Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 kwietnia 2016 roku, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 22 kwietnia 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił W. P. prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie udowodnił, wymaganego na dzień 1 stycznia 1999 r. co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okres jego zatrudnienia w (...) oraz (...) w łącznym wymiarze 13 lat, 5 miesięcy i 23 dni. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za udokumentowany ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku w wymiarze 26 lat, 3 miesiące i 23 dni, w tym 5 miesięcy i 20 dni okresów nieskładkowych.

/decyzja k. 39-39 odwrót plik II akt ZUS/

W dniu 16 maja 2016 roku (data nadania) W. P., działając przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, złożył odwołanie od powyższej decyzji, zarzucając organowi rentowemu naruszenie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). W uzasadnieniu odwołania skarżący wskazał, że wykonywana przez niego praca w okresie od 22 sierpnia 1975 r. do 31 grudnia 1994 r. w Zespole Elektrociepłowni w (...) S.A. (obecnie (...) S.A. w Ł.) była pracą w warunkach szczególnych. Skarżący wniósł zaliczenie ww. okresu zatrudnienia jako pracy w warunkach szczególnych oraz o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do emerytury. Nadto skarżący wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

(odwołanie k. 2-6)

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k. 23 – 23 odwrót)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny

Wnioskodawca W. P. urodził się w dniu (...). W dniu 22 kwietnia 2016 roku złożył wniosek o emeryturę, nie będąc członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczność bezsporna, nadto wniosek – k. 1-4 i k. 36 plik II akt ZUS)

W okresie od dnia 1 września 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1974 roku W. P. był zatrudniony w Zespole Elektrociepłowni w Ł. w celu nauki zawodu w specjalności mechanik maszyn i urządzeń energetycznych.

/zaświadczenie z 15.06.1974 r. o ukończeniu nauki zawodu, świadectwo pracy z 28.12.1994 r. – akta osobowe w kopercie k. 35/

Od 22 sierpnia 1975 r. do 31 grudnia 1994 r. (19 lat, 4 miesiące i 9 dni) wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Zespole Elektrociepłowni w Ł. (później (...) S.A w Ł., a obecnie (...) S.A. w Ł.).

/świadectwo pracy z 01.02.2016 r. –k. 26 plik II akt ZUS/

W ramach tego zatrudnienia wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku montera kotłowego.

W okresie od dnia 28 października 1977 r. do 15 października 1979 r. wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową.

/kopia wyciągu z 13.11.2003 r. z książeczki wojskowej – akta osobowe w kopercie k. 35, kopia książeczki wojskowej – k. 11-13/

Po zakończeniu zasadniczej służby wojskowej, od 30 listopada 1979 r. wnioskodawca ponownie podjął zatrudnienie w Zespole Elektrociepłowni w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montera kotłowego – spawacza.

/angaż z dn. 30.11.1979 r. – akta osobowe przy piśmie k. 36/

Od marca 1983 r. wnioskodawcy powierzono funkcję brygadzisty.

/angaż – akta osobowe przy piśmie k. 36/

Od 1 marca 1989 r. wnioskodawcy powierzono pracę na stanowisku starszy monter remontów kotłowni.

/angaż z 15.06.1989 r.– akta osobowe przy piśmie k. 36/

Od dnia 01.02.1991 r. wnioskodawcy powierzono stanowisko brygadzisty remontów urządzeń kotłowni.

/angaż z 26.02.1991 r.– akta osobowe przy piśmie k. 36/

W ramach zatrudnienia w Zespole Elektrociepłowni w Ł. wnioskodawca wykonywał pracę w elektrociepłowni (...).

Praca wnioskodawcy na stanowisku montera kotłowego polegała na remontowaniu urządzeń energetycznych, służących do wytwarzania ciepła i energii elektrycznej, tj. wentylatorów, pomp, młynów węglowych, turbin, armatury wysokociśnieniowej, rurociągów, podajników węgla surowego, podwiewów. Wnioskodawca konserwował, naprawiał i wymieniał elementy opalanych pyłem węglowym kotłów grzewczych służących do podgrzewania wody.

