Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że M. D. jako pracownik u płatnika składek (...) A. K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 10 lutego 2016 r.

Organ rentowy w uzasadnieniu wskazał, że przeprowadził w dniach od 22 lipca do 27 lipca 2016 r. postępowanie kontrolne w zakresie zgłoszenia M. D. do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia w firmie (...) A. K. z siedzibą w Ł..

W trakcie kontroli przedłożono umowę o pracę zawartą w dniu 10 lutego 2016 r. pomiędzy (...) A. K., a M. D. na okres próbny od 10 lutego 2016 r. do 10 maja 2016 r., rodzaj umówionej pracy specjalista ds. sprzedaży i obsługi klienta, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem 1.850 zł. Z dokumentów zewidencjonowanych w systemie informatycznym Zakładu wynika, że ubezpieczona została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownik od dnia 10 lutego 2016 r., a już od 19 kwietnia 2016 r. stała się niezdolna do pracy. Zwolnienia lekarskie zostały wystawione na okres od 19 kwietnia 2016 r. do 31 sierpnia 2016 r.

Organ rentowy dodał, że z akt sprawy wynika, że M. D. została zatrudniona na specjalnie utworzonym dla niej stanowisku pracy. Podał, że w trakcie nieobecności ubezpieczonej nikt nie został zatrudniony na jej miejsce. ZUS dodał, że pracodawca nie zatrudnia pracownika, aby dać mu pracę, źródło utrzymania i stworzyć ochronę ubezpieczeniową ale dlatego, że istnieje potrzeba gospodarcza pozyskania nowego pracownika. Trudno uznać istnienie potrzeby gospodarczej zatrudnienia pracownika, któremu powierzono by wykonywanie obowiązków skoro podczas jego długotrwałej nieobecności w pracy nie powierzono nikomu jego obowiązków. Praca takiego pracownika nie przynosi bezpośrednio przychodów dla firmy, a wypłacane wynagrodzenie stanowiłoby jedynie dodatkowe koszty.

W ocenie organu rentowego ubezpieczona miałaby zostać zatrudniona w firmie (...) na specjalnie utworzonym stanowisku i została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jedynie w celu uzyskania prawa do wypłaty świadczeń – zasiłku chorobowego i macierzyńskiego.

/decyzja – k. 95 – 97 akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji ZUS w dniu 28 września 2016 r. wniosła ubezpieczona M. D. reprezentowana przez adwokata i wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie, że M. D. jako pracownik u płatnika składek (...) A. K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od 10 lutego 2016 r. oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

/odwołanie – k. 2 – 5 akt ZUS/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 21 października 2016 r. organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 91 – 93/

Na rozprawie w dniu 7 lutego 2017 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, zainteresowany płatnik przyłączył się do odwołania, pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/ protokół rozprawy z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:38:25 – 00:45:42 płyta CD – k. 254/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) A. K. z siedzibą w Ł. od 1 stycznia 2006 r. Przedmiotem działalności jest sprzedaż hurtowa komputerów, urządzeń peryferyjnych i oprogramowania.

/bezsporne, zeznania zainteresowanego z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 - 01:14:38 płyta CD – k. 254/

Ubezpieczona M. D. ukończyła Technikum P. – Poligraficzne w 2002 r. i z zawodu jest introligatorem. Ubezpieczona studiowała na Wydziale Prawa i Administracji na kierunku Administracja sądowa w latach 2011 – 2013. Ubezpieczona zna język rosyjski.

