Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 2388/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 maja 2012 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał Z. K. emeryturę od dnia 1 maja 2010 roku, to jest od miesiąca w którym złożono wniosek.

W decyzji wskazano, że podstawę wymiaru składek stanowi kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji zaewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wyplata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

Po korekcie kapitału początkowego na koncie wysokość emerytury wynosi 304.044,26:244,60=1.243,03 zł.

Emerytura po waloryzacji przysługuje w kwocie od 1 marca 2011 roku – 1.281,56 zł, od 1 marca 2012 roku – 1.352,56 zł.

Należność za okres od 1 maja 2010 roku do 30 czerwca 2012 roku w kwocie 768,66 zł wraz ze świadczeniem za lipiec 1.352 ,56 zł, po potrąceniu kwoty 1.444,94 zł, na poczet nienależnie wypłaconego świadczenia z tytułu rozliczenia zaliczki emerytury wcześniejszej po obliczeniu zaliczki na podatek odprowadzanej do urzędu skarbowego w kwocie 23 zł, liczonej od podstawy opodatkowania 676 zł, składki na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 60,87 zł, odliczonej od podatku 52,41 zł, z kwoty świadczenia 8,46 zł, Zakład za pośrednictwem poczty przekazał 592,41 zł.

Od 1 sierpnia 2012 roku obliczona emerytura wynosi 1.352,56 zł.

Od 1 sierpnia 2012 roku podstawę opodatkowania stanowi miesięcznie kwota 676 zł, zaliczka na podatek odprowadzana do urzędu skarbowego wynosi 23 zł składki na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 60,87 zł, odliczonej od podatku 52,41 zł, z kwoty świadczenia 8,46 zł. Wysokość emerytury wynosi 592,41 zł.

W decyzji wskazano, że kwoty wypłacone tytułem decyzji zaliczkowej od 1 maja 2010 roku zalicza się na poczet należności przyznanych niniejszą decyzją. Częścią decyzji było pismo zawierające rozliczenie emerytury wypłaconej i należnej, gdzie ustalono kwotę nadpłaconej zaliczki w kwocie 4450,90 zł.

/decyzja – k. 197, pismo – k. 207 akt ZUS/

Decyzją z dnia 24 maja 2010 roku w sprawie znak E (...) Zakład ustalił wysokość emerytury wcześniejszej ustalając jej wysokość według proporcji 331 miesięcy pracy w Polsce i 458 miesięcy łącznej pracy. W decyzji wskazano, że kwoty wypłacone tytułem decyzji zaliczkowej od 2 lutego 2005 roku do 30 kwietnia 2010 roku zalicza się na poczet należności przyznanych decyzją. Emerytura jako mniej korzystna została zawieszona od 1 maja 2010 roku.

/decyzja – k.201 akt ZUS/

Odwołanie od powyższych decyzji złożyła Z. K..

Zakwestionowała konieczność zwrotu zaliczki w kwocie 4.450,90 zł. Podniosła błąd naliczonej emerytury. Zdaniem ubezpieczonej błąd popełnił Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W uzasadnieniu podała, iż jest osobą chorą, koszt leczenia jest wysoki. Nie może liczyć na pomoc dzieci. Emerytura po potrąceniu nadpłaconej zaliczki wynosi 592,41 zł. Zaistniała sytuacja powstała z winy Zakładu i wynika z nieprawidłowego naliczenia przez ZUS emerytury.

/odwołanie – k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonych decyzjach.

/odpowiedź na odwołanie – k. 8/

W piśmie złożonym na rozprawie w dniu 6 września 2013 roku pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o przyznanie kosztów pełnomocnika z urzędu w kwocie 600 zł plus VAT, oświadczając, że koszty te nie zostały uiszczone w żadnej części.

/pismo – k. 89/

Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2015 r Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie Z. K. od decyzji z dnia 24 maja 2012 r (...) (pkt. 1), orzekł o kosztach pełnomocnika z urzędu w kwocie 73,80 zł (pkt.2) i o wydatkach na rzecz Z. K. w wysokości 411 zł (pkt. 3).

