Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 maja 2013 roku powód Społem Spółdzielcze (...) w Ł. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w L. kwoty 137.314,75 złotych z odsetkami od dnia 11 maja 2013 roku do dnia zapłaty i kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż dochodzona kwota stanowi wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z nieruchomości powoda tj. pomieszczeń przeznaczonych na stacje transformatorowe a część działek numer (...) zajmują kable energetyczne.

Stacje transformatorowe i kable stanowią część sieci energetycznej, którą zarządza pozwana spółka.

Powód wyjaśnił, iż dochodzi wynagrodzenia za okres od 1 maja 2003 do 30 kwietnia 2013 roku. ( pozew k. 4 – 5)

Następnie w piśmie procesowym z dnia 21 czerwca 2013 roku ( data wpływu do Sądu 25 czerwca 2013 roku) powód sprostował treść pozwu wskazując, iż wnosi o zasądzenie na jego rzecz kwoty 137.673,75 złotych i kwota ta obejmuje 137.314,75 złotych tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie i kwotę 1.359 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek.

( pismo k. 75 – 76)

W złożonej w dniu 28 czerwca 2013 roku odpowiedzi na pozew pozwany nie uznał powództwa, wniósł o jego oddalenie i obciążenie powoda kosztami procesu.

Pozwany podniósł zarzut zasiedzenia ograniczonego prawa rzeczowego w zakresie stacji (...) i istnienia obligacji realnej w zakresie stacji (...) oraz przedawnienia roszczeń związanych z istniejącymi urządzeniami na nieruchomości powoda.

Pozwany podniósł również, iż przez cały czas od momentu budowy stacji transformatorowych aż do chwili obecnej prowadzi zabieg eksploatacyjne i nadzoruje stan techniczny urządzeń i zapewnia niezakłócone korzystanie z energii elektrycznej dla potrzeb działalności powoda. Powód wyraził zgodę na ułożenie kabli a realizacja robót nastąpiła w oparciu o ostateczne decyzje administracyjne. Sporne urządzenia nie przeszkadzają w wykonywaniu funkcji handlowych i usługowych, bowiem zostały położone w przeznaczonych do tego kanałach. Są one niezbędne do należytego zaopatrywania w energię elektryczną nie tylko powoda, ale i innych funkcjonujących w obiektach powoda podmiotów gospodarczych.

Ponadto pozwany zakwestionował wysokość roszczenia i zakres powierzchni związanych z lokalizacją urządzeń przesyłowych i wyjaśnił, że ich umiejscowienie nastąpiło w porozumieniu z powodem.

( odpowiedź na pozew k. 79 – 82)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowa spółdzielnia jest właścicielem nieruchomości zabudowanych położonych w Ł. przy ul. (...) oznaczonej jako działka nr (...) i Al. (...) oznaczonej jako działka nr (...).

W pomieszczeniach budynków handlowych posadowionych na tych nieruchomościach znajdują się stację transformatorowe a część działek zajmują kable energetyczne.

( okoliczności niesporne)

Zarządzeniem Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 roku z dniem 1 stycznia 1989 roku utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...).

Nowo utworzonemu przedsiębiorstwu przydzielono składniki mienia powstałego z podziału przedsiębiorstwa pod nazwą Centralny O. Energetyczny w W..

( zarządzenie k. 84 - 85)

Zarządzeniem ministra Przemysłu I Handlu numer 181/O. / 93 z dnia 9 lipca 1993 roku dokonano przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) w Ł. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą (...) Spółka Akcyjna w Ł..

Utworzona spółka weszła we wszystkie prawa majątkowe i niemajątkowe Zakładu (...).

( zarządzenie k. 86)

(...) Spółka Akcyjna powstała z połączenia szeregu spółek w tym m. in spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i jest następcą prawnym (...) Spółki Akcyjnej w Ł. .

( odpis z krs k. 87 – 92, okoliczność niesporna)

W dniu 8 maja 2000 roku pomiędzy Spółdzielcze (...), jako użyczającym a (...) Zakładem (...) ( poprzednikiem prawnym pozwanego), jako biorącym w używanie zawarta została umowa użyczenia pomieszczenia o powierzchni 33 m. kw. zlokalizowanego w części podziemnej budynku Central I na terenie nieruchomości położonej w Ł. przy ul (...).

Zgodnie z umową użyczający nieodpłatnie użyczył biorącemu w używania (...) opisane wyżej pomieszczenie na potrzeby stacji transformatorowej. Strony zgodnie oświadczyły, iż w pomieszczeniu znajdują się urządzenia stacji transformatorowo – rozdzielczej stanowiące własność biorącego.

