Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2016r.

Sąd Okręgowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Renata Żywicka

Sędziowie: SO Bożena Czarnota

SO Tomasz Koronowski (spr.)

Protokolant : st. sekr. sądowy Łukasz Szramke

po rozpoznaniu w dniu 28 października 2016r. w Elblągu

na rozprawie sprawy z powództwa W. T.

przeciwko Miejskiemu Centrum (...) w (...)

o odszkodowanie

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostródzie

z dnia 28 kwietnia 2016r ., sygn. akt IVP 127/14

I. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w części dotyczącej odsetek ustawowych w ten sposób, że odsetki te zasądza od dnia 15 lipca 2014r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części,

II. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za I instancję,

III. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt IV Pa 37/16

UZASADNIENIE

Powódka W. T. złożyła pozew przeciwko Miejskiemu Centrum (...) w (...) o uznanie za bezskuteczne odwołania jej ze stanowiska dyrektora oraz o zasądzenie odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres trzech miesięcy tj. kwoty 16.125 zł oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W piśmie procesowym z dnia 5 lutego 2015r. rozszerzyła żądanie o zasądzenie odsetek od dnia złożenia pozwu. W uzasadnieniu pozwu wskazała, że w nocy z 27 na 28 czerwca 2014r., podczas prowadzenia imprezy pod nazwą Dni (...), skutecznie zrezygnowała z pracy, wysyłając wiadomość tekstową SMS do Burmistrza (...). Następnie, z powodu choroby w okresie od 28 czerwca 2014r. do 2 lipca 2014r. przebywała na zwolnieniu lekarskim. Zarządzeniem Nr (...) z dnia 28 czerwca 2014r. Burmistrz (...) odwołał ją z zajmowanego stanowiska dyrektora z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, polegającego na braku sprawowania nadzoru nad kierowaną jednostką w dniach 28 i 29 czerwca 2014r. Powódka argumentowała, że odwołanie jest niezgodne z prawem, ponieważ nie zaniedbała podstawowych obowiązków pracowniczych, albowiem nie można przyjąć, że zachorowała z winy umyślnej, jak również nie dopuściła się rażącego niedbalstwa, gdyż na miejscu odbywających się uroczystości pozostał zespół współpracujących z nią pracowników.

Pozwane Miejskie Centrum (...) w (...) wniosło o oddalenie powództwa oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany argumentował, że przyczyny odwołania powódki ze stanowiska są rzeczywiste. Jednocześnie wskazał, że rezygnacja powódki ze stanowiska w nocy z 27 na 28 czerwca 2014r. z jednoczesnym zaprzestaniem świadczenia pracy nie mogła być rozumiana inaczej, niż jako wniosek o odwołanie z jednoczesnym ustaniem stosunku pracy z powołania. Oświadczenie woli powódki powoduje w ocenie pozwanego rozwiązanie umowy o pracę na mocy przepisów o rozwiązaniu przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia pod warunkiem złożenia stosownego oświadczenia przez pracodawcę. Nie pozbawiało to przy tym pracodawcy prawa do odwołania powódki ze skutkiem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2016r. sygn. akt IV P 127/14 Sąd Rejonowy w Ostródzie zasądził od pozwanego na rzecz powódki dochodzoną kwotę z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2014r. do dnia zapłaty (pkt I), zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II) i wyrokowi w punkcie I nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 5.375 zł.

Sąd I instancji oparł się na następujących ustaleniach:

Powódka W. T. zarządzeniem nr (...) Burmistrza (...) z dnia 23 sierpnia 2012r. w sprawie powołania Dyrektora Miejskiego Centrum (...) w (...) została powołana na stanowisko Dyrektora Miejskiego
Centrum (...) na czas określony od dnia 23 sierpnia 2012r. do dnia 31 sierpnia 2012r. (powinno być: do dnia 31 sierpnia 2015r. – dopisek autora uzasadnienia SO).

W dniu 23 sierpnia 2012r. strony zawarły umowę, której przedmiotem były warunki organizacyjno-finansowe oraz program działania Miejskiego Centrum (...) (§ 1.1). Zgodnie z § 2. Organizator powierza, a Dyrektor zobowiązuje się do kierowania za wynagrodzenie Instytucją, w tym do strategicznego i bieżącego zarządzania oraz opracowania, wdrożenia i przeprowadzenia programu zmian, usprawnień, rozwoju i funkcjonowania Instytucji, obniżenia relatywnych kosztów funkcjonowania oraz zapewnienia osiągania możliwie najwyższego poziomu działania Instytucji. Obowiązkiem Dyrektora było zarządzanie i reprezentowanie Instytucji na zewnątrz, prowadząc sprawy Instytucji samodzielnie i będąc umocowanym do składania samodzielnie wszelkich oświadczeń woli oraz wiedzy w imieniu Instytucji, w przypadkach i na zasadach i w trybie określonym w obowiązujących przepisach prawa, w Statucie Instytucji lub w niniejszej umowie, o ile odrębne przepisy i postanowienia Statutu Instytucji oraz niniejszej umowy nie stanowią inaczej. Umowa została zawarta na czas określony 3 lat, to jest do dnia 31 sierpnia 2015 roku. Załącznikiem do w/w umowy był Plan działania Miejskiego Centrum (...).

Wynagrodzenie powódki brutto obliczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosiło 5.719 zł.

Miejskie Centrum (...) w (...) działa na podstawie statutu stanowiącego załącznik do uchwały nr XXV/138/08 z dnia 11 czerwca 2008r. w sprawie zmiany nazwy oraz uchwalenia statutu instytucji kultury. Do podstawowych zadań statutowych Miejskiego Centrum (...) należy w szczególności w zakresie działalności kulturalnej: rozpoznawanie, rozbudzanie i zaspokajanie potrzeb oraz zainteresowań kulturalnych, tworzenie warunków dla rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego oraz zainteresowania kulturą i sztuką, tworzenie warunków dla rozwoju folkloru, a także rękodzieła ludowego i artystycznego, organizacja wszelkiego rodzaju imprez plenerowych, edukacja kulturalna i wychowanie przez sztukę, prowadzenie kina pod nazwą K. Harmonia, prowadzenie muzeum Ziemi L., współpraca w zakresie opieki nad obiektami i miejscami pamięci narodowej, współdziałanie z instytucjami, organizacjami, stowarzyszeniami i fundacjami w zakresie działań kulturalnych, udział w imprezach upowszechniających miasto i region w Polsce i świecie.