/zeznania świadka P. A. – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:30:56 – 00:39:54, płyta CD – k. 56; zeznania świadka M. S. – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:39:55 – 00:45:09, płyta CD – k. 56; zeznania świadka J. K. – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:45:10 – 00:52:03, płyta CD – k. 56; zeznania wnioskodawcy – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:01:59 – 00:27:20 i 00:53:23 – 00:57:10, płyta CD – k. 56/

W elektrociepłowni (...) było 9 węglowych kotłów grzewczych. Kocioł był wielkości wieżowca i był zbudowany z rur. Ponadto w kotłach były różne elementy i wnioskodawca, jako monter kotłowy zajmował się naprawą tych wszystkich elementów. Węgiel, który służył do podgrzewania w kotle, był mielony przez specjalne młyny węglowe na pył i ten pył był spalany, a wytworzona temperatura podgrzewała wodę w rurach. Podgrzana woda zamieniała się w parę o temperaturze wyjściowej 510 st. C i była przetwarzana na energię cieplną bądź elektryczną. Konserwacją i naprawami każdego kotła zajmowało się ok. 40 monterów. W brygadzie remontowej, oprócz monterów, pracowali także spawacze. Pracami brygady kierował brygadzista.

/zeznania świadka P. A. – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:30:56 – 00:39:54, płyta CD – k. 56; zeznania wnioskodawcy – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:01:59 – 00:27:20 i 00:53:23 – 00:57:10, płyta CD – k. 56/

Część napraw i remontów urządzeń elektrociepłowni była planowana. Monterzy wykonywali również bieżące naprawy oraz usuwali awarie. Przy naprawach planowych kocioł był wcześniej wyłączony z użytku. W przypadku awarii naprawy były dokonywane niezwłocznie, przy oddziaływaniu hałasu, wysokiej temperatury, szkodliwych substancji (np. siarki) i pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez wielkie silniki. Zanim wnioskodawca wszedł do takiego kotła, żeby go naprawić odpowiednie służby musiały zbadać stężenie szkodliwych dla zdrowia związków chemicznych.

Pracę tę wnioskodawca wykonywał w wymiarze co najmniej 8 godzin dziennie. Często była też praca w nadgodzinach.

/zeznania świadka P. A. – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:30:56 – 00:39:54, płyta CD – k. 56; zeznania świadka M. S. – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:39:55 – 00:45:09, płyta CD – k. 56; zeznania wnioskodawcy – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:01:59 – 00:27:20 i 00:53:23 – 00:57:10, płyta CD – k. 56/

Wnioskodawca otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szczególnych oraz posiłki regeneracyjne.

/zeznania wnioskodawcy – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:01:59 – 00:27:20 i 00:53:23 – 00:57:10, płyta CD – k. 56/

Pełniąc funkcję brygadzisty wnioskodawca kierował zespołem ludzi i nadzorował ich pracę, a oprócz tego wykonywał swoją pracę na stanowisku montera kotłowego.

zeznania wnioskodawcy – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:01:59 – 00:27:20 i 00:53:23 – 00:57:10, płyta CD – k. 56

Wnioskodawca nie ukończył kursu spawacza i nie posiada uprawnień spawacza.

/zeznania wnioskodawcy – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:01:59 – 00:27:20 i 00:53:23 – 00:57:10, płyta CD – k. 56/

Wnioskodawca nigdy nie wykonywał prac spawalniczych. Spawaniem zajmowali się spawacze.

/zeznania świadka P. A. – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:30:56 – 00:39:54, płyta CD – k. 56; zeznania świadka M. S. – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:39:55 – 00:45:09, płyta CD – k. 56; zeznania świadka J. K. – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:45:10 – 00:52:03, płyta CD – k. 56; zeznania wnioskodawcy – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:01:59 – 00:27:20 i 00:53:23 – 00:57:10, płyta CD – k. 56/

W wydanym w dniu 4 lutego 2016 r. przez (...) S.A. w Ł. świadectwie wykonania prac w warunkach szczególnych potwierdzono, że w okresie od 22 sierpnia 1975 r. do 31 grudnia 1994 r. wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych na stanowisku:

- monter kotłowy

od dnia 22.08.1975 r. do dnia 28.10.1977 r.

od dnia 01.01.1981 r. do dnia 31.07.1981 r.

od dnia 01.05.1982 r. do dnia 30.06.1982 r.

- brygadzista monter kotłowy

od dnia 01.04.1986 r. do dnia 31.05.1987 r.

- starszy monter remontów kotłowni

od dnia 01.03.1989 r. do dnia 31.01.1991 r.

