Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w P. (...) Ośrodek (...) w L. XIII Wydział Cywilny z siedzibą w L. w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Sadowska

Protokolant: st. prot. sąd. Karolina Mitrus

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2017 r. w L. (...)

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.

przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Handlowemu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w C.

o umożliwienie korzystania z części nieruchomości przez czas oznaczony

1.  Powództwo oddala.

2.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 41.825 zł (czterdzieści jeden tysięcy osiemset dwadzieścia pięć złotych).

3.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 6.445,04 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

4.  Nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w P. (...) kwotę 244,39 zł tytułem brakującej części zaliczki na koszt wydatków związanych z wydaniem opinii, a w pozostałym zakresie kosztami postępowania obciąża strony w zakresie przez nie poniesionym.

SSO Małgorzata Sadowska

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. wystąpił przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) sp. z o.o. z siedzibą w C. o:

1.zobowiązanie Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowo-Usługowego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością do złożenia oświadczenia woli o treści:

„ Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe (...) w C. zobowiązuje się do umożliwienia (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. lub podmiotom działającym na jej zlecenie, korzystania z części nieruchomości położonej w obrębie C., dla której Sąd Rejonowy w G. (...) prowadzi księgę wieczystą nr (...), w szczególności poprzez wydanie jej w posiadanie w celu wejścia na nią oraz przeprowadzenie prac poszukiwawczych i rozpoznawczych polegających na wykonaniu, w układzie współrzędnych 1992, odwiertu geologicznego i pobraniu próbek (rdzenia), tj.:

1.1 odwiertu geologicznego nr (...)w miejscu o współrzędnych x= (...),73 i y= (...),04 na działce nr (...) – poprzez korzystanie z powierzchni 400 m2 oraz z pasa terenu stanowiącego dojazd do miejsca odwiertu o długości nie mniejszej niż 440 m a także z działki nr (...), która to działka jest drogą i stanowi dojazd do miejsca odwiertu przez okres 21 dni oraz umieszczenie w wykonanym otworze piezometru, a także wykonanie w odległości nie większej niż ok. 5 m od powyższego odwiertu dodatkowych dwóch odwiertów celem posadowienia w nich dwóch piezometrów na okres 5 lat od dnia wykonania odwiertu, za wynagrodzeniem: 500 zł (pięćset złotych) za wykonanie odwiertu płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia prac wiertniczych i podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego oraz 500 zł (pięćset złotych) za każdy posadowiony piezometr, w tym umożliwienie przeprowadzenia badań hydrogeologicznych płatnym z dołu w terminie miesiąca od posadowienia piezometru,

1.2 odwiertu geologicznego nr (...)w miejscu o współrzędnych x= (...),84 i y= (...),04 na działce nr (...) – poprzez korzystanie z powierzchni 400 m2 oraz z pasów terenu stanowiących dojazd do miejsca odwiertu o długości nie mniejszej niż 490 m i 340 m oraz działek nr (...) będących drogami stanowiącymi dojazd do miejsca odwiertu, przez okres 21 dni, za wynagrodzeniem 500 zł (pięćset złotych) płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia prac wiertniczych i podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego,

1.3 odwiertu geologicznego nr (...)w miejscu o współrzędnych x= (...),74 i y= (...),95 na działce nr (...) – poprzez korzystanie z powierzchni 400 m2 oraz z pasa terenu stanowiącego dojazd do miejsca odwiertu o długości nie mniejszej niż 345 m, a także z działki nr (...), która to działka jest drogą i stanowi dojazd do miejsca odwiertu przez okres 21 dni, za wynagrodzeniem 500 zł (pięćset złotych) płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia prac wiertniczych i podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego,

1.4 odwiertu geologicznego nr (...)w miejscu o współrzędnych x= (...),74 i y= (...),84 na działce nr (...) – poprzez korzystanie z powierzchni 400 m2 oraz z pasa terenu o długości nie mniejszej niż 230 m, stanowiącego dojazd do miejsca odwiertu przez okres 21 dni, za wynagrodzeniem 500 zł (pięćset złotych) płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia korzystania prac wiertniczych i podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego,