W dniach 27-29 czerwca 2014r. w (...) zorganizowano imprezę artystyczno-kulturalną pod nazwą Dni (...). Powódka razem z pracownikami przygotowała organizację występów. W dniu 27 czerwca 2014r. powódka prowadziła imprezę do godziny 24.00. Towarzyszył jej partner – S. P.. W czasie trwania imprezy doszło do nieporozumień na tle występu zespołu (...) w kwestii zapłaty dodatkowych kosztów związanych z opóźnieniem występu zespołu. W nocy z 27 na 28 czerwca 2014r., około godziny 24.00 powódka wysłała wiadomość tekstową SMS do Burmistrza J. B., w którym poinformowała go, że rezygnuje ze stanowiska dyrektora Miejskiego Centrum (...). Burmistrz odesłał powódce SMS zwrotny, w którym poinformował, że będzie w Urzędzie Miasta i zaprosił powódkę na rozmowę. W nocy z 27 na 28 czerwca 2014r. powódka poinformowała również S. A. (1) – główną księgową Miejskiego Centrum (...) o rezygnacji z pracy – za pośrednictwem wiadomości SMS. Następnie powódka poinformowała o swojej decyzji Przewodniczącego Rady Miejskiej – M. D. oraz instruktora do spraw organizacji imprez – K. H. i opuściła imprezę razem ze swoim partnerem S. P.. Przed opuszczeniem imprezy powódka straciła przytomność. Burmistrz J. B. następnego dnia zlecił M. K. oraz P. K. współpracę z osobami związanymi z organizacją imprezy. Impreza artystyczno-kulturalną pod nazwą Dni Miasta (...) ostatecznie odbyła się.

Od 5 września 2012r. powódka leczyła się w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w (...). W dniu 5 września 2012r. stwierdzono u powódki alergiczne kontaktowe zapalenie skóry i zalecono leczenie farmakologiczne. W związku z tą chorobą powódka leczyła się do 27 listopada 2012r. Następnie w dniu 2 września 2013r. powódka zgłosiła się do lekarza rodzinnego z bólami głowy, oczu i obfitymi miesiączkami. W dniu 6 września 2013r. rozpoznano u powódki niedokrwistość z niedoboru żelaza spowodowaną przewlekłą utratą krwi. Na niedokrwistość powódka leczyła się do 21 października 2013r. W dniu 30 czerwca 2014r. powódka zgłosiła się do lekarza rodzinnego z powodu osłabienia, senności, zawrotów głowy, braku apetytu. Zalecono powódce oszczędzający tryb życia oraz leczenie preparatami żelaza. Wystawiono zwolnienie lekarskie od 28 czerwca 2014r. do 2 lipca 2014r. Następnie powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim od 3 lipca 2013r. do 6 sierpnia 2013r. (powinno być: od 3 lipca 2014r. do 6 sierpnia 2014r. – dopisek autora uzasadnienia SO)

Zarządzeniem Nr (...) Burmistrza (...) z dnia 28 czerwca 2014r. w sprawie odwołania dyrektora Miejskiego Centrum (...) w (...) odwołano powódkę ze skutkiem natychmiastowym ze stanowiska dyrektora Miejskiego Centrum (...) w (...) z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, polegającego na braku sprawowania nadzoru nad kierowaną jednostką w dniach 28 czerwca 2014r. i 29 czerwca 2014r.

W rozważaniach Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powyższy stan faktyczny ustalił w oparciu o zgromadzone w sprawie dokumenty oraz zeznania świadków J. B., G. B., M. D., M. K., L. K., P. K., K. H., S. A. (2), R. H., N. R. i S. P., które nie wzbudziły wątpliwości Sądu w zakresie swej wiarygodności, w pełni korespondują ze sobą i składają się na ustalony w sprawie stan faktyczny. Nie były one kwestionowane przez strony postępowania, a nadto nie zachodziły również żadne wątpliwości co do ich formy bądź treści.

Odnosząc się do żądania powódki i jednocześnie argumentacji pozwanego, Sąd I instancji wskazał, że tryb i zasady powołania i odwołania dyrektora instytucji kultury reguluje przepis art. 15 ustawy z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. z 2012 poz. 406 ze zmianami; dalej : ustawa o działalności kulturalnej) który stanowi, że dyrektora instytucji kultury powołuje organizator na czas określony, z zastrzeżeniem ust. 3, po zasięgnięciu opinii związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję. Odwołanie dyrektora następuje w tym samym trybie.