Zgodnie z umową zawartą na czas nieoznaczony biorący w używanie będzie użytkował lokal na cele związane z funkcjonowaniem stacji transformatorowo – rozdzielczej i eksploatował znajdujące się w nim urządzenia.

Biorący zobowiązał się używać lokal zgodnie z przeznaczeniem i obowiązującymi normami i przepisami i nie dokonywać bez zgody użyczającego zmian w lokalu. Zmiana umowy może nastąpić po upływie sześciomiesięcznego wypowiedzenia dotychczasowej umowy i na podstawie podpisanego przez obie strony aneksu do niej. ( umowa k. 19)

W dniu 30 maja 2012 roku zarząd Społem (...) złożył (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oświadczenie o wypowiedzeniu zawartej w dniu 8 maja 2000 roku umowy na użyczenie pomieszczeń.

( pismo k. 47)

W dniu 7 czerwca 1995 roku ówczesny Dyrektor Spółdzielczych (...) w Ł. wyraził zgodę na ułożenie kabla w oddzielnym korytku pod stropem piwnic należących do (...) na trasie od stacji sieciowej do budynku (...). ( zgoda k. 121)

W dniu 22 maja 2001 roku ówczesny Zarząd Społem Spółdzielcze (...) wyraził wstępnie zgodę na udostepnienie terenu na działce (...) pod budowę trasy kablowej. Zgodnie z ustaleniami z przedstawicielami (...) Zakładu (...) wysokość opłaty za zajęcie w/w terenu wyniesie 20 000 złotych Wejście wykonawcy na teren (...) będzie możliwe po spisaniu szczegółowej umowy, co do płatności, zabezpieczenia terenu, zakresu prac oraz doprowadzenia terenu do stanu pierwotnego.

( pismo k. 122)

W dniu 27 maja 1997 roku ówczesny Zarząd (...) wyraził zgodę na ułożenie linii kablowych 15 Kv na terenie działek o numerach (...) położonych w Ł. przy ul (...). L. te są przeznaczone do zasilania modernizowanej stacji sieciowo – abonenckiej 15/04 kV zlokalizowanej w części magazynowej, na poziomie piwnicy (...) Central I. ( oświadczenie k. 125)

W dniu 2 lipca 1997 roku Urząd Miasta Ł. wydał na wniosek (...) pozwolenie na budowę linii kablowych SN 15 KV i nn 0,4 kV dla modernizacji układu zasilania S.D.H Central przy ul. (...).

( decyzja k. 124)

W dniu 26 stycznia 1998 roku pomiędzy Spółdzielczymi (...), jako sprzedającym a (...) S. A. jako kupującym zawarta została umowa sprzedaży wyposażenia części sieciowej stacji transformatorowej w (...) Central I w zakresie pól liniowych średniego napięcia, pola transformatorowego oraz rozdzieli niskiego napięcia. Strony ustaliły cenę sprzedaży na kwotę 47.225,17 złotych. powiększoną o należny podatek VAT w wysokości 22 %. Kupujący zobowiązał się do przejęcia przedmiotu umowy na swój majątek. Strony zawarły taką samą umowę, której przedmiotem był kabel średniego napięcia o długości 168 m. do mufy przy ul. (...).( umowa k. 189 i 191- 192)

W piśmie z dnia 1 sierpnia 1996 roku (...) Zakład (...) przedstawił (...) warunki modernizacji stacji transformatorowej przy ul (...).

( pismo k. 193)

W dniu 22 lutego 2013 roku (...) przedstawiła powodowi projekty umów dotyczących najmu pomieszczeń stacji transformatorowych nr (...) i (...) z prośbą o ich podpisanie i odesłanie.

( pismo k. 195)

Umowy takie nigdy nie zostały zawarte. ( okoliczność niesporna)

W pismach z dnia 9 listopada 2012 roku i 7 stycznia 2013 roku jak również 28 lutego 2013 (...) przedstawił propozycję uregulowania stanu prawnego stacji transformatorowych wraz z wyprowadzonymi z nich liniami kablowymi poprzez ustanowienie służebności przesyłu.

( pismo k. 196 – 200)

W sporządzonej na podstawie postanowienia sądu opinii biegłego z zakresu energetyki wskazano, że W (...) przy ul. (...) pozwana zajmuje pomieszczenia o pow. 44,5 m. kw. oraz część działki (...) o pow.238 m.kw.

