Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2016 r. w Szczecinie

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 11 września 2015 r. sygn. akt VII U 2140/13

1.  oddala apelację.

2.  przyznaje radcy prawnemu M. G. od Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Szczecnie kwotę 135 (sto trzydzieści pięć złotych) powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Barbara Białecka SSA Urszula Iwanowska SSO del. Gabriela Horodnicka

– Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 1022/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 6 listopada 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., po rozpoznaniu wniosku J. W. z 25 września 2013 r., przyznał ubezpieczonemu emeryturę od 12 października 2013 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1971 roku do 2000 roku, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 73,89%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 73,89% przez kwotę bazową 3080,84 zł wyniosła 2276,63 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił 29 lat, 11 miesięcy i 24 dni okresów składkowych oraz 11 miesięcy i 17 dni okresów nieskładkowych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony, który domagał się jej zmiany i obliczenia świadczeń emerytalnych zgodnie z przepisami Umowy Międzynarodowej Polski i Republiki Federalnej Niemiec z 9 października 1975 roku. Po ostatecznym sprecyzowaniu stanowiska ubezpieczony wskazywał, że organ rentowy niewłaściwie zakwalifikował okresy pracy w Niemczech, kiedy to J. W. pracował jako osoba migrująca, a ZUS zmienił te okresy na tzw. okresy niemieckie pracowników polskich zatrudnionych w przedsiębiorstwach niemieckich lub pracowników polskich wykonujących pracę w polskich przedsiębiorstwach wykonujących pracę poza granicami Polski. W ocenie ubezpieczonego kwoty wynagrodzenia za okresy pracy w latach 1981 – 1986 powinny być przyjęte jako kwoty wprowadzone do systemu polskiego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na treść art. 15 oraz 53 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz §10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U. z 1989 r. nr 11, poz. 63 ze zm.). Organ rentowy podkreślił, że w powoływanych przepisach jest mowa jedynie o zaliczalności okresów ubezpieczenia, której nie można utożsamiać z podstawą wymiaru świadczenia.

Na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2014 r. pełnomocnik ubezpieczonego podtrzymał stanowisko J. W. i wniósł o uwzględnienie na potrzeby wyliczenia podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonego kwot wynagrodzenia faktycznie otrzymanego przez ubezpieczonego za pracę na terytorium RFN w okresie od 4 sierpnia 1981 roku do 1 września 1983 roku w miejsce błędnie przyjętego przez organ rentowy tzw. wynagrodzenia zastępczego za ten okres oraz uwzględnienie na potrzeby wyliczenia podstawy wymiaru emerytury kwot zasiłku dla bezrobotnych oraz tzw. pomocy dla bezrobotnych, faktycznie otrzymanych przez ubezpieczonego na terytorium RFN w okresach od 29 maja 1985 roku do 25 stycznia 1986 roku oraz od 27 stycznia 1986 roku do 4 października 1986 roku.

Wyrokiem z 11 września 2015 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie (pkt I) oraz przyznał radcy prawnemu M. G. - z kasy Sądu Okręgowego w Szczecinie – wynagrodzenie w kwocie 90 zł powiększone o stawkę podatku VAT, za pełnienie obowiązków ustanowionego z urzędu pełnomocnika ubezpieczonego (pkt II).

Sąd Okręgowy wydał rozstrzygnięcie w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny i rozważania prawne.