W pierwszej kolejności w ocenie Sądu Rejonowego odwołanie powódki ze stanowiska Dyrektora Miejskiego Centrum (...) w (...) nastąpiło z naruszeniem przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o działalności kulturalnej. Z treści tego przepisu wynika, że odwołanie dyrektora instytucji kultury, podobnie, jak i jego powołanie, wymaga spełnienia przez organizatora obowiązku zasięgnięcia opinii związków zawodowych działającej w tej instytucji oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj prowadzonej działalności. W przedmiotowej sprawie ze Statutu Miejskiego Centrum (...) w (...) wynika, że do jego podstawowych zadań należy m.in. współdziałanie z instytucjami, organizacjami, stowarzyszeniami i fundacjami w zakresie działań kulturalnych. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 października 2014r. w sprawie I PK 43/14 (OSNAPiUS nr 3, poz. 30, str. 289) opinię zarówno w sprawie powołania, jak i odwołania dyrektora instytucji kultury, mogły wyrazić stowarzyszenia zawodowe i twórcze, funkcjonujące na terenie działania tej instytucji kultury, które z racji przedmiotu i celu swojej działalności współpracują, czy też powinny współpracować z daną instytucją kultury. (...) Obowiązkiem burmistrza jest dokładne ustalenie, jakie związki zawodowe oraz stowarzyszenia zawodowe i twórcze działają na terenie miasta. W dalszej kolejności powinien on zasięgnąć ich opinii co do osoby odwoływanego dyrektora instytucji kultury. Pominięcie wskazanych działań konsultacyjnych stanowi istotne naruszenie prawa. Bez znaczenia jest przy tym fakt, czy dyrektor instytucji kultury jest członkiem stowarzyszenia. W przedmiotowej sprawie pozwany nie ustalił, jakie stowarzyszenia zawodowe i twórcze działają na terenie (...) i zaniechał zasięgnięcia ich opinii w kwestii odwołania powódki ze stanowiska dyrektora.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy wskazał, że przepis art. 15 ust. 6 ustawy o działalności kulturalnej stanowi, że dyrektor instytucji kultury powołany na czas określony może być odwołany przed upływem tego okresu: 1) na własną prośbę; 2) z powodu choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków; 3) z powodu naruszenia przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem; 4) w przypadku odstąpienia od realizacji umowy, o której mowa w ust. 5; 5) w przypadku przekazania państwowej instytucji kultury w trybie art. 21a ust. 2-6. Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 7 powołanej ustawy w sprawach dotyczących powoływania i odwoływania dyrektora instytucji kultury w zakresie nieuregulowanym w ustawie mają zastosowanie przepisy art. 68-72 Kodeksu pracy. Przepisy Kodeksu pracy przewidują dwa rodzaje odwołań, a ściślej: skutków prawnych, jakie ze sobą niosą. Paragraf drugi art. 70 kp stanowi, że odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę. Ten rodzaj odwołania skutkuje zatem pozbawieniem stanowiska w czasie wskazanym w akcie odwołania. Stosunek pracy tego pracownika rozwiązuje się natomiast z upływem wspomnianego okresu równego okresowi wypowiedzenia. Druga z instytucji zawartych w art. 70§3 kp to odwołanie równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ogólna regulacja kodeksowa wskazuje tu, że odwołanie równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia następuje z przyczyn, o których mowa w art. 52 i 53 kp. W przedmiotowej sprawie pozwany odwołał powódkę ze stanowiska dyrektora, powołując się na naruszenie przez nią podstawowych obowiązków pracowniczych, które polegać miało na braku sprawowania nadzoru nad kierowaną jednostką w dniach 28 czerwca 2014r. i 29 czerwca 2014r. Zgodnie z art. 52§1 kp pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie: 1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, 2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, 3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Przepis art. 52 kp nie podaje katalogu podstawowych obowiązków pracowniczych. Podstawowe obowiązki pracownika określone zostały w art. 100§2 kp i należy do nich między innymi przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy, przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku, przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dbanie o dobro zakładu pracy, chronienie jego mienia oraz zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Na uwadze należy mieć, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika jest środkiem wyjątkowym i stąd przepisy (art. 52 kp), które je przewidują nie powinny być interpretowane w sposób ekstensywny, prowadzący do poszerzenia możliwości rozwiązania umowy o pracę w tym trybie przez pracodawcę.

Oświadczenie o rozwiązaniu umowy powinno być złożone na piśmie, a pracodawca musi wskazać przyczynę wypowiedzenia (art. 30§3 i 4 kp). Przyczyna rozwiązania stosunku pracy musi być konkretna, dostatecznie sprecyzowana i rzeczywista (por. wyrok SN z dnia 13 maja 1998r. I PKN 105/98, OSNAP 1999/10/335, wyrok SN z dnia 1 października 1997r. I PKN 315/97, OSNAP 1998/14/427, wyrok SN z dnia 4 grudnia 1997r. I PKN 419/97 OSNAP 1998/20/598), a sąd bada zasadność rozwiązania stosunku pracy w kontekście przyczyny sformułowanej przez pracodawcę w oświadczeniu. Pracodawca nie może w toku procesu powoływać się na dodatkowe okoliczności niewskazane w oświadczeniu (wyrok SN z dnia 15 października 1999r. I PKN 319/99 OSNAPiUS 2001, nr 5, poz. 152, wyrok SN dnia 10 listopada 1998r. I PKN 434/98, OSNAPiUS 1999, nr 21, poz. 688). Konstrukcja taka ma na celu ochronę pracownika przed arbitralnym zachowaniem się pracodawcy oraz umożliwienie pracownikowi ocenę słuszności wypowiedzenia / rozwiązania umowy i w tym kontekście rozważenie celowości kwestionowania wypowiedzenia / rozwiązania stosunku pracy w postępowaniu sądowym. W razie wystąpienia przez pracownika z roszczeniem o zasądzenie odszkodowania bądź przywrócenie do pracy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, to na pracodawcy spoczywa ciężar wykazania zasadności wypowiedzenia.

Następnie Sąd I instancji wyjaśnił pojęcie ciężkiego naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Zgodnie z poglądem zarówno doktryny jak i orzecznictwa (por. między innymi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1997r., I PKN 274/97. OSNAPiUS 1998 Nr 13, poz. 396; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 1998r. I PKN 570/97. OSNAPiUS 1999 Nr 5. poz. 163; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 1999r. I PKN 188/99. OSNAPiUS 2000 Nr 22, poz. 818; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2001r. I PKN 634/00. OSNAPiUS 2003 Nr 16. poz. 381; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2005r., I PK 142/04, OSNP 2005 Nr 16, poz. 242). w pojęciu tym mieszczą się trzy elementy, a mianowicie: 1) bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego); 2) naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy; 3) zawinienie obejmujące zarówno winę umyślną, jak i rażące niedbalstwo, które jest postacią winy nieumyślnej, której nasilenie wyraża się w całkowitym ignorowaniu następstw działania, jeżeli rodzaj wykonywanych obowiązków lub zajmowane stanowisko nakazują szczególną przezorność i ostrożność w działaniu (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 września 2001r. I PKN 634/00. OSNAPiUS 2003 Nr 16. poz. 381). Sąd Rejonowy odwołał się też do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2009r. (II PK 273/08. LEX nr 1157553), gdzie analizując wcześniejsze orzecznictwo wyjaśniono, że dane naruszenie obowiązku (obowiązków) należy oceniać indywidualnie, z uwzględnieniem zasady, że tzw. dyscyplinarne rozwiązanie umowy o pracę w omawianym trybie jest szczególnym (nadzwyczajnym) sposobem rozwiązania stosunku pracy i z tego względu powinno być stosowane przez pracodawcę wyjątkowo i z ostrożnością. W szczególności ocena ta musi więc uwzględniać zakres winy pracownika polegającej na jego zlej woli wyrażającej się w umyślności lub rażącym niedbalstwie. Przesłankę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52§1 pkt 1 kpc stanowić może zatem tylko takie zachowanie pracownika, któremu można przypisać znaczny stopień winy (nasilenia zlej woli) w naruszeniu obowiązku pracowniczego o podstawowym charakterze. Przy ocenie winy uwzględniać trzeba okoliczności, w jakich dochodzi do naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Inaczej rzecz ujmując, warunkiem zastosowania powołanego przepisu jest stosunek psychiczny pracownika do skutków swojego postępowania, określony wolą i możliwością przewidywania, czyli świadomością w zakresie naruszenia obowiązku (obowiązków) o podstawowym charakterze oraz negatywnych skutków jakie zachowanie to może spowodować dla pracodawcy, zwłaszcza gdy dotyczy to osoby lub członka organu zarządzającego jednostką organizacyjną będącą pracodawcą (por. także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1976r., I PRN 62/76, OSNCP 1977 Nr 4. poz. 81; z dnia 2 czerwca 1997r., I PKN 193/97, OSNAPiUS 1998 Nr 9, poz. 269; z dnia 25 maja 1999r., I PKN 655/99. OSNAPiUS 2001 Nr 22. poz. 658: z dnia 21 lipca 1999r., I PKN 169/99. OSNAPiUS 2000 Nr 20. poz. 746: z dnia 26 stycznia 2000r., I PKN 482/99, OSNAPiUS 2001 Nr 11. poz. 378; z dnia 16 listopada 2006r. II PK 76/06. OSNP 2007 nr 21-22. poz. 312). Zachowanie pracownika polegające na naruszeniu podstawowych obowiązków pracowniczych podlega więc ocenie w aspekcie podmiotowych (rodzaj i stopień zawinienia) oraz przedmiotowych (bezprawność działania i narażenie pracodawcy na szkodę) przesłanek zastosowania art. 52§1 pkt 1 kp. Brak jednej z nich stanowi o bezzasadności rozwiązania umowy o pracę na podstawie wymienionego przepisu (tak również w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2000r. I PKN 473/99, OSNAPiUS 2001 Nr 10, poz. 348 i z dnia 11 lutego 2008r., II PK 165/07. Lex nr 448851).

Przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę powinna być konkretna, rzeczywista, a nadto dostatecznie sprecyzowana. Ma to znaczenie w ewentualnym sporze, albowiem w postępowaniu sądowym może toczyć on toczyć się w granicach zarzutu sformułowanego w piśmie rozwiązującym, a pracodawca pozbawiony jest możliwości powoływania się w toku postępowania na inne przyczyny, które mogłyby uzasadniać tryb art. 52 kp.

Według Sądu I instancji w przedmiotowej sprawie nie było sporne, że powódka w nocy z 27 na 28 czerwca 2014r. poinformowała Burmistrza Miasta (...), że rezygnuje ze stanowiska dyrektora. W związku z powyższym zarządzenie pozwanego nr (...) z dnia 28 czerwca 2014r. o odwołaniu powódki w trybie art. 52§1 pkt 1 kp, tj. z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, polegającego na braku sprawowania nadzoru nad kierowaną jednostką w dniach 28 czerwca 2014r. i 29 czerwca 2014r., uznać należy za sprzeczne z prawem. Sąd Rejonowy podzielił w całej rozciągłości stanowisko strony powodowej, iż powódka w dniach 28 i 29 czerwca 2014r. nie miała możliwości dopuszczenia się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych. Przebywała w tym czasie na zwolnieniu lekarskim, a więc jej nieobecność była nieobecnością usprawiedliwioną. Wskazać przy tym należy, iż przy ocenie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych należy brać pod uwagę zarówno stopień natężenia złej woli pracownika, jak i rozmiar szkody, jaką może pociągać za sobą naruszanie obowiązków pracowniczych. Rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 kp jako nadzwyczajny
sposób rozwiązania stosunku pracy powinno być stosowane przez pracodawcę wyjątkowo i z ostrożnością.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w wyroku z dnia 20 października 1998r., I PKN 397/98, niezdolność do pracy spowodowana chorobą stwierdzoną zaświadczeniem lekarskim zawsze (z mocy prawa) usprawiedliwia nieobecność w pracy. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd I instancji zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 16.125 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2014 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem odwołanie powódki ze stanowiska dyrektora Miejskiego Centrum (...) w (...). Rozstrzygnięcie o kosztach procesu uzasadniono zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, stosownie art. 98§1 i §3 kpc i art. 99 kpc w zw. z §11 ust. 1. pkt 2 w zw. z §6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Biorąc pod uwagę, iż żądanie powódki zostało uwzględnione, Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na jej rzecz kwotę 1.800 zł wynagrodzenia pełnomocnika. Ponadto stosownie do art. 477 ²§1 kpc wyrokowi w punkcie I nadano rygor natychmiastowej wykonalności do wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, czyli kwoty 5.375 zł.

Apelację od opisanego wyroku złożył pozwany, zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucono:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności co do ustalenia, że pozwany nie ustalił, jakie stowarzyszenia zawodowe i twórcze działają na terenie (...) i zaniechał zasięgnięcia ich opinii w kwestii odwołania powódki ze stanowiska dyrektora, nadto, że powódka w dniach 28 i 29 czerwca 2014r. nie miała możliwości dopuszczenia się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, przebywała bowiem w tym czasie na zwolnieniu lekarskim, a więc jej nieobecność była nieobecnością usprawiedliwioną,

2. niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, w szczególności dotyczących przyjętej przez Sąd tezy, że u pozwanego działała zakładowa organizacja związkowa reprezentująca powódkę z tytułu jej przynależności do związku zawodowego bądź z tytułu podjęcia się obrony jej praw, nadto, że w instytucji kultury, w której zatrudniona była powódka, działały stowarzyszenia, także na terenie działania organizatora, których działalność była związana z rodzajem działalności instytucji, w tym zarówno stowarzyszenia zrzeszające twórców, jak też prowadzące i inspirujące działalność twórczą,

3. naruszenie prawa procesowego, w szczególności art. 233§1 kpc, poprzez wyciągnięcie dowolnych wniosków z dokonanych ustaleń, mających wpływ na treść rozstrzygnięcia, w tym błędne przyjęcie, że w Miejskim Centrum (...) w (...) działały związki zawodowe, stowarzyszenia, a na terenie organizatora funkcjonowały stowarzyszenia, których działalność była związana z rodzajem działalności pozwanego, w tym zarówno stowarzyszenia zrzeszające twórców, jak też prowadzące i inspirujące działalność twórczą, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o działalności kulturalnej.