W (...) przy ul. (...) pozwana zajmuje pomieszczenia o pow. 52 m.kw. oraz część działki (...) o pow. 147 m.kw.

Znajdujące się w tych obiektach stacje transformatorowe i rozdzielnie NN są wykorzystywane do zasilania obiektów Central I i Central (...), ale także do zasilania innych odbiorców.

Łączna moc, jaka może być dostarczana do obiektów Central I i Central (...) wynosi 870 kW.

Natomiast obcy odbiorcy mogą być zasilani mocą o wartości 280 kW. Z rozdzielni ŚN i NN w Central I i II wyprowadzone są kable średniego napięcia, które służą nie tylko do zasilania obiektów spółdzielni, lecz także innych – obcych odbiorców energii.

( opinia biegłego Z. k. 237 – 256)

Łączna powierzchnia wykorzystywanych przez pozwanego pomieszczeń wynosi około 96,5 metrów kw. Łączna powierzchnia nieruchomości zajmowana przez znajdujące się w gruncie kable średniego napięcia wynosi około 385 m. kw. Łączna powierzchnia nieruchomości centralu wykorzystywana przez pozwanego pod kable średniego napięcia wynosi 903 m.kw.

(...) elektryczna dostarczana jest do Central i innych odbiorców systemem pierścieniowo – magistralowym. Korzystanie z pomieszczeń C. jest niezbędne dla zasilania zarówno powoda jak i innych odbiorców.

Powierzchnia stacji transformatorowej nr (...) w Central I wynosi 44,5 m.kw. w Centrali II 52 m.kw. Powierzchnia zajęta pod kable energetyczne konieczna do korzystania i konserwacji tych urządzeń to 903 m.kw. na działce (...) Central I 823 m.kw. ( w budynku (...) m.kw. poza budynkiem (...) m.kw.) na działce (...) ( Central (...) 80 m.kw. w budynku (...) m. kw. poza budynkiem (...) m.kw. )

( opinia biegłego Z. uzupełniająca k. 454- 463, opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości J. G. k.519 - 584)

Wartość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie za okres objęty pozwem tj. za okres od 1 maja 2003 roku do dnia 30 kwietnia 2013 roku wynosi w przypadku C. I łącznie 161.206 złotych w tym za grunt 156 056 złotych, za pomieszczenie stacji transformatorowej 2.351 złotych, za części piwnic zajęte pod urządzenia przesyłowe ( kable energetyczne) 2.799 złotych.

W przypadku C. I. należności te wynoszą odpowiednio : za grunt 13. 069 złotych, za pomieszczenia stacji transformatorowych 65. 364 złotych, za części powierzchni zajęte pod urządzenia przesyłowe 8.173 złotych. ( opinia biegłej z zakresu szacowania nieruchomości k. 519)

Natomiast za okres 3 lat przed wytoczeniem powództwa tj. za okres od 10 maja 2010 roku do 30 kwietnia 2013 roku należności z tytułu bezumownego korzystania wynosiłyby odpowiednio: za działkę nr (...) Central (...) o pow. 54 m.kw. - przewody w gruncie 4.459 złotych, za działkę numer (...) pow. zajęte 643 m.kw. ( przewody w gruncie) 53.105 złotych, za stacje transformatorowe: w C. I 2.351 złotych, Central (...) 2.126 złotych, za zajęte powierzchnie piwnic pod urządzenia przesyłowe odpowiednio 2.799 i 2630 złotych. Biegła przyjęła współczynnik współkorzystania na poziomie 0,5.

( opinia biegłej k. 612 i nast.)

Powyższy stan faktyczny był pomiędzy stronami niesporny, co do okoliczności zajmowania przez pozwanego pomieszczeń i części działek stanowiących własność powoda oraz sposobu ich wykorzystywania.

Ponadto sąd poczynił ustalenia faktyczne w sprawie na podstawie dokumentów, których treść, wiarygodność ani moc dowodowa nie była przez żądną ze stron kwestionowana.

Zeznania przesłuchanych w toku postępowania świadków stanowią jedynie materiał dowodowy potwierdzający i uzupełniający ustalenia poczynione na podstawie dokumentów i opinii biegłych.

W zakresie wymagającym wiadomości specjalnych sąd poczynił ustalenia faktyczne niezbędne dla rozstrzygniecia sprawy na podstawie opinii biegłych sądowych z zakresu energetyki i z zakresu szacowania nieruchomości. W sytuacji, gdy do rozstrzygnięcia sprawy i poczynienia ustaleń faktycznych niezbędne są wiadomości specjalne, stosownie do art. 278 kpc. sąd zobowiązany jest powołać biegłych i na podstawie ich opinii dokonać ustaleń faktycznych. Dowodu tego nie można zastąpić innym dowodem w tym dowodem z zeznań świadków.

