Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 listopada 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. odmówił A. K. prawa do świadczenia przedemerytalnego wskazując, że z dokumentacji zgromadzonej przez ZUS wynika, że płatnik składek M. M. (1) nie zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, a to oznacza, że nie doszło do likwidacji pracodawcy uprawniającego do uzyskania świadczenia ubezpieczeniowego na mocy art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych.

/decyzja – k. 41-42 akt ZUS/

W dniu 7 grudnia 2015 roku A. K. odwołała się od powyższej decyzji. Podała, że jej ostatni pracodawca M. M. (2) zlikwidowała działalność gospodarczą M. (...) w dniu 28 lutego 2015 roku. Jednocześnie jest ona jednak także wspólnikiem spółki cywilnej o nazwie (...) i dlatego nie doszło do jej wyrejestrowania jako osoby prowadzącej działalność gospodarczą z ZUS.

/odwołanie – k. 2/

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 28 lutego 2015 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Organ wskazał, że z danych mu dostępnych w ramach (...) (Kompleksowego Systemu Informatycznego) wynika, że A. K. w okresie od 5 sierpnia 2004 roku do 28 lutego 2015 roku była zatrudniona, ale w firmie (...).H. (...) s.c. i brak jest danych świadczących o likwidacji tego pracodawcy. W związku z tym brak jest podstaw do przyznania wnioskodawczyni prawa do świadczenia przedemerytalnego.

/odpowiedź na odwołanie - k. 5/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. urodziła się w dniu (...).

/bezsporne/

Od dnia 5 sierpnia 2004 roku do dnia 28 lutego 2015 roku była zatrudniona u M. M. (1) prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) M. M. na stanowisku sprzedawcy. Od dnia 5 sierpnia 2004 roku do 31 grudnia 2005 roku pracowała w niepełnym wymiarze czasu pracy (3/4 etatu), od 1 stycznia 2006 roku do 31 sierpnia 2010 roku ¾ etatu, a od dnia 1 września 2010 roku do dnia 28 lutego 2015 roku w pełnym wymiarze czasu pracy. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano R., ul. (...). Stosunek pracy A. K. uległ rozwiązaniu wskutek wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano likwidację pracodawcy.

/załączone akta osobowe pracownika: umowy o pracę – k. 6B, 7B, świadectwo pracy – k. 3C, oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem – k. 1C/

M. M. (1) prowadziła indywidualną działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej od 5 października 1990 roku pod firmą (...). Przedsiębiorstwo to zajmowało się sprzedażą hurtową odzieży dziecięcej na stoisku w Centrum Handlowym (...). W 2015 roku działalność przestała przynosić dochód i w związku z tym M. M. (1) podjęła decyzję o zamknięciu sklepu. Doszło do wyprzedania całego towaru. W ostatnim czasie sprzedażą zajmowała się wyłącznie właścicielka oraz zatrudniona przez nią A. K.. Wcześniej, gdy firma była dochodowa, M. M. (1) zatrudniała także inne osoby. Po zamknięciu stoiska w Centrum Handlowym (...) nie zatrudniła nikogo na stanowisko ubezpieczonej.

Równolegle z działalnością gospodarczą FH M. (...) M. M. (1) prowadziła wraz z mężem działalność gospodarczą na podstawie umowy spółki cywilnej. Spółka ta funkcjonuje również obecnie. Wnioskodawczyni była zatrudniona indywidualnie przez M. M. (1) w ramach jej działalności gospodarczej, a nie w ramach spółki.

Po zamknięciu stoiska handlowego w Centrum Handlowym (...) nie wykreśliła prowadzonej działalności gospodarczej FH M. (...) z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W marcu 2015 roku otworzyła sklep przy ul. (...) z odzieżą damską i nazwała go (...). Zmieniła też nazwę prowadzonej działalności z M. (...) na M-styl. Nowa firma jest prowadzona pod tym samym numerem identyfikacji podatkowej co poprzednia.

W dniu 28 lutego 2015 roku M. M. (1) dokonała zmiany wpisu w (...) poprzez usunięcie nazwy (...) .H. (...)M. M. (1). Nie doszło do wyrejestrowania działalności gospodarczej.