J. W. urodził się dnia (...). W okresie od 4 sierpnia 1981 roku do 19 sierpnia 1983 roku pracował w H. dla (...) jako pomocnik w hali maszyn przy produkcji tektury falistej. Ubezpieczony uzyskał wynagrodzenie brutto w kwocie 12095,01 marek niemieckich w roku 1981, 36730,85 DM w roku 1982 oraz 29376,41 DM w roku 1983. Od tego wynagrodzenia nie zostały odprowadzone składki na ubezpieczenia społeczne w Polsce. W okresach od 29 maja 1985 roku do 25 stycznia 1986 roku oraz od 27 stycznia 1986 roku do 4 października 1986 roku był objęty niemieckim ubezpieczeniem emerytalnym dla robotników przez Federalny Urząd Pracy (jako osoba bezrobotna). Od 29 maja 1985 roku do 2 lipca 1985 roku uzyskał zasiłek dla bezrobotnych w kwocie 1371,00 DM miesięcznie. W okresie od 3 lipca 1985 roku do 31 grudnia 1985 roku uzyskał zasiłek dla bezrobotnych w kwocie 7232,70 DM, a w okresie od 1 stycznia do 25 stycznia 1986 roku zasiłek w kwocie 1031,80 DM. W okresie od 27 stycznia 1986 roku do 19 sierpnia 1986 roku J. W. otrzymywał tzw. pomoc dla bezrobotnych w wysokości 249,60 DM wobec otrzymywanego tygodniowego wynagrodzenia za pracę w kwocie 725 DM miesięcznie.

Sąd I instancji ustalając stan faktyczny miał na uwadze następujące okoliczności. Decyzją z dnia 29 października 2001 roku organ rentowy przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na stałe. Ustalając wysokość świadczenia do ustalenia podstawy wymiaru przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1991 roku do 31 grudnia 2000 roku. Do ustalenia wysokości świadczenia organ rentowy uwzględnił 25 lat, 11 miesięcy i 20 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł wówczas 52,28%. Decyzją z dnia 31 grudnia 2002 roku organ rentowy doliczył wnioskodawcy do stażu pracy okres zatrudnienia w Niemczech od 4 sierpnia 1981 roku do 1 września 1983 roku. Decyzją z dnia 3 stycznia 2003 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonemu uwzględnienia w podstawie wymiaru świadczenia wynagrodzenia z okresu ubezpieczenia w Niemczech od 4 sierpnia 1981 roku do 1 września 1983 roku. W decyzji z dnia 14 listopada 2003 roku, w której odmówił ubezpieczonemu także przyjęcia do podstawy wymiaru świadczenia wynagrodzenia z okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych z Federalnego Urzędu Pracy w Niemczech za okres od 29 maja 1985 roku do 4 października 1986 roku.

Na skutek wniesionego przez ubezpieczonego odwołania z dnia 25 listopada 2003 roku oraz zarządzenia Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 grudnia 2004 roku, sygn. akt VII U 747/04, decyzją organu rentowego z 15 kwietnia 2005 roku organ rentowy doliczył wnioskodawcy do stażu pracy okres pozostawania bez pracy na terytorium Niemiec od 29 września 1985 roku do 25 stycznia 1986 roku i od 27 stycznia 1986 roku do 4 października 1986 roku. Decyzją powyższą organ rentowy wypłacił ubezpieczonemu należność za okres od 1 lipca 2002 roku do 30 kwietnia 2005 roku oraz odsetki za okres od 27 sierpnia 2002 roku do 25 maja 2005 roku.

