Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Sidyk

Protokolant: Mateusz Kmieć

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2015 roku w Częstochowie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę oraz

sprawy z powództwa J. S. i P. S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki K. S. kwotę 59 000 zł (pięćdziesiąt dziewięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia 22 grudnia 2014 roku, 8% w stosunku rocznym od dnia 23 grudnia 2014 roku i kolejnymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki K. S. kwotę 12 000 zł (dwanaście tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia 22 grudnia 2014 roku, 8% w stosunku rocznym od dnia 23 grudnia 2014 roku i kolejnymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki K. S. kwotę 3 448 zł (trzy tysiące czterysta czterdzieści osiem złotych) wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia 22 grudnia 2014 roku, 8% w stosunku rocznym od dnia 23 grudnia 2014 roku i kolejnymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

4.  oddala powództwo K. S. w pozostałej części;

5.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1 880 zł 84 gr (jeden tysiąc osiemset osiemdziesiąt złotych osiemdziesiąt cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu;

6.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Częstochowie kwotę 3 885 zł 12 gr (trzy tysiące osiemset osiemdziesiąt pięć złotych dwanaście groszy) tytułem zwrotu kosztów sądowych, których powódka nie miała obowiązku uiścić w części, co do której powództwo zostało uwzględnione;

7.  odstępuje od ściągnięcia z zasądzonego na rzecz powódki roszczenia kosztów sądowych w części, co do której powództwo zostało oddalone.

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda J. S. kwotę 59 000 zł (pięćdziesiąt dziewięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia 22 grudnia 2014 roku, 8% w stosunku rocznym od dnia 23 grudnia 2014 roku i kolejnymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda J. S. kwotę 12 000 zł (dwanaście tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia 22 grudnia 2014 roku, 8% w stosunku rocznym od dnia 23 grudnia 2014 roku i kolejnymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki P. S. kwotę 36 000 zł (trzydzieści sześć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia 22 grudnia 2014 roku, 8% w stosunku rocznym od dnia 23 grudnia 2014 roku i kolejnymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

4.  oddala powództwo J. S. i P. S. w pozostałej części;

5.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 812 zł 75 gr (jeden tysiąc osiemset dwanaście złotych siedemdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

6.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1 362 zł 73 gr (jeden tysiąc trzysta sześćdziesiąt dwa złote siedemdziesiąt trzy grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu;

7.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Częstochowie kwotę 5 628 zł 66 gr (pięć tysięcy sześćset dwadzieścia osiem złotych sześćdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów sądowych, których powodowie nie mieli obowiązku uiścić w części, co do której powództwo zostało uwzględnione;

8.  odstępuje od ściągnięcia z zasądzonego na rzecz powodów roszczenia kosztów sądowych w części, co do której powództwo zostało oddalone.

Sygn. akt IC 432/14

UZASADNIENIE

Powódka K. S. w pozwie z dnia 13 listopada 2014 roku wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.:

1)  kwoty 59 000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią syna wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty;

2)  kwoty 36 000 zł tytułem stosownego odszkodowania w związku ze śmiercią syna wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty;

3)  kwoty 3 448 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty;

4)  kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą od pełnomocnictwa.

Powód J. S. w pozwie z dnia 13 listopada 2014 roku wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.:

1)  kwoty 59 000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią syna wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty;

2)  kwoty 36 000 zł tytułem stosownego odszkodowania w związku ze śmiercią syna wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty;

Tym samym pozwem małoletnia powódka P. S. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 52 000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią brata wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty;

Powodowie J. S. i P. S. wnieśli również o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą od pełnomocnictwa.

Postanowieniem z dnia 16 lutego 2015 roku Sąd Okręgowy w Częstochowie zarządził połączenie sprawy z powództwa J. S. i P. S. ze sprawą z powództwa K. S. – celem łącznego ich rozpoznania i rozstrzygnięcia (k. 47 akt IC 433/14).