1.5 odwiertu geologicznego nr (...) – hydrowęzła, w skład którego wchodzą: studnia oraz co najmniej trzy piezometry zlokalizowane w odległości nie mniejszej niż 15 m od odwiertu, który będzie wykonany w miejscu o współrzędnych x= (...),84 i y= (...),94 na działce nr (...) – poprzez korzystanie przez okres 100 dni z terenu o powierzchni 800 m2 oraz z pasa terenu stanowiącego dojazd do miejsca odwiertu o długości nie mniejszej niż 270 m a także z działki nr (...), która to działka jest drogą i stanowi dojazd do miejsca odwiertu, celem wykonania prac wiertniczych, posadowienia na okres pięciu lat trzech piezometrów i przeprowadzenia badań hydrogeologicznych, za wynagrodzeniem 1500 zł (jeden tysiąc pięćset złotych) płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia wyżej wymienionych prac i podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego oraz 500 zł (pięćset złotych) za każdy posadowiony piezometr w tym umożliwienie przeprowadzenia badań hydrogeologicznych, płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia badań hydrogeologicznych,

1.6 odwiertu geologicznego nr (...)w miejscu o współrzędnych x= (...),10 i y= (...),68 na działce nr (...) – poprzez korzystanie z powierzchni 400 m2 oraz z pasa terenu stanowiącego dojazd do miejsca odwiertu o długości nie mniejszej niż 100 m, przez okres 21 dni oraz umieszczenie w wykonanym otworze piezometru, a także wykonanie w odległości nie większej niż ok. 5 m od powyższego odwiertu dodatkowych dwóch odwiertów celem posadowienia w nich dwóch piezometrów na okres 5 lat od dnia wykonania odwiertu, za wynagrodzeniem: 500 zł (pięćset złotych) za wykonanie odwiertu płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia prac wiertniczych i podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego oraz 500 zł (pięćset złotych) za każdy posadowiony piezometr w tym umożliwienie przeprowadzenia badań hydrogeologicznych, płatnym z dołu w terminie miesiąca od posadowienia piezometru,

1.7 odwiertu geologicznego nr (...)w miejscu o współrzędnych x= (...),95 i y= (...),15 na działce nr (...) – poprzez korzystanie z powierzchni 400 m2 oraz z pasa terenu stanowiącego dojazd do miejsca odwiertu o długości nie mniejszej niż 220 m przez okres 21 dni, za wynagrodzeniem 500 zł (pięćset złotych) płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia prac wiertniczych i podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego,

1.8 odwiertu geologicznego nr (...)w miejscu o współrzędnych x= (...),00 i y= (...),00 na działce nr (...) – poprzez korzystanie przez okres 21 dni z powierzchni 400 m2 oraz z pasa terenu stanowiącego dojazd do miejsca odwiertu o długości nie mniejszej niż 70 m przez okres 21 dni, za wynagrodzeniem 500 zł (pięćset złotych) płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia prac wiertniczych i podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego.

2.zobowiązanie Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowo-Usługowego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością do złożenia oświadczenia woli o treści:

„ Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe (...) w C. zobowiązuje się do umożliwienia (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. lub podmiotom działającym na jej zlecenie, korzystania z części nieruchomości położonej w obrębie P., dla której Sąd Rejonowy w G. (...) prowadzi księgę wieczystą nr (...), w szczególności poprzez wydanie jej w posiadanie w celu wejścia na nią oraz przeprowadzenie prac poszukiwawczych i rozpoznawczych polegających na wykonaniu, w układzie współrzędnych 1992, odwiertu geologicznego i pobraniu próbek (rdzenia), tj.: 2.1 odwiertu geologicznego nr (...)w miejscu o współrzędnych x= (...),00 i y= (...),00 na działce nr (...) – poprzez korzystanie z powierzchni 400 m2 oraz z pasa terenu stanowiącego dojazd do miejsca odwiertu o długości nie mniejszej niż 60 m przez okres 21 dni oraz posadowienia w wykonanym otworze piezometru, na okres 5 lat od dnia wykonania odwiertu, za wynagrodzeniem: 500 zł (pięćset złotych) za wykonanie odwiertu płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia prac wiertniczych i podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego oraz 500 zł (pięćset złotych) za każdy posadowiony piezometr w tym umożliwienie przeprowadzenia badań hydrogeologicznych płatnym z dołu w terminie miesiąca od posadowienia piezometru,

2.2 odwiertu geologicznego nr (...)w miejscu o współrzędnych x= (...),63 i y= (...),73 na działce nr (...) – poprzez korzystanie z powierzchni 400 m2 oraz z pasa terenu stanowiącego dojazd do miejsca odwiertu o długości nie mniejszej niż 270 m przez okres 21 dni, za wynagrodzeniem 500 zł (pięćset złotych) płatnym z dołu w terminie miesiąca od zakończenia prac wiertniczych i podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego.

Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwoty 34,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej tytułem wynagrodzenia za czasowe korzystanie z części nieruchomości położonej w obrębie C., dla której to Sąd Rejonowy w G. (...) prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) kwotę 120.000 zł oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej tytułem wynagrodzenia za czasowe korzystanie z części nieruchomości położonej w obrębie P., dla której to Sąd Rejonowy w G. (...)prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) kwotę 30.000 zł. Pozwana nadto wniosła o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowi udzielono koncesji z dnia 11 maja 2011 r. na pięć lat, w ramach której miał zrealizować 255 odwiertów w rejonie (...) i (...). (...) objęte pozwem stanowią własność pozwanej. Pozwana zawarła z powodem umowę z dnia 18 lipca 2011r. w sprawie wejścia przez powoda na objęte pozwem działki, na których wykonane zostaną przedmiotowe odwierty. Pozwana wyraziła zgodę „na czasowe zajęcie działek stanowiących jej własność w celu oznaczenia lokalizacji odwiertów do wykonania robót wiertniczych związanych z odwiertami geologicznymi”. Natomiast w dniu 06 marca 2012r. pozwana zawiadomiła powoda, że rozwiązuje umowę ze skutkiem na dzień doręczenia pisma. Wycofanie pozwanej z zawartej umowy doprowadziło do wstrzymania prac na skutek braku możliwości skorzystania z przedmiotowych działek w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia prac wiertniczych objętych koncesją.

Powód w dniu 20 października 2011 zawarł z (...) spółką z o.o. w T. umowę nr (...) na wykonanie prac wiertniczych, wraz z planem ruchu gromnicznego oraz likwidacją odwiertów po dokonaniu niezbędnych prac geologicznych, określonych w Projekcie prac geologicznych poszukiwawczo- rozpoznawczych za węglem brunatnym w rejonie P. – K. i O.. Prace objęte umową zostały podzielone na dwie fazy, z możliwością, w zależności od wyników fazy I prac, rezygnacji przez powoda z realizacji prac przewidzianych w fazie II. W powyższej umowie przewidziano, iż rozpoczęcie prac wchodzących w zakres I fazy nastąpi nie później niż 1 listopada 2011r, zaś zakończenie nastąpi w dniu 31 grudnia 2012r. Ponadto powód zawarł również umowę z Przedsiębiorstwem (...) we (...) S.A we W. z dnia 28 października 2011r, przedmiotem której było pełnienie przez (...) S.A. dozoru i nadzoru geologicznego z poborem próbek do badań, badaniami laboratoryjnymi i wykonaniem dokumentacji geologicznej zgodnie z zatwierdzonym Projektem prac geologicznych poszukiwawczo- rozpoznawczych za węglem brunatnym w rejonie P. – K. i O..

Przeprowadzone do chwili wniesienia pozwu prace przez powoda związane bezpośrednio z realizacją koncesji, wiązały się z koniecznością poniesienia znacznych wydatków. Nakłady wyniosły 5.583.153,04 zł, a niewykonanie odwiertów na nieruchomościach objętych pozwem uniemożliwiłoby osiągnięcie celu określonego w koncesji z uwagi na okres jej obowiązywania, a wskazana kwota stanowiłaby stratę.