Wyrokiem z dnia 29 maja 2006 roku, w sprawie o sygn. akt VII U 747/04 Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji z dnia 14 listopada 2003 roku, w zakresie dotyczącym przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy na terenie Niemiec od 4 sierpnia 1981 roku do 1 września 1983 roku oraz zasiłku z Federalnego Urzędu Pracy w Niemczech za okres od 29 maja 1985 roku do 4 października 1986 roku. Sąd umorzył postępowanie w zakresie dotyczącym zaliczenia do stażu okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych w ww. okresie. Apelacja ubezpieczonego od ww. wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 16 listopada 2006 roku w sprawie III AUa 610/06. Postanowieniem z dnia 18 września 2008 roku, sygn. akt II BU 9/08 Sąd Najwyższy w Warszawie odrzucił skargę kasacyjną wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy ustalił w dalszej kolejności, że w związku z wnioskiem ubezpieczonego z dnia 22 czerwca 2011 roku o wydanie decyzji uwzględniającej posiadane okresy zatrudnienia w RFN, sprawa przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia rentowego J. W. z uwzględnieniem w podstawie wymiaru wynagrodzenia okresu ubezpieczenia w Niemczech od 4 sierpnia 1981 roku do 1 września 1983 roku, została przekazana przez Departament Świadczeń Emerytalno–Rentowych ZUS w W. do ponownego rozpoznania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ze względu na to, że decyzja z dnia 14 listopada 2003 roku odmawiająca uwzględnienia w podstawie wymiaru ww. wynagrodzenia jest niezgodna z wytycznymi Centrali ZUS z dnia 18 czerwca 1991 roku, znak: (...). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych w W. ustalił wynagrodzenie zastępcze pracownika zatrudnionego w Polsce w podobnym charakterze, w jakim J. W. był zatrudniony w Niemczech, za okres od 4 sierpnia 1981 roku do 19 sierpnia 1983 roku. Wskazane wynagrodzenie wynosiło za rok 1981 (od 4 sierpnia 1981 roku) – 49660 zł, za rok 1982 – 167517 zł, zaś za rok 1983 (do 19 sierpnia 1983 roku) – 125548 zł. Decyzją z dnia 5 grudnia 2011 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. uwzględnił w podstawie wymiaru renty wnioskodawcy ww. wynagrodzenie zastępcze i przeliczył rentę od 1 czerwca 2008 roku, tj. za okres 3 lat wstecz, licząc od miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd pierwszej instancji miał na uwadze także, że w dniu 20 grudnia 2011 roku J. W. złożył odwołanie od wyżej wymienionej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w którym domagał się, by organ rentowy uwzględnił przy naliczeniu emerytury faktycznie uzyskiwane przez niego wynagrodzenie w Niemczech za okres od 4 sierpnia 1981 roku do 1 września 1983 roku i od 29 września 1985 roku do 4 października 1986 roku w miejsce błędnie przyjętego przez organ rentowy tzw. wynagrodzenia zastępczego. Wyrokiem z dnia 4 marca 2013 roku w sprawie VII U 407/12 Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie ubezpieczonego oraz orzekł o kosztach procesu. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 stycznia 2014 roku w sprawie o sygn. akt: III AUa 564/13 apelację J. W. oddalono.

Sąd I instancji ustalił także, że wydając decyzję z 6 listopada 2013 r. ZUS do wyliczenia wwpw emerytury przyjął dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za lata 1971-1983, 1993-1994, 1996-2000. Wysokość uwzględnionych przez organ rentowy zarobków za rok 1981 wniosła 51054,00 zł, tj. 55,33% przeciętnego wynagrodzenia za ten rok kalendarzowych, za rok 1982 – 167517,00 zł, tj. 120,02% przeciętnego wynagrodzenia za 1982 rok, zaś za rok 1983 – 125548,00 zł, tj. 72,28% przeciętnego wynagrodzenia za rok 1983. Kwotę bazową świadczenia ZUS O/S. ustalił na 3080,84 zł, a obliczona przez pomnożenie wwpw 73,89% oraz kwoty bazowej 3080,84 zł podstawa wymiaru emerytury wyniosła 2276,64 zł.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie J. W. okazało się nieuzasadnione. Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy art. 8, art. 18 ust. 1, art. 15 ust. 1, 4, 6 oraz art. 53 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2015r. poz. 748 ze zm.) oraz przepis § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (t.j. Dz.U. z 1989 r., nr 11, poz. 63 ze zm.).

Sąd I instancji wskazał, że zastosowana wobec J. W. kwota bazowa oraz ilość wykazanych przez niego okresów składkowych i nieskładkowych nie budziła wątpliwości żadnej ze stron. Sąd Okręgowy wskazał, że pozostający w mocy na podstawie art. 194 ustawy emerytalnej §10 rozporządzenia z 1 kwietnia 1985 roku stanowi wyjątek od ogólnej zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń i dopuszcza przyjęcie „za okresy zatrudnienia za granicą” kwot wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju wiążąc wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru z charakterem bądź stanowiskiem pracy. Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia:

1.  kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne w kraju albo

2.  jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 roku - kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę.

