Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV K 51/16

WYROK ŁĄCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach w IV Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSO Adam Chodkiewicz

Protokolant: B. K.

w obecności Prokuratora Magdaleny Szymańskiej

po rozpoznaniu w dniach 30.06., 29.08. i 26.09.2016 r. sprawy:

P. M. (M.),

urodz. (...) w Z.

syna E. i D. zd. G.

skazanego prawomocnymi wyrokami, które podlegają wykonaniu:

I. Sądu Rejonowego w P. z dnia 25.11.2011 r., sygn. akt II K 37/11 za przestępstwo z art. 279 §1 kk i art. 276 kk w zw. z art. 12 kk i art. 11 § 2 kk na karę 1 roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby 3 lat oraz na karę grzywny w wysokości 30 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł;

postanowieniem Sądu Rejonowego w Z. z 26.06.2014 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności, którą objęto karą łączną orzeczoną wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Z. z 28.01.2016 r. sygn. akt VII K 309/15;

II. Sądu Rejonowego w Z. z dnia 28.11.2014 r., sygn. akt VII K 655/14 za przestępstwo z art. 278 § 1 kk na karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 zł;

III. Sądu Okręgowego w G. z dnia 04.08.2015 r., sygn. akt IV K 47/15 za przestępstwa:

- z art. 280 § 2 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk na karę 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

- z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk na karę 2 lat pozbawienia wolności,

które to kary połączono orzekając karę łączną 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

IV. Sądu Rejonowego w Z. z dnia 28.01.2016 r., sygn. akt VII K 309/15 (wyrok łączny) obejmujący wyroki:

- Sądu Rejonowego w P. z 14.06.2011 r. sygn. akt II K 1341/10 i z 25.11.2011 r. sygn. akt II K 37/11 na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności,

- Sądu Rejonowego w B. z 13.06.2014 r. sygn. akt VII K 193/13 i Sądu Rejonowego w Z. z 15.04.2014 r. sygn. akt VII K 670/13, z 10.02.2015 r. sygn. akt VII K 410/13 i z 8.10.2014 r. sygn. akt VII K 295/14 na karę łączną 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

- Sądu Rejonowego w Z. z 5.03.2015 r. sygn. akt VI K 358/14, z 12.12.2014 r. sygn. akt VII K 598/14 i z 22.03.2015 r. sygn. akt II K 35/15 na karę łączną 3 lat pozbawienia wolności;

orzeka :

1. na mocy art. 85 § 1 i 2 kk, art. 86 § 1 i 2 kk w zw. z art. 568a § 1 pkt 2 kpk łączy wyżej opisane w punktach: I i II wyroki i orzeka wobec skazanego P. M. karę łączną grzywny w wysokości 60 (sześćdziesiąt) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 zł;

2. na mocy art. 85 § 1 i 2 kk, art. 86 § 1 kk w zw. z art. 568a § 1 pkt 2 kpk łączy wyżej opisane w punktach: III i IV .wyroki i orzeka wobec skazanego P. M. karę łączną 13 (trzynaście) lat pozbawienia wolności;

3. na mocy art. 577 kpk ustala, iż zaliczeniu na poczet kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w pkt 2 podlega okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie Sądu Rejonowego w Z. sygn. akt VII K 309/15 od 11.03.2014 r. do 12.03.2014 r., w dniu 1.04.2014 r., od 21.11.2014 r. do 24.04.2015 r., od 24.05.2015 r. do 22.06.2015 r., od 1.08.2015 r. do 21.03.2016 r. i w sprawie Sądu Okręgowego w G. sygn. akt IV K 47/15 od 21.03.2016 r. do nadal,

4. pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w połączonych wyrokach pozostawia do odrębnego wykonania;

5. na mocy art. 624 § 1 kpk zwalnia skazanego od ponoszenia kosztów sądowych, którymi obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IV K 51/16

UZASADNIENIE

P. M. został skazany prawomocnymi wyrokami, które podlegają wykonaniu:

I. Sądu Rejonowego w P. z dnia 25.11.2011 r., sygn. akt II K 37/11 za przestępstwo z art. 279 §1 kk i art. 276 kk w zw. z art. 12 kk i art. 11 § 2 kk na karę 1 roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby 3 lat oraz na karę grzywny w wysokości 30 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł;

postanowieniem Sądu Rejonowego w Z. z 26.06.2014 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności, którą objęto karą łączną orzeczoną wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Z. z 28.01.2016 r. sygn. akt VII K 309/15;

II. Sądu Rejonowego w Z. z dnia 28.11.2014 r., sygn. akt VII K 655/14 za przestępstwo z art. 278 § 1 kk na karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 zł;

III. Sądu Okręgowego w G. z dnia 04.08.2015 r., sygn. akt IV K 47/15 za przestępstwa:

- z art. 280 § 2 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk na karę 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

- z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk na karę 2 lat pozbawienia wolności,

które to kary połączono orzekając karę łączną 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