W oparciu o te zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie żądania powódki oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów postępowania za pierwszą instancję.

W uzasadnieniu apelacji wywodzono, że zaskarżony wyrok nie jest zasadny. Art. 15
ust. 1 ustawy o działalności kulturalnej stanowi, że dyrektora instytucji kultury powołuje
organizator na czas określony lub nieokreślony, po zasięgnięciu opinii właściwych związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych. Odwołanie następuje w tym samym trybie. Na uwadze przy tym należy mieć, że przepis ten wymaga zasięgnięcia opinii „właściwych związków zawodowych działających w danej instytucji kulturalnej” oraz „stowarzyszeń zawodowych i twórczych”. W pojęciu „stowarzyszeń zawodowych i twórczych”, o których mowa w tym przepisie, mieszczą się stowarzyszenia, które działają w instytucji kulturalnej, w której zatrudniony jest dany dyrektor, także inne stowarzyszenia, do których on należy, oraz wszelkie stowarzyszenia, które funkcjonują na terenie działania organizatora, a ich działalność jest związana z rodzajem działalności instytucji, i zarówno stowarzyszenia zrzeszające twórców, jak też prowadzące i inspirujące działalność twórczą. Przepis ten wymaga od organizatora zasięgnięcia uprzedniej opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych nie tylko działających w danej instytucji kultury, ale także innych, do których należy dyrektor danej instytucji. Obowiązkiem organizatora jest dokładne ustalenie, jakie związki zawodowe oraz stowarzyszenia zawodowe i twórcze działają na terenie miasta. W dalszej kolejności powinien on zasięgnąć ich opinii w zakresie osoby odwoływanego dyrektora instytucji kultury. Podstawowe znaczenie dla zakreślenia kręgu stowarzyszeń uprawnionych do konsultowania zamiaru odwołania dyrektora instytucji kultury ma to, aby były to stowarzyszenia zawodowe lub twórcze właściwe ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez daną instytucję kultury, niezależnie od tego, czy dyrektor do nich należy.

Pracodawca, któremu wiadomo, że działająca u niego zakładowa organizacja związkowa nie reprezentuje dyrektora z tytułu jego przynależności do związku zawodowego bądź z tytułu podjęcia się obrony jego praw, bądź, że nie działa żadna organizacja związkowa, nadto, że w instytucji kultury, w której zatrudniony był jej dyrektor nie działają żadne stowarzyszenia, także że na terenie działania organizatora nie funkcjonują żadne stowarzyszenia, których działalność jest związana z rodzajem działalności instytucji, w tym zarówno stowarzyszenia zrzeszające twórców, jak też prowadzące i inspirujące działalność twórczą, nie narusza przepisów nakładających na niego obowiązek zasięgnięcia opinii właściwych związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych, gdy składa temu dyrektorowi oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę, nie zażądawszy wcześniej informacji w tym zakresie. Brak instytucji, których opinii mógłby zasięgnąć organizator przed powołaniem dyrektora instytucji kultury, bądź przed jego odwołaniem, powoduje bezprzedmiotowość działań w tym zakresie. W Miejskim Centrum (...) w (...) nie działają związki zawodowe oraz ani powódka, ani (...) nie należą do stowarzyszeń, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o działalności kulturalnej. Nadto na terenie działania organizatora nie funkcjonują żadne stowarzyszenia, których działalność jest związana z rodzajem działalności instytucji, w tym zarówno stowarzyszenia zrzeszające twórców, jak też prowadzące i inspirujące działalność twórczą. Odwołanie dyrektora nastąpiło w tym samym trybie co jego powołanie tzn. bez opinii związków zawodowych, które zarówno w chwili powołania jak i odwołania w tej instytucji kultury nie działały oraz bez opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych, o przynależności do których nawet odwołana w chwili powołania ani później nie poinformowała oraz stowarzyszeń, których działalność byłaby związana z rodzajem działalności instytucji, w tym zarówno stowarzyszeń zrzeszające twórców, jak też prowadzących i inspirujących działalność twórczą. Nietrafne jest twierdzenie, jakoby pozwany zaniechał wymaganej prawem konsultacji odwołania z podmiotami wymienionymi w art. 15 ust. 1 ustawy o działalności kulturalnej. Podmiotami tymi są bowiem związki zawodowe działające w tej instytucji kultury oraz stowarzyszenia zawodowe i twórcze właściwe
ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję. Żadne związki zawodowe nie działają w Miejskim Centrum (...) w (...). Nie działają również żadne stowarzyszenia twórcze ani stowarzyszenia zawodowe, których przedmiot działania odpowiadałby działalności tej instytucji kultury. Sąd Rejonowy w Ostródzie poczynił ustalenia odmienne, jednak uczynił to bez jakiegokolwiek postępowania dowodowego. W aktach sprawy brak jest jakichkolwiek dowodów potwierdzających, że w Miejskim Centrum (...) w (...) działają związki zawodowe oraz że powódka i pozwane Miejskie Centrum (...) należą do stowarzyszeń, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Powyższe uchybienia doprowadziły do błędnego rozstrzygnięcia sprawy i uznania, że organizator zaniechał zasięgnięcia wymaganych opinii w kwestii odwołania powódki ze stanowiska dyrektora.

