąd orzekający słusznie uznał, że skoro tryb życia skazanego, dopuszczającego się popełnienia różnych przestępstw mimo uprzednich skazań oraz w trakcie trwania okresów próby wskazuje na pogłębianie się u niego postawy rażącego nieposzanowania porządku prawnego, to należało orzec karę łączną w rozmiarze zbliżonym do kumulacji. Sąd Okręgowy - na co jednoznacznie wskazuje treść uzasadnienia wyroku – brał pod uwagę na korzyść skazanego to, że jego zachowanie się i postawa w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności są prawidłowe i na dobrym poziomie, a prognoza penitencjarna odnośnie jego osoby kształtuje się umiarkowanie pozytywnie, ale też - w pełni słusznie - nie stracił z pola widzenia faktu, że poprawa zachowania się skazanego nastąpiła dopiero w związku z jego pobytem w zakładzie karnym. Wcześniej, pomimo uprzedniego skazywania i stosowania środków probacyjnych, skazany powrócił na drogę przestępstwa. Zatem biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie kara łączna ma osiągnąć wobec skazanego, nie można było orzec jej - czego oczekuje obrońca - w najniższym dopuszczalnym ustawowo wymiarze, a to wobec faktu, że skazany jest sprawcą niepoprawnym, wymagającym odpowiednich, również pod względem długotrwałości, oddziaływań resocjalizacyjnych w warunkach jednostki penitencjarnej. Nie bez znaczenia jest również uwzględnienie przy wymiarze kary łącznej potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Potrzeby te czynią koniecznym orzeczenie kary łącznej na zasadzie asperacji ze względu na wielość pozostających w zbiegu przestępstw.

Nie sposób zgodzić się z obrońcą, że zastosowanie absorpcji pozostałoby w zgodzie z zasadą trafnej reakcji karnej. Na aprobatę zasługuje pogląd Sądu Okręgowego, że skoro uprzednie dwukrotne zastosowanie względem skazanego środka związanego z poddaniem próbie w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, wzmocnionego dozorem kuratora, nie przyczyniło się do wywołania u niego postawy ukierunkowanej na poszanowanie obowiązującego porządku prawnego, to należało uznać, że wcześniej orzekane względem skazanego kary nie osiągnęły spodziewanego i zakładanego celu w zakresie prewencji indywidualnej, a w szczególności nie zapobiegły jego powrotowi do przestępstwa, w tym zaś popełnieniu w 2014 roku kolejnych, coraz to poważniejszych występków oraz zbrodni.

Podzielając przytoczony pogląd, Sąd odwoławczy stoi na stanowisku, że powyższa okoliczność jednoznacznie świadczy o ewidentnie trafnym charakterze represji karnej, jaką stanowi orzeczona w niniejszej sprawie kara łączna pozbawienia wolności. W sytuacji bowiem, gdy skazany przed osadzeniem w zakładzie karnym przez kilka lat lekceważył obowiązujący porządek prawny, za celowe i sprawiedliwe, a przez to trafne, uznać należy poddanie go odpowiednio długiemu procesowi resocjalizacji w warunkach izolacji więziennej.

O zasądzeniu na rzecz obrońcy z urzędu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu skazanemu orzeczono na podstawie § 4 ust. 1 i 3 i § 17 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2015. poz. 1801).

O zwolnieniu skazanego od wydatków postepowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., orzekając zgodnie z art. 626 § 1 k.p.k. o obciążeniu nimi Skarbu Państwa. Sąd Apelacyjny uznał, że poniesienie tego obciążenia przez skazanego, będącego osobą pozbawioną wolności oraz nie posiadającą znaczącego majątku ani dochodów, byłoby dla niego zbyt uciążliwe.