W uzasadnieniu pozwów powodowie wskazali, że w dniu 30 czerwca 2013 roku na ulicy (...) w C. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego śmierć poniósł A. S. – syn powodów K. S. i J. S. oraz brat powódki P. S.. W przedmiotowej sprawie w Prokuraturze Rejonowej C. – Północ w C. prowadzono postępowanie przygotowawcze, sygn. akt 4 Ds. 418/13, zakończone następnie umorzeniem z powodu śmierci sprawcy wypadku komunikacyjnego J. Ż.. A. S. w chwili śmierci miał zaledwie 16 lat. Mieszkał razem z rodzicami i siostrą. Był wrażliwym, pomocnym i uczynnym synem. Rodzice zawsze mogli liczyć na jego pomoc w domowych obowiązkach, takich jak malowanie ścian, drobne remonty, sprzątanie czy opieka nad młodszą ośmioletnią siostrą. Śmierć A. spowodowała całkowitą dezorganizację życia rodziny. Cierpienie, jakiego doświadczają jego rodzice powoduje, że nie mogą się skupić na obowiązkach zawodowych i domowych. Wszystkie plany na przyszłość musiały ulec zmianie lub anulowaniu. A. interesował się mechaniką samochodową, w przyszłości chciał otworzyć własny warsztat. Od dziecka lubił naprawiać i udoskonalać rowery, następnie zainteresował się silnikami i motoryzacją. A. S. był towarzyski i koleżeński, nie sprawiał żadnych problemów wychowawczych. Śmierć A. spowodowała u jego matki stany depresyjne, rozpacz, tęsknotę oraz zahamowanie aktywności życiowej. Powódka utraciła ukochanego syna jak również gwarancję pomocy w przyszłości oraz wsparcia ze strony syna. Powódka do tej pory pozostaje pod opieką psychiatry z powodu traumy, jakiej doświadczyła i musi również zażywać leki. Jej energia życiowa i aktywność drastycznie zmalały. Powodowie podali ponadto, że pozwany uznał swoją odpowiedzialność za szkody wynikłe z przedmiotowego wypadku, z tym że dotychczas wypłacone przez niego kwoty nie odzwierciedlają poglądów wyrażanych w orzecznictwie i doktrynie odnośnie wysokości świadczeń z art. 446§3 i 4 k.c. Ponadto, powodowie nie zgodzili się z przyjęciem przez pozwanego, że A. S. przyczynił się do wypadku na poziomie 40%. Powodowie podnieśli, że nie kwestionują co do zasady faktu przyczynienia się A. S. do powstania szkody, jednakże przyjęte przez pozwanego przyczynienie na poziomie 40% w świetle całokształtu okoliczności sprawy jest zdecydowanie zawyżone. Bezpośrednią przyczyną wypadku było bowiem przekroczenie dopuszczalnej prędkości i niezachowanie szczególnej ostrożności przez J. Ż.. Za powyższe okoliczności, A. S. nie może ponosić odpowiedzialności. Natomiast określenie przyczynienia się w postaci podróżowania z J. Ż. na poziomie 40% jest rażąco niewspółmierne do stopnia zawinienia. Tym bardziej, że sprawca posiadał uprawnienia do kierowania motorowerem od 2011r., w okresie dwóch lat poprzedzających wypadek poruszał się po drogach publicznych, a zatem posiadał odpowiednie doświadczenie i umiejętności w kierowaniu też motocyklem. W związku z powyższym, w ocenie powodów, przyczynienie się A. S. na poziomie 20% jest, jako adekwatne do całokształtu okoliczności, w pełni uzasadnione. W ocenie powodów należne zadośćuczynienia dla K. S. i J. S. powinny wynosić po 100 000 zł, a zatem po pomniejszeniu o 20% z tytułu przyczynienia i o kwoty wypłacone przez pozwanego, pozostają do zapłaty dochodzone pozwem kwoty po 59 000 zł. Z kolei odszkodowanie za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w ocenie powodów powinno wynosić po 60 000 zł, a więc po pomniejszeniu o 20% z tytułu przyczynienia i o kwoty wypłacone przez pozwanego, pozostają do zapłaty kwoty po 36 000 zł. Natomiast zadośćuczynienie dla powódki P. S. powinno wynosić kwotę 80 000 zł, a zatem po pomniejszeniu o 20% i o kwotę wypłaconą przez pozwanego, pozostaje do zapłaty kwota 52 000 zł. Powódka K. S. wniosła również o zasadzenie na jej rzecz zwrotu pozostałej do zapłaty sumy z tytułu poniesionych kosztów pogrzebu w wysokości 3 448 zł, w związku z częściową wypłatą przez pozwanego kwoty 10 342 zł 80 gr z tego tytułu.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o oddalenie powództw i zasądzenie na jego rzecz od powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W odpowiedziach na pozew pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności wobec powodów za sprawcę szkody co do zasady. Zarzucił natomiast, że wypłacone przez niego kwoty, po pomniejszeniu o przyczynienie poszkodowanego do zaistnienia szkody, tj. z tytułu zadośćuczynienia po 21 000 zł dla powodów K. S. i J. S. i 12 000 zł dla P. S. oraz odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po 12 000 zł dla powodów K. S. i J. S., są adekwatne do poniesionej przez powodów krzywdy i szkody, natomiast żądania zgłoszone w pozwach są wygórowane. Ponadto, jeżeli chodzi o wysokość stosownego odszkodowania dla powódki K. S., pozwany wziął pod uwagę negatywny wpływ śmierci syna na stan jej zdrowia i obniżenie jej aktywności życiowej. Powódka wprawdzie została pozbawiona pomocy i wsparcia ze strony syna w przyszłości, jednak i w tym wypadku, w ocenie pozwanego, powódka może liczyć na pomoc drugiego dziecka córki P.. Pozwany zarzucił ponadto, że poszkodowany A. S. przyczynił się do powstania szkody, gdyż zdecydował się na jazdę motocyklem z nieletnim kolegą, który z uwagi na wiek (16 lat) nie mógł posiadać uprawnień do kierowania motocyklem. Ustawodawca nie bez powodu nałożył ograniczenie wiekowe oraz obowiązek posiadania prawa jazdy odpowiedniej kategorii. Każdorazowe zdobycie uprawnień do kierowania poprzedzone jest nauką jazdy, a następnie egzaminem teoretycznym oraz praktycznym. Poszkodowany A. S. decydując się na jazdę motocyklem ze swoim rówieśnikiem nie posiadającym uprawnień do kierowania motocyklem postąpił bardzo lekkomyślnie oraz przyjął na siebie ryzyko poniesienia szkody. W takim przypadku, w ocenie pozwanego, uprawnione jest przyjęcie przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody w wysokości 40%. Pozwany podkreślił, że J. Ż. poruszał się motocyklem z prędkością około 115 km/h w miejscu, gdzie administracyjnie dozwolona jest prędkość 50 km/h, a więc przekroczył prędkość dopuszczalną o około 65 km/h. Jazdę z tak dużą prędkością w terenie zabudowanym cechowała daleko posunięta brawura, którą z dużym prawdopodobieństwem można przypisać młodemu wiekowi kierowcy, który zlekceważył obowiązujące zasady ruchu drogowego. Pozwany zakwestionował także żądania pozwów co do odsetek od daty wcześniejszej niż data wyrokowania. (k. 52-54, k. 69-70).