/wyrok – k. 161/

W wyniku apelacji ubezpieczonej , która zaskarżyła wyrok SO w Łodzi w zakresie pkt. 1 i 2 wyroku – Sąd Apelacyjny w Łodzi, w wyroku z dnia 25 lipca 2016 roku, uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za drugą instancję.

W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny przesądził, iż nie było podstaw do doliczenia wnioskodawczyni okresu nieskładkowego we Francji – 17 kwartałów z tytułu zwiększenia na dziecko, gdyż bez uwzględnienia tego okresu wnioskodawczyni w dacie przyznania emerytury po osiągnięciu 55 r życia spełnia wszystkie przesłanki do uzyskania tego świadczenia. Okres ten jako okres podporządkowania czasowego nie powinien być uwzględniony przez organ rentowy, przy wyliczeniu wysokości spornych świadczeń, gdyż jego uwzględnienie, jest dla ubezpieczonej niekorzystne.

W konsekwencji przyjęcia przez Sąd I instancji błędnego założenia, iż bez uwzględnienia wnioskodawczyni do stażu ubezpieczeniowego okresu 17 kwartałów z tytułu zwiększenia na dziecko we Francji, nie nabyłaby ona prawa do emerytury po osiągnięciu 55 roku życia, Sąd ten dokonał nieprawidłowej analizy odwołania wnioskodawczyni, a co za tym idzie nie rozpoznał istoty sprawy. Sąd Apelacyjne wskazał, że zaskarżonym orzeczeniem Sąd Okręgowy rozpoznał jedynie odwołanie od decyzji znak (...), a postępowanie w sprawie toczyło się na skutek odwołania wnioskodawczyni od dwóch decyzji – także od decyzji z tej samej daty znak E (...).

Sąd Apelacyjny określił, że rozpoznając sprawę ponownie Sąd I instancji winien ustalić:

- w jakiej ostatecznej wysokości, wnioskodawczyni otrzymywałyby emeryturę wcześniejszą, której wysokość winna być wyliczona bez uwzględnienia okresu nieskładkowego 17 kwartałów z tytułu zwiększenia na dziecko we Francji w spornym okresie,

- w jakiej wysokości bez uwzględnienia teko okresu przysługuje jej emerytura przyznana po osiągnięciu wieku emerytalnego,

- w jakiej wysokości zostały świadczenia wypłacone w kwocie zaliczkowej.

Dopiero wykonanie powyższych ustaleń da podstawę do określenia wysokości świadczenia przyznanego wnioskodawczyni decyzją, będącą przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego oraz stwierdzenia czy nastąpiła nadpłata świadczeń wypłaconych ubezpieczonej w spornym okresie w kwocie zaliczkowej, a jeżeli tak, to ile ona wynosi i dokona zasadności złożonego odwołania.

/wyrok wraz z uzasadnieniem – k. 202, 208 -215/

W piśmie z dnia 9 grudnia 2016 r wnioskodawczyni reprezentowana przez pełnomocnika podtrzymała odwołanie od dwóch decyzji, wnosząc o zmianę zaskarżonych decyzji poprzez ustalenie:

- wysokości emerytury wcześniejszej wnioskodawczyni bez uwzględnienia okresu nieskładkowego we Francji (17 kwartałów na dziecko)

- wysokości emerytury przyznanej po osiągnięciu wieku emerytalnego bez uwzględnienia okresu nieskładkowego we Francji (17 kwartałów na dziecko)

- kwoty ewentualnej nadpłaty świadczeń wnioskodawczyni wypłaconych w spornym okresie w kwocie zaliczkowej, bez uwzględnienia okresu nieskładkowego we Francji (17 kwartałów na dziecko)

- kwoty nienależnie potrąconej nadpłaty świadczeń wnioskodawczyni wypłaconych w spornym okresie w kwocie zaliczkowej i orzeczenie obowiązku jej zwrotu przez organ rentowy na rzecz wnioskodawczyni.