/kwestionariusz osobowy – k. 85 – 86 akt ZUS, CV – k. 8 – 11, k. 73 – 75 akt ZUS, świadectwo dojrzałości – k. 72 akt ZUS, poświadczenia znajomości j. rosyjskiego – k. 69 – 71 akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 206/

Przed podjęciem zatrudnienia u płatnika składek ubezpieczona pracowała:

- w latach 2005 – 2008 w B.’s M., UK. Do jej obowiązków należała praca z młodzieżą szkolną i osobami niepełnosprawnymi,

- w latach 2008 – 2009 w (...) Shop M., UK na stanowisku sprzedawcy,

- w okresie od maja 2009 r. do września 2009 r. w (...) Sp. z o.o. w Ł. na stanowisku sprzedawca/ kasjer,

- w okresie od 21 października 2009 r. do 13 maja 2011 r. w (...) S.A. (...) na stanowisku specjalisty ds. wsparcia sprzedaży, specjalisty ds. obsługi klienta wewnętrznego,

- w okresie od 2 czerwca 2011 r. do 31 października 2013 r. w (...) S.A. – Nowy Księgowy w Ł. na stanowisku asystentki oddziału,

- w okresie od 4 listopada 2013 r. do 15 marca 2014 r. w (...) Sp. z o.o. na stanowisku specjalisty ds. administracji

- w okresie od października 2014 r. do stycznia 2015 r. w (...) D. przesyłek międzynarodowych na stanowisku konsultanta ds. obsługi klienta,

- w okresie od 1 kwietnia 2015 r. do 24 czerwca 2015 r. w firmie (...) na stanowisku pracownika recepcji,

- w okresie od 1 września 2015 r. do 6 lutego 2016 r. w POL-NET S. C., Z. (...) Spółka Jawna na stanowisku pracownika biurowego, specjalisty ds. obsługi sekretariatu.

/świadectwo pracy – k. 83 – 84 akt ZUS, świadectwo pracy – k. 80 - 82 akt ZUS, świadectwo pracy – k. 78 – 79 akt ZUS, świadectwo pracy – k. 77 akt ZUS, świadectwo pracy – k. 76 akt ZUS, CV – 73 – 75 akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 206/

A. K. poszukiwał pracownika do obsługi biura i spraw księgowych, do kontaktów z klientami, gdyż sam często pracował w terenie i nie był w stanie wykonywać czynności biurowych. Zainteresowany poszukiwał pracownika przez znajomych, dał ogłoszenie na portalu facebook.

/zeznania zainteresowanego z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 - 01:14:38 płyta CD – k. 254/

Ubezpieczona o ofercie pracy w firmie płatnika składek A. K. dowiedziała się w lipcu 2015 r. od osoby, u której wynajmowała mieszkanie. Ubezpieczona złożyła swoje CV. W między czasie podjęła pracę w firmie w POL-NET S. C., Z. (...) Spółka Jawna. W grudniu 2015 r. skontaktował się z M. D. A. K. i w styczniu 2016 r. ubezpieczona odbyła w firmie płatnika składek rozmowę kwalifikacyjną.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 13 grudnia 2016 r. – 00:03:35 – 00:28:30 – płyta CD w zw. z zeznaniami wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254, korespondencja mailowa – k. 31, 30 akt ZUS/

Wnioskodawczyni rozwiązała stosunek pracy z firmą (...). C., Z. (...) Spółka Jawna pismem z dnia 18 stycznia 2016 r z zachowaniem 2 – tygodniowego okresu wypowiedzenia i podjęła zatrudnienie w firmie płatnika składek.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 13 grudnia 2016 r. – 00:03:35 – 00:28:30 – płyta CD w zw. z zeznaniami wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254, wypowiedzenie – k. 13/

Wnioskodawczyni M. D. została zatrudniona w (...) A. K. w Ł. na podstawie umowy o pracę na okres próbny od 10 lutego 2016 r. do 10 maja 2016 r. w pełnym wymiarze czasu na stanowisku specjalisty ds. sprzedaży i obsługi klienta z wynagrodzeniem 1850 zł brutto. Miejscem wykonywania pracy była Ł..

/umowa o pracę – k. 62 akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 206/

Ubezpieczona została pouczona o warunkach zatrudnienia i uprawnieniach pracowniczych.