Pozwany, na podstawie oświadczenia powódki, jednoznacznie mógł stwierdzić i stwierdził, że powódka porzuciła pracę, a nie, że nie stawiła się do pracy z powodu choroby. Powódka zaprzestała wykonywać ciążące na niej obowiązki dyrektora Miejskiego Centrum (...) w (...) oraz obowiązki organizatora Dni (...) na skutek rezygnacji, a nie choroby, co wynika wprost z jej oświadczenia skierowanego wprost do Burmistrza (...), podległych jej pracowników i Przewodniczącego Rady Miejskiej (...). Opuszczając miejsce pracy w żadnym momencie nie powołała się na to, że to zły stan jej zdrowia uniemożliwia jej kontynuowanie pracy. Wykonywanie pracy w sposób sumienny należy do podstawowych obowiązków pracownika. Warunkiem rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52§1 pkt 1 kp jest zarówno bezprawność działania lub zaniechania pracownika, rozumiana jako zachowanie naruszające jego obowiązki objęte treścią stosunku pracy, jak i stosunek psychiczny sprawcy do skutków swojego postępowania określony wolą i możliwością przewidywania (świadomością). Nieobecność pracownika w pracy, który zaprzestaje świadczyć pracę, samodzielnie „rezygnując” z pracy, na którą to rezygnację pracodawca nie wyraził zgody, jest nieobecnością nieusprawiedliwioną, która może być podstawą do zwolnienia dyscyplinarnego pracownika. Porzucenie pracy nie stanowi przesłanki wygaśnięcia stosunku pracy. Obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości ustania stosunku pracy w drodze porzucenia pracy, co sprawia, że zaistniała sytuacja jest dość kłopotliwa dla pracodawcy. W orzecznictwie przyjmuje się, że nieusprawiedliwiona nieobecność pracownika w pracy może być kwalifikowana jako ciężkie naruszenie przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych, uzasadniająca rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2005r., III PK 2/05, OSNP 2005. nr 23, poz. 372 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2003r., I PKN 551/99, OSNAPiUS 2001, nr 16, poz. 510). Jeśli zatem pracodawca ma pewność, że nieobecność pracownika w pracy nie wynika z przyczyn przez pracownika niezawinionych, może dokonać tzw. dyscyplinarnego zwolnienia pracownika, w szczególności w sytuacji, gdy pracownik nie stawia się do pracy i zrywa wszelki kontakt z firmą. Zachowanie powódki, która naruszyła jeden z podstawowych obowiązków pracownika należy uznać za bezprawne / zawinione. W doktrynie przyjmuje się, że jeżeli sprawca przewiduje wystąpienie szkodliwego skutku i celowo do niego zmierza lub co najmniej się nań godzi, można mu przypisać winę umyślną. Jeżeli natomiast przewiduje możliwość nastąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć, lub też, gdy nie przewiduje możliwości jego wystąpienia, choć może i powinien go przewidzieć, jego postępowaniu można przypisać winę nieumyślną w postaci lekkomyślności - w pierwszej sytuacji i niedbalstwa - w drugim wypadku. Rażące niedbalstwo mieszczące się - obok winy umyślnej - w pojęciu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, jest wyższym od niedbalstwa stopniem winy nieumyślnej. Niedbalstwo określa się jako niedołożenie należytej staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju. Przez rażące niedbalstwo rozumie się natomiast niezachowanie minimalnych (elementarnych) zasad prawidłowego zachowania się w danej sytuacji. O przypisaniu pewnej osobie winy w tej postaci decyduje zatem zachowanie się przez nią w określonej sytuacji w sposób odbiegający od miernika staranności minimalnej. Oceniając z tego punktu widzenia zachowanie powódki w dniu 27, 28 i 29 czerwca 2014r., należy uznać, że jej działanie nosiło cechy co najmniej rażącego niedbalstwa. Zdaniem apelującego powódka zawiadomiła pracodawcę o swej rezygnacji z pracy, a dopiero później, uznając swoje działania za błędne, dążyła do ich naprawy poprzez usprawiedliwienie porzucenia pracy zwolnieniem lekarskim potwierdzającym jej niezdolność do pracy również w dniu, w którym świadczyła pracę. Podkreślenia przy tym wymaga, że orzecznictwo sądów przyjmuje, iż nawet jednorazowa nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy - w zależności od okoliczności konkretnego przypadku - może stanowić ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. W pojęciu „ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych" mieszczą się trzy elementy. Są to: bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego), naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy, a także zawinienie obejmujące zarówno winę umyślną, jak i rażące niedbalstwo. Rażący charakter przewinienia przejawia się zaś w wyjątkowo lekceważącym stosunku pracownika do jego obowiązków. Jak wskazał Sąd Najwyższy, rażące niedbalstwo jako element ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych jest postacią winy nieumyślnej, której nasilenie wyraża się w całkowitym ignorowaniu przez pracownika następstw jego działania, jeżeli rodzaj wykonywanych obowiązków lub zajmowane stanowisko nakazują szczególną przezorność i ostrożność w działaniu (wyrok z dnia 11 września 2001r., I PKN 634/00, OSNP 2003 nr 16, poz. 381). W postępowaniu powódki można dostrzec spełnienie każdej z przedstawionych powyżej przesłanek skutecznego postawienia pracownikowi zarzutu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.

Powódka przedstawiła rzeczywisty powód, który doprowadził do jej nieobecności w pracy (rezygnacja) i nie była to choroba. Wszelkie działania zmierzające do zdyskredytowania przez powódkę złożonego przez nią oświadczenia o rezygnacji z pracy i uniknięcia skutków porzucenia pracy nie zasługują na aprobatę. Powódka, uwzględniając zajmowane przez nią stanowisko, nie zachowała minimalnej staranności wymaganej od pracownika w takiej sytuacji, bowiem składając do pracodawcy oświadczenie o rezygnacji z pracy nie mogła działać w przekonaniu legalności swojego zachowania, czyli bez świadomości, iż dopuszcza się naruszenia swoich obowiązków pracowniczych.