/pismo – k. 226/

Na rozprawie w dniu 24 lutego 2017 r wnioskodawczyni reprezentowana przez pełnomocnika, precyzując roszczenie wskazała, że żąda określenia z pominięciem spornych kwartałów wyłącznie emerytury wcześniejszej, żądanie nie dotyczy emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, nie kwestionowała wyliczeń organu rentowego, w tym ustalonej nadpłaty pomiędzy świadczeniami.

/e – protokół z dnia 24.02.2017 r 00:00:54/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona Z. K. urodziła się (...).

W dniu 30 grudnia 2004 roku ubezpieczona Z. K. złożyła wniosek o emeryturę.

Do stażu pracy ubezpieczonej przyjęto okres składkowy wynoszący 26 lat 1 miesiąc i 6 dni, okres nieskładkowy 1 rok, 2 miesięcy i 2 dni. Łącznie okres ubezpieczenia wynosi 27 lat 7 miesięcy i 8 dni (331 miesięcy) (okoliczność bezsporna)

Ubezpieczona podlegała ubezpieczeniom z tytułu wykonywania pracy we Francji i we W..

(okoliczność bezsporna)

Decyzją zaliczkową z dnia 4 października 2005 roku przyznano ubezpieczonej emeryturę w wysokości proporcjonalnej od dnia 2 lutego 2005 roku, od ustania zatrudnienia. Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono staż pracy w P. 331 miesięcy do 411 miesięcy łącznej pracy z uwagi na staż za granicą, przyjmując do ustalenia proporcji 10 miesięcy pracy we Francji i 70 miesięcy pracy we W..

(decyzja – k.150 akt ZUS)

Decyzją z dnia 20 lutego 2009 roku przyznano ubezpieczonej emeryturę w wysokości proporcjonalnej. Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono staż pracy w P. 331 miesięcy do 402 miesięcy łącznej pracy z uwagi na staż za granicą.

(decyzja – k.271 akt ZUS)

Ubezpieczona Z. K. złożyła w dniu 27 maja 2010 roku wniosek o emeryturę, po ukończeniu 60 lat.

(wniosek – k.1-5 akt ZUS II plik)

Decyzją z dnia 19 października 2010 roku przyznano ubezpieczonej zaliczkę na poczet przysługującej emerytury, z uwagi na toczące się postępowanie mające na celu ustalenie okresów ubezpieczenia we Francji. Zakład przyznał ubezpieczonej zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od 1 maja 2010 roku w wysokości 1.214,02 zł.

(decyzja – k.35 akt ZUS II plik)

Okres zatrudnienia we W. wynosi 71 miesięcy.

(okoliczność bezsporna)

Staż z tytułu zatrudnienia we Francji wynosi 5 miesięcy. Do stażu zaliczono 17 kwartałów (51 miesięcy) z tytułu urodzenia dziecka, bez przyporządkowania czasowego.

Kobiety korzystają we Francji ze zwiększenia okresu ubezpieczenia o 1 kwartał za każdy rok w trakcie którego wychowywały dziecko do 16 roku życia, nie więcej niż o 8 kwartałów na każde dziecko. Podwyższenie jest przyznawane niezależnie od tego czy dzieci były urodzone i wychowane we Francji czy poza nią i niezależnie od tego czy w okresie wychowania dziecka kobieta była zatrudniona we Francji czy nie, staż ten nie jest przypisywany w konkretnym okresie.

(pismo ZUS – k.128)

Staż pracy w Polsce wynosi 331 miesięcy, a staż ogólny w uwzględnieniem okresów podlegania ubezpieczeniom we Francji i we W. 458 miesięcy.

(pismo ZUS – k.98)

Decyzją ostateczną z dnia 24 maja 2012 roku w sprawie znak (...) Zakład ustalił wysokość emerytury Z. K. od 1 maja 2010 roku, od miesiąca w którym złożono wniosek. W decyzji wskazano, że kwoty wypłacone tytułem decyzji zaliczkowej od 1 maja 2010 roku zalicza się na poczet należności przyznanych tę decyzją.

