Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 maja 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie art. 12, 14, 57, 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił J. B. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 28 września 2015 roku został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy do 31 października 2017 roku, a datę powstania niezdolności do pracy ustalono na kwiecień 2015 roku. W dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy, tj. w okresie od 30 kwietnia 2005 roku do 29 kwietnia 2015 roku oraz w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę z tytułu niezdolności tj. w okresie od 6 maja 2006 roku do 5 maja 2016 roku na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawca udowodnił łącznie 4 miesiące i 21 dni okresów składkowych. W konkluzji organ rentowy, z uwagi na brak wymaganego okresu ubezpieczenia oraz fakt, iż niezdolność do pracy powstała w okresie dłuższym niż 18 miesięcy od ustania ostatniego ubezpieczenia, które nastąpiło w dniu 14 sierpnia 2009 roku, odmówił ubezpieczonemu przyznania renty (decyzja k.19-19v plikt II akt ZUS).

W odwołaniu od powyższej decyzji, z dnia 9 czerwca 2016 roku, skarżący J. B. wniósł o zmianę decyzji ZUS i ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi ZUS.

W uzasadnieniu złożonego odwołania J. B. wskazał, iż w jego opinii organ rentowy przyjął błędną datę powstania jego niezdolności do pracy, ustalając ją na kwiecień 2015 roku, podczas gdy choroby, na które cierpi, rozpoczęły się w 1991 roku (odwołanie k.2-3).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 11 lipca 2016 roku organ rentowy wniósł o odrzucenie odwołania skarżącego. Organ rentowy powtórzył argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, a nadto wskazał, iż J. B. w wywiedzionym odwołaniu sformułował zarzuty pod adresem orzeczenia lekarza orzecznika z dnia 28 września 2015 roku, w szczególności zakwestionował datę powstania niezdolności do pracy, podczas gdy nie wniósł od tego orzeczenia sprzeciwu do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (odpowiedź na odwołanie k.13-14).

Pismem z dnia 2 listopada 2016 roku reprezentujący ubezpieczonego pełnomocnik wskazał, iż organ rentowy, odmawiając skarżącemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy przy wyliczaniu okresów składkowych i nieskładkowych nie uwzględnił w okresach składkowych okresów :

-

czynnej służby wojskowej, jaką odbył skarżący w okresie od 9 lipca 1975 roku do 22 marca 1976 roku;

-

pełnego okresu prowadzenia działalności gospodarczej przez skarżącego w latach 4 czerwca 1997 r. – 2 stycznia 2002 r

-

pracy wykonywanej przez skarżącego w czasie odbywania na obszarze Państwa Polskiego kary pozbawienia wolności w wymiarze czasu pracy nie niższy niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy za okres od 8 lipca 1976 roku - 24 lutego 1977 roku, 26 lutego 1977 roku - 4 kwietnia 1977 roku, 7 kwietnia 1977 roku - 5 sierpnia 1977 roku.

Nadto, w ocenie skarżącego, jego choroba rozpoczęła się przynajmniej w 1993 roku, kiedy to miał on zostać poddany inwazyjnemu zabiegowi rozbijania kamieni nerkowych. Konieczne jest w tym zakresie dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych sądowych lekarzy medycyny z dziedziny chorób wewnętrznych, nefrologii i kardiologii na okoliczność ustalenia czasookresu powstania niezdolności do pracy ubezpieczonego (pismo k.31-34)

Pismem z dnia 8 lutego 2017 r. organ rentowy wskazał, iż nawet hipotetyczne doliczenie wskazywanych przez wnioskodawcę dodatkowych okresów składkowych do już uznanych przez ZUS nie będzie skutkować osiągnięciem przez niego wymaganego do ustalenia uprawnień do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy udowodnienia 30 lat okresów składkowych (pismo k.80).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. B. urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna).

W dniu 3 września 2015 roku J. B. złożył organowi rentowemu wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (wniosek k.1-3v akt ZUS).

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 28 września 2015 roku wnioskodawca został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy do 31 października 2017 roku. Jako datę powstania całkowitej niezdolności do pracy określono kwiecień 2015 roku (orzeczenie lekarza orzecznika k.15 akt ZUS).

Wnioskodawca nie złożył sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS (okoliczność bezsporna).

Ostatnie ubezpieczenie wnioskodawcy ustało w dniu 14 sierpnia 2009 roku (okoliczność bezsporna).

J. B. w okresie od 30 kwietnia 2005 roku do 29 kwietnia 2015 roku był łącznie zatrudniony przez 4 miesiące i 21 dni, który to okres był okresem składkowym. Również w okresie od 6 maja 2006 roku do 5 maja 2016 roku wnioskodawca osiągnął 4 miesiące i 21 dni okresów składkowych (karta przebiegu zatrudnienia k.19 akt ZUS).