- brygadzista remontów urządzeń kotłowni

od dnia 01.02.1991 r. do dnia 31.12.1994 r.

wymienione w wykazie A, dział II, poz. 1, pkt 29 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

W świadectwie tym wskazano, że stanowiska monter kotłowy, brygadzista monter kotłowy, starszy monter remontów kotłowni, brygadzista remontów urządzeń kotłowni odpowiadają stanowisku obchodowy kotła i urządzeń pomocniczych z ww. zarządzeniu nr 17.

/świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 04.02.2016 r. – k. 24 plik II akt ZUS/

W wydanym w dniu 5 lutego 2016 r. przez (...) S.A. w Ł. świadectwie wykonania prac w warunkach szczególnych potwierdzono, że w okresie od 22 sierpnia 1975 r. do 31 grudnia 1994 r. wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych na stanowisku:

- brygadzista – monter kotłowy – spawacz

od dnia 01.05.1983 r. do dnia 31.03.1986 r.

od dnia 01.06.1987 r. do dnia 28.02.1989 r.

wymienionym w wykazie A dział II, poz. 1, pkt 29 oraz w wykazie A dział XIV, poz. 12, pkt 9 i 10 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach. W świadectwie tym wskazano, że stanowisko brygadzista – monter kotłowy – spawacz odpowiada stanowisku monter kotłów i urządzeń pomocniczych i stanowisku spawacz gazowy i spawacz elektryczny, wymienionym w ww zarządzeniu nr 17.

/świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 04.02.2016 r. – k. 23 plik II akt ZUS/

W wydanym w dniu 6 lutego 2016 r. przez (...) S.A. w Ł. świadectwie wykonania prac w warunkach szczególnych potwierdzono, że w okresie od 22 sierpnia 1975 r. do 31 grudnia 1994 r. wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych na stanowisku:

- monter kotłowy - spawacz

od dnia 30.11.1979 r. do dnia 31.12.1980 r.

od dnia 01.08.1981 r. do dnia 30.04.1982 r.

od dnia 01.07.1982 r. do dnia 30.04.1983 r.

wymienionym w wykazie A dział Il, poz. 1, pt 29 oraz w wykazie A dział XIV, poz. 12, pkt 9 i 10 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach. W świadectwie tym wskazano, że stanowisko monter kotłowy – spawacz odpowiada stanowisku monter kotłów i urządzeń pomocniczych i stanowisku spawacz gazowy i spawacz elektryczny, wymienionym w ww zarządzeniu nr 17.

/świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 04.02.2016 r. – k. 25 plik II akt ZUS/

Od dnia 1 stycznia 1995 r. do 1 lutego 2016 r. W. P. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) CENTRUM Spółka z o.o. w Ł. (dawniej (...) Sp. z o.o. w Ł.), powstałej w wyniku przekształceń Zespołu Elektrociepłowni w Ł..

/świadectwo pracy z 01.02.2016 r. – akta osobowe wnioskodawcy koperta k. 35/

W ramach tego zatrudnienia początkowo wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku brygadzista remontów urządzeń kotłowych, a od 1 marca 1998 r. na stanowisku starszy monter Wydziału Remontowego.

/angaż z 31.03.1998 r. - akta osobowe wnioskodawcy koperta k. 35/

Od dnia 1 stycznia 2014 r. wnioskodawcy powierzono stanowisko monter Wydziału Remontowego.

/angaż z 01.01.2014 r. - akta osobowe wnioskodawcy koperta k. 35/

W ramach tego zatrudnienia wnioskodawca wykonywał tę samą pracę, co wcześniej w Zespole Elektrociepłowni w Ł. w elektrociepłowni (...).

/zeznania wnioskodawcy – e-protokół z rozprawy z 14.02.2017 r., czas nagrania: 00:01:59 – 00:27:20 i 00:53:23 – 00:57:10, płyta CD – k. 56/

W wydanym w dniu 20 kwietnia 2016 r. przez (...) CENTRUM Spółka z o.o. w Ł. świadectwie wykonania prac w warunkach szczególnych potwierdzono, że w okresie od 1 stycznia 1995 r. do 1 lutego 2016 r. wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych na stanowisku:

- brygadzista wydziału remontowego od dnia 01.01.1995 r. do dnia 28.02.1998 r.,

wymienione w wykazie A, dział II, poz. 1, pkt 29 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