(decyzja – k.197 akt ZUS)

Kolejną decyzją z dnia 24 maja 2010 roku w sprawie znak E (...) Zakład ustalił wysokość emerytury wcześniejszej ustalając jej wysokość według proporcji 331 miesięcy pracy w Polsce i 458 miesięcy łącznej pracy. W decyzji wskazano, że kwoty wypłacone tytułem decyzji zaliczkowej od 2 lutego 2005 roku do 30 kwietnia 2010 roku zalicza się na poczet należności przyznanych decyzją. Emerytura jako mniej korzystna została zawieszona od 1 maja 2010 roku.

(decyzja – k.201 akt ZUS)

Zakład ustalił, w związku z zaliczkowo przyznaną emeryturą, że za okres od 2 lutego 2005 roku do 30 kwietnia 2010 roku nastąpiła nadpłata zaliczki w łącznej kwocie 4.450,90 zł.

(pismo ZUS – k.207 akt ZUS II plik)

Wnioskodawczyni otrzymała emeryturę z tytułu pracy we Francji w okres od 11 sierpnia 1971 roku do 30 marca 1972 roku wysokości 9,81 Euro. (zaświadczenie – k.35)

Wnioskodawczyni spełniała przesłanki stażowe do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury, bez uwzględnienia okresu nieskładkowego we Francji – 17 kwartałów – dysponowała 311 miesięcznym okresem ubezpieczenia w Polsce, 5 miesięcznym okresem zatrudnienia we Francji oraz we W. w wymiarze 71 miesięcy – co dawało łącznie okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 387 miesięcy.

(okoliczność bezsporna – ustalona przez Sąd Apelacyjny w treści uzasadnienia)

Hipotetyczna wysokość wcześniejszej emerytury, bez uwzględnienia w stażu ubezpieczeniowym okresu 17 kwartałów ubezpieczenia z tytułu opieki nad dziećmi wynosi 766,21 zł, a po waloryzacji – od 1.03.2006 – 813,72 zł, od 1.03.2008 – 866,61 zł, od 1 marca 2009 r – 919,47 zł, od 1 marca 2010 r – 961,95 zł. Przy hipotetycznym wyliczeniu uwzględniono 331 miesięcy pracy w Polsce do 406 miesięcy łącznej pracy.

Kwota nadpłaty wcześniejszej emerytury wypłaconej zaliczkowo, przy uwzględnieniu kwot wypłaconych i hipotetycznie wyliczonych wynosi 241,75 zł.

Nadpłata wynikająca z zaskarżonej decyzji została wyegzekwowana. Organ rentowy winien zwrócić ubezpieczonej hipotetycznie kwotę 4209,15 zł, przy uwzględnieniu hipotetycznego wyliczenia wcześniejszej emerytury bez uwzględnienia w stażu ubezpieczeniowym okresu 17 kwartałów ubezpieczenia z tytułu opieki nad dziećmi.

Emerytura przyznana w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego została uwzględniona bez zagranicznego stażu pracy i jest korzystniejsza od hipotetycznie wyliczonej emerytury wcześniejszej.

/wyliczenie – k. 194 – 195, 238 - 239/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Poza sporem pozostaje okoliczność, iż ubezpieczona Z. K. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia w Polsce, we Francji i we W..

W dniu 27 maja 2010 roku ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie prawa do emerytury w związku z ukończeniem 60 lat.

Zgodnie z treścią art.24 ust.1 punkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.883.) w brzemieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji (24 maja 2012 roku) ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet. Podstawą obliczenia emerytury była kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc do którego przysługuje wypłata emerytury oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego, określonego w art.173-175 (art.25 ust.1).

Stosownie do treści art.26 ust.1-3 ww. ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust.5 i art.183.

Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

Zaskarżoną decyzją z dnia 24 maja 2012 roku numer (...) organ rentowy obliczył ubezpieczonej emeryturę zgodnie z ww. zasadami. Ubezpieczona w toku postępowania nie kwestionowała prawidłowości obliczenia emerytury. Zakład wypłaca emeryturę w wysokości ustalonej w tej decyzji, bowiem jest to świadczenie korzystniejsze od ustalonego w decyzji z dnia 24 maja 2012 roku numer E (...).

Należy zwrócić uwagę, że powyższa emerytura została obliczona bez uwzględnienia stażu zagranicznego.