Nadto Sąd Okręgowy wskazał, że do chwili obecnej nie zostały wydane nowe przepisy wykonawcze, zapowiadane w art. 22 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w myśl którego Rada Ministrów została upoważniona do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytury i renty, uwzględniających m.in. przypadki, w których podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników zatrudnionych za granicą ustala się na podstawie wynagrodzenia przysługującego pracownikom zatrudnionym w tym okresie w kraju w tym samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę, albo na podstawie kwot ryczałtowych.

Na poparcie powyższej argumentacji Sąd Okręgowy powołał się na orzeczenia Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 9 stycznia 2012 roku, II UK 74/11, lex nr 1130386 oraz z dnia 4 marca 2010 roku, II UK 306/09, publ. OSNP z 2011r., nr 17-18, poz. 236). Na tej podstawie Sąd meriti uznał, że obliczenie świadczenia dokonane przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji z uwzględnieniem zarobków zastępczych znajduje zatem umocowanie w przytoczonych przepisach prawa.

Nadto Sąd Okręgowy wyjaśnił, że wyrokiem z dnia 2 lipca 2012 roku, sygn. akt P 35/10 Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż § 10 pkt 2 rozporządzenia z dnia 1 kwietnia 1985 roku jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jednak niezgodność ta dotyczy tylko uzależnienia ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty od tego, czy pracownik był zatrudniony w kraju przed wyjazdem za granicę.

Odnosząc się do regulacji z art. 4 ust. 1 i 2 umowy zawartej między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym z dnia 9 października 1975 roku (Dz.U. z 1976 roku, nr 16, poz. 101), Sąd Okręgowy wskazał, że wymienione w niej okresy ubezpieczenia, okresy zatrudnienia oraz okresy z nimi zrównane nie są tożsame pojęciowo z instytucją prawną podstawy wymiaru świadczenia. Są one bowiem przesłankami warunkującymi samo nabycie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie zaś ustalenie jego wysokości. Nie jest przy tym, wbrew twierdzeniom ubezpieczonego, dopuszczalna rozszerzająca interpretacja powyższego przepisu, dopuszczająca uwzględnienie w podstawie wymiaru świadczenia należności otrzymywanych za granicą i traktowania ich jak należności wypłaconych w Polsce. Nie sposób natomiast wyinterpretować ze wskazanej normy dopuszczalności uwzględnienia w podstawie wymiaru świadczenia należności otrzymywanych za granicą i traktowania ich jak należności wypłaconych w Polsce. Sąd meriti wskazał, że stanowisko to również znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok SN z 24 października 2006 roku, sygn. akt II UK 98/06, publ. OSNP 2007/21-22/332).

W dalszej kolejności Sąd Okręgowy wskazał, że także w ustawodawstwie wspólnotowym, a mianowicie w art. 23 ust. 1 i 58 ust. 1 rozporządzenia Rady EWG nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 roku w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. U. UE z dnia 5 lipca 1971 roku Nr 149, poz. 2 ze zmianami; Dz.U. UE–sp.05-1-35) przyjęto rozwiązanie uzależniające wysokość świadczenia od poziomu wynagrodzeń w państwie, z którego systemu przyznaje się świadczenia.

Nadto Sąd I instancji wskazał, że wynagrodzeń pobranych podczas działalności zarobkowej na terytorium innego państwa nie uwzględnia się dla celów ustalenia wysokości świadczeń, jeżeli nie została potrącona od nich składka na ubezpieczenie społeczne do systemu krajowego (por. wyrok ETS z dnia 9 listopada 2006 roku w sprawie C -205/05 F. N. przeciwko C. regionalne d’assurance maladie du N.-E., Dz. U. C 182 z 23.07.2005 r., podobnie wyrok z dnia 11 lipca 1979 roku w sprawie 268/78 P., R.. s. (...), pkt 8 i 9. Zasadę równości wobec prawa realizuje natomiast przepis art. 46 rozporządzenia Rady EWG nr 1408/71, na podstawie którego ubezpieczony może złożyć wniosek o wyliczenie tzw. świadczenia proporcjonalnego, w którym będą uwzględnione zarówno składki opłacone w kraju, jak i na rzecz niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej.