- monter wydziału remontowego od dnia 01.03.1998 r. do dnia 31.12.2008 r.,

wymienione w wykazie A, dział II, poz. 1, pkt 29 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

/świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 20.04.2016 - akta osobowe wnioskodawcy koperta k. 35/

Wnioskodawca udokumentował 26 lat, 3 miesiące i 23 dni ogólnego stażu pracy. Organ rentowy uznał za udowodniony okres pracy w warunkach szczególnych w łącznym wymiarze 13 lat, 5 miesięcy i 23 dni, w tym:

- okres zatrudnienia wnioskodawcy w (...) S.A. w Ł.

od 22.08.1975 r. do 27.10.1977 r.,

od 01.01.1981 r. do 31.07.1981 r.,

od 01.05.1982 r. do 30.06.1982 r.,

od 01.04.1986 r. do 31.05.1987 r.,

od 01.03 1989 r. do 31.01.1991 r.,

od 01.02.1991 r. do 31.12.1994 r.

- okres zatrudnienia wnioskodawcy w (...) CENTRUM Spółka z o.o. w Ł.

od 01.01.1995 r. do 28.02.1998r.,

od 01.03.1998 r. do 31.12.1998r.

/okoliczność bezsporna/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 roku, poz.887 – j.t. ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 184 ust. 2 ww. ustawy, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art. 184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (dla mężczyzn).

Definicja ustawowa „pracy w szczególnych warunkach” została zawarta w art. 32 ust. 2 ww. ustawy o emeryturach i rentach. Zgodnie z tym przepisem, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art. 32 ust. 4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949). Pracę taką pracownik musi wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (§ 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze), aby nabyć prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

Prawo do emerytury przewidziane w art. 184 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej ma charakter wyjątkowy, jest odstępstwem od ogólnej reguły dotyczącej warunków przechodzenia na emeryturę, a zatem właściwe przepisy muszą być wykładane w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca, prowadząca w konsekwencji do wypaczenia idei, że emerytura w wieku wcześniejszym jest wynikiem pracy w obciążających dla zdrowia warunkach. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. Istotnym warunkiem przyznania świadczenia z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jest stwierdzenie w ramach pełnego wymiaru czasu pracy oddziaływania szkodliwych warunków na organizm pracownika. R. legis instytucji przewidzianej w art. 32 ww. ustawy o emeryturach i rentach z FUS opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420).

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60). Sąd nie jest zatem w żaden sposób związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika, dokonaną przez pracodawcę w wystawionym pracownikowi świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (art. 233 § 1 k.p.c.) – vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. I UK 316/08, LEX nr 707858, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011r., sygn. akt III UK 213/10, LEX nr 950436).

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do: wieku – wnioskodawca ukończył 60 lat w dniu 1 lutego 2016 roku, braku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym oraz wymaganych na dzień 1 stycznia 1999 roku okresów składkowych i nieskładkowych – legitymuje się ogólnym stażem pracy w wymiarze 26 lat, 3 miesiące i 23 dni. W ocenie Sądu – wbrew stanowisku organu rentowego - wnioskodawca spełnia również warunek, co do posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że nazewnictwo stanowisk pracy w dokumentacji pracowniczej wnioskodawcy w Zespole Elektrociepłowni w Ł. (później (...) S.A w Ł., a obecnie (...) S.A. w Ł.) nie odpowiadało rzeczywistości. Wnioskodawca w całym okresie ww. zatrudnienia od 22 sierpnia 1975 r. do 27 października 1977 r. (tj. do dnia poprzedzającego powołanie wnioskodawcy do odbycia zasadniczej służby wojskowej), a następnie od 30 listopada 1979 r. (data ponownego zatrudnienia po odbyciu zasadniczej służby wojskowej) do 31 grudnia 1994 r. nie ukończył kursu spawacza, nie uzyskał uprawnień kwalifikacyjnych spawacza i nigdy nie zajmował się spawaniem. Spawaniem w ok. 40-osobowej brygadzie remontowej wnioskodawcy zajmowali się wyłącznie zatrudnieni spawacze. Wnioskodawca natomiast – pomimo wskazania w angażach stanowiska montera kotłowego – spawacza, a następnie brygadzisty montera kotłowego – spawacza - stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się konserwacją, naprawą, remontem i usuwaniem bieżących usterek urządzeń służących do wytwarzania ciepła i energii elektrycznej, tj. wentylatorów, pomp, młynów węglowych, turbin, armatury, rurociągów, podajników. Wnioskodawca konserwował, naprawiał i wymieniał elementy opalanych pyłem węglowym kotłów grzewczych służących do podgrzewania wody. Nawet w okresie pełnienia przez wnioskodawcę funkcji brygadzisty wnioskodawca był tzw. brygadzistą pracującym, tzn. kierował zespołem podległych mu pracowników i nadzorował ich pracę, a oprócz tego wykonywał swoją pracę na stanowisku montera kotłowego .