Sąd ustalił, co następuje :

W dniu 30 czerwca 2013 roku w C. na ulicy (...) doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego śmierć poniósł A. S.. Na wysokości posesji nr (...) przy ulicy (...), kierowany przez P. M. samochód osobowy marki F. (...) o nr rej. (...) podczas skrętu w lewo do posesji został najechany na lewy bok przez wyprzedzający motocykl marki Y. o nr rej. (...) kierowany przez J. Ż., który miał wówczas 16 lat i nie posiadał uprawnień do kierowania motocyklami, w tym z uwagi na swój wiek. W wyniku zderzenia tych pojazdów, kierowca motocykla J. Ż. i pasażer motocykla A. S. (lat 16), zmarli tego samego dnia po przewiezieniu do szpitala. J. Ż. i A. S. nie znajdowali się pod wpływem alkoholu ani żadnych innych środków odurzających czy leków.

W chwili zaistnienia wypadku samochód F. (...) o nr rej. (...) kierowany przez P. M. poruszał się z prędkością rzędu 27 km/h, a motocykl marki Y. o nr rej. (...) kierowany przez J. Ż. poruszał się z prędkością co najmniej 100 km/h. Bezpośrednią przyczyną wypadku było nieprawidłowe zachowanie się na drodze kierującego motocyklem marki Y. o nr rej. (...) J. Ż. polegające na podjęciu manewru wyprzedzania samochodu F. (...) bez zachowania szczególnej ostrożności oraz przy znacznym przekroczeniu prędkości dopuszczalnej wynoszącej 50 km/h, o około 50 km/h, co w konsekwencji doprowadziło do zderzenia z wykonującym manewr skrętu w lewo samochodem F. kierowanym przez P. M..

Zachowaniem swoim motocyklista J. Ż. naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym mające bezpośredni związek przyczynowy z zaistnieniem wypadku. Brak jest podstaw do przyjęcia, że kierujący samochodem F. (...) P. M. wykonał manewr skrętu w lewo z naruszeniem zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym i przyczynił się do zaistnienia wypadku. Możliwość uniknięcia wypadku posiadał jedynie kierujący motocyklem marki Y. o nr rej. (...) J. Ż. poprzez ograniczenie prędkości do poziomu prędkości dopuszczalnej wynoszącej 50 km/h i respektowanie przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym.

Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2014 roku w sprawie 4 Ds 112/14 Prokurator Prokuratury Rejonowej C. – Północ w C. umorzył śledztwo w sprawie wypadku drogowego z dnia 30 czerwca 2013 roku z powodu śmierci osoby podejrzewanej.

Po rozpoznaniu subsydiarnego aktu oskarżenia oskarżyciela posiłkowego M. Ż., postanowieniem z dnia 21 listopada 2014 roku w sprawie XI K 829/14 Sąd Rejonowy w Częstochowie umorzył postępowanie karne przeciwko kierowcy samochodu F. (...) P. M. z uwagi na okoliczność, że zarzucany oskarżonemu czyn nie zawierał znamion czynu zabronionego. Postanowieniem z dnia 12 marca 2015 roku w sprawie VII Kz 51/15 Sąd Okręgowy w Częstochowie utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie z dnia 21 listopada 2014 roku.

/ dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu ruchu drogowego T. B. wydana w sprawie 4 Ds 112/14 (k. 135-156, k. 172-214), opinia Fundacji (...) ds. wypadków drogowych w P. (k. 354-382 4 Ds 112/14), postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej C. – Północ w C. z dnia 12 sierpnia 2014 roku w sprawie 4 Ds 112/14 z uzasadnieniem (k. 395-398 akt 4 Ds. 112/14), postanowienie Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 21 listopada 2014 roku (k. 31-33 akt XI K 829/14), postanowienie Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 12 marca 2015 roku (k. 60-62 akt XI K 829/14)/

Powodowie K. S. (ur. (...)) i J. S. (ur. (...)), ich syn A. S. (ur. (...)) i córka P. S. (ur. (...)) zamieszkiwali razem i tworzyli szczęśliwą, zgodną i kochającą się rodzinę. Wszyscy jej członkowie byli do siebie przywiązani uczuciowo. Relacje A. S. z rodzicami i siostrą były bardzo dobre i serdeczne.

A. S. był dobrym dzieckiem, chłopcem uczynnym, szczerym, lubianym zarówno przez dorosłych jak i rówieśników. Ponadto był chłopcem nad wiek dojrzałym psychicznie, wrażliwym i otwartym na potrzeby innych ludzi, nawet obcej osobie znajdującej się w potrzebie potrafił udzielić bezinteresownej pomocy. Nie wstydził się okazywania pozytywnych uczuć w stosunku do członków rodziny.

A. S. szanował swoich rodziców, pomagał im w opiece nad młodszą siostrą P., a także w pracach domowych, np. w malowaniu swojego pokoju, koszeniu trawy, wrzucaniu węgla do kotłowni, sadzeniu i zbieraniu ziemniaków. Nie sprawiał problemów wychowawczych, wzorowo zachowywał się w szkole, rodzice byli dumni z syna, chwalili go też ich sąsiedzi i znajomi. W rodzinie panowała pogodna i dobra atmosfera, członkowie rodziny mieli do siebie zaufanie, pomagali sobie i nawzajem wspierali. Stanowili prawidłowo funkcjonującą rodzinę.

Powódka K. S. była silnie związana emocjonalnie ze swoim synem A. S., miała z nim bardzo dobry kontakt, syn chętnie z nią rozmawiał i zwierzał się ze swoich problemów, czekał aż mama wróci z pracy, żeby z nią porozmawiać, często mówił, że ją kocha. A. S. miał również bardzo dobre relacje z ojcem J. S.. Pomagał ojcu w różnych pracach, jeździli razem rowerami. Mieli wspólne pasje motoryzacyjne, syn naprawiał różne motory, rowery, powód naprawiał samochody, w czym syn również mu pomagał. Ojciec i syn wspólnie spędzali czas wolny. Syn pomagał ojcu również w pracach gospodarczych, nigdy nie odmawiał pomocy.

A. S. spędzał też dużo czasu ze swoją młodszą siostrą P.. Bawił się z nią, pomagał jej w lekcjach, czasami przygotowywał ją do wyjścia do przedszkola, szkoły odprowadzał ją i przyprowadzał do domu. A. S. był 8 lat straszy od siostry i dlatego opiekował się nią w czasie, gdy rodzice byli w pracy.