/informacja o warunkach zatrudnienia – k. 63 akt ZUS, k. 58 – 59 akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 206/

Ubezpieczona poddała się badaniom lekarskim w dniu 10 lutego 2016 r. i lekarz nie stwierdził przeciwwskazań do podjęcia pracy przez ubezpieczoną na stanowisku specjalisty ds. sprzedaży i obsługi.

/zaświadczenie lekarskie – k. 57 akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 206/

M. D. w dniach 10 – 11 lutego 2016 r. odbyła szkolenie z zakresu BHP.

/karta szkolenia BHP – k. 60 akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 206/

Wnioskodawczyni otrzymała na piśmie zakres obowiązków. Do obowiązków ubezpieczonej jako specjalisty ds. sprzedaży i obsługi klienta należało:

- budowanie i zarządzanie bazą klientów ( (...)),

- prowadzenie aktywnych działań w zakresie pozyskiwania klientów na lokalnym rynku (telemarketing, marketing internetowy),

- budowanie i utrzymywanie relacji z klientami (wysoka jakość obsługi Klienta),

- bieżące raportowanie działań i wyników sprzedaży,

- bieżąca obsługa Klienta w dziale sprzedaży, przyjmowanie zamówień, wystawianie faktury,

- sprzedaż produktów w sposób profesjonalny,

- doradztwo w zakresie dostosowania produktu do potrzeb Klienta,

- prezentacja i szkolenia z produktów informatycznych na spotkaniach.

/zakres obowiązków – k. 64 akt ZUS, zeznania wnioskodawczyni z dnia 13 grudnia 2016 r. – 00:03:35 – 00:28:30 – płyta CD w zw. z zeznaniami wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254, zeznania zainteresowanego z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 - 01:14:38 płyta CD – k. 254 /

W ramach wykonywanych obowiązków ubezpieczona prowadziła rozmowy telefoniczne z klientami firmy z telefonu służbowego oraz prowadziła korespondencję emailową, przyjmowała zamówienia, przygotowywała oferty, pozyskiwała klientów, wystawiała faktury. Wnioskodawczyni pracowała na bazie klientów posiadanych przez płatnika składek (10 tysięcy klientów). Swoją aktywność odnotowywała w systemie informatycznym. Płatnik był administratorem programu i miał wgląd w to, co robiła ubezpieczona. Kontaktował się z nią telefonicznie, mailowo i przez skypa. Dysponowała własnym kontem i hasłem do systemu nadanym przez firmę zewnętrzną, z którą współpracował płatnik. Otrzymywała polecenia dotyczące wystawienia faktury, obdzwonienia bazy klientów.

/wydruki połączeń – k. 14 – 54, k. 57 – 72, k. 85 – 89, k. 73 – 75, zeznania wnioskodawczyni z dnia 13 grudnia 2016 r. – 00:03:35 – 00:28:30 – płyta CD w zw. z zeznaniami wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254, zeznania zainteresowanego z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 - 01:14:38 płyta CD – k. 254, korespondencja mailowa – k.29 – 26 akt ZUS, k. 84,85,90, wydruki – k. 6 -24 akt ZUS /

Wnioskodawczyni posiadała upoważnienie do wystawiania, podpisywania i odbierania faktur.

/faktury – k. 77, 79, k. 210, zeznania wnioskodawczyni z dnia 13 grudnia 2016 r. – 00:03:35 – 00:28:30 – płyta CD w zw. z zeznaniami wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254/

Ubezpieczona swoje obowiązki wykonywała w biurze przy ul. (...) w Ł. w godzinach od 8.00 do 16.00.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 13 grudnia 2016 r. – 00:03:35 – 00:28:30 – płyta CD w zw. z zeznaniami wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254, zeznania zainteresowanego z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 - 01:14:38 płyta CD – k. 254 /

Biuro składało się z jednego pomieszczenia, w którym mieściły się dwa biurka.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 13 grudnia 2016 r. – 00:03:35 – 00:28:30 – płyta CD w zw. z zeznania wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254 /

Pracodawca sporządził dla ubezpieczonej ewidencję czasu pracy.