W zakresie ustalenia wysokości należnego powodowi wynagrodzenia za korzystanie z części nieruchomości powoda sąd oparł swoje ustalenia na pisemnej a następnie ustnej opinii biegłej z zakresu szacunku nieruchomości. Opracowana przez biegłą opinia jest obszerna, szczegółowa, spójna i merytorycznie poprawna.

Biegła szczegółowo opisała w opinii pisemnej przyjęte i zastosowane metody wyceny, wyczerpująco i w sposób bardzo szczegółowy stanowisko swoje uzasadniła tak w opinii pisemnej jak i opinii ustnej na rozprawie .

W opinii biegła odniosła się w sposób szczegółowy i wyczerpujący do wszystkich zgłaszanych przez strony pytań i zastrzeżeń, do treści opinii pisemnej w m. in do kwestii tzw. współczynnika współkorzystania, który biegła uwzględniła przy obliczaniu kwoty należnego powodowi wynagrodzenia .

O szczegółowości i merytorycznej poprawności opinii biegłej świadczy m. in okoliczność, iż biegła szczegółowo przeanalizowała rynek porównywanych nieruchomości, uwzględniła również szczególne okoliczności dot. przedmiotowej nieruchomości.

Obie sporządzone przez biegłych opinie, w ocenie sądu sporządzone zostały w sposób fachowy, merytorycznie poprawny i wyczerpujący. Biegli dokonali analizy akt sprawy oraz przedstawionej przez strony dokumentacji technicznej. Biegły Z. dokonywał oględzin przedmiotowych nieruchomości. Biegła J. G. sporządziła opinię w sposób wyczerpujący, szczegółowy, opinia zawiera obszerną i szczegółową analizę sytuacji rynkowej, jeśli chodzi o rynek nieruchomości w centrum Ł.. Biegli w sposób szczegółowy i konsekwentny uzasadniali przedstawione w opiniach ustalenia, odpowiadali na pytania stron. Opinie nie zostały skutecznie zakwestionowane przez żadną ze stron postępowania i w ocenie sądu stanowią wiarygodny i merytorycznie poprawny materiał dowodowy.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie sadu powództwo wniesione w rozpoznawanej sprawie jest zasadne jedynie, co do kwoty 4. 459 złotych i tylko, co do tej kwoty podlegało ono uwzględnieniu.

Kwota ta jest to ustalona przez biegłą kwota odszkodowania za bezumowne korzystanie przez pozwanego z działki nr (...) Central (...) o pow. 54 m.kw. - przewody w gruncie za okres 3 lat przed wytoczeniem przez powoda powództwa tj. za okres od 10 maja 2010 roku do 30 kwietnia 2013 roku.

Z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych wynika, iż ta powierzchnia nieruchomości została zajęta przez pozwanego wyłącznie na potrzeby prowadzenia inwestycji firmy (...). Powód w żaden sposób nie korzysta z umieszczonych w gruncie kabli zasilających budynki sąsiednie, stanowią one natomiast niewątpliwie obciążenie dla powoda i ograniczają go w sposób istotny, jeśli chodzi o korzystanie z gruntu, w którym kable te zostały zakopane. Na gruncie tym nie jest możliwe prowadzenie żadnych inwestycji, nie może on zostać zabudowany. Jak wynika z opinii biegłego J. Z. kable te muszą być dostępne w przypadku ich awarii lub konieczności ich konserwacji, czy wymiany, muszą zostać wytyczone i zachowane tzw. strefy ochronne, w których nie jest możliwe prowadzenie żadnych prac budowlanych.

Poczynione w sprawie ustalenia faktyczne dają podstawę do przyjęcia, iż co do tej części gruntu nie istnieje po stronie pozwanego żaden tytuł prawny do korzystania z niego w opisany wyżej sposób.

W oświadczeniu z dnia 22 maja 2001 roku powód wyraził jedynie zgodę na czasowe i to odpłatne udostepnienie terenu tej działki pod budowę trasy kablowej. ( pismo k. 122)

Powództwo znajduje uzasadnienie w treści przepisu art. 224 i 225 kc.

Jest okolicznością w sprawie bezsporną, iż powodowa spółka jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości.

Zgodnie z treścią przepisu art. 251 kc. do ochrony użytkowania wieczystego stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności.