IV. Sądu Rejonowego w Z. z dnia 28.01.2016 r., sygn. akt VII K 309/15 (wyrok łączny) obejmujący wyroki:

- Sądu Rejonowego w P. z 14.06.2011 r. sygn. akt II K 1341/10 i z 25.11.2011 r. sygn. akt II K 37/11 na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności,

- Sądu Rejonowego w B. z 13.06.2014 r. sygn. akt VII K 193/13 i Sądu Rejonowego w Z. z 15.04.2014 r. sygn. akt VII K 670/13, z 10.02.2015 r. sygn. akt VII K 410/13 i z 8.10.2014 r. sygn. akt VII K 295/14 na karę łączną 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

- Sądu Rejonowego w Z. z 5.03.2015 r. sygn. akt VI K 358/14, z 12.12.2014 r. sygn. akt VII K 598/14 i z 22.03.2015 r. sygn. akt II K 35/15 na karę łączną 3 lat pozbawienia wolności.

Na wstępie wskazać należy, iż zgodnie art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 20 marca 2015 r. poz. 396) przepisów znowelizowanego art. 85 § 1 kk nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba, że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy. Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. weszła w życie z dniem 1 lipca 2015 r., a wobec skazanego P. M. został wydany wyrok Sądu Okręgowego w G. w sprawie o sygn. akt IV K 47/15 w dniu 4.08.2015 r. roku, a zatem po dniu wejścia w życie w/w ustawy. W takiej sytuacji regułą jest stosowanie przepisu art. 85 kk po nowelizacji, chyba, że ustawa obowiązująca poprzednio jest względniejsza dla skazanego (reguła wyrażona w art. 4 § 1 kk). Na gruncie powszechnie przyjętej wykładni uznaje się bowiem, że orzekaniem w rozumieniu art. 4 § 1 kk jest także orzekanie o karze łącznej, czy to w wyroku skazującym, czy w wyroku łącznym (Nowelizacja prawa Karnego 2015. Komentarz pod red. Włodzimierza Wróbel Kraków 2015 str. 911 i 914). Dokonując komparycji obu ustaw w kontekście sytuacji skazanego P. M. zdaniem Sądu zastosować należało nowe przepisy, albowiem ustawa obowiązująca poprzednio nie jest dla niego względniejsza.

Mając na uwadze ustawowe granice kary łącznej (przy uwzględnieniu art. 4 § 2 kk - vide Włodzimierz Wróbel w: Nowelizacja prawa karnego 2015, Komentarz pod red. Włodzimierza Wróbla, str.913-915 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12.11.2015 r. sygn. akt II AKa 406/15) i przesłanki wymiaru kary łącznej w tym zbiegu przestępstw, tj. związek podmiotowo - przedmiotowy przestępstw tworzących zbieg oraz cele kary łącznej, wymierzenie nowej kary łącznej na podstawie przepisów obowiązujących poprzednio, nie stworzyłoby sytuacji korzystniejszej dla skazanego, niż wymierzenie kary łącznej przy zastosowaniu przepisów obowiązujących obecnie. Przyczyną powyższego jest przede wszystkim wielość skazań P. M. - której znaczna część została wykonana.

I tak, po myśli nowych przepisów węzłem kary łącznej należałoby objąć jedynie te skazania, które podlegają wykonaniu w części lub w całości. Te wymogi spełniają: kara łączna 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona w sprawie Sądu Okręgowego w G. sygn. akt VII K 47/15 oraz kary łączne: 2 lat pozbawienia wolności, 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 3 lat pozbawienia wolności orzeczone wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Z. sygn. akt VII K 309/15. Nadto wymogi kary łącznej spełniają: grzywna w wysokości 30 stawek dziennych po 10 zł za stawkę, orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego w P. sygn. akt II K 371/11 oraz grzywna w wysokości 50 stawek dziennych po 20 zł za stawkę, orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego w Z. sygn. akt II K 655/14.

W świetle art. 85 § 1 kk warunki do wydania wyroku łącznego zachodzą wówczas, gdy różnymi prawomocnymi wyrokami danej osobie wymierzono kary tego samego rodzaju lub inne podlegające połączeniu, za dwa lub więcej przestępstw. Podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu, z zastrzeżeniem art. 89, w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa (art. 85 § 2 kk).

Kierując się dyrektywami określonymi w art. 86 § 1, § 2 i § 4 kk w omawianym powyżej zbiegu przestępstw Sąd mógł wymierzyć P. M. karę łączną pozbawienia wolności w granicach od najwyższej z kar (jednostkowych lub łącznych) podlegających łączeniu tj. od 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności do ich sumy tj. kary 14 lat pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny od 50 stawek dziennych do 80 stawek dziennych przy określeniu na nowo wysokości stawki dziennej

Uwzględniając ustawowe granice i przesłanki wymiaru kary łącznej Sąd wymierzył P. M. karę łączną 13 lat pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wysokości 60 stawek dziennych po 20 zł za stawkę.