Jeśli chodzi o aspekt temporalny okresu ochronnego wynikającego ze zwolnienia lekarskiego, jeżeli takowe orzeczenie zostało wydane po zakończeniu dnia roboczego i świadczeniu przez pracownika w tym dniu pracy, zgodnie z judykaturą, bieg okresu ochronnego rozpoczyna się następnego dnia. Bezsporne jest, że powódka przedłożyła zwolnienie lekarskie z orzeczeniem niezdolności do pracy za okres poprzedzający jego wydanie i obejmujący czas, w którym świadczyła pracę.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i o zasądzenie kosztów
postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm
przepisanych. W uzasadnieniu tego stanowiska wskazano, że zdaniem powódki zarzuty podniesione w apelacji są zupełnie bezpodstawne i nie zasługują na uwzględnienie. Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i słusznie uznał, że oświadczenie o rozwiązaniu z powódką stosunku pracy bez wypowiedzenia z uwagi na ciężkie naruszenie przez nią obowiązków pracowniczych było niezgodne z prawem, ponieważ nie wskazywało faktycznych i zasadnych przyczyn rozwiązania stosunku pracy. Sąd I instancji słusznie podzielił argumenty powódki wskazujące, że materiał dowodowy, w szczególności zwolnienie lekarskie obejmujące dni 28-29 czerwca 2014r., świadczą o tym. że nie mogła się ona w tych dniach dopuścić się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych. Tylko umyślne działania pracownika lub też jego rażące niedbalstwo w postaci lekceważenia następstw swojego działania można uznać za takie naruszenie (vide: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2005r., sygn. akt II PK 305/04). Podkreślono, że w treści dokumentu z dnia 28 czerwca 2014r., stanowiącego oświadczenie o rozwiązaniu z powódką stosunku pracy bez wypowiedzenia, wskazano, iż przyczyną wypowiedzenia jest brak nadzoru nad kierowaną jednostką w dniu 29 czerwca 2014r. Przyczyna ta jest pozorna, ponieważ pracodawca nie mógł obiektywnie stwierdzić tego faktu już dnia 28 czerwca 2014r. Również ten fakt czyni rozwiązanie stosunku pracy z powódką niezgodnym z prawem. Nie sposób zgodzić się również z argumentami apelującego w zakresie terminu wystawienia zwolnienia lekarskiego powódki i okresu w nim wskazanego. Zwolnienie lekarskie wystawione zostało zgodnie z prawem, ponieważ dokument ten może być wystawiony na okres niezdolności do pracy przypadający przed dniem, w którym przeprowadzono badania, ale okres ten nie może być dłuższy niż 3 dni poprzedzające dzień badania i jest to dopuszczalne jedynie wtedy, gdy wynik badania wskazuje, że w okresie tym ubezpieczony niewątpliwie był niezdolny do pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku tylko w zakresie rozstrzygnięcia dotyczącego odsetek i kosztów procesu, co do zasady bowiem wyrok Sądu I instancji odpowiada prawu, chociaż części zarzutów pozwanego nie sposób odmówić racji.

Sąd Rejonowy poczynił w niniejszej sprawie ustalenia faktyczne oparte na dowodach zaproponowanych przez strony procesu. Okazały się one wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Sąd Okręgowy aprobuje te ustalenia, poza zaznaczonymi w opisie zaskarżonego wyroku uwagami co do dat, gdzie doszło do oczywistych omyłek Sądu I instancji, jak również ze wskazanymi niżej niewielkimi uzupełnieniami i przyjmuje te ustalenia za własne bez potrzeby ich ponownego przytaczania. Po części z ustaleń tych Sąd I instancji wywiódł wprawdzie błędne wnioski, jednak nie miało to wpływu na ostateczną ocenę, że powództwo było w istocie usprawiedliwione.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutów dotyczących naruszenia prawa procesowego, jako że mają one wpływ na prawidłowe ustalenie stanu faktycznego sprawy, co jest warunkiem wstępnym prawidłowego zastosowania przepisów prawa materialnego. Zarzuty te są częściowo uzasadnione. Wprawdzie bowiem zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy było ustalenie, że Burmistrz (...) nie zasięgnął opinii, o których stanowi art. 15 ust. 1 ustawy o działalności kulturalnej, słusznie jednak pozwany wskazuje, że opinie takie nie musiały być w przedmiotowej sprawie zasięgane, z braku stosownych związków zawodowych i stowarzyszeń. Fakt niezasięgnięcia takich opinii nie był zresztą wskazywany przez powódkę jako zarzut skutkujący wadliwością zarządzenia Nr (...) Burmistrza (...) o jej odwołaniu z zajmowanego stanowiska, wobec czego nie był podlegającą badaniu okolicznością sporną w sprawie. Wystarczające byłoby ustalenie tej istotnej dla rozstrzygnięcia okoliczności w drodze wysłuchania informacyjnego, czego Sąd I instancji niesłusznie zaniechał. W konsekwencji prawidłowe jest zatem stanowisko pozwanego, notabene niekwestionowane w odpowiedzi na apelację, że okoliczność niezasięgnięcia omawianych opinii nie mogła skutkować sprzecznością z prawem zarządzenia Nr (...) Burmistrza (...).

Za niezasadny należny natomiast uznać drugi zarzut odnoszący się do ustalenia stanu faktycznego, dotyczący usprawiedliwienia nieobecności powódki w pracy w dniach 28 i 29 czerwca 2014r. Celowe będzie w tym miejscu przypomnienie, że zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o działalności kulturalnej dyrektor instytucji kultury powołany na czas określony może być odwołany przed upływem tego okresu: 1) na własną prośbę; 2) z powodu choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków; 3) z powodu naruszenia przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem; 4) w przypadku odstąpienia od realizacji umowy, o której mowa w ust. 5; 5) w przypadku przekazania państwowej instytucji kultury w trybie art. 21a ust. 2-6. Ponieważ Burmistrz (...) nie wydał zarządzenia przyjmującego rezygnację powódki ze stanowiska Dyrektora (...), a więc opartego na art. 15 ust. 6 pkt 1 ustawy o działalności kulturalnej, powódka, pomimo złożenia tejże rezygnacji, pozostawała w stosunku pracy, a więc co do zasady obowiązana była m.in. świadczyć pracę, zaś nierealizowanie tego obowiązku bez usprawiedliwienia mogło – jak słusznie w apelacji zaznaczył pozwany – uprawniać Burmistrza (...) do odwołania powódki z uwagi na ewentualne ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych. Skutkiem zarządzenia takiego odwołania byłoby rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, co jasno wynika z odesłania z art. 15 ust. 7 ustawy o działalności kulturalnej do art. 70§3 kp i związku z tym do art. 52 kp. Okazuje się zatem, że istotą sporu w rozpatrywanej sprawie była kwestia właśnie tego, czy nieświadczenie przez powódkę pracy w dniach wskazanych w zarządzeniu Nr (...) Burmistrza (...), tj. w dniach 28 i 29 czerwca 2014r., było usprawiedliwione, gdyż odpowiedź pozytywna skutkuje niemożnością stwierdzenia ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych przez powódkę.

Sąd Okręgowy akceptuje ocenę Sądu I instancji, że nieświadczenie pracy przez powódkę w dniach 28 i 29 czerwca 2014r. należy uznać za usprawiedliwione chorobą, czego konsekwencją musi być przyjęcie, że zarządzenie Nr (...) narusza przepisy o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia.