Wieczystemu użytkownikowi przysługuje petytoryjna ochrona jego prawa przy odpowiednim zastosowaniu środków przysługujących w tym celu właścicielowi ( tak. m. in wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 listopada 2013 roku I ACa 566\13 portal orzeczeń sądowych)

Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.

Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.( art. 224 kc. )

W literaturze zwraca się uwagę na to, że funkcje roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy są podobne do funkcji realizowanych przez roszczenia odszkodowawcze lub z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (zob. na ten temat R. T. , Roszczenia uzupełniające, s. 57). Mimo tego, należy je jednak traktować jako odrębne roszczenie. Stanowi ono wynikający z ustawy obowiązek wynagrodzenia z tytułu korzystania z cudzej rzeczy bez zgody właściciela.

Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy nie jest świadczeniem odszkodowawczym, wobec czego nie stosuje się do niego przepisów o naprawieniu szkody (art. 361–363 KC). W literaturze jest wyrażany pogląd, zgodnie z którym jest to świadczenie, którego można dochodzić bez względu na to, czy właściciel poniósł jakąkolwiek szkodę oraz bez względu na to, czy posiadacz efektywnie z rzeczy korzystał (zob. T. D. , Ochrona własności, s. 188; E. G. , Komentarz, s. 523;

Nie jest to również roszczenie o świadczenie okresowe, wobec czego nie stosuje się do niego 3-letniego terminu przedawnienia z art. 118 KC (odmiennie J. L. , Przedawnienie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy w prawie polskim, Rej. 2014, Nr 1, s. 9 i n.). Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy należy się właścicielowi od chwili powstania tego roszczenia przez cały okres nieuprawnionego korzystania z rzeczy przez posiadacza. Można go jednak dochodzić tylko za miniony czas bezumownego korzystania, a nie na przyszłość (wyr. SA w Katowicach z 22.8.2014 r., I ACA 366/14, OSA w K. 2014, Nr 4, poz. 3).

Wysokość roszczenia o wynagrodzenie zależy od dwóch okoliczności: po pierwsze od tego jak długo trwa okres nieuprawnionego posiadania rzeczą przez posiadacza w złej wierze lub posiadacza w dobrej wierze, od chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu powództwa windykacyjnego oraz od stawek rynkowych należnych za korzystanie z rzeczy w danych okresach przyjętych do rozliczenia, "gdyby posiadanie opierało się na prawie" (zob. wyr. SN z 23.5.1975 r., II CR 208/75, Legalis; wyr. SN z 7.4.2000 r., IV CKN 5/00, Legalis; wyr. SA w Białymstoku z 7.8.2013 r., I ACA 301/13, Legalis; por. też E. Gniewek, w: SPP, t. 3, s. 909 i cytowana tam literatura).

W sytuacji, w której nie ma możliwości odwołania się do istniejących stawek rynkowych, SN dopuścił skorzystanie przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia z art. 322 KPC (wyr. SN z 6.10.2006 r., V CSK 192/06, L.). Przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia nie bierze się natomiast pod uwagę ani strat lub utraconych przez właściciela korzyści związanych z pozbawieniem go korzystania z rzeczy ani korzyści odniesionych przez posiadacza.

Powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy zależy od tego, czy legitymowanym biernie jest posiadacz zachwiany w dobrej wierze – w takim wypadku roszczenie to powstaje od chwili, w której dowiedział się on o wytoczeniu powództwa o wydanie rzeczy, czy też posiadacz w złej wierze – gdy taki posiadacz jest zobowiązany od samego początku (zob. E. Gniewek, w: SPP, t. 3, s. 908).

Z okoliczności faktycznych niniejszej sprawy wynika, iż pozwany od samego początku okresu 3 lat przez wytoczeniem powództwa w sprawie miał świadomość, iż względem przedmiotowej nieruchomości powoda nie służą mu żadne uprawniania dające prawa do korzystania z niej poprzez umieszczenie w gruncie kabli stanowiących składnik majątkowy jego przedsiębiorstwa.

Z tego względu pozwany zobowiązany jest do wynagrodzenia powodowi faktu korzystania z jego nieruchomości.

Z przytoczonych względów sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.459 złotych.

Nie jest zasadny podnoszony przez pozwanego zarzut zasiedzenia ograniczonego prawa rzeczowego o treści odpowiadającej treści służebności przesyłu.

Dla ustalenia zasiedzenia stosownie do treści przepisu art. 172 par 2 kc. konieczny byłby, zatem 30 letni okres nieprzerwanego posiadania infrastruktury elektroenergetycznej przez pozwanego i jego poprzednika prawnego.