W ocenie Sądu Okręgowego nie ma prawnej możliwości uwzględnienia w podstawie wymiaru świadczenia należności otrzymywanych w okresie ubezpieczenia przebytym w Niemczech, przy braku zapłaty składki na ubezpieczenie społeczne w Polsce. Jest oczywiste, że w czasie pracy skarżącego za granicą składka nie była odprowadzana w kraju, gdyż przepisy obowiązujące w latach 1981-85 nie przewidywały takiej możliwości.

Zdaniem Sądu meriti powyższego nie może podważyć przywołana w odwołaniu treść przepisu z art. 4 ust. 1 i 2 umowy zawartej między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym z dnia 9 października 1975 roku (Dz. U. z 1976 roku, nr 16, poz. 101). Postanowienia umowy obejmują wyłącznie wzajemne uwzględnianie okresów ubezpieczenia na terytorium drugiego państwa oraz przekazywanie świadczeń do państwa miejsca zamieszkania osoby uprawnionej. W konsekwencji - przez zastosowanie art. 8 ustawy - wysokość emerytury (renty) osób zatrudnionych przez pewien czas za granicą, ustalona według zasad przewidzianych w art. 53, wzrasta o 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych z całego okresu zatrudnienia, tak jakby przebyty został w Polsce, lecz nie ma na nią wpływu wysokość zarobków uzyskiwanych za granicą, gdyż w ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń okresy pracy za granicą są pomijane.

Sąd Okręgowy wskazał, że wynika to z przyjęcia w art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.) zasady terytorialności, która oznacza objęcie ubezpieczeniem z mocy prawa obywateli polskich oraz osób niebędących obywatelami polskimi z tytułu pracy na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. W szczegółach zasadę tę stosuje art. 4 ust. 1 pkt 13 ustawy, przyznający status ubezpieczonego osobie podlegającej ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, określonym w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych (przed dniem wejścia w życie ustawy - ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu). Uwzględnienie zatrudnienia za granicą wymaga przełamania zasady terytorialności, a przewiduje ją art. 7 ustawy systemowej, stanowiący, że prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje osobom, które nie spełniają warunków do objęcia tymi ubezpieczeniami obowiązkowo oraz art. 8 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nakazujący przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości uwzględniać okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe.

Sąd I instancji zważył także, że Umowa pomiędzy Polską Rzeczypospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym z 9 października 1975 roku nie przewidywała wprost możliwości uwzględnienia przy obliczaniu wysokości świadczenia okresów ubezpieczenia za granicą, zatem należało powołać normę art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku, wg której podstawa wymiaru emerytury dla osób posiadających okresy ubezpieczenia za granicą, o których mowa w art. 8 ustala się na zasadach określonych w art. 15-17 ustawy, tj. w sposób dokonany decyzją organu rentowego z 6 listopada 2013 roku. Składki gromadzone w zagranicznych instytucjach ubezpieczeniowych mogą stanowić podstawę do ustalenia świadczeń jedynie przez te instytucje, stosownie do obowiązujących je przepisów i zawartych umów. Składki opłacane w tych instytucjach nie zasilają Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, więc nie mogą stanowić podstawy wymiaru emerytury wypłacanej przez polski organ rentowy.