/ewidencja czasu pracy – k. 36 - 41 akt ZUS, zeznania zainteresowanego z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 - 01:14:38 płyta CD – k. 254 /

Wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie przelewem na konto.

/listy płac – k. 46 - 56 akt ZUS, potwierdzenie wykonania przelewu – k. 42 – 45 akt ZUS, k. 194 – 198/

Wnioskodawczyni leczy się na tarczycę, dlatego też ma nieregularne cykle miesiączkowe.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254, zeznania wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254/

Wnioskodawczyni podejmując pracę w firmie płatnika składek była w ciąży. Ubezpieczona nie wiedziała, że jest w ciąży.

/zaświadczenie lekarskie – k. 66 akt ZUS, karta przebiegu ciąży – k. 107 – 109, 178 – 180, dokumentacja medyczna – k. 119, dokumentacja medyczna – k. 121 – 122, zeznania wnioskodawczyni z dnia 13 grudnia 2016 r. – 00:03:35 – 00:28:30 – płyta CD w zw. z zeznaniami wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254/

Ubezpieczona przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży od 19 kwietnia 2016 r. Dziecko urodziła w dniu 13 października 2016 r.

/karta przebiegu ciąży – k. 107 – 109, 178 – 180, dokumentacja medyczna 125 – 132, dokumentacja medyczna – k. 135 – 178, zeznania wnioskodawczyni z dnia 13 grudnia 2016 r. – 00:03:35 – 00:28:30 – płyta CDw zw. z zeznaniami wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254/

Ubezpieczona pracowała u płatnika składek do 14 października 2016 r. Stosunek pracy ustał z dniem porodu.

/świadectwo pracy – k. 237 – 238, zeznania wnioskodawczyni z dnia 13 grudnia 2016 r. – 00:03:35 – 00:28:30 – płyta CD w zw. z zeznaniami wnioskodawczyni z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 – 00:14:38 – płyta CD – k. 254/

W czasie choroby ubezpieczonej nikt nie został zatrudniony na jej stanowisko pracy. Płatnik brał udział w projekcie, a następnie zaczął pracować dla innej firmy, prowadząc działalność gospodarczą.

/ zeznania zainteresowanego z dnia 7 lutego 2017 r. – 00:06:41 - 01:14:38 płyta CD – k. 254 /

A. K. zatrudniał następujących pracowników:

- M. D. na podstawie umowy o pracę od 10 lutego 2016 r. do 14 października 2016 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku specjalisty ds. sprzedaży i obsługi klienta z wynagrodzeniem 1850 zł,

- K. H. na podstawie umowy o pracę od 25 sierpnia 2014 r. do 6 marca 2015 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku specjalisty ds. sprzedaży i obsługi klienta z wynagrodzeniem 2500 zł,

- J. M. na podstawie umowy o pracę od 21 stycznia 2015 r. do 19 lutego 2017 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku specjalisty ds. handlowych z wynagrodzeniem 3200 zł.

/zestawienie pracowników w kopercie – k. 206/

Płatnik składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej osiągnął w 2016 r. przychód w wysokości 169318,49 zł, w 2015 r. przychód w wysokości 203594,11 zł.

/rozliczenie dochodów – dokumenty w kopercie – k. 206/

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w aktach sprawy i aktach organu rentowego oraz w załączonych aktach osobowych ubezpieczonej, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała, a także w oparciu o zeznania wnioskodawczyni, zainteresowanego.

Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę w całości, a dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, że jest on wystarczający do wyjaśnienia spornej okoliczności – a mianowicie czy zawarta przez ubezpieczoną w dniu 10 lutego 2016 r. umowa o pracę, nosi cechy pozorności i czy została zawarta jedynie dla uzyskania pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych i skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia w związku z ciążą. Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawczyni, zainteresowanemu w których wskazali na realność zawartej umowy o pracę oraz faktyczne świadczenie pracy przez wnioskodawczynię w ramach powyższej umowy o pracę w przedmiotowym okresie.