Posiadanie w tej sprawie w odniesieniu do działki (...) trwa najwcześniej od 22 maja 2001 roku.( data wyrażenia przez powoda zgody na zajecie pasa gruntu) Termin ten nie upłynął zatem przed dniem wniesienia powództwa w rozpoznawanej sprawie.

W pozostałym zakresie powództwo podlega oddaleniu z powodu jego przedawnienia jak też z powodu braku podstaw prawnych i faktycznych do jego uwzględnienia w przypadku pozostałym nieruchomości i pomieszczeń wskazanych przez powoda.

Roszczenie przedsiębiorcy, który jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości przez inny podmiot przedawnia się w terminie trzech lat. O działalności gospodarczej przedsiębiorcy można mówić wtedy, gdy dokonuje on czynności wchodzących w zakres jego działalności gospodarczej, tj. takich czynności, które powstają w funkcjonalnym związku z tą działalnością i są realizacją zadań danego przedsiębiorstwa w celu osiągnięcia określonej korzyści. Tezy redakcyjne L. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - I Wydział Cywilny z dnia 15 listopada 2012 r.I ACa 674/12WyrokSądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 19 października 2011 r.II CSK 80/11

W ocenie sadu w rozpoznawanej sprawie przyjąć należy trzyletni okres przedawnienia roszczeń powoda, jako związanych z działalnością gospodarczą.

Wbrew twierdzeniom powoda już z treści samego pozwu i dalszych twierdzeń przetaczanych w toku procesu powód wywodzi swoje roszczenia odszkodowawcze wobec pozwanego w pierwszej kolejności podnosząc, iż wskutek istnienia urządzeń przesyłowych jest ograniczony nie tyle w swoich uprawnieniach właścicielskich, lecz w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Ponadto wszystkie wskazane w pozwie obiekty służą powodowi wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej – handlowej.

Z tego względu jako przedawnione ocenić należy roszczenia obejmujące okres wcześniejszy niż trzy lata przed wytoczeniem powództwa. Dlatego też w odniesieniu do tych roszczeń powództwo zostało oddalone.

Ponadto w odniesieniu do pozostałych pomieszczeń oraz nieruchomości powoda wskazanych w pozwie jako niezasadne ocenić należy twierdzenia powoda, co do tego, iż pozwanemu nie służy żaden tytuł prawny do korzystania z nich poprzez umieszczenie tam, czy to linii kablowych, czy też stacji transformatorowych.

Oceniając ustalony w sprawie stan faktyczny nie można bowiem pominąć okoliczności, iż wszystkie pozostałe urządzenia ( kable i rozdzielnie wraz z okablowaniem) zostały wykonane i umieszczone w pomieszczeniach rozdzielni i w gruncie za zgodą, a nawet na wyraźny wniosek powoda i służą przez wszystkim zapewnieniu jemu samemu dostaw energii elektrycznej.

W dniu 27 maja 1997 roku ówczesny Zarząd (...) wyraził zgodę na ułożenie linii kablowych 15 Kv na terenie działek o numerach (...) położonych w Ł. przy ul (...). L. te są przeznaczone do zasilania modernizowanej stacji sieciowo – abonenckiej 15/04 kV zlokalizowanej w części magazynowej, na poziomie piwnicy (...) Central I. ( oświadczenie k. 125)

W dniu 2 lipca 1997 roku Urząd Miasta Ł. wydał na wniosek (...) pozwolenie na budowę linii kablowych SN 15 KV i nn0,4 kV dla modernizacji układu zasilania S.D.H Central przy ul. (...).

( decyzja k. 124)

Znajdujące się w tych obiektach stacje transformatorowe i rozdzielnie NN są wykorzystywane do zasilania obiektów Central I i Central (...), ale także do zasilania innych odbiorców. Łączna moc, jaka może być dostarczana do obiektów Central I i Central (...) wynosi 870 kW. Natomiast obcy odbiorcy mogą być zasilenie mocą o wartości 280 kW. Z rozdzielni ŚN i NN w Central I i II wyprowadzone są kable średniego napięcia, które służą nie tylko do zasilania obiektów spółdzielni, lecz także innych – obcych odbiorców energii.

Jak z powyższego wynika rozdzielnie służą przede wszystkim dla potrzeb zaopatrzenia w energię elektryczną powoda i bez ich funkcjonowania nie byłoby możliwe zaopatrzenie w energię elektryczną tak dużych obiektów jak (...) handlowe Central I i Central (...) .