W związku z powyższym, na mocy postanowienia z dnia 15 lutego 2013 r. Sąd udzielił powodowi zabezpieczenia w ten sposób, że zezwolono mu lub podmiotom działającym na jego zlecenie, na przeprowadzenie prac poszukiwawczych i rozpoznawczych polegających na wykonaniu, w układzie współrzędnych 1992, odwiertu geologicznego, pobraniu próbek (rdzenia) i przeprowadzeniu badań hydrogeologicznych na nieruchomości położonej w obrębie C., dla której Sąd Rejonowy w G. (...) prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz na przeprowadzenie prac poszukiwawczych i rozpoznawczych polegających na wykonaniu, w układzie współrzędnych 1992, odwiertów geologicznych i pobraniu próbek (rdzenia) z nieruchomości położonej w obrębie P., dla której Sąd Rejonowy w G. (...) prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Na mocy tego postanowienia powód był uprawniony do przeprowadzania odwiertów geologicznych przez okres 21 dni oraz do umieszczania w wykonanych otworach piezometrów, a także wykonania dodatkowych dwóch odwiertów celem posadowienia w nich dwóch piezometrów na okres 5 lat od dnia wykonania odwiertu oraz miał możliwość przeprowadzenia badań hydrogeologicznych. Powód był również uprawniony do wykonywania odwiertów geologicznych stanowiącego hydrowęzeł poprzez korzystanie przez okres 100 dni z terenu celem wykonania prac wiertniczych, posadowienia na okres pięciu lat trzech piezometrów i przeprowadzenia badań hydrogeologicznych.

Na podstawie w/wym. zabezpieczenia powód w celu wykonania prac geologicznych na nieruchomościach pozwanej, zajął łącznie 2,4515 ha powierzchni. Wynagrodzenie za korzystanie z tej części nieruchomości przez powoda, w okresie realizacji odwiertów geologicznych, pobrania próbek rdzenia i pozostawienia piezometrów wyniosło 41.825 zł według cen z 2013 r. Koncesja powoda wygasła w dniu 11 maja 2016 r., a postanowieniem z dnia 16 listopada 2016 r. na wniosek pozwanej Sąd uchylił postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia z dnia 15 lutego 2013 r.

Dowód:

- koncesja nr (...)/p z dnia 11.05.2011r. wydana przez Ministra Środowiska k. 38-41

- decyzja M. (...) z dnia 27.09.2011 r. k. 43-46

- projekt prac geologicznych poszukiwawczo – rozpoznawczych za węglem brunatnym k. 48-49

- umowa z dnia 18.07.2011 r. zawarta pomiędzy stronami k. 118-120

- pismo z dnia 06.03.2012 r. k. 131

- korespondencja prowadzona między stronami k. 133-136, k. 148, k. 150-151

- umowa Nr (...) z dnia 20.10.2011r. k. 138-146

- umowa nr (...) z dnia 28.10.2011r. k. 157-166

- pismo głównej księgowej k. 170

- opinia z dnia 01.10.2012 r.. k. 175-181

- zeznania J. K. k. 369-370

- odpisy protokołów opuszczenia terenów k. 566-597

- opinia dr inż. M. B. k. 616-634

- ustna opinia biegłego wydana na rozprawie w dniu 16.11.2016 r. k. 674

Sąd zważył, co następuje:

Zeznania J. K. Sąd uznał za wiarygodne, albowiem były one spójne i logiczne oraz zgodne z pozostałym materiałem dowodowym.

Przydatna w sprawie okazała się opinia dr inż. M. B. wraz z ustną opinią wydaną przez biegłego na rozprawie w dniu 16.11.2016 r., albowiem została sporządzona w sposób fachowy, rzetelny i nie budzący żadnych wątpliwości. Opinia ta nie została skutecznie zakwestionowana przez żadną ze stron. Odnosząc się do zarzutów strony powodowej, biegły wyjaśnił, że wydając przedmiotową opinię opierał się na metodzie przyjmowanej przez rzeczoznawców majątkowych i przedstawił przewidziane tam dwa sposoby: pośredni i bezpośredni oraz wyjaśnił, że jako członek stowarzyszenia musi stosować się do metodyki przyjmowanej przez to stowarzyszenie, czyli w tym przypadku do procedury pośredniej. Biegły wskazał, że przyjął metodę bezwzględnie obowiązującą. Pozwana natomiast zakwestionowała opinię biegłego w zakresie, w jakim biegły nie wyliczył odszkodowania np. za nasadzoną uprawę na powierzchni, z której korzystał powód, a na której było później trzeba dokonać ponownego nasadzenia. Wskazać należy, że takie kwestie nie były objęte przedmiotem niniejszego postępowania, ani nie stanowiły one podstawy opiniowania przez biegłego. Argumentacja biegłego nie budziła wątpliwości Sądu, w związku z czym Sąd uznał wyliczenia przyjęte przez biegłego za podstawę dokonanych ustaleń w sprawie. W szczególności Sąd doszedł do przekonania, że ustalone przez biegłego wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości nie zostało przez niego zaniżone.