Przy czym decyzja ta określała wysokość nadpłaty, która powstała zdaniem organu rentowego w związku z wypłatą zaliczkową wcześniejszej emerytury, co było ostatecznie przedmiotem rozpoznania. W konsekwencji należało zbadać prawidłowość naliczenia wcześniejszej emerytury, a następnie ustalić kwotę ewentualnej nadpłaty.

Powyższe wynika także z wytycznych Sądu Apelacyjnego w Łodzi, którymi Sąd jest związany na podstawie art. 386 § 6 kpc.

W dniu 24 maja 2012 roku w sprawie E (...) została wydana decyzja ostateczna o przyznaniu emerytury po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonej z dnia 31 grudnia 2004 roku. Organ rentowy przyznał ubezpieczonej emeryturę od dnia 2 lutego 2005 roku, to jest od dnia ustania zatrudnienia. Emeryturę ustalono w proporcji 331 miesięcy zatrudnienia w Polsce do 458 miesięcy łącznej pracy z tytułu zatrudnienia za granicą. Kwoty wypłacone w decyzji zaliczkowej zostały zaliczone na poczet należności przyznanych decyzją. Wypłata emerytury została zawieszona, bowiem świadczenie przyznane decyzją z dnia 24 maja 2012 roku w sprawie znak (...) jest korzystniejsze.

Kwoty przyznane ubezpieczonej decyzją ostateczną z dnia 24 maja 2012 roku po rozpoznaniu wniosku z dnia 31 grudnia 2004 roku, okazały się wyższe niż wypłacone zaliczkowo na podstawie decyzji z dnia 4 października 2005 roku o 4.450,90 zł.

Zgodnie z treścią art.120 ust.1 ww. ustawy jeżeli prawo do świadczeń zostało udowodnione, ale zainteresowany nie przedłożył dowodów niezbędnych do ustalenia wysokości świadczeń, organ rentowy przyznaje zainteresowanemu świadczenia w kwocie zaliczkowej zbliżonej do kwoty przewidywanych świadczeń.

Stosownie do treści art.139 ust.1 punkt 1 ww. ustawy ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141, m.in. świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej, a następnie kwoty świadczenia lub świadczeń podlegające rozliczeniu w trybie określonym w art. 98 ust. 3. Potrącenia należności, o których mowa w art.139 ust.1 punkt 1 nie mogą przekraczać 50% miesięcznego świadczenia (art.140 ust.3 punkt 1 ww. ustawy).

Ubezpieczona wskazywała, iż organ rentowy niezasadnie zaliczył do stażu pracy okres ubezpieczenia we Francji w wymiarze 17 kwartałów.

Stanowisko ubezpieczonej jest zasadne, na co wskazuje Sąd Apelacyjny w Łodzi i czym Sąd jest związany.

W dniu 30 grudnia 2004 roku ubezpieczona Z. K. złożyła wniosek o emeryturę. Na dzień złożenia wniosku staż ubezpieczonej z tytułu zatrudnienia w Polsce wynosił 27 lat 7 miesięcy i 8 dni (okresy składkowe i nieskładkowe).

Ubezpieczona wniosła o przyznanie jej prawa do emerytury po ukończeniu 55 roku życia.

Zgodnie z treścią art.46 ust.1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji (4 października 2005 roku) prawo do emerytury na warunkach określonych w art.29, 32, 33 i 39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1)  nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego;

2)  warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2006 r.;

3)  nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Stosownie do treści art.29 ust.1 ww. ustawy ubezpieczeni (…), którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego określonego w art.27 punkt 1, mogą przejść na emeryturę kobieta - po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy.

Zgodnie z art.12 ust.1-2 i 6 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 (Dz.U.UE.L.2009.284.1) do celów stosowania art. 6 rozporządzenia podstawowego instytucja właściwa kontaktuje się z instytucjami państw członkowskich, których ustawodawstwu zainteresowany również podlegał, w celu ustalenia wszystkich okresów spełnionych zgodnie z ich ustawodawstwem. Odpowiednie okresy ubezpieczenia, pracy najemnej, pracy na własny rachunek lub zamieszkania spełnione zgodnie z ustawodawstwem danego państwa członkowskiego są dodawane do okresów spełnionych zgodnie z ustawodawstwem każdego innego państwa członkowskiego, o ile jest to konieczne do celów stosowania art.6 rozporządzenia podstawowego, pod warunkiem że okresy te nie pokrywają się. W przypadku, w którym nie można w sposób dokładny określić ram czasowych, w których niektóre okresy ubezpieczenia lub zamieszkania zostały spełnione zgodnie z ustawodawstwem danego państwa członkowskiego, domniemywa się, że okresy te nie pokrywają się z okresami ubezpieczenia lub zamieszkania spełnionymi zgodnie z ustawodawstwem innego państwa członkowskiego; okresy te uwzględnia się - w przypadku gdy może to być korzystne dla zainteresowanego - jedynie w zakresie, w jakim mogą one być rozsądnie uwzględnione.

Ubezpieczona nie legitymowała się 30-letnim okresem ubezpieczenia w Polsce. Dopiero zaliczenie okresów zatrudnienia we Francji i we W. dało ubezpieczonej prawo do emerytury po ukończeniu 55 lat, ale bez konieczności uwzględnienia okresów nieskładkowych 17 kwartałów na dziecko. Wnioskodawczyni spełniała przesłanki stażowe do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury, bez uwzględnienia okresu nieskładkowego we Francji – 17 kwartałów – dysponowała 311 miesięcznym okresem ubezpieczenia w Polsce, 5 miesięcznym okresem zatrudnienia we Francji oraz we W. w wymiarze 71 miesięcy – co dawało łącznie okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 387 miesięcy.

Okres spornych 17 kwartałów był okresem bez podporządkowania czasowego i nie powinien być uwzględniony przez organ rentowy, gdyż jego uwzględnienie jest dla wnioskodawczyni niekorzystne.

Skoro tak, należało ustalić wysokość wcześniejszej emerytury z pominięciem tego okresu.

Realizując wytyczne Sądu Apelacyjnego, ustalono na podstawie hipotetycznego wyliczenia organu rentowego, które nie było kwestionowane przez ubezpieczoną, że:

- hipotetyczna wysokość wcześniejszej emerytury, bez uwzględnienia w stażu ubezpieczeniowym okresu 17 kwartałów ubezpieczenia z tytułu opieki nad dziećmi wynosi 766,21 zł, a po waloryzacji – od 1.03.2006 – 813,72 zł, od 1.03.2008 – 866,61 zł, od 1 marca 2009 r – 919,47 zł, od 1 marca 2010 r – 961,95 zł - przy hipotetycznym wyliczeniu uwzględniono 331 miesięcy pracy w Polsce do 406 miesięcy łącznej pracy,

- kwota nadpłaty wcześniejszej emerytury wypłaconej zaliczkowo, przy uwzględnieniu kwot wypłaconych i hipotetycznie wyliczonych wynosi 241,75 zł,

- nadpłata wynikająca z zaskarżonej decyzji została wyegzekwowana - organ rentowy winien zwrócić ubezpieczonej hipotetycznie kwotę 4209,15 zł, przy uwzględnieniu hipotetycznego wyliczenia wcześniejszej emerytury bez uwzględnienia w stażu ubezpieczeniowym okresu 17 kwartałów ubezpieczenia z tytułu opieki nad dziećmi,

- emerytura przyznana w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego została uwzględniona bez zagranicznego stażu pracy i jest korzystniejsza od hipotetycznie wyliczonej emerytury wcześniejszej.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 14§2 k.p.c:

- zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 24 maja 2012 r nr E (...), w ten sposób, że zobowiązano organ rentowy do ustalenia wysokości wcześniejszej emerytury dla ubezpieczonej bez uwzględnienia okresu nieskładkowego we Francji w wymiarze 17 kwartałów na dziecko (nie wskazano konkretnych kwot, pozostawiając tę kwestię organowi rentowemu, bowiem ubezpieczona byłaby pozbawiona w tym zakresie etapu postępowania przed organem rentowym),

- zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 24 maja 2012 r nr (...) w ten sposób, że stwierdzono, e nie istnieje nadpłata świadczenia w postaci wcześniejszej emerytury ponad kwotę 241,75 zł /powyższe wynika z różnicy pomiędzy kwotami wypłaconymi zaliczkowo a naliczonymi hipotetycznie).