Organ rentowy uznał za udowodnione przez wnioskodawcę łącznie 17 lat, 5 miesięcy oraz 22 dni okresów składkowych (karta przebiegu zatrudnienia k. 19v akt ZUS).

Decyzją z dnia 19 października 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując, iż J. B. nie spełnił łącznie wymaganych warunków: nie ma wymaganego okresu ubezpieczenia (w dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy, tj. w okresie od 30 kwietnia 2005 roku do 29 kwietnia 2015 roku oraz w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę z tytułu niezdolności tj. w okresie od 6 maja 2006 roku do 5 maja 2016 roku na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawca udowodnił łącznie 4 miesiące i 21 dni okresów składkowych) oraz niezdolność do pracy powstała w okresie dłuższym niż 18 miesięcy od ostatniego ubezpieczenia, które nastąpiło w dniu 14 sierpnia 2009 roku. W stażu pracy wnioskodawcy nie uwzględniono okresów:

- od 11 kwietnia 1991 roku do 16 maja 1991 roku, od 1 lipca 1991 roku do 17 lipca 1991 roku, od 5 sierpnia 1991 roku do 23 sierpnia 1991 roku, gdyż wyłączono w/w okresy z ubezpieczenia ( brak przyczyny);

-

od 1 czerwca 1996 roku do 31 lipca 1996 roku, gdyż wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnym;

-

okresów rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy bez prawa do wypłaty zasiłku dla bezrobotnych, tj. od 10 września 2002 roku do 4 czerwca 2003 roku, 29 września 2003 roku do 9 marca 2009 roku, od 11 lipca 2009 roku do 26 lipca 2009 roku, od 15 sierpnia 2009 roku do 9 listopada 2010 roku i od 20 czerwca 2012 roku do 2 września 2015 roku (decyzja k.20-20v akt ZUS).

Ubezpieczony ponownie złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy w dniu 6 maja 2016 roku (wniosek k.1-3v plik II akt ZUS).

Wnioskodawca J. B. w okresie od 9 lipca 1975 roku do 22 marca 1976 roku odbywał służbę wojskową (książeczka wojskowa k.42)

Wnioskodawca J. B. w czasie odbywania kary pozbawienia wolności w okresach od 8 lipca 1976 roku- 24 lutego 1977 roku, 26 lutego 1977 roku - 4 kwietnia 1977 roku, 7 kwietnia 1977 roku - 25 sierpnia 1977 roku wykonywał pracę w wymiarze pełnego etatu (zaświadczenie o wykonywaniu pracy k.39)

Wnioskodawca w okresach od 9 do 17 lipca 1997 roku oraz od 1 stycznia do 31 grudnia 1998 roku był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Składki opłacne zostały za okresy od 9 do 17 lipca 1997 roku oraz od 1 stycznia do21 sierpnia 1998 roku i od 1 do 3 grudnia 1998 roku (potwierdzenie ubezpieczenia k.12 kat ZUS).

Wskazywane przez wnioskodawcę dodatkowe okresy składkowe, nieuwzględnione uprzednio przez organ rentowy, wynoszą 6 lat i 5 miesięcy. Organ rentowy uznał uprzednio za udowodnione 17 lat, 5 miesięcy i 22 dni okresów składkowych (pismo k.80).

U. stan faktyczny Sąd oddalił wnioski dowodowe pełnomocnika wnioskodawcy: o zwrócenie się przez Sąd do Powiatowego Urzędu Pracy w Ł. o nadesłanie dokumentacji medycznej wnioskodawcy na okoliczność kierowania wnioskodawcy do pracy, nie podjęcia przez niego pracy ze względu na fakt, że wnioskodawca nie jest zdolny do podjęcia pracy i na okoliczność daty niezdolności do pracy oraz o przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony na okoliczność czasu i okresu powstania niezdolności do pracy. Podkreślić należy, iż skarżący, mimo właściwego pouczenia, nie wniósł sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do komisji lekarskiej ZUS. W judykaturze jednolicie przyjmuje się, że jeśli osoba, wobec której wydano orzeczenie lekarskie, nie wnosi sprzeciwu, mimo że data powstania niezdolności nie odpowiada rzeczywistej dacie jej powstania, to nie sposób przyjąć, że dopuszczalne jest jej kwestionowanie dopiero w późniejszym postępowaniu odwoławczym przed sądem (tak między innymi Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 maja 2010 r., , LEX nr 604207; w wyroku z dnia 25 września 2014 r., I UK 40/14, LEX nr 1545096 oraz w uchwale z dnia 15 marca 2006 r., II UZP 17/05, OSNP 2006/15-16/245). Niewniesienie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika oznacza bowiem, iż ubezpieczony zgadza się, że wszystkie stwierdzenia w nim zawarte (w tym data powstania niezdolności do pracy) są prawdziwe, a tym samym proces ustalania okoliczności faktycznych, mających znaczenie dla nabycia prawa do świadczenia zostaje zakończony. Co się z tym wiąże, zawnioskowane przez pełnomocnika ubezpieczonego dowody były zbędne w zakresie okoliczności, na które miały być przeprowadzone, gdyż Sąd nie mógł ustalić innej daty powstania niezdolności do pracy odwołującego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne i podlegać musiało oddaleniu.