/ dowód : opinia biegłej sądowej z zakresu psychologii W. G. (k. 112-118), odpis opinii o uczniu (k. 13), odpis informacji o absolwencie szkoły (k. 14), zeznania świadka A. G. (nagranie, adnotacje k. 91-94), zeznania świadka M. Ł. (nagranie, adnotacje k. 99-100), zeznania powódki K. S. (nagranie, adnotacje k. 133-134), zeznania powoda J. S. (nagranie, adnotacje k. 134-135)/

Śmierć syna A. S. w wyniku wypadku komunikacyjnego była dla powodów zdarzeniem absolutnie niespodziewanym i niezwykle traumatycznym oraz nieodwracalnie zerwała wszystkie więzi łączące powodów K. S. i J. S. z synem oraz powódkę P. S. z bratem.

Strata syna u powódki K. S. wywołała cierpienie psychiczne o wysokim natężeniu, któremu towarzyszyły rozpacz, bezradność, ogromny żal, smutek, brak chęci na podejmowanie aktywności, brak apetytu, bezsenność. Powódka przestała jeść, miewała myśli samobójcze. Dolegliwości, których powódka doświadczyła skłoniły ją do podjęcia leczenia psychiatrycznego. Leczyła się z powodu zaburzeń depresyjnych, miała włączone leczenie farmakologiczne.

Powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim przez okres 3 miesięcy. Po tym okresie powódka powróciła do pracy. Okres silnej żałoby trwał u powódki przez okres około roku, po czym jej stan psychiczny zaczął się stabilizować i zaczęła pełnić ważne role matki, żony i pracownika. Nastąpiły jednak duże i nieodwracalne zmiany w strukturze rodziny. Zabrakło syna i powódka musiała zorganizować swoje życie bez jego obecności.

Aktualnie (na datę badania przez biegłą) nie obserwuje się u powódki K. S. ostrych objawów depresyjnych. Prawdopodobnie oczekiwanie i narodziny dziecka w 2015 roku korzystnie wpłynęło na funkcjonowanie powódki. U powódki nadal jednak występuje podwyższenie objawów depresyjnych w niewielkim nasileniu, zwłaszcza w zakresie skłonności do płaczu przy wspominaniu syna, poczucia winy, podenerwowania, skłonności do rozpamiętywania, obaw o przyszłość, braku planowania przyszłości.

W aktualnym stanie psychicznym powódka K. S. nie wymaga leczenia psychiatrycznego, ani terapii psychologicznej, potrzebuje natomiast wsparcia na co dzień ze strony najbliższej rodziny. Zaburzenia emocjonalne, które wystąpiły po śmierci syna wywołały u powódki zaburzenia depresyjne na podłożu emocjonalnym, które stopniowo ustępowały. Aktualnie powódka znajduje się we względnie stabilnym stanie psychicznym, jednak żal po stracie syna będzie nadal jej towarzyszył.

Powód J. S. również bardzo silnie emocjonalnie był związany z synem. Śmierć syna spowodowała znaczne cierpienia psychiczne u powoda, w tym: rozpacz, bezradność, poczucie winy, uczucie pustki, ogromny żal, smutek, brak ochoty na podejmowanie aktywności, trudności w koncentracji. Powód doświadczył szeregu dolegliwości, których jednak starał się nie uzewnętrzniać. Będąc osobą o typie przeżywaniowym, introwertywnym, przykre emocje przeżywał sam, rzadko je rozładowując. Po około półtora miesiąca po pogrzebie syna, powód powrócił do pracy i powoli jego stan psychiczny uległ stabilizacji. Nie korzystał z profesjonalnej pomocy. Powód w dalszym ciągu odczuwa brak syna, uległa zmianie struktura jego rodziny, nie może też już liczyć na pomoc, towarzystwo syna.

Aktualnie powód J. S. znajduje się w stabilnym stanie emocjonalnym, nie ujawnia objawów depresyjnych, pracuje zawodowo. W obecnym stanie psychicznym powód nie wymaga terapii psychologicznej, ani leczenia psychiatrycznego. Potrzebuje natomiast wsparcia najbliższej rodziny. Żal po stracie syna będzie jednak nadal mu towarzyszył.

Małoletnia P. S. była mocno związana emocjonalnie ze swoim bratem A., wspólnie wychowywali się, bawili. A. jako starszy brat opiekował się młodszą siostrą. Między rodzeństwem wytworzyły się więc silne więzi emocjonalne. Śmierć brata te więzi bezpowrotnie zerwała. Dziewczynka wówczas ośmioletnia miała już świadomość nieodwracalności śmierci. Po śmierci brata przeżywała lęki, bała się ciemności, nie wchodziła do pokoju brata, nie zbliżyła się do trumny brata. Nie chciała przebywać sama, spała z rodzicami. W tym trudnym dla niej czasie korzystała z pomocy psychologa, a napięcie przekładała rysując portrety brata. Otoczona wsparciem najbliższych stopniowo stabilizowała się emocjonalnie.

Aktualnie powódka P. S. znajduje się w stabilnym stanie psychicznym, ma swoje zainteresowania, ma koleżanki, opiekę i wsparcie rodziców, ma kilkumiesięczną siostrę urodzoną w (...) roku. Powódka lubi rysować i często rysuje brata z fotografii, rysunki te jej mama wiesza na lodówce. Rokowania na przyszłość co stanu zdrowia emocjonalnego i psychicznego powódki są korzystne.