W tych okolicznościach zasadne jest odwołanie się przez pozwanego do konstrukcji tzw. obligacji realnej.

„Następcy prawnemu właściciela nieruchomości, który zawarł z przedsiębiorstwem energetycznym umowę, na podstawie której przekazane zostało zakładowi energetycznemu do bezpłatnego używania - wybudowane na nieruchomości tego właściciela - pomieszczenie z przeznaczeniem na stację transformatorową, w zasadzie nie przysługuje roszczenie o wydanie pomieszczenia, gdy istnienie stacji transformatorowej jest konieczne, a zmiana jej położenia niemożliwa.” WyrokSądu Najwyższego - Izba (...) dnia 18 stycznia 2007 r.I CSK 223/06

W uzasadnieniu tego orzeczenia SN stwierdził m. in, iż „ przekazanie stacji transformatorowej do eksploatacji łączyło się z użyczeniem spornego pomieszczenia. Doszło zatem do nawiązania stosunku prawnego, który ze względu na jego causa nie można zakwalifikować do którejś z nazwanych umów prawa cywilnego. Jest to umowa nienazwana charakteryzująca się trwałością i ciągłością, co sprawia, że jest nierozwiązywalna do czasu, gdy urządzenia przesyłowe (stacja transformatorowa) istnieją i zachodzi konieczność ich utrzymywania i eksploatowania. Nie jest to zatem umowa, która rodzi stosunki obligacyjne tylko między stronami. Tego rodzaju stosunek prawny ma charakter obligacji realnej, co oznacza, że prawo przedsiębiorcy eksploatującego urządzenia przesyłowe jest skuteczne także wobec nabywców nieruchomości. Jakkolwiek przepisy prawa nie dają wprost podstaw do przyjęcia konstrukcji obligacji realnej, to jednak skuteczność omawianego uprawnienia można wywodzić z art. 140 KC. W świetle przyjętego w nim uregulowania prawo własności nie ma charakteru absolutnego, skoro jego wykonywanie podlega ograniczeniom wynikającym z ustaw, z zasad współżycia społecznego oraz ze społeczno -gospodarczego przeznaczenia prawa. ( …) Jest to umowa o nieodpłatne używanie rzeczy i pobieranie z niej pożytków (…) Trwałość i ciągłość tego stosunku prawnego wynikająca z jego natury, powodują, że właściciel gruntu, na którym znajduje się pomieszczenie ze stacja transformatorową, tylko w wyjątkowych wypadkach może spowodować jego zniesienie . Zdarzeniem, które miałoby znieść ten trwały stosunek prawny, ukształtowany zezwoleniem poprzedniego właściciela nieruchomości na założenie i eksploatację instalacji energetycznych, na pewno nie może być ( …) wezwanie strony powodowej do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z pomieszczenia, w którym znajduje się stacja transformatorowa. Uznanie takiego zdarzenia za wystarczające do rozwiązania umowy pozostaje w rażącej sprzeczności z konstrukcją umowy, która z założenia i swej istoty ma być trwała. Taka ocena charakteru umowy prowadzi do wniosku, że następcy prawnemu właściciela nieruchomości, który zawarł z przedsiębiorstwem energetycznym umowę, na podstawie której przekazane zostało zakładowi energetycznemu do bezpłatnego używania wybudowane na nieruchomości tego właściciela pomieszczenie z przeznaczeniem na stację transformatorową, w zasadzie nie przysługuje roszczenie o wydanie pomieszczenia, gdy istnienie stacji transformatorowej jest konieczne, a zmiana jej położenia niemożliwa.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy uznać ich zasadność, mimo iż dotyczą one roszczenia o wydanie nieruchomości.

Stwierdzić należy, iż dokonane przez powoda wypowiedzenie umowy użyczenia pomieszczenia przeznaczonego na potrzeby stacji i rozdzielni jest de facto bezskuteczne i nie wywołuje skutku w postaci ustania stosunku prawnego użyczenia nawiązanego na podstawie wcześniej zawartej pomiędzy stronami umowy użyczenia tak długo, jak długo istnienie i funkcjonowanie stacji transformatorowej i rozdzielni jest niezbędne dla zasilania powoda jak i innych podmiotów.

Powód wyrażając zgodę, a nawet wnioskując o wybudowanie stacji i okablowania wyraził tym samym zgodę na umieszczenie w tych pomieszczeniach i w gruncie urządzeń stanowiących własność pozwanego, lecz służących i niezbędnych dla funkcjonowania powoda.