Jednocześnie roszczenie o zwrot nienależnie potrąconej nadpłaty wcześniejszej emerytury Sąd przekazał do rozpoznania organowi rentowemu na podstawie art. 477 ze z. 10 § 2 kpc. Bowiem odwołanie od decyzji organu rentowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pełni rolę pozwu i wszczyna postępowanie sądowe. Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji a spornych między stronami; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Przed sądem ubezpieczony może jedynie żądać korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swą rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego decyzją, nie może natomiast żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Dlatego też odwołanie wniesione od decyzji organu rentowego nie ma charakteru samodzielnego żądania, a jeżeli takie zostanie zgłoszone, sąd nie może go rozpoznać, lecz zobowiązany jest - zgodnie z treścią art. 477 10 § 2 k.p.c. - przekazać go do rozpoznania organowi rentowemu. Tym samym kontrolna rola sądu musi korespondować z zakresem rozstrzygnięcia dokonanego w decyzji organu rentowego, gdyż - stosownie do treści art. 477 14 § 2 i art. 477 14a k.p.c.- w postępowaniu wywołanym wniesieniem odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu. Należy wskazać, że roszczenie o zwrot nadpłaty nie było przedmiotem zaskarżonych decyzji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, mając na względzie zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.

Pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o przyznanie wynagrodzenia w kwocie 600 zł wskazując, iż wynagrodzenie powinno być ustalone w oparciu o §6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku, poz.490) bowiem sprawa dotyczy zobowiązania do zwrotu nadpłaty zaliczkowo pobranej emerytury.

Sąd podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia z dnia 1 czerwca 2010 r oku (II UZ 11/10), iż „sprawa o zwrot świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest bliższa rodzajowo sprawie o przyznanie takich świadczeń niż sprawie o zapłatę, wobec czego podstawę zasądzenia opłaty za czynności adwokackie powinny stanowić w niej minimalne stawki przewidziane w rozporządzeniu dla spraw z zakresu ubezpieczenia społecznego”.

Koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują opłatę w wysokości nie wyższej niż 150% stawek minimalnych, o których mowa w rozdziałach 3 i 4 oraz niezbędne, udokumentowane wydatki radcy prawnego (§15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku, poz.490).

Zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia (§2 ust.1 ww. rozporządzenia).

Wysokość kosztów zastępstwa procesowego została ustalona na podstawie §12 ust.2 punkt ww. rozporządzenia za I instancję /pierwsze rozpoznanie sprawy/. Sąd przyznał radcy prawnemu M. W. wynagrodzenie w kwocie 60 zł. Wynagrodzenie to należy, stosownie do treści §2 ust.3 ww. rozporządzenia, podwyższyć o należny podatek od towarów i usług obowiązujący w dniu wydania orzeczenia. W dniu wydania orzeczenia obowiązywała stawka podatku od towarów i usług w wysokości 23% (art.146 a punkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz.535 ze zm.), dodany na podstawie art.19 punkt 5 ustawy z dnia 26 listopada 2010 roku o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. nr 238, poz.1578, obowiązującej od 1 stycznia 2011 roku). /73,80 zł/

O kosztach postepowania za drugą instancję, na które złożyły się koszty w postaci opłaty od apelacji (30 zł) oraz wynagrodzenie pełnomocnika Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § 9 ust. 2 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych /Dz.U. 2015 poz. 1804/ w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu /Dz. U z 2015 r poz. 1805/(łącznie koszty za II instancję 332,10 zł).

O kosztach postępowania za I instancję (obecne postępowanie) Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 9 ust. 2 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r / w sprawie opłat za czynności radców prawnych Dz.U. 2015 poz. 1804/ w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu /Dz. U z 2015 r poz. 1805/442,8 zł/