/ dowód : opinia biegłej sądowej z zakresu psychologii W. G. (k. 112-118), odpis zaświadczenia lekarskiego (k. 15), zeznania świadka A. G. (nagranie, adnotacje k. 91-94), zeznania świadka M. Ł. (nagranie, adnotacje k. 99-100), zeznania powódki K. S. (nagranie, adnotacje k. 133-134), zeznania powoda J. S. (nagranie, adnotacje k. 134-135)/

Powódka K. S. poniosła koszty pogrzebu syna w łącznej kwocie 17 238 zł obejmującej: koszty obsługi liturgicznej – 550 zł, wieńców i kwiatów – 460 zł, nagrobku granitowego – 10 000 zł, trumny i usługi pogrzebowej – 1 998 zł, miejsca na cmentarzu – 1 200 zł, koszty stypy – 1 000 zł i odzieży żałobnej – 350 zł, 1 215 zł, 465 zł.

/okoliczność bezsporna, ponadto dowód: odpisy dowodów wpłat, rachunku, faktur i oświadczeń (w aktach szkody), zeznania świadka A. G. (nagranie, adnotacje k. 94)/

Sąd zważył, co następuje :

Odpowiedzialność pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. za sprawcę wypadku komunikacyjnego z dnia 30 czerwca 2013 roku, w wyniku którego śmierć poniósł syn powodów K. S. i J. S. oraz brat powódki P. S., była co do zasady pomiędzy stronami bezsporna. Spór dotyczył natomiast wysokości zadośćuczynienia z art. 446§4 k.c. i odszkodowania z art. 446§3 k.c. należnego powodom oraz przyczynienia się bezpośrednio poszkodowanego do szkody.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu przyczynienia zgłoszonego przez pozwanego, należy stwierdzić, iż samo przyczynienie stanowi kategorię obiektywną, którą należy rozpatrywać tylko w ramach adekwatnego związku przyczynowego w ujęciu art. 361 k.c. Przyczynieniem się jest zatem każde zachowanie się poszkodowanego pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, za którą ponosi odpowiedzialność inna osoba. Należy podkreślić, że takie podejście nie niweczy znaczenia czynników subiektywnych, a jedynie – rozdzielając sferę przyczynienia od sfery miarkowania – przesuwa je do etapu miarkowania. Ustalenie przyczynienia jest zatem warunkiem wstępnym, od którego w ogóle zależy możliwość rozważania zmniejszenia odszkodowania, jak i to, że jest to warunek konieczny, lecz niewystarczający, gdyż samo przyczynienie nie przesądza zmniejszenia obowiązku naprawienia szkody, oraz to że stopień przyczynienia nie jest bezpośrednim wyznacznikiem zakresu tego zmniejszenia. Po ustaleniu przyczynienia się poszkodowanego sąd powinien następnie rozstrzygnąć, czy obowiązek naprawienia szkody należy zmniejszyć ze względu na to przyczynienie się poszkodowanego, a jeżeli tak – w jakim stopniu należy to uczynić. Decyzja o obniżeniu odszkodowania stanowi bowiem uprawnienie sądu. Zmniejszenie obowiązku naprawienia szkody następuje zawsze in casu, w wyniku oceny konkretnej i indywidualnej, poprzedzonej koniecznym, lecz niewystarczającym ustaleniem, że zachowanie poszkodowanego pozostawało w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, które stanowi początek procesu sędziowskiego wymiaru odszkodowania w granicach wyznaczonych w art. 362 k.c. Takie odczytywanie treści i znaczenia tego przepisu zapewnia niezbędną elastyczność, która jest bardziej potrzebna na etapie miarkowania, aniżeli na etapie dokonywania kwalifikacji pod kątem przyczynienia (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2008r. z uzasadnieniem, IV CSK 228/08, OSNC-ZD 2009/3/66, Biul. SN 2009/1/12, LEX 513257, (...)).

Należy dodać, iż zmiarkowanie odszkodowania w proporcji mniejszej niżby wynikało to ze stopnia przyczynienia się poszkodowanego nie jest sprzeczne z art. 362 k.c., który wprawdzie stopień winy obu stron przyjmuje jako najważniejszą z przesłanek obniżenia odszkodowania, lecz wskazuje że istotne są także inne okoliczności. Taką okolicznością są m.in. tragiczne dla poszkodowanego następstwa wypadku (por.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 maja 2008r., I ACa 191/08, LEX nr 446149).

W świetle całokształtu materiału dowodowego, należy stwierdzić, że bezpośrednio poszkodowany A. S. przyczynił się do szkody. Uznanie przyczynienia się za kategorię obiektywną oznacza, że nie należą do jej treści elementy podmiotowe. Dotyczy to zarówno czynników subiektywnych po stronie poszkodowanego (wina lub brak winy, a nawet nieprawidłowość niezawiniona), jak i po stronie odpowiedzialnego za szkodę (wina, brak winy, odpowiedzialność na zasadzie ryzyka lub słuszności). (…). Przepis art. 362 k.c., jak wskazano wyżej, zaliczany jest do tzw. prawa sędziowskiego, którego istotą jest pozostawienie sądowi pewnego marginesu swobody, przy uwzględnieniu wskazówek zawartych w tym przepisie (por.: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2008r., IV CSK 228/08, OSNC-ZD 2009/3/66).

Niewątpliwie A. S. nie dopuszczał do swojej świadomości możliwości własnej śmierci w wyniku zachowania się w określony sposób, nie budzi jednak wątpliwości, że postąpił w sposób obiektywnie nieprawidłowy, wsiadając na motor z kolegą w jego wieku (16 lat), który nie miał i nie mógł mieć uprawnień do prowadzenia motocykla. Nawet, jeżeli brak w sprawie bezpośredniego dowodu na fakt wiedzy A. S. co do takiego stanu rzeczy, to w tym wypadku fakt ten można wyprowadzić z innych ustalonych, opisanych wyżej faktów, chociażby faktu, że chłopcy byli rówieśnikami i bliskimi kolegami. (por.: art. 231 k.p.c.). Poza tym, powodowie nie kwestionowali faktu przyczynienia się bezpośrednio poszkodowanego do szkody, a jedynie w odmienny niż pozwany sposób określali zakres (stopień) tego przyczynienia.