Wskazać należy, iż orzekając karę łączną na nowych zasadach, zgodnie z art. 85a k.k., Sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Cytowany przepis nie zawiera enumeratywnego katalogu przesłanek decydujących o wymiarze kary łącznej, a z kolei użycie zwrotu "przede wszystkim" pozwala stosować dotychczasowy pogląd doktryny i judykatury, a zatem o zastosowaniu zasady absorpcji, asperacji bądź kumulacji decyduje określenie bliskości związku przedmiotowo-podmiotowego łączącego analizowane czyny (tak też Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 12.04.2016 r., sygn. akt II AKa 25/16 oraz Komentarz do Kodeksu Karnego pod redakcją naukową Marka Mozgawy wyd. Wolters Kluwer Warszawa 2015 str. 257 i nast.).

Określając bliskość związku przedmiotowo - podmiotowego łączącego analizowane czyny oraz dzielący je odstęp czasowy Sąd doszedł do przekonania, że czyny tworzące zbieg przestępstw charakteryzuje znaczny dystans i nie sposób przyjąć bliską więź podmiotowo - przedmiotową, skoro zostały one wymierzone w różne dobra oraz popełnione na szkodę różnych osób.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że wykluczonym w przypadku skazanego jest wymierzenie kary łącznej w oparciu o zasadę absorpcji - polegającą na wymierzeniu (dopuszczalnej) karą najniższej - która jest zasadą adekwatną dla tych zbiegów przestępstw, które cechuje bliski związek podmiotowo-przedmiotowy oraz temporalny. Tak, też wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9 stycznia 2013 r., III KK 346/12, gdzie stwierdził, że brak ścisłego związku czasowego i podmiotowo - przedmiotowego pomiędzy przypisanymi skazanemu przestępstwami przemawia przeciwko stosowaniu zasady pełnej absorpcji przy określaniu wymiaru kary łącznej.

Podobnie, brak podstaw, ku temu, by zastosować drugą ze skrajnych reguł, przy wymierzeniu kary łącznej, polegającą na zsumowaniu kar łączonych, tj. zasadę kumulacji.

W konsekwencji, Sąd wymierzył skazanemu kary łączne w oparciu o zasadę asperacji, zbliżone jednak w swoim wymiarze do kary wymierzonej na zasadzie kumulacji.

Z opinii Dyrektora Aresztu Śledczego w Z. dotyczącej skazanego wynika, że jego zachowanie zarówno w warunkach przed osadzeniem, jak i w okresie jego pozostawania w warunkach izolacji więziennej nie jest wolne od zastrzeżeń. Skazany nie przestrzega zasad i postanowień regulaminu wewnętrznego jednostki. Wobec skazanego ośmiokrotnie wnioskowano o wymierzenie kary dyscyplinarnej. Równocześnie trzykrotnie korzystał z ulg i nagród dyscyplinarnych. Reasumując zachowanie i postawa skazanego utrzymuje się na niestabilnym poziomie i obecnie określone jest jako umiarkowane.

Obok powyższej opinii, Sąd miał w polu widzenia także całokształt okoliczność rzutujących na sytuację prawno-karną P. M.. Ta zdominowana jest przede wszystkim przez wielość skazań. Nie bez znaczenia pozostaje również ciężar gatunkowy popełnionych przestępstw.

Miarkując karę łączną, Sąd uwzględnił także cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Sąd wyraża przekonanie, że orzeczona kara łączna pozbawienia wolności spełni wobec P. M. swoje cele, zarówno w zakresie prewencji ogólnej jak i indywidualnej, a poprzez proces resocjalizacji doprowadzi do przestrzegania w przyszłości porządku prawnego przez skazanego.

Orzekając karę łączną grzywny, Sąd również zastosował zasadę asperacji. Sąd zgodnie z art. 86 § 2 kk na nowo określił wysokość stawki dziennej, przyjmując kwotę 20 zł. Orzekając w przedmiocie kary łącznej grzywny Sąd miał na uwadze, iż skazany, nie został zatrudniony w areszcie. Nadto Sąd miał na uwadze okres kary pozbawienia wolności jaką skazany ma do odbycia. Zdaniem Sądu orzeczona kara łączna grzywny jest jednak możliwa do uiszczenia przez skazanego. Nie można bowiem wykluczyć, że skazany w przyszłości podejmie zatrudnienie i tym samym przystąpi do spłaty grzywny.

Sąd na mocy art. 577 kpk ustalił, iż zaliczeniu na poczet kary łącznej pozbawienia wolności podlega okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie Sądu Rejonowego w Z. sygn. akt VII K 309/15 od 11.03.2014 r. do 12.03.2014 r., w dniu 1.04.2014 r., od 21.11.2014 r. do 24.04.2015 r., od 24.05.2015 r. do 22.06.2015 r., od 1.08.2015 r. do 21.03.2016 r. i w sprawie Sądu Okręgowego w G. sygn. akt IV K 47/15 od 21.03.2016 r. do nadal.

Pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w połączonych wyrokach Sąd pozostawił do odrębnego wykonania.

Kosztami postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego Sąd obciążył Skarb Państwa, uznając że obciążanie nimi skazanego, w jego obecnej sytuacji majątkowej, byłoby dla niego zbyt uciążliwe.