W tych okolicznościach powód nie może zasadnie twierdzić, iż pozwany korzysta z nieruchomości powoda bez tytułu prawnego, wyłącznie na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

„ Roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy jest uwarunkowane przede wszystkim

ziszczeniem się przesłanki uzasadniającej roszczenie windykacyjne, czyli posiadania bez tytułu prawnego. Warunek braku uprawnienia do korzystania z cudzej nieruchomości jest

zupełnie odrębnym od pozostałych przesłanek tzw. roszczeń uzupełniających w postaci dobrej, czy złej wiary takiego posiadacza.”

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie – I Wydział Cywilny z dnia 12 czerwca 2013 r.I ACa 191/13

W sytuacji, kiedy powód wyraził zgodę na korzystanie przez pozwanego z jego nieruchomości i to bez odpłatności, lecz za to w swoim własnym interesie wyrażającym się zapewnieniem sobie niezakłóconego zasilania w energię elektryczną nie można zasadnie twierdzić, ze pozwany posiada te nieruchomości bez tytułu prawnego jedynie z tego powodu, ze właściciel po kilkunastu latach zmienił zadanie i postanowił zażądać od pozwanego wynagrodzenia z tego tytułu.

Brak tym samym podstaw prawnych do obciążania pozwanego obowiązkiem uiszczania na rzecz powoda wynagrodzenia za korzystanie z gruntu i pomieszczeń, jeśli to korzystanie służy przede wszystkim interesom gospodarczym powoda.

Z tego względu powództwo w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu.

O odsetkach ustawowych od uwzględnionej części powództwa sąd orzekł na podstawie przepisu art. 481 par. 1 i kc.

Zgodnie z powołanym przepisem, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Jeżeli stopa odsetek nie była z góry oznaczona należą się odsetki ustawowe.

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba, że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. ( art. 482 par 1 kc.)

Ustawą z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. poz.1830) nadano nowe brzmienie art. 6 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych .

Jednocześnie przepisami tej ustawy dokonano zmiany przepisu art. 359 par. 2 i 2 ( 1) kc., którym nadano brzmienie, „ jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych ( odsetki maksymalne)”

Ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku za wyjątkiem art. 50,51, i 54 które weszły w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Jednocześnie w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych dodano art. 4a, zgodnie z którym do transakcji handlowych nie stosuje się przepisu art. 481 par. 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks Cywilny.

Powyższe oznacza, iż po dniu 1 stycznia 2016 roku tj. po dniu wejścia w życie tej ustawy podstawą orzeczenia o odsetkach ustawowych jest przepis art. 359 kc. wobec braku żądania odsetek w innej wysokości Stosownie bowiem do przepisu art. 321 kpc. sąd nie może wyrokować, co do żądania nieobjętego żądaniem pozwu.

Rozliczenie o kosztach postępowania w niniejszej sprawie nastąpiło na podstawie art. 98 k.p.c. ustanawiającego zasadę odpowiedzialności strony przegrywającej proces, jako tej, która powinna zwrócić poniesione przez stronę wygrywającą niezbędne i celowe koszty postępowania. § 3 art. 98 k.p.c. dotyczy sytuacji, kiedy strona reprezentowana jest przez adwokata, jak w przypadku niniejszej sprawy, w której obie strony były wsparte działaniami profesjonalnych pełnomocników. Zgodnie z dyspozycją § 3 art. 98 k.p.c., do niezbędnych kosztów prosu strony reprezentowanej przez adwokata, zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez Sąd osobistego stawiennictwa przez strony.

Kwestię wynagrodzenia pełnomocnika reguluje Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2002.163.1348). § 6 pkt. 6 w/w Rozporządzenia określa wynagrodzenie pełnomocnika w niniejszej sprawie w wysokości 3.600,00 złotych. Dodatkowo stronie przysługuje zwrot opłaty skarbowej uiszczonej od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł. i koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym 1.800 złotych ( par 13 ust 2 pkt. 2 powołanego rozporządzenia)

Łącznie należne stronie wygrywającej koszty procesu wynoszą 5.417,00 złotych. Na podstawie przepisu art. 113 ust. 1 w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U nr 167, poz. 1398 ze zm.) Sąd nakazał pobrać od strony powodowej jako strony przegrywającej, na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Sąd Okręgowy w Łodzi kwotę 3.266,49 złotych tytułem wydatków poniesionych tymczasowo ze Skarbu Państwa – kosztów opinii biegłego, w zakresie, w jakim nie zostały one pokryte wniesionymi przez strony zaliczkami.