Należy jednak zauważyć, że sam formalny brak uprawnień J. Ż. do prowadzenia motocykla nie skutkował jeszcze adekwatnym związkiem ze spowodowaniem wypadku. Wypadek zaistniał bowiem, nie dlatego, że kierujący nie potrafił jeździć motocyklem, ale głównie dlatego, że jechał nim z nadmierną prędkością, na co już pasażer nie miał wpływu. Natomiast należy zgodzić się z pozwanym, że fakt braku uprawnień do prowadzenia motocykla powinien powstrzymać A. S. od wsiadania z kolegą na motor. Właśnie młody wiek kierowcy, brak odpowiedniego przeszkolenia, zaliczenia odpowiednich egzaminów i brak doświadczenia kierowcy, mógł skutkować brakiem też wyobraźni i brawurą, a zatem zlekceważeniem obowiązujących zasad ruchu drogowego. Poszkodowany zatem powinien w tym wypadku przewidzieć, że jazda z takim nieposiadającym formalnych uprawnień kierowcą wiąże się ze znacznie większym ryzykiem i zagrożeniami niż jazda z osobą posiadającą wymagane uprawnienia.

W ramach okoliczności mających znaczenie dla zmniejszenia świadczeń w tym wypadku należy jednak uwzględnić bardzo młody wiek A. S.. Młodych ludzi w wieku 16 lat może cechować w niektórych sytuacjach brak rozwagi, pochopność decyzji, która w tym wypadku dla syna powodów, chłopca bardzo wartościowego i mającego dobre perspektywy na przyszłość, okazała się najtragiczniejsza w skutkach i nieodwracalna. Sąd uwzględnił też bardzo poważne, nieodwracalne następstwa wypadku dla samych powodów jako pośrednio poszkodowanych, którzy utracili mającego zaledwie 16 lat syna i brata.

Z tych wszystkich względów, Sąd uznał za zasadne zmniejszenie, na podstawie art. 362 k.c., należnych powodom świadczeń z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania o 20%.

Stosownie do art. 446§4 k.c. sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego, który poniósł śmierć wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Roszczenie najbliższych członków rodziny zmarłego o przyznanie odpowiedniego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, które zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej, jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia o przyznanie stosownego odszkodowania określonego w art. 446§3 k.c. Roszczenie o zadośćuczynienie ma na celu kompensację doznanej krzywdy, a więc złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby bliskiej. Jest ono odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego. (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011r. z uzasadnieniem, III CSK 279/10, LEX nr 898254; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2012r., IV CSK 416/11, LEX nr 1212823).

Zasadnicza różnica między zadośćuczynieniem a „stosownym” odszkodowaniem, przejawia się więc w tym, że zadośćuczynienie obejmuje rekompensatę krzywdy moralnej, a więc krzywdy pozostającej w sferze subiektywnych, wewnętrznych przeżyć danej osoby. Z kolei sam ból, poczucie osamotnienia, krzywdy i zawiedzionych nadziei po śmierci osoby bliskiej, nie stanowią podstawy do żądania odszkodowania na podstawie art. 446§3 k.c., ale jeśli te negatywne emocje wywołały np. osłabienie aktywności życiowej, to – nawet bez szczegółowego dociekania konkretnych zdarzeń lub stopnia ich prawdopodobieństwa – można na zasadzie domniemań faktycznych przyjąć, że pogorszyły one dotychczasową sytuację życiową osoby z najbliższego kręgu rodziny zmarłego. Użyty w art. 446§3 k.c. zwrot „znaczne pogorszenie sytuacji życiowej” należy odczytywać w szerszym kontekście uwzględniającym np. takie przesłanki jak utratę oczekiwania przez osobę poszkodowaną na pomoc i wsparcie członka rodziny, których mogła zasadnie się spodziewać. „Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej” obejmuje nie tylko obecną sytuację materialną, lecz także utratę realnej możliwości polepszenia warunków życia i realizacji planów życiowych. Pogorszenie to musi mieć charakter obiektywny, decydujące nie są więc subiektywne odczucia pośrednio poszkodowanego, ale kryteria obiektywne. (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2010r., I PK 88/10, LEX nr 737254; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 kwietnia 2010r., I ACa 178/10, LEX nr 715515).

Niewątpliwie pod pojęciem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej w rozumieniu przedstawionym powyżej mieści się utrata osoby bliskiej, na której pomoc i wsparcie mógłby powód liczyć w dalszym życiu, a której to pomocy rodzice mogą oczekiwać po dziecku (por.: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2007r., V CSK 459/06, LEX nr 277273).

W świetle ustalonego stanu faktycznego należy stwierdzić, że więź emocjonalna pomiędzy powodami K. S. i J. S. a ich synem A. była bardzo silna. Nieodwracalne zerwanie tej więzi z synem w znaczący sposób wpłynęło na stan emocjonalny powodów, spowodowało u powodów głęboką żałobę, której elementem było pogorszenie stanu zdrowia psychicznego, emocjonalnego. U powodów wystąpiła długotrwała reakcja depresyjna na ciężki stres, traumę. Powodowie odczuwali głęboki smutek, żal i tęsknotę i chociaż w mniejszym nasileniu do dzisiaj towarzyszą im te uczucia, zwłaszcza w sytuacji wspominania zmarłego syna. Nie budzi wątpliwości, że śmierć dziecka jest najbardziej traumatycznym przeżyciem w życiu człowieka. Powodowie mieli duże problemy z przystosowaniem się do obecnej sytuacji życiowej, nie odczuwali radości życia, brakowało im perspektyw życiowych. Aktualnie ten stan jest już lepszy, doszło do pewnej stabilizacji, ponadto musieli zadbać o młodsze dziecko – córkę P., a obecnie również o drugą kilkumiesięczną córkę.

