Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV Ka 653/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący:

SSO Sylwana Wirth (spr.)

Sędziowie:

SSO Mariusz Górski

SSO Agnieszka Połyniak

Protokolant:

Magdalena Telesz

przy udziale Andrzeja Mazurkiewicza Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2016 r.

sprawy M. D.

syna J. i E. z domu (...)

urodzonego (...) we W.

oskarżonego z art. 286 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku

z dnia 13 czerwca 2016 r. sygnatura akt II K 334/14

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. D. (1) z Kancelarii Adwokackiej w K. 516,60 złotych tytułem kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym zaliczając wydatki za to postępowanie na rachunek Skarbu Państwa.

Sygnatura akt IV Ka 653/16

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy w Kłodzku wniósł akt oskarżenia przeciwko M. D.oskarżając go o to, że:

w okresie czasu od dnia 23 lutego 2012 roku do dnia 1 marca 2012 roku w bliżej nieustalonym miejscu działając wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą oraz w celu osiągnięcia wymiernej korzyści majątkowej doprowadził A. S. oraz M. S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 1460 zł w ten sposób, że wprowadził wskazane osoby w błąd co do jakości oferowanego w drodze aukcji internetowej do sprzedaży towaru w postaci komputera przenośnego T. (...) i zamiaru wywiązania się z umowy pobierając w dniu 1 marca 2012 r. w G. wskazaną kwotę przelaną tytułem zawartej umowy, a następnie z tej samej miejscowości przesyłając na adres nabywcy towar nie odpowiadający ofercie, czym działał na szkodę wskazanych osób

tj. o czyn z art. 286§1 kk

Wyrokiem z dnia 13 czerwca 2016 roku (sygnatura akt II K 334/14) Sąd Rejonowy w Kłodzku

I.  oskarżonego M. D.uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 286§1 kk wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 46§1 kk zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody poprzez uiszczenie na rzecz pokrzywdzonego M. S. kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem częściowego naprawienia szkody;

III.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz kancelarii adwokackiej adw. M. D. (1) kwotę 1147,20 złotych z tytułu nieopłaconej obrony z urzędu;

IV.  zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, a wydatkami poniesionymi w toku postępowania obciążył Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonego M. D., zaskarżając wyrok w całości w zakresie winy i kary przypisanej oskarżonemu, zarzucając:

1)  na mocy art. 438 pkt 2 kpk naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia a to art. 4 kpk, 5§2 kpk i art. 7 kpk poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów przechodzącą w dowolność ich oceny i rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego bez uwzględnienia okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego;

2)  na mocy art. 438 pkt 3 kpk błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a mający wpływ na jego treść poprzez ustalenie niezgodne z treścią dowodów, że oskarżony w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził pokrzywdzonych A. S. i M. S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez wprowadzenie ich w błąd co do jakości oferowanego towaru – komputera przenośnego marki T. za pośrednictwem aukcji (...), nie odpowiadającego opisowi zawartemu w ofercie i pobraniu za niego zapłaty

a podnosząc wskazane zarzuty wniósł o:

zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu

ewentualnie

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Kłodzku do ponownego rozpoznania.

Sąd okręgowy zważył:

apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew odmiennym zapatrywaniom skarżącego sąd rejonowy w rozpoznawanej sprawie nie naruszył przepisów prawa procesowego wymienionych w apelacji jak również nie popełnił błędu w ustaleniach faktycznych.

Za chybiony uznać należy zarzut naruszenia art. 4 kpk, art. 5§2 kpk i art. 7 kpk a mające polegać na przekroczeniu – zdaniem autora apelacji - swobodnej oceny dowodów przechodzącej w dowolność ich oceny i rozstrzygnięcie nie dających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego bez uwzględnienia okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego. Sąd Rejonowy rozpoznając sprawę w sposób wnikliwy rozważył zgromadzone w sprawie dowody i na ich podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Ocena materiału dowodowego przeprowadzona przez Sąd I instancji w sposób swobodny, z uwzględnieniem reguł określonych w art. 4, 5 i 7 kpk jest obiektywna, zgodna z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego a także nie wykazuje żadnych błędów natury faktycznej czy logicznej.