W ocenie Sądu zeznania te w niniejszej sprawie są jasne, logiczne, niesprzeczne oraz wzajemnie uzupełniają się. Wersję zdarzeń przedstawioną przez wnioskodawczynię i zainteresowanego znajdują potwierdzenie w treści dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, a więc w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym powołanym w opisanym stanie faktycznym.

Sąd uznał zeznania wnioskodawczyni, zainteresowanego za wiarygodne, gdyż są konsekwentne, znajdują oparcie w materiale dowodowym w postaci dokumentów świadczących również o faktycznym wykonywaniu pracy przez wnioskodawczynię oraz wzajemnie korespondują ze sobą.

Na podkreślenie zasługuje okoliczność, iż złożone do akt dokumenty nie były kwestionowane przez ZUS, a zeznania wnioskodawczyni, zainteresowanego nie zostały zasadnie podważone w toku procesu przez organ rentowy, który nie przedstawił w czasie postępowania przed sądem żadnych dowodów na poparcie swoich racji.

Nadto należy dodać, że ubezpieczona podejmując pracę w firmie płatnika składek nie była bezrobotna, pracowała ona na podstawie umowy o pracę w firmie (...). C., Z. (...) Spółka Jawna.

Sąd oddalił wniosek ZUS o zwrócenie się do NFZ w zakresie dostarczenia informacji o placówkach medycznych i wystawianych receptach dla ubezpieczonej uznając, że zgromadzona w toku postepowania dokumentacja medyczna jest wystarczająca dla rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie w świetle zgromadzonego materiału dowodowego według przeprowadzonej wyżej oceny dowodów zasługuje na uwzględnienie i powoduje zmianę zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 i 13 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2016.963 t.j.), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 60 poz. 636 z późn. zm.), osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Natomiast, jak stanowi art. 4 w ust 1 i 2 w/w ustawy zasiłkowej, ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

W myśl art. 22 §1 kp przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosownie do treści § 1 ¹ art. 22 kp, zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

Zaś zgodnie z § 1 ² art. 22, nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W niniejszej sprawie odwołująca się – M. D. zawarła z A. K. w dniu 10 lutego 2016 r. umowę o pracę, która stanowiła stosowną podstawę do zastosowania w/w regulacji i przyjęcia, iż uzyskała ona prawo do świadczeń określonych w ustawie zasiłkowej. Jednakże ważność tej umowy została przez organ rentowy niesłusznie zakwestionowana. Niewątpliwie bowiem umowa o pracę z dnia 10 lutego 2016 r. nie została zawarta dla pozoru, jest ważna i nie ma do niej zastosowania przepis art. 83 k.c.

Stosownie do treści art. 58 §1 kc, czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Zaś w myśl § 2 w/w przepisu, nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Po pierwsze podkreślić należy, iż zawarcie przedmiotowej umowy o pracę nie miało na celu obejście przepisów ustawy, gdyż osiągnięcie wskazanych przez organ rentowy celów jest zgodne z ustawą. Nawiązanie stosunku pracy powoduje konsekwencje prawne nie tylko w sferze prawa pracy, ale i w innych dziedzinach prawa. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek ziszczenia się określonych w ustawie warunków. Skutek ten po ich spełnieniu powstaje z mocy prawa. Nie można zatem wiązać zawarcia umowy o pracę, choćby zmierzała wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, z zamiarem obejścia prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr 7-8, poz. 122; zdanie odrębne do wyroku Sądu Najwyższego z 14 lipca 2005 r. II UK 278/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr 7-8, poz. 116). Cel w postaci objęcia ubezpieczeniem społecznym i uzyskania z niego świadczeń nie jest bowiem sprzeczny z ustawą ani nie zmierza do jej obejścia, a przeciwnie - co zostało już wcześniej powiedziane - jest konsekwencją uzyskania statusu pracownika.