Z tych wszystkich względów, Sąd uznał za zasadne przyjęcie jako punktu wyjścia do ustalenia zadośćuczynienia na rzecz powodów K. S. i J. S. kwot po 100 000 zł. Po obniżeniu zadośćuczynienia o 20% z tytułu przyczynienia, pozostaje suma zadośćuczynienia po 80 000 zł. Od tej sumy należy odjąć kwoty wypłacone powodom przez pozwanego, tj. po 21 000 zł.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził na rzecz powódki K. S. kwotę 59 000 zł i na rzecz powoda J. S. kwotę 59 000 zł tytułem zadośćuczynienia z art. 446§4 k.c. za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią syna A. S..

Także małoletnia powódka P. S. doznała poważnej krzywdy na skutek śmierci brata A. S.. Powódka była mocno związana emocjonalnie ze swoim bratem A., wspólnie wychowywali się, bawili. A. jako starszy brat opiekował się młodszą siostrą. Między rodzeństwem wytworzyły się więc silne więzi emocjonalne, które śmierć brata bezpowrotnie zerwała. Aktualnie powódka P. S. znajduje się w stabilnym stanie psychicznym, ma swoje zainteresowania, ma koleżanki, opiekę i wsparcie rodziców, ma kilkumiesięczną siostrę urodzoną w (...) roku. Powódka w dalszym ciągu pamięta brata, często rysuje go z fotografii. Rokowania na przyszłość co stanu zdrowia powódki są korzystne.

Wobec powyższego Sąd uznał za zasadne przyjęcie jako punktu wyjścia do ustalenia zadośćuczynienia na rzecz powódki P. S. kwotę 60 000 zł. Po obniżeniu zadośćuczynienia o 20% z tytułu przyczynienia, pozostaje suma 48 000 zł. Od tej sumy należy odjąć kwotę wypłaconą powódce przez pozwanego, tj. 12 000 zł.

Z tego względu, Sąd zasądził na rzecz powódki P. S. kwotę 36 000 zł tytułem zadośćuczynienia z art. 446§4 k.c. za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią brata A. S..

Jak wskazano wyżej, stosownie do art. 446§3 k.c. w związku z art. 446§1 k.c., Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego poszkodowanego, który poniósł śmierć wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, od zobowiązanego do naprawienia szkody stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Zadośćuczynienie przyznane powodom K. S. i J. S. nie obejmuje elementów szkody doznanej przez powodów, która stanowiła podstawę przyznania im przez pozwanego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci syna. Wprawdzie odszkodowanie to jest świadczeniem „stosownym”, przy określaniu jego wysokości nie można więc brać pod uwagę rachunkowego wyliczenia strat poniesionych przez poszkodowanego, jednakże w przeciwieństwie do zadośćuczynienia za krzywdę, musi mieć pewien wydźwięk ekonomiczny i ma ono charakter obiektywny, decydujące nie są więc same subiektywne odczucia pośrednio poszkodowanego, ale kryteria obiektywne.

W tym przypadku przy ustalaniu wysokości odszkodowania należnego powodom, Sąd wziął pod uwagę wiek powodów i wiek ich syna, obecną sytuację rodzinno – bytową, spadek aktywności życiowej powodów po śmierci syna, pozostawanie w związku z tym na zwolnieniu lekarskim, utratę motywacji do pracy.

Powódka K. S. przebywała na zwolnieniu lekarskim przez okres trzech miesięcy, straciła apetyt i przestała jeść, miała myśli samobójcze, odczuwała apatię i straciła całkowicie zapał do wszelkiej aktywności i pracy. Powód J. S. po śmierci syna zamknął się w sobie, na swój sposób przeżywał żałobę, również odczuwał apatię, przejawiał skłonności do izolacji, zamykania się w świecie własnych przeżyć, utracił ochotę do pracy.

Ujemne następstwa śmierci A. S. dla powodów K. S. i J. S. w obrębie majątkowym związane są też z utratą pomocy i wsparcia ze strony dziecka w przyszłości. Nie jest obecnie możliwe określenie, w jakim konkretnie zakresie w przyszłości realizowałaby się pomoc A. S. dla jego rodziców, gdyż zależałoby to od wielu różnych trudnych do przewidzenia czynników. Należy jednak zauważyć, że A. S. już jako szesnastolatek pomagał rodzicom, opiekował się siostrą, gdy rodzice byli w pracy, kosił trawę, pomagał w malowaniu pokoju, pomagał w sadzeniu, zbieraniu ziemniaków. Zatem uwzględniając jego cechy osobowościowe i dotychczasowe postępowanie można z dużym prawdopodobieństwem domniemywać, że gdyby żył, w razie potrzeby rodzice mogliby zawsze liczyć na jego pomoc.

Z tych względów, Sąd uznał za zasadne określenie wysokości odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej dla powodów w kwotach po 30 000 zł. Po obniżeniu zadośćuczynienia o 20% z tytułu przyczynienia, pozostaje suma po 24 000 zł. Od tej sumy należy odjąć kwoty wypłacone powodom przez pozwanego, tj. po 12 000 zł.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził na rzecz powódki K. S. kwotę 12 000 zł i na rzecz powoda J. S. kwotę 12 000 zł tytułem odszkodowania z art. 446§3 k.c. z tytułu pogorszenia ich sytuacji życiowej w związku ze śmiercią syna A. S..

Na podstawie art. 446§1 k.c., na rzecz powódki K. S. Sąd zasądził również niewypłaconą część kosztów pogrzebu w kwocie 3 448 zł, według następującego wyliczenia: 17 238 zł, po obniżeniu o 20% daje sumę 13 790 zł 40 gr – 10 342 zł 80 gr (kwota wypłacona przez pozwanego) = 3 448 zł.