Odnośnie wyrażanego w apelacji stanowiska o naruszeniu art. 4 kpk zauważyć należy, iż w przepisie tym sformułowana została jedna z zasad procesu karnego o charakterze dyrektywy ogólnej, zgodnie z którą organy prowadzące postępowanie karne są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Przepis ten nie może stanowić samodzielnej podstawy apelacji, podnosząc zarzut naruszenia zasady obiektywizmu określonej w przywołanym przepisie skarżący winien uargumentować, iż w sprawie doszło do naruszenia przepisu (lub przepisów) szczegółowego gwarantujących przestrzeganie tej zasady w postępowaniu karnym. Naruszenia natomiast takich przepisów skarżący w apelacji nie wykazał. Nie można ponadto za zasadne uznać wyrażonego w apelacji stanowiska o naruszeniu dyrektywy określonej w art. 5§2 kpk. Zwrócić należy uwagę, iż wyrażona w art. 5§2 kpk zasada in dubio pro reo ma zastosowanie wówczas gdy nie można wyjaśnić wątpliwości, które muszą istnieć obiektywnie i być stwierdzone przez sąd orzekający. Z wydanego w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia nie wynika natomiast aby Sąd Rejonowy powziął jakiekolwiek wątpliwości dokonując stanowczych ustaleń co do sprawstwa i winy oskarżonego odnośnie przypisanego mu w wyroku przestępstwa, a brak jest uzasadnionych podstaw do uznania, iż wątpliwości takie powinien powziąść. Ponadto zasadnym pozostaje także zauważyć, iż dla skutecznego podniesienia zarzutu naruszenia art. 7 kpk skarżący winien wykazać, iż w sprawie doszło do naruszenia przez sąd konkretnej reguły określonej w tym przepisie a także sposobu w jaki miała zostać naruszona, a tego wymagania skarżący nie spełnił przedstawiając własne poglądy w kwestii oceny dowodów. Rozpatrując powyższy zarzut zwrócić należy ponadto uwagę, iż niezasadne jest łączne podnoszenie zarzutu naruszenia art. 5§2 kpk i art. 7 kpk, wskazane przepisy mają bowiem charakter rozłączny. Podniesiony w tej części w apelacji zarzut został wadliwie sformułowany. Jak podkreśla się w praktyce orzeczniczej nie można równocześnie podnosić zarzutu obrazy art. 5 § 2 i art. 7 k.p.k., bowiem o naruszeniu przepisu art. 5 § 2 k.p.k. można mówić dopiero wtedy, gdy mimo przeprowadzenia postępowania dowodowego w sposób wyczerpujący i poddania ujawnionych na rozprawie dowodów ocenie zgodnie z regułami wskazanymi w art. 7 k.p.k., pozostaną nadal wątpliwości, które nie zostały rozstrzygnięte na korzyść oskarżonego. Natomiast jeśli z materiału dowodowego wynikają różne wersje przebiegu zdarzenia, to nie jest to równoznaczne z istnieniem wątpliwości w rozumieniu art. 5 § 2 k.p.k., bo w takim wypadku zastosowanie będzie miała reguła wyrażona w art. 7 k.p.k. - zasada swobodnej oceny dowodów. Sąd bowiem nie może uchylić się od oceny ujawnionych dowodów, nawet wówczas, gdy za wiarygodnością poszczególnych wersji przemawiają inne dowody, bo nie można interpretować art. 5 § 2 k.p.k. jako powinności czynienia ustaleń w oparciu o dowody najbardziej korzystne dla oskarżonego. Dopiero bowiem w sytuacji, gdy nie jest możliwe ustalenie w sposób pewny okoliczności faktycznych, zaś okoliczności korzystne dla oskarżonego konkurują z okolicznościami dlań niekorzystnymi, zastosowanie znajduje reguła in dubio pro reo. Przepisy art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k. mają więc charakter rozłączny, ponieważ nie dające się usunąć wątpliwości mogą powstać jedynie wówczas, gdy sąd orzekający, po wyczerpaniu wszystkich możliwości dowodowych, oceni materiał dowodowy zgodnie ze standardami wyznaczonymi przez zasadę swobodnej oceny dowodów (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 17 marca 2016 roku II Aka 51/16). Sformułowany przez autora apelacji w powyższym zakresie zarzut naruszenia art. 5§2 kpk i art. 7 kpk w tym kształcie powodował niespójność w tej części wniesionego środka odwoławczego.

Rozpatrując wywiedzioną apelację stwierdzić należy, wbrew odmiennym zapatrywaniom skarżącego, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy prawidłowo oceniony przez sąd I instancji pozwalał na przypisanie oskarżonemu współsprawstwa czynu z art. 286§1 kk. Przedstawione przez autora apelacji, kwestionującego we wniesionym środku odwoławczym sprawstwo oskarżonego odnośnie przypisanego mu w wyroku przestępstwa argumenty nie przekonują.