Stosownie do treści art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i renntach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (zwana dalej: ustawą o emeryturach i rentach z FUS):

1. renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

2.  Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i

nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Według brzmienia art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Ustawa o emeryturach i rentach z FUS w art. 14 ust. 1 stanowi, iż oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia:

1) daty powstania niezdolności do pracy,

2) trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,

3) związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,

4) trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji,

5) celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej "lekarzem orzecznikiem".

Zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, natomiast ustalono okres, w którym niezdolność do pracy powstała, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie. Stosownie do brzmienia ust. 2a od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu, zwanej dalej "komisją lekarską", w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia.

Przenosząc powyższe na realia przedmiotowej sprawy, wskazać należy, iż wnioskodawca J. B. kwestionował określoną przez lekarza orzecznika ZUS datę powstania niezdolności do pracy. Jak już zaznaczono, uzasadniając oddalenie wniosków dowodowych pełnomocnika ubezpieczonego, w sytuacji nie wniesienia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do komisji lekarskiej ZUS, Sąd jest związany ustaloną w tym orzeczeniu datą powstania niezdolności pracy i nie może dokonywać w tej materii odmiennych ustaleń faktycznych. Lekarz orzecznik ZUS określił, iż wnioskodawca jest niezdolny do pracy od kwietnia 2015 roku. Stosownie do brzmienia art. 14 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS za datę powstania niezdolności do pracy uznać należy 30 kwietnia 2015 roku.

Ustawa o emeryturach i rentach z FUS stanowi w art. 58 ust.1, iż warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Art. 58 ust. 4 ustawy stanowi ponadto, iż przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Niezdolność do pracy wnioskodawcy J. B. powstała u niego w wieku powyżej 30 lat. Ubezpieczony winien zatem osiągnąć okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 5 lat w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę (czyli w okresie od 6 maja 2006 roku do 5 maja 2016 roku) lub przed powstaniem niezdolności do pracy (czyli w okresie od 30 kwietnia 2005 do 29 kwietnia 2016 roku). W obydwu tych okresach wnioskodawca udowodnił jedynie, łącznie 4 miesiące i 21 dni okresów składkowych. Alternatywnie, wymóg z art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie musi został spełniony, jeżeli ubezpieczony udowodni okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 30 lat dla mężczyzny. Wskazać należy, iż nawet w sytuacji doliczenia do już uznanych przez organ rentowy 17 lat, 5 miesięcy oraz 22 dni okresów składkowych kolejnych 6 lat i 5 miesięcy podanych przez wnioskodawcę na etapie postępowania przed sądem, J. B. nie osiągnąłby wymaganych 30 lat. Nie została zatem spełniona wskazana przesłanka określona w art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Nie została również spełniona przesłanka z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy, albowiem niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała w okresie późniejszym niż 18 miesięcy od czasu ustania ostatniego ubezpieczenia, a które nastąpiło w dniu 14 sierpnia 2009 roku.

Mając na względzie powyższe, nie zostały spełnione przesłanki przyznania wnioskodawcy renty z tytułu niezdolności do pracy, a odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴
§ 1 k.p.c.

Na marginesie dodać należy, iż gdyby nie argumenty dotyczące okresów ubezpieczeniowych wnioskodawcy odwołanie podlegałoby odrzuceniu.

Stosownie do treści art. 477 ⁹ § 3 ¹ kpc Sąd odrzuci odwołanie w sprawie
o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia.

Wnioskodawca nie złożył sprzeciwu od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, a zatem nie wyczerpał drogi odwoławczej przewidzianej, cytowaną powyżej, ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Pierwotnie jego odwołanie oparte było jedynie na kwestionowaniu rzeczenia lekarza orzecznika, a tych zagadnień Sąd Okręgowy nie był uprawniony badać wobec niewyczerpania trybu odwoławczego w toku postępowania przez organem rentowym.

Stosownie do treści § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. Dz.U.2016.1714) do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Kierując się powyższym Sąd przyznał reprezentującej wnioskodawcę z urzędu adw. E. A. ze Skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 442,80 zł, w tym należny podatek od towarów i usług, stosownie do brzmienia § 15 ust. 2 oraz § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2015.1801).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.