Czasowa niezdolność do pracy wskutek choroby niewątpliwie jest usprawiedliwioną przyczyną nieobecności w pracy (por. choćby art. 165 pkt 1 kp). Zasady orzekania o czasowej niezdolności do pracy i dokumentowania tej niezdolności wynikają z art. 53 i następnych ustawy z dnia z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2016r. poz. 372, ze zmianami) oraz z wydanego na podstawie tej ustawy rozporządzenia, w spornym okresie – rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 lipca 2005r. w sprawie orzekania o czasowej niezdolności do pracy (Dz.U. z 2005r. Nr 145 poz. 1219). Rozporządzenie to określało w §6 ust. 1 i 2 w zw. z §1 ust. 1, że lekarz, lekarz dentysta, felczer i starszy felczer są uprawnieni do orzekania o niezdolności do pracy za okres nie dłuższy niż 3 dni poprzedzające dzień, w którym przeprowadzono badanie, jeżeli jego wyniki wykazują, że ubezpieczony w tym okresie niewątpliwie
był niezdolny do pracy, a lekarz psychiatra za okres nawet dłuższy niż 3 dni. Powódka przedstawiła zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy, które wystawione zostało dnia 30 czerwca 2014r. za okres od dnia 28 czerwca do dnia 2 lipca 2014r. (k.36), a więc niesprzeczne z §6 ust. 1 przywołanego rozporządzenia z dnia 22 lipca 2005r. Pozwana kontestowanie tego zaświadczenia ograniczyła do twierdzenia, że powódka świadczyła pracę w dniu 28 czerwca 2014r., co przy tym miało być okolicznością jakoby bezsporną. Tymczasem w pozwie powódka wyraźnie zaznaczyła (k.5), że prowadziła uroczystość (Dni (...)) w dniu 27 czerwca 2014r. do godz. 24:00, po czym miejsce uroczystości opuściła z uwagi na omdlenia, bardzo silne bóle i zawroty głowy oraz ostry ból brzucha. Ustalenia, które co do godziny opuszczenia uroczystości przez powódkę zdołał poczynić Sąd Rejonowy, i których w tej części pozwany w apelacji w istocie nawet nie podważa, też sprowadzają się do stwierdzenia, że powódka opuściła miejsce imprezy w dniu 27 czerwca 2014r. około godz. 24:00. Skoro więc pozwany chciał powołać się na okoliczność, że powódka bez usprawiedliwienia zaprzestała świadczenia pracy w dniu 28 czerwca 2014r. po jej rozpoczęciu w tym samym dniu, a więc powołać okoliczność niezgodną z zaświadczeniem o czasowej niezdolności do pracy, obowiązany był udowodnić, że ten dokument urzędowy stwierdza nieprawdę, zgodnie z art. 252 kpc. Takiego jednoznacznego dowodu nie przedstawiono, a dlaczego okoliczność powoływana przez pozwanego miałaby ewentualnie wynikać z dowodów zebranych w sprawie – apelacja w żaden sposób nie próbuje wyjaśnić.

Mając na uwadze powyższe rozważania, słuszne było przyjęcie przez Sąd I instancji, że odwołanie powódki z powodu rażącego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych naruszało przepisy o takim właśnie sposobie rozwiązania umowy o pracę. Powódka bowiem nie świadczyła pracy w dniach 28 i 29 czerwca 2014r. z przyczyn usprawiedliwionych czasową niezdolnością do pracy z powodu choroby. Skutkiem tego musiało być zasądzenie odszkodowania – na podstawie art. 56§1 kpc w związku z art. 58 kp, tj. w rozpatrywanej sprawie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Dochodzona przez powódkę kwota była nieco niższa (por. zaświadczenie o wysokości miesięcznego wynagrodzenia k.47), prawidłowo zatem zasądzona została cała żądana w pozwie należność główna.

Sąd I instancji nie ustrzegł się naruszenia prawa materialnego jedynie przy rozstrzyganiu o odsetkach i o kosztach procesu.

Roszczenie odszkodowawcze ma charakter roszczenia bezterminowego, wobec czego w roszczenie terminowe przekształca się po wezwaniu do zapłaty (art. 455 kc w związku z art. 300 kp – „Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.”). Skoro pozwany nie był wzywany do zapłaty odszkodowania przed doręczeniem mu odpisu pozwu w dniu 14 lipca 2014r. (ZPO k.61) z takim właśnie żądaniem, to pozostawał w opóźnieniu nie od dnia złożenia pozwu (9 lipca 2014r.), a od dnia następnego po dniu 14 lipca 2014r., czyli od dnia 15 lipca 2014r. Dopiero od tej daty art. 481§1 kc w związku z art. 300 kp („Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.”) uzasadniał zasądzenie od pozwanego odsetek.

Odnośnie rozstrzygnięcia o kosztach doszło w zaskarżonym wyroku do naruszenia
§12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013r. poz. 461 ze zmianami sprzed sierpnia 2015r. - z uwagi na datę złożenia pozwu) przez jego niezastosowanie. Zgodnie
z tym przepisem „Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw z zakresu prawa pracy o (…) uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne (…) – 60 zł”. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 czerwca 2012r. sygn. II PZ 12/12 i z którym to poglądem trzeba się zgodzić – w sprawie o odszkodowanie, którego pracownik dochodzi wskutek naruszenia przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę, zastosowanie ma stawka ryczałtowa, a nie wynikająca z wartości przedmiotu sporu.

W świetle powyższych rozważań apelacja okazała się w większości nieuzasadniona. Wobec tego Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§1 kpc zmienił zaskarżony wyrok tylko w zakresie stwierdzonych wyżej naruszeń przepisów prawa materialnego. Odnośnie rozstrzygnięcia o odsetkach powództwo oddalono za okres do dnia 14 lipca 2014r., zaś koszty procesu obniżono do kwoty 360 zł, gdyż ponad tę kwotę rozstrzygnięcie o kosztach nie znajduje oparcia w przepisach § 2 ust. 2 w związku z §12 ust. 1 pkt 1 przywołanego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r.

O kosztach procesu za II instancję orzeczono na podstawie art. 98§1 i 3 kpc oraz §9 ust. 1 pkt 1 kpc w związku z §10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r. poz. 1800, w pierwotnym brzmieniu z uwagi na datę złożenia apelacji). Ponieważ powódka uległa w nieznacznej części, obciążono pozwanego całością kosztów postępowania odwoławczego, zasądzając od niego 180 zł stawki minimalnej wynagrodzenia pełnomocnika powódki.

SSO Tomasz Koronowski SSO Renata Żywicka SSO Bożena Czarnota