W przedstawionych wywodach skarżący czyniąc uwagi, iż „należy podnieść, że brak jest jednoznacznego dowodu aby uznać, że oskarżony był osobą wystawiającą do sprzedaży laptop na aukcji (...), a korespondencja mailowa dotycząca nabycia laptopa przez pokrzywdzoną była prowadzona z inną osobą o nazwisku J. N.” wyraża nadto także pogląd, iż cyt z uzasadnienia apelacji „sąd akceptując w takiej sytuacji „fikcję”, przyjmując, że tą osoba był oskarżony, dokonał tego wbrew zasadzie wyrażonej w art. 7 kpk obligującej Sąd do dowolnej oceny dowodów, a nie swobodnej z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania”. Abstrahując już od zaznaczonego powyżej sformułowania, bezsprzecznie bowiem uprawnieniem sądu jest swobodna ocena wiarygodności dowodów (art. 7 kpk), zasadnym pozostaje w tym miejscu zauważyć, iż obrońca oskarżonego wyrażając wskazany powyżej pogląd zdaje się nie dostrzegać, iż w sprawie tej sąd rejonowy uznał, iż aczkolwiek nie udało ustalić się danych osoby, która wystawiła na aukcji laptop to ponad wszelką wątpliwość można stwierdzić, że osobą na rzecz której wpłacono pieniądze był oskarżony M. D.– jedyny dysponent tego konta.

Zauważyć dodatkowo także należy, iż niewątpliwie pokrzywdzeni wprowadzeni zostali w błąd co do stanu technicznego sprzętu oferowanego w drodze aukcji internetowej do sprzedaży towaru w postaci komputera przenośnego T. (...). W przedstawionych w apelacji wywodach skarżący stwierdzając, iż „oskarżony z ostrożności procesowej podnosi „że w ogłoszeniu na (...) o sprzedaży laptopa T. (...) nie było wzmianki, że jest to laptop fabrycznie nowy (k.8). Samych ofert kupna było 42, a cena wylicytowana została przez pokrzywdzoną na kwotę 1425.00 zł. Jak wynika z dokumentów dotyczących przebiegu licytacji (k.22) to laptop został także określony „praktycznie nieużywany” wyraża nadto stanowisko, iż „nie sposób zgodzić się z argumentacją Sądu, iż oskarżony wprowadził w błąd pokrzywdzonego wywołując mylny obraz rzeczywistości, że wystawiony do sprzedaży laptop jest nowy. Nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, że to oskarżony był sprzedawcą na (...) to nie mógłby on wprowadzić w błąd pokrzywdzonej, że laptop jest nowy gdyż zaprzecza temu treść ogłoszenia na (...)”. Odnosząc się do przedstawionych tez odnotowania wymaga, iż jak wynika z wydruków dotyczących przeprowadzonej aukcji internetowej na portalu (...) oraz dokonywanych płatności w przedstawionej ofercie a dotyczącej przedstawionego laptopa T. (...) znalazło się m.in. wskazanie stan idealny, praktycznie nieużywany. System (...). Tymczasem stan techniczny, jakość dostarczonego urządzenia nie odpowiadała wskazanym powyżej zapewnieniom, danym zawartym w ofercie zamieszczonej na portalu (...), sprzęt ten nie był w „idealnym stanie”, a wręcz nie nadawał się do użytkowania. W swoich zeznaniach złożonych w dniu 08.03.2012r. A. S. zaznaczyła, iż cyt. „ja po sprawdzeniu laptopa stwierdziłam, że klawiatura jest zepsuta, nie wszystkie przyciski były sprawne, nie można było pisać”, zauważając nadto także, iż „ja nie wiem czy laptop jest w całości sprawny, z uwagi, że klawiatura jest niesprawna nie mogę wykonać innych czynności” (k.2) co więcej wskazując także w swojej relacji m.in. na zarysowania obudowy tego urządzenia. Rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonych było zatem poprzedzone wprowadzeniem w błąd co do jakości, stanu przedmiotowego sprzętu. W uzasadnieniu wniesionego w sprawie środka odwoławczego obrońca oskarżonego wyraził nadto stanowisko, iż cyt. „bezspornym jest też, że każda ze stron dokonująca kupna – sprzedaży na aukcji (...) musi zapłacić cenę za nabyty towar. W związku z powyższym zapłacenie przez pokrzywdzoną za zakupiony towar zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie Kodeksu Cywilnego – dot. umów zawartych na odległość nie mogło wyczerpać znamion czynu niezbędnych dla przestępstwa z art. 286§1 kk i błędnego uznania przez Sąd, że „sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej”. Rozpatrując przedstawione tezy zaakcentować należy, iż pokrzywdzeni rozporządzili swoim mieniem działając wyłącznie - co należy zaznaczyć - pod wpływem błędu co do jakości oferowanego w drodze aukcji internetowej do sprzedaży towaru – komputera przenośnego T. (...) i zamiaru wywiązania się z umowy, wywołanego przez działania, które podjęte zostały przez oskarżonego działającego wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą, a zatem dokonali rozporządzenia swoim mieniem w sposób niewątpliwie niekorzystny.