Sąd oddalił wniosek pozwanej o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego, albowiem pozwana wnioskowała, aby opinia ta była przeprowadzona na okoliczność utraconych korzyści przez pozwaną, w związku z korzystaniem przez powoda z jej nieruchomości. Okoliczność ta nie była przedmiotem rozpoznania niniejszej sprawy, w której ustalane było jedynie wynagrodzenie za korzystanie z części nieruchomości pozwanej, a nie zakres szkody, jakiej pozwana mogła doznać z tego powodu.

Sąd dał wiarę dokumentom stanowiącym podstawę do ustalenia stanu faktycznego sprawy nie znajdując zastrzeżeń, co do ich wiarygodności. Strony w żaden sposób nie zakwestionowały tych dowodów.

Powód oparł swoje roszczenie na treści art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.2016.1131j.t.), zgodnie z którym jeżeli cudza nieruchomość lub jej część jest niezbędna do wykonywania działalności regulowanej ustawą, przedsiębiorca może żądać umożliwienia korzystania z tej nieruchomości lub jej części przez czas oznaczony, za wynagrodzeniem.

Powód wskazał, że koncesja na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża węgla brunatnego, która została mu udzielona na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze, zgodnie z przepisem przejściowym tj. art. 205 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, stała się koncesją w rozumieniu nowej ustawy.

W toku postępowania powód wykazał istnienie wszystkich przesłanek przewidzianych w art. 18 w/wym. ustawy koniecznych dla zaistnienia roszczenia. Powód mianowicie wykazał, że część nieruchomości stanowiących własność pozwanej jest niezbędna do wykonywania działalności regulowanej w ustawie na podstawie udzielonej mu przez Ministra Środowiska koncesji. Powód wskazał konkretne miejsca, w których jest możliwość prowadzenia odwiertów, a które stanowią własność pozwanej. Powód wykazał również, że wykonuje działalność regulowaną ustawą Prawa geologicznego i górniczego określoną w art. 1 ust. 1 pkt. 1.

Na podstawie udzielonego zabezpieczenia postanowieniem z dnia 15 lutego 2013 r., na nieruchomościach pozwanej zostały wykonane przez powoda niektóre prace geologiczne. W toku postępowania, w dniu 11 maja 2016 r. wygasła koncesja, na mocy której powód był uprawniony do wykonywania prac geologicznych na terenach należących do pozwanej. Powód nie przedstawił nowej koncesji, nie jest więc uprawniony do wykonywania dalszych prac regulowanych ustawą Prawo geologiczne i górnicze.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, Sąd w pkt. 1 wyroku oddalił powództwo.

Jak wynika z treści art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, pozwanej za korzystanie z części jej nieruchomości przysługiwało wynagrodzenie, którego wysokość została ustalona w oparciu o opinię biegłego dr inż. M. B.. Mając na uwadze powyższe, Sąd w pkt. 2 wyroku zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 41.825 zł. Wysokość wynagrodzenia określona przez biegłego nie została przez strony zakwestionowana i dlatego orzeczono jak w pkt.2 wyroku.

Kosztami procesu Sąd w oparciu o art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 2 i § 6 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu obciążył powoda i z tego tytułu zasądził od niego na rzecz pozwanej kwotę 6.445,04 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (3.600 zł koszty zastępstwa procesowego oraz 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa, 2.554,66 zł i 244,38 zł – zaliczki na wynagrodzenie biegłego).

Ponadto, Sąd nakazał ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w P. (...) kwotę 244,39 zł tytułem brakującej części zaliczki na koszt wydatków związanych z wydaniem opinii, a w pozostałym zakresie kosztami postępowania obciąża strony w zakresie przez nie poniesionym.

L., dnia 20.02.2017 r. SSO Małgorzata Sadowska