/wpis do (...) k. 3, zeznania świadka M. M. (1) (...):01-00:23:43 – płyta CD k. 43/

Od dnia 27 kwietnia 2015 roku A. K. jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ł. jako bezrobotna. W dniu 24 października 2015 roku upłynął 180-dniowy okres pobierania przez nią zasiłku dla bezrobotnych. Dokument poświadczający 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych urząd pracy wystawił w dniu 26 października 2015 r. Wnioskodawczyni nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bądź zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.

/zaświadczenie k. 17/18, 21/22 akt ZUS/

W dniu 26 października 2015 roku ubezpieczona złożyła wniosek do organu rentowego o świadczenie przedemerytalne.

/ wniosek o świadczenie przedemerytalne – k. 1/2, 3/4 akt ZUS/

Na dzień złożenia wniosku A. K. legitymowała się okresem składkowym i nieskładkowym w wysokości 41 lat 1 miesiąca i 3 dni.

/bezsporne/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała oraz na podstawie zeznań świadka M. M. (1), korespondujących z przesłuchaniem ubezpieczonej. Dowody te pozostają ze sobą w logicznym związku, są spójne i wzajemnie się uzupełniają. Dlatego też Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z brzmieniem art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 170 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że organ rentowy słusznie przyjął, że w przypadku ostatniego pracodawcy wnioskodawczyni nie doszło do jego likwidacji bądź niewypłacalności, które otwierałoby A. K. drogę do otrzymania świadczenia przedemerytalnego w myśl przytoczonego powyżej przepisu.

Użyte przez ustawodawcę w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy pojęcie „likwidacji pracodawcy” nie ma legalnej definicji i w związku z tym dla jego odpowiedniego zrozumienia należy odnieść się do dorobku doktryny oraz judykatury. Tożsame sformułowanie znajduje się w art. 41 1 § 1 k.p. Wykładając tę normę prawną wyrażono stanowisko, iż likwidacja zakładu pracy to całkowite, stałe i faktyczne jego unieruchomienie, jako całości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 1989 r., I PRN 62/88, OSPiKA 1990 Nr 4, poz. 204). Innymi słowy, likwidacja ma miejsce w razie przeprowadzenia we właściwym trybie i przez uprawnione podmioty określonego normami postępowania.

Trafnie ilustruje omawiane zagadnienie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2009 r., II PK 147/09, zgodnie z którym likwidacja pracodawcy nie jest przez przepisy Kodeksu pracy szczególnie uregulowana, lecz przez różne przepisy prawa w zależności od formy prawnej pracodawcy - pociąga to za sobą zróżnicowanie w zakresie form, przesłanek i trybu jej przeprowadzenia. Miarą powyższych rozważań jest stwierdzenie, że likwidacja pracodawcy, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, obejmuje także osobę fizyczną, która w sposób formalny i trwały zaprzestała prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

W przypadku osoby fizycznej, prowadzącej działalność gospodarczą, uzewnętrznieniem tego procesu jest formalny stan związany z wyrejestrowaniem działalności w organie ewidencyjnym oraz faktyczne i trwałe zakończenie prowadzonej działalności, które może przejawiać się wyprzedażą przedmiotów służących jej prowadzeniu, w wyniku czego pracodawca nie jest w stanie dalej zatrudniać pracowników z uwagi na brak substratu majątkowego, związanego z dotychczasowym zatrudnieniem.

Ostatni pracodawca ubezpieczonej - M. M. (1) nie zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej ani w dniu 28 lutego 2015 roku, kiedy doszło do rozwiązania stosunku pracy z ubezpieczoną ani też obecnie. Zmieniła ona wprawdzie profil działalności ze sprzedaży odzieży dziecięcej na sprzedaż odzieży damskiej, zamknęła stoisko w Centrum Handlowym (...) i wyprzedała znajdujący się tam towar, ale zaraz potem, bo w marcu 2015 roku rozpoczęła sprzedaż towaru w nowym miejscu – sklepie przy ul. (...) w Ł.. Podejmowane przez pracodawcę działania miały charakter ciągły i służyły realizacji tożsamego celu. M. M. (1) nie wykreśliła też prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej z (...), a jedynie wprowadziła do niego zmianę poprzez usunięcie nazwy firmy (...).H. (...)M. M. (1). Skoro zatem nie doszło do wyrejestrowania działalności, a także do faktycznego i trwałego zaprzestania jej wykonywania to nie sposób mówić o likwidacji pracodawcy. W przypadku M. M. (1) można jedynie przyjąć, że zmieniono zakres tej działalności. Oceny w tym zakresie nie zmienia treść podanej w wypowiedzeniu umowy o pracę z A. K. przyczyny rozwiązania stosunku pracowniczego, bowiem w świetle przepisów ustawy o świadczeniach przedemerytalnych znaczenie mają jedynie zaistniałe fakty, a nie sposób, w jaki zostały one zakwalifikowane przez pracodawcę bądź ubezpieczonego.

Mając na uwadze powyższe brak jest podstaw do przyznania ubezpieczonej świadczenia przedemerytalnego w myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie w przypadku wnioskodawczyni zostały jednak spełnione wszelkie przewidziane w aktualnie obowiązującym stanie prawnym przesłanki, niezbędne do tego, ażeby zostało jej przyznane prawo do spornego świadczenia przedemerytalnego. W przypadku A. K. zastosowanie ma bowiem przepis art. 2 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, w którym ustawodawca postanowił, iż prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o promocji zatrudnienia", w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn.

Z kolei zgodnie z treścią art. 2 ust. 3 ustawy świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2)  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3)  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne musi spełniać łącznie przesłanki wymienione w art. 2 ust. 1 i wymienione w art. 2 ust. 3.

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:

1)  składkowe, o których mowa w art. 6;

2)  nieskładkowe, o których mowa w art. 7.

W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostaje, że A. K. spełniła warunek wymaganego stażu ubezpieczeniowego w wymiarze co najmniej 30 lat (art. 2 ust.1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych).

Bezspornym jest także, że spełniła pozostałe warunki wymienione w art. 2 ust. 3 ustawy, jak i warunek w postaci zatrudnienia w wymiarze co najmniej 6 miesięcy u ostatniego pracodawcy.

Konieczne jest zatem jedynie przesądzenie przez sąd, czy rozwiązanie stosunku pracy z ubezpieczoną za wypowiedzeniem nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z art. 20 ust. 1 pt 29 ustawy do przyczyn dotyczących zakładu pracy zalicza się:

a)  rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502, z późn. zm.), w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,

b)  rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,

c)  wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w przypadku śmierci pracodawcy lub gdy odrębne przepisy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez tego pracodawcę nowych warunków pracy i płacy,

d)  rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika na podstawie art. 55 § 1 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Przy ustalaniu czy doszło do rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy czy też nie, niewystarczające jest oparcie się na zapisie w świadectwie pracy, ale konieczne jest ustalenie jaka była faktyczna przyczyna ustania stosunku pracy. W przedmiotowej sprawie nie ma wątpliwości co do tego, że powodem wypowiedzenia A. K. umowy o pracę było zaprzestanie sprzedaży odzieży dziecięcej przez M. M. (1) na stoisku w Centrum Handlowym (...), czyli likwidacja stanowiska pracy. Zarówno M. M. (1), jak i A. K. zgodnie podały, że brak było jakichkolwiek nieprawidłowości w postępowaniu ubezpieczonej, które wpłynęły na decyzję pracodawcy o wypowiedzeniu stosunku pracy pracownicy. Skoro zatem jedyną przyczyną rozwiązania stosunku pracy była likwidacja stanowiska pracy to była to przyczyna leżącą po stronie pracodawcy, a nie pracownika.

Reasumując należy wskazać, że wnioskodawczyni spełniła wszystkie wymogi ustawowe dotyczące uzyskania świadczenia przedemerytalnego.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, prawo do świadczenia przedemerytalnego ustala się na wniosek osoby zainteresowanej, od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z dokumentami, o których mowa w ust. 3 (tj. dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego, w tym decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informację o upływie 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w art. 2 ust. 3, a także dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości, określone przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Mając na uwadze wszystkie przytoczone wyżej okoliczności niniejszej sprawy oraz treść powołanych przepisów Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c., uwzględniając odwołanie ubezpieczonej zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 27 października 2015 r.