Podkreślić w tym miejscu należy, iż dla uznania danej pracy za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze istotne jest ustalenie, iż praca ta faktycznie była wykonywana i odpowiada pracy wymienionej w cytowanym wyżej rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia.

Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku wskazuje, że przedmiotowe prace, tj. prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych są wymienione są w Dziale II jako prace w szczególnych warunkach. Pomocnicze znaczenie w tym zakresie ma również wykaz zawarty w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, uprawniających do niższego wieku emerytalnego (Dz.Urz.WUG. 1983.8.12), w którym w dziale II punkt 1. pod poz. 29 wymieniono stanowisko montera kotłów i urządzeń pomocniczych.

Wykonywana przez wnioskodawcę w spornym okresie czasu praca była pracą wykonywaną w stałym i bezpośrednim narażeniu na niekorzystne oddziaływanie hałasu, wysokiej temperatury, zapylenia, szkodliwych substancji (np. siarki) oraz pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez wielkie silniki. Część napraw i remontów była planowana i wówczas to niekorzystne oddziaływanie było nieco mniejsze, gdyż kotły grzewcze były wyłączane z użytku i chłodzone. Monterzy kotłowi wykonywali jednak również bieżące konieczne naprawy na urządzeniach wyłączanych z ruchu jedynie na czas niezbędnej naprawy, kiedy to oddziaływanie czynników ww. szkodzących było znacznie większe.

Z tego też względu, w ocenie Sądu, w przedmiotowym stanie faktycznym brak było podstaw do odmowy uwzględnienia jako pracy w warunkach szczególnych zakwestionowanych przez organ rentowy okresów zatrudnienia w wnioskodawcy w Zespole Elektrociepłowni w Ł.:

- od 30.11.1979 r. do 31.12.1980 r. (1 rok/ 1 miesiąc i 1 dzień),

- od 01.08.1981 r. do 30.04.1982 r. (8 miesięcy i 29 dni),

- od 01.07.1982 r. do 31 marca 1986 r. (3 lata i 8 miesięcy)

- od 01.06.1987 r. do 28.02.1989 r. (1 rok, 8 miesięcy, 27 dni).

Doliczenie ww. okresów do niekwestionowanego przez ZUS stażu zatrudnienia wnioskodawcy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w łącznym wymiarze 13 lat, 5 miesięcy i 23 dni uzasadnia przyjęcie, że w odniesieniu do wnioskodawcy spełniona została przesłanka posiadania na dzień 1 stycznia 1999 r. co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Jak wskazano wcześniej wnioskodawca spełnił również pozostałe przesłanki konieczne do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Na podstawie art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jej nabycia. Zgodnie zaś z art. 129 ust. 1 świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wnioskodawca, mimo iż z pierwotnym wnioskiem o emeryturę wystąpił w dniu 4 stycznia 2016 r., 60 lat ukończył w dniu 1 lutego 2016 roku, a zatem prawo do emerytury należało wnioskodawcy przyznać od dnia 1 lutego 2016 r. Z tego względu Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał W. P. prawo do emerytury od dnia 1 lutego 2016 roku, orzekając jak w punkcie 1. wyroku.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy rozstrzygnął w punkcie 2. wyroku stosownie do wyników postępowania i na podstawie art. 98 k.p.c. zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na rzecz W. P. kwotę 360 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika procesowego skarżącego Sąd ustalił na podstawie § 9 ust. 2 (w brzmieniu obowiązującym do spraw wszczętych przed dniem 27 października 2016 r.) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz.1800), mając na uwadze, że zgodnie z § 2 obowiązującego od dnia 27 października 2016 r. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku, zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2016.1668) do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć organowi rentowemu, wypożyczając akta rentowe.

RP