Sąd pierwszej instancji odniósł się także do argumentacji ubezpieczonego o bezpośrednim stosowaniu rozporządzenia Rady EWG nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 roku (Dz.Urz. WE L 149 z dnia 5 lipca 1971 r., s. 2-50) w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie, podkreślając że po dniu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej weszły w życie również przepisy rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.Urz. WE L 74 z dnia 27 marca 1972 r., s. 1-83). Sąd meritii omówił treść art. 94 ust. 2 oraz 23 ust. 1 i 58 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71. Na tej podstawie Sąd Okręgowy wskazał, że wynagrodzeń pobranych podczas działalności zarobkowej na terytorium innego państwa nie uwzględnia się dla celów ustalenia wysokości świadczeń, jeżeli nie została potrącona od nich składka na ubezpieczenie społeczne do systemu krajowego (por. wyrok ETS z dnia 9 listopada 2006 r. w sprawie C-205/05 F. N. przeciw (...), Dz.U. C 182 z 23.07.2005 r., podobnie wyrok z dnia 11 lipca 1979 r. w sprawie 268/78 P., R.. s. 2411, pkt 8 i 9).

Sąd Okręgowy wskazał, że uregulowania krajowe będące przedmiotem postępowania przed sądem krajowym mogą stawiać pracowników migrujących w niekorzystnej sytuacji w porównaniu z sytuacją pracowników, którzy wykonywali działalność zawodową tylko w jednym państwie członkowskim. Dlatego wysokość świadczeń zależnych od stażu ubezpieczenia przebytego w kilku państwach Unii może być ustalona zgodnie z zasadą proporcjonalności (pro rata temporis), która polega na przyznawaniu świadczeń w ramach wszystkich systemów, którym zatrudniony w kilku państwach kolejno podlegał, tak że ciężar wypłacanych kwot zostaje rozłożony stosunkowo na instytucje, które uzyskały składki ubezpieczeniowe. Sąd I instancji wskazał, że każde z tych państw ustala kwotę teoretyczną zgodnie z własnym ustawodawstwem (art. 44 ust. 1 oraz art. 46 ust. 2 rozporządzenia 1408/71). W ten sposób realizuje się bliżej niesprecyzowana przez skarżącego zasada „zrównania praw obywateli Unii Europejskiej”, wyrażona w art. 3 rozporządzenia 1408/71, przez stwierdzenie, że osobom mieszkającym na terytorium jednego państwa członkowskiego przysługują te same prawa i podlegają oni tym samym obowiązkom co obywatel tego państwa członkowskiego.

W ocenie Sądu Okręgowego powyższe rozważania potwierdzają, że podstawę wymiaru świadczenia ubezpieczonego stanowić mogło tylko i wyłącznie wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w § 10 pkt 2 ww. rozporządzenia z dnia 1 kwietnia 1985 r. Stanowisko takie wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 marca 2010 r., I UK 306/09 (OSNP 2011/17-18/236). Sąd I instancji zaznaczył, że w toku postępowania odwołujący się nie wskazał żadnych innych dowodów ani też argumentów, które mogłyby skutecznie podważyć kwoty wynagrodzeń zastępczych uwzględnionych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zatem prawidłowo organ rentowy dokonał prawidłowego ustalenia wysokości podstawy wymiaru świadczenia ubezpieczonego J. W. przez przyjęcie wynagrodzenia zastępczego z okresów pracy ubezpieczonego na terenie Niemiec.

O kosztach należnych pełnomocnikowi ubezpieczonego ustanowionemu z urzędu Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o przepisy art. 22 ³ ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 507), oraz §11 ust. 2 w zw. z §2 ust. 1-3 i §4 ust. 1, §15 ust. 1 oraz §16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 490 ze zm.), z uwzględnieniem §2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 29 lipca 2015 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się ubezpieczony, który w wywiedzionej apelacji zarzucił rozstrzygnięciu naruszenie:

1) § 10 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia I kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U.1989.11.63 j.t), (dalej Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent) — na skutek jego zastosowania pomimo, że ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267, z późn. zm.), będąca podstawą wydania ww. aktu wykonawczego, utraciła moc na podstawie art. 195 pkt 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2015.748 j.t. z późn. zm.), (dalej ustawa o FUS), natomiast zgodnie z art. 194ww. ustawy o FUS, do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie o FUS, pozostają w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustaw i dekretu wymienionych w art. 195 ustawy o FUS, ale wyłącznie w sytuacji, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami ustawy o FUS - gdy tymczasem przepis §10 Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent jest sprzeczny z treścią art. 8 ustawy o FUS i art. 4 ust. 2 umowy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym, podpisanej w Warszawie dnia 9 października 1975 r., (Dz.U. I 9f6.16.101 z późn. zm.), (dalej umowa między PRL a RFN o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym) oraz art. 18 ust. 1 ustawy o FUS — a zatem przepis § 10 Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent nie mógł stanowić podstawy rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie,