Kwestionując wydane w sprawie rozstrzygnięcie skarżący prezentuje nadto stanowisko, iż „należy podnieść, że osobą, która nadawała przesyłkę z laptopem pokrzywdzonej A. S. w Urzędzie pocztowym w G. nie był oskarżony”. Jak argumentuje skarżący wynika to jednoznacznie z dowodu z ustaleń opinii biegłego grafologa biegłego M. W. z dnia 14 maja 2014 roku. Zauważyć jednakowoż w tym miejscu należy, iż ze sporządzonej w sprawie ekspertyzy pismoznawczej wynika jedynie, iż zapisy ręczne sporządzone pismem zwykłym i pismem na wzór druku w miejscu nadawcy o treści „(...)”, podpisu nadawcy o treści (...), adresata o treści „(...)” nie zostały nakreślone przez M. D.ani przez inną osobę, wymienioną w treści przedstawionej przez biegłego sądowego ekspertyzie. Analizując argumentację skarżących godzi się ponadto zaznaczyć a na co wskazano już powyżej, iż oskarżony dopuszczając się przypisanego czynu działał wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą. Warto w tym miejscu przywołać pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu z dnia 25 listopada 2015 r. w którym zawarto wskazanie, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych utrwalony jest pogląd, iż dla przyjęcia konstrukcji współsprawstwa nie jest konieczne, aby każdy z współdziałających w ramach porozumienia realizował własnoręcznie czasownikowe znamię czynności wykonawczej; wystarczy, że swoim zachowaniem, które stanowi istotny wkład we wspólne działanie objęte porozumieniem, zapewnia lub ułatwia realizację uzgodnionego w ramach porozumienia wspólnego przestępczego zamachu (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 25 listopada 2015 roku III KK 159/15) analizując zaś okoliczności przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, iż czynności jakie wykonał oskarżony, w ramach zawiązanego z innym współsprawcą porozumienia stanowiły istotny wkład w popełnienie tego przestępstwa. Znamiennym jest przy tym to, iż podany przez sprzedającego przedmiotowe urządzenie – laptop numer konta bankowego należał do oskarżonego a konto to jak wskazał już sąd rejonowy zostało założone przez oskarżonego osobiście dnia 18 stycznia 2012 roku w banku (...) w W. i oskarżony był jedyną osobą upoważnioną do dysponowania zgromadzonymi na tym koncie środkami. Efektem działań podjętych przez oskarżonego M. D.wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą w celu osiągnięcia korzyści majątkowej było rozporządzenie przez pokrzywdzonych mieniem w sposób niekorzystny.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż uznając oskarżonego za winnego popełnienia przypisanego w wyroku przestępstwa z art. 286§1 kk a popełnionego wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą Sąd Rejonowy nie popełnił błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku.

Odnosząc się natomiast do wymiaru i rodzaju kary orzeczonej przez Sąd Rejonowy wobec oskarżonego M. D.należy wskazać, iż rozstrzygniecie w tym przedmiocie było prawidłowe. Wymierzona za przypisany oskarżonemu w wyroku czyn kara jest adekwatna do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu. Zważywszy nadto, iż kara ta oscyluje w dolnych granicach zagrożenia ustawowego nie można uznać tej kary za rażąco niewspółmiernie surową.

Z tych też wszystkich względów orzeczono jak w wyroku.

Na podstawie art. 29 ust.1 i 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o Adwokaturze (Dz. U. Nr 16 poz.124 z późn. zm.) oraz §17 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 22 października 2015 roku (Dz. U z 2015r. poz. 1801) zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. D. (1) z Kancelarii Adwokackiej w K. 516,60 złotych tytułem kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego, należnych Skarbowi Państwa, orzeczono na podstawie art. 624§1 kpk zwalniając oskarżonego od ponoszenia tych kosztów zaliczając wydatki na rachunek Skarbu Państwa.