Mając na uwadze powyższe należy uznać, iż zachowanie wnioskodawczyni zostało zakwalifikowane jako zgodne z prawem. W tym miejscu należy rozważyć, czy zachowanie to nie narusza zasad współżycia społecznego, gdyż zgodnie z w/w art. 58 § 2 kc nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. W wyroku z dnia 18 października 2005 roku (sygn. akt II UK 43/05, opubl. OSN Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2006, Nr 15 – 16, poz. 251) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą, ale nie może to oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań oraz korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawarciu umowy o pracę na krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczenia (np. urodzeniem dziecka i niezdolność do pracy w okresie ciąży) i ustaleniu wysokiego wynagrodzenia w celu uzyskania świadczeń obliczonych od tej podstawy. Taka umowa o pracę jest nieważna jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. W niniejszej sprawie wnioskodawczyni zawarła kwestionowaną umowę o pracę na 8 miesięcy przed urodzeniem się dziecka. Poza tym wynagrodzenie wnioskodawczyni nie było wygórowane, gdyż kondycja finansowa firmy w spornym okresie była dobra. Zawarła umowę za wynagrodzeniem 1850 zł miesięcznie brutto. Trudno także uznać, iż jest to krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczenia, zważywszy że ciąża trwa 9 miesięcy (10 miesięcy księżycowych). Wnioskodawczyni faktycznie świadczyła pracę od 10 lutego 2016 r. do 19 kwietnia 2016 r. i dopiero wtedy, gdy okazało się, że pogorszył się jej stan zdrowia w związku z ciążą skorzystała ze zwolnienia lekarskiego.

Prawo pracy nie przewiduje zakazu zatrudniania kobiet w ciąży poza art. 176 kp, a więc sam fakt, że wnioskodawczyni była w ciąży w dacie zawierania umowy o pracę nie oznacza, wbrew twierdzeniom organu rentowego, że wnioskodawczyni nie świadczyła pracy. Pracodawca zawierając umowę o pracę z ubezpieczoną jeżeli wiedziałby o tym, że wnioskodawczyni jest w ciąży to nie mógłby z tego powodu dyskryminować jej w zakresie zatrudnienia. Dodatkowo wskazać należy, iż ubezpieczona faktycznie podjęła pracę i wykonywała ją. Dopiero w kwietniu 2016 r., skorzystała za zwolnienia lekarskiego. Sąd Okręgowy podziela również stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 14 lutego 2006 r., z którego wynika, iż trudno uznać, że dążenie do uzyskania przez zawarcie umowy o pracę ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym może być uznane za zmierzające do dokonania czynności sprzecznej z prawem albo mającej na celu obejście prawa. Przeciwnie jest to zachowanie rozsądne i uzasadnione zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia. Między innymi dlatego kobietom ciężarnym przysługuje ochrona przed odmową zatrudnienia z powodu ciąży, a odmowa nawiązania stosunku pracy, podyktowana taką przyczyną, jest traktowana jako dyskryminacja ze względu na płeć (wyrok SN z dnia 14.02.2006 r., III UK 150/2005, Lex nr 272551).

Zgodnie z treścią art. 83 kc nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udawałyby, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, okoliczność, na którą Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, iż nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego tylko taka umowa o pracę, która nie wiąże się z faktycznym wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła (wyrok Sądu Najwyższego z 16 marca 1999 r. II UKN 512/98, opubl: OSNAPiUS rok 2000, Nr 9, poz. 36; wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2001 r. II UKN 244/00, opubl: OSNAPiUS rok 2002, Nr 20, poz. 496; wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996 r. II UKN 32/96, opubl: OSNAPiUS rok 1997, Nr 15, poz. 275; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, opubl: OSNAPiUS rok 2005, Nr 15, poz. 235, str. 712).

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, jest zatrudnienie jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy, a pracodawcy do przyjmowania tego świadczenia i dawania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany.

Na uwagę zasługuje także stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z 14 marca 2001 r. (II UKN 258/00, OSNP 2002/21/527), zgodnie z którym nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował i wypłacał z tego tytułu wynagrodzenie za pracę. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela również pogląd Sądu Najwyższego zawarty w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04 opublikowanym w OSNP 2005/15/235), w którym stwierdza się, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 kc w zw. z art. 300 kp).

W świetle poczynionych w rozpoznawanej sprawie ustaleń faktycznych nie można mówić o pozorności oświadczeń woli w zawarciu umowy o pracę.

Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, iż wnioskodawczyni pracę podjęła i faktycznie ją świadczyła, a pracodawca – świadczenie to przyjmował, płacąc umówione wynagrodzenie co potwierdzają oprócz zeznań zainteresowanego i wnioskodawczyni dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, np. listy płac, faktury, ewidencja czasu pracy, wydruki z systemu komputerowego, z których wynika aktywność pracownicza ubezpieczonej, i które stanowiły podstawę do nadzoru ubezpieczonej.

W ocenie Sądu należycie zostały wyjaśnione i uprawdopodobnione motywy związane z zatrudnieniem wnioskodawczyni. Zatrudnienie ubezpieczonej było podyktowane rzeczywistymi potrzebami pracodawcy. Okoliczność, iż nikt nie został przyjęty na miejsce ubezpieczonej także było uzasadnione zmianą w sposobie wykonywania działalności gospodarczej przez płatnika.

Jednocześnie ustalone okoliczności faktyczne sprawy uprawniają Sąd do oceny kwestii wynagrodzenia określonego w umowie o pracę pomiędzy wnioskodawczynią a zainteresowanym.

Zgodnie z art. 78 kp wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

Sąd Okręgowy podziela w tym miejscu stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w treści wyroku z dnia 23 kwietnia 2010 r. w sprawie II UK 309/09, opubl. LEX nr 604210 „Zgodnie z systemem orzekania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu”. Kwestia oceny samej wysokości wynagrodzenia określonego w spornej umowie pod kątem jego zgodności z zasadami współżycia społecznego, czy też z przepisami ustawy może być przedmiotem nowej decyzji ZUS. W decyzji tej organ rentowy może rozstrzygnąć, czy ustalone przez strony wynagrodzenie było faktycznie adekwatne do powierzonych obowiązków oraz uzasadnione zasobami finansowymi pracodawcy.

Zdaniem Sądu, nie można zatem podzielić stanowiska reprezentowanego przez organ rentowy, że ubezpieczona podjęła zatrudnienie jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Nie była to także umowa pozorna. O pozorności można mówić jedynie wówczas, gdy oświadczenie woli złożone jest drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. A zatem strony niejako udawałyby, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę. A. K. chciał zatrudnić skarżącą, jako pracownika ds. biurowych i miał ku temu realne powody. Ubezpieczona zaś świadczyła pracę i otrzymywała stosowne wynagrodzenie. A zatem niewątpliwie brak było po obydwu stronach zgody na zatrudnienie pozorne.

Uwzględniając poglądy Sądu Najwyższego wyrażone w przytoczonych orzeczeniach, należy uznać, że w sytuacji gdy wolą stron zawierających umowę o pracę było nawiązanie stosunku pracy i doszło do faktycznego świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu jej stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. choroby ), nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa. Zawarcie umowy o pracę przez wnioskodawczynię z płatnikiem składek w świetle zebranego materiału dowodowego, w ocenie Sądu Okręgowego nie było też sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Mając powyższe na uwadze Sąd doszedł do przekonania, iż decyzja organu rentowego wydana została w oparciu o błędnie ustalony stan faktyczny i nie znajduje ona oparcia w realiach niniejszej sprawy.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję w pkt 1 sentencji wyroku uznając odwołanie za zasadne.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie i zasądził w pkt 2 sentencji wyroku od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz wnioskodawczyni kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd orzekł w zakresie stawek minimalnych, mając na uwadze to, że żadna ze stron nie sprecyzowała wartości przedmiotu sporu.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowemu wraz z aktami rentowymi i odpisami protokołów skróconych rozpraw

K.K.-W.