Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia, 13 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Leon Miroszewski

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2017 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. G.

przeciwko Biuro (...) i (...) spółce jawnej z siedzibą w S.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 27 września 2016 r. w sprawie X GC 123/15 upr. o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych,

postanawia:

oddalić zażalenie.

Leon Miroszewski

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 27 września 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum oddalił wniosek pozwanej, złożony wraz z wniesioną apelacją od wyroku z dnia 11 maja 2016 roku, o zwolnienie pozwanej od kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym. Uzasadnił, że pozwana nie przedstawiła jakiejkolwiek dokumentacji podatkowej czy księgowej a ograniczyła się jedynie do stwierdzenia, że obecnie nie uzyskuje zysku z działalności gospodarczej.

Na to postanowienie pozwana wniosła zażalenie, w którym zarzuciła naruszenie art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Podniosła też błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że nie zachodzą przesłanki uzasadniające zwolnienie pozwanej od kosztów sądowych.

Sąd zważył, co następuje.

Sprawa została rozpoznana w postępowaniu uproszczonym w związku z czym Sąd Okręgowy, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zdanie pierwsze k.p.c. w uzasadnieniu postanowienia ograniczył się do wyjaśnienia podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Podstawę prawną wniosku pozwanej o zwolnienie jej od kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym stanowi art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 623 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie.

Zarzut naruszenia powołanego przepisu nie został w zażaleniu właściwie wyjaśniony, bowiem nie wskazano, jakie dane świadczą o braku środków pozwanej na koszty sądowe. Nie wiadomo także, jakie dowody zostały według skarżącej nieprawidłowo ocenione przez Sąd Rejonowy, skoro wnosząc o zwolnienie od kosztów sądowych pozwana nie wskazała żadnych.

Argumentacja skarżącej zawarta w uzasadnieniu zażalenia wskazuje na niezrozumienie tego, że koszty sądowe nie mogą być przez stronę występującą przed sądem traktowane jako nieobowiązkowe, gdy strona ta ma jeszcze inne wydatki. Koszty sądowe należą do zobowiązań publicznoprawnych, które powinny być traktowane priorytetowo, przy czym możliwość ich poniesienia powinna być oceniana w kontekście osiąganych, lub możliwych do osiągnięcia przez stronę, przychodach.

W świetle art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych podmiot prawa niebędący osobą fizyczną winien wykazać okoliczności stanowiące przesłanki zwolnienia od kosztów sądowych. Przyjmuje się, że można tego dokonać przedstawiając jakiekolwiek dokumenty, które pozwalają określić sytuację majątkową wnioskodawcy, np. bilans roczny, sprawozdanie finansowe, wyciągi z kont bankowych, raporty kasowe, deklaracje podatkowe, umowy kredytowe i pisma banku oceniające zdolność kredytową, dokumenty stwierdzające obciążenie nieruchomości hipoteką, a ruchomości zastawem, dokumenty stwierdzające wysokość zobowiązań (por. postanowienie SN z 2 kwietnia 2015 r. w sprawie I CZ 31/15).

Skarżąca tymczasem nie przedstawiła żadnych dowodów, które pozwoliłyby na ustalenie, że nie jest ona w stanie ponieść kosztów sądowych w niniejszej sprawie, obecnie w postaci stosunkowo niewielkiej opłaty sądowej od apelacji w postępowaniu uproszczonym, a ponadto przyznała nawet w uzasadnieniu wniesionego zażalenia, że jakimiś – bliżej nieokreślonymi – środkami dysponuje i zamierza przeznaczyć je na zaspokojenie jednego ze swoich innych zobowiązań. Należy powtórzyć, że brak jest podstaw prawnych aby uznać, że inne zobowiązania strony mogą być traktowane priorytetowo spychając na dalszy plan zobowiązania wobec Skarbu Państwa, związane z kosztami procesu.

Zwolnienie strony od kosztów sądowych jest instytucją procesową o charakterze wyjątkowym. Przyznanie pozwanej takiego zwolnienia w opisanych okolicznościach, przy braku jakichkolwiek konkretnych danych uzasadniających wniosek, świadczyłoby o traktowaniu takiego zwolnienia jako reguły, a nie wyjątku, co zaprzecza istocie omawianej instytucji.

W związku z powyższym, na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 zdanie pierwsze k.p.c. orzeczono jak w sentencji. Sąd II instancji orzekał przy tym w składzie jednego sędziego na podstawie art. 505 ¹⁰ § 1 w zw. z art. 397 § 2 zdanie pierwsze k.p.c.