Ocena rozmiaru szkody, a w konsekwencji wysokości żądanego odszkodowania i zadośćuczynienia, podlega weryfikacji sądowej. Jednakże byłoby niedopuszczalne przyjęcie, że poszkodowany ma czekać z otrzymaniem świadczenia z tytułu odsetek do chwili ustalenia wysokości szkody w konkretnym przypadku przez sąd. Orzeczenie sądowe w postępowaniu odszkodowawczym oczywiście nie ma charakteru konstytutywnego, nie jest więc źródłem zobowiązania sprawcy szkody względem poszkodowanego do zapłaty odszkodowania (zadośćuczynienia). Rzeczywistym źródłem takiego zobowiązania jest czyn niedozwolony.

Zasadą jest więc, że zarówno odszkodowanie jak i zadośćuczynienie za krzywdę stają się wymagalne po wezwaniu zobowiązanego przez poszkodowanego do spełnienia świadczenia (art. 455§1 k.c.). Od tej chwili biegnie termin do odsetek za opóźnienie (art. 481§1 k.c.). Zasada ta doznaje wyjątków, które wynikają np. z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

(por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2010r. z uzasadnieniem, II CSK 434/09, LEX nr 602683; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2009r., V CSK 370/08, LEX nr 584212; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2005r. z uzasadnieniem, I CK 7/05, LEX nr 153254; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2007r., I CSK 433/06, LEX nr 274209).

Przy czym, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, które Sąd w niniejszej sprawie podziela, wierzyciel oprócz złożenia samego zawiadomienia o wypadku powinien także określić swoje roszczenie. Jeżeli tego nie zrobił, to ubezpieczyciel popadł w opóźnienie dopiero z upływem wymaganego terminu liczonego od daty określenia swych roszczeń przez powoda wobec pozwanego (por. uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004r., I CK 131/03, OSNC 2005/2/40).

Mając na uwadze zatem, że powodowie zgłosili swoje żądania zadośćuczynienia i odszkodowania pismem z dnia 9 listopada 2013 roku doręczonym pozwanemu w dniu 12 listopada 2013 roku (odpis pisma w aktach szkody) oraz uwzględniając 30 dniowy termin na wypłatę świadczeń, Sąd zasądził ustawowe odsetki za opóźnienie od 13 grudnia 2013 roku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. oraz §2 ust. 1, 2, §4 ust. 1, §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 490 ze zm.).

Koszty poniesione w toku procesu przez każdego z powodów obejmowały koszty zastępstwa procesowego w kwocie po 3 600 zł, opłaty od pełnomocnictwa – 17 zł (k. 8), 17 zł (k. 8 akt IC 433/14), 17 zł (k. 9 akt IC 433/14).

Pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego w wysokości po 3 600 zł w odniesieniu do roszczenia każdego z powodów i 17 zł z tytułu opłaty od pełnomocnictwa.

Powódka K. S. wygrała proces w 76 %, wobec czego Sąd zasądził na jej rzecz koszty procesu w kwocie 1 880 zł 84 gr, po stosunkowym rozdzieleniu kosztów według następującego wyliczenia: 7 234 zł × 76/100 (koszty, które powinien ponieść pozwany) – 3 617 zł (koszty, które pozwany poniósł) = 1 880 zł 84 gr (koszty do dopłaty przez pozwanego na rzecz powódki).

Powód J. S. wygrał proces w 75 %, wobec czego Sąd zasądził na jego rzecz koszty procesu w kwocie 1 812 zł 75 gr, po stosunkowym rozdzieleniu kosztów według następującego wyliczenia: 7 217 zł × 75/100 (koszty, które powinien ponieść pozwany) – 3 600 zł (koszty, które pozwany poniósł) = 1 812 zł 75 gr (koszty do dopłaty przez pozwanego na rzecz powoda).

Powódka P. S. wygrała proces w 69 %, wobec czego Sąd zasądził na jej rzecz koszty procesu w kwocie 1 362 zł 73 gr, po stosunkowym rozdzieleniu kosztów według następującego wyliczenia: 7 217 zł × 69/100 (koszty, które powinien ponieść pozwany) – 3 617 zł (koszty, które pozwany poniósł) = 1 362 zł 73 gr (koszty do dopłaty przez pozwanego na rzecz powódki).

Koszty sądowe poniesione w toku procesu przez Skarb Państwa obejmowały: opłatę od pozwu w kwocie 4 923 zł (w odniesieniu do roszczenia powódki K. S.), w kwocie 4 750 zł (w odniesieniu do roszczenia powoda J. S.), w kwocie 2 600 zł (w odniesieniu do roszczenia powódki P. S.), wynagrodzenie biegłej w kwocie po 189 zł w odniesieniu do każdego z powodów (567 zł : 3 /k. 120/).

Stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014r., poz. 1025 z późn. zm.) Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 3 885 zł 12 gr tytułem zwrotu w/w kosztów sądowych, których powódka K. S. nie miała obowiązku uiścić. Kwota ta stanowi należne koszty sądowe, w części co do której powództwo zostało uwzględnione (76% × 5 112 zł / 4 923 zł + 189 zł / = 3 885 zł 12 gr).

Ponadto, na tej samej podstawie prawnej Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 5 628 zł 66 gr tytułem zwrotu kosztów sądowych, których powodowie J. S. i P. S. nie mieli obowiązku uiścić. Kwota ta stanowi należne koszty sądowe, w części co do której ich powództwo zostało uwzględnione (75 % × 4 939 zł / 4 750 zł + 189 zł / = 3 704 zł 25 gr oraz 69 % × 2 789 zł / 2 600 zł + 189 zł/ = 1 924 zł 41 gr; 3 704 zł 25 gr + 1 924 zł 41 gr = 5 628 zł 66 gr).

Natomiast na podstawie art. 113 ust. 4 powołanej ustawy, z uwagi na charakter sprawy i sytuację materialną i życiową powodów, Sąd odstąpił od obciążenia powodów kosztami sądowymi z zasądzonego roszczenia.