2) art. 194 w zw. z art. 195 pkt 5) ww. ustawy o FUS - poprzez jego zastosowanie, chociaż przepis §10 Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent jest sprzeczny z treścią art. 8 ustawy o FUS w związku z treścią art. 4 ust. 2 umowy między PRL a RFN o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym oraz art. 18ust. 1 ustaw o FUS,

3) art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a), art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o FUS — poprzez ich niezastosowanie w sytuacji, kiedy do Skarżącego powinny mieć zastosowanie te same przepisy, jak do obywateli polskich, którzy byli zatrudnieni w Polsce i okresy składkowe były przebyte w Polsce, a składki byty odprowadzone w Polsce — albowiem na mocy art. 4 ust. 2 umowy między PRL a RFN o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym, przy ustalaniu renty (a więc zarówno prawa do renty, jaki i jej wysokości) należy uwzględnić okresy ubezpieczenia, okresy zatrudnienia oraz okresy z nimi zrównane w RFN w taki sposób, jak gdyby rzeczywiście zaistniały na terytorium Polski,

4) art. 8 ustawy o FUS, art. 15 ust. 1, art. 18 ust. 1 ustawy o FUS oraz art. 4 ust. 1 i ust. 2 umowy między PRL a RFN o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym — poprzez ich błędną wykładnię, że na wysokość emerytury (renty) osób zatrudnionych przez pewien czas za granicą nie ma wpływu wysokość zarobków uzyskiwanych za granicą, gdyż w ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń, okresy pracy za granicą są pomijane — podczas gdy prawidłowa interpretacja tych przepisów prowadzi do wniosku, że wewnętrzne okresy zatrudnienia Skarżącego w RFN powinny być traktowane dokładnie tak, jakby zaistniały w Polsce — ze wszystkimi tego konsekwencjami, a zatem podstawę wymiaru emerytury lub renty dla osób posiadających okresy ubezpieczenia za granicą, o których mowa w art. 8 ustawy o FUS, ustala się na zasadach określonych w art. 15-17 ustawy o FUS -tj. tak jak dla osób, które zarobki uzyskiwały wyłącznie w Polsce - co oznacza, że również wysokość faktycznie uzyskiwanych przez Skarżącego zarobków w okresie od 4 sierpnia 1981 r. do 1 września 1983 r. ma wpływ na podstawę wymiaru i wysokość emerytury.

Mając na uwadze powyższe J. W. domagał się zmiany wyroku poprzez przeliczenie emerytury ubezpieczonego z uwzględnieniem okresów zatrudnienia w RFN oraz z uwzględnieniem wysokości uzyskiwanych tam zarobków oraz świadczeń oraz zasądzenia na rzecz ubezpieczonego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych, względnie przyznania pełnomocnikowi ubezpieczonemu ustanowionemu z urzędu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Ewentualnie ubezpieczony domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia i rozważania prawne Sądu Okręgowego, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyroki Sądu Najwyższego z 5 listopada 1998 r. I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24 poz. 776, z 22 lutego 2010 r. I UK 233/09, Lex nr 585720). Sąd Apelacyjny podzielił również stan prawny wskazany jako podstawa rozstrzygnięcia.

Analiza stanowiska ubezpieczonego prezentowana w toku postępowania przed Sądem Okręgowym, jak i w toku postępowania przed Sądem Apelacyjnym prowadzi do wniosku, że okolicznością sporną w niniejszej sprawie pozostaje kwestia możliwości przeliczenia wynagrodzeń faktycznie otrzymywanych przez ubezpieczonego za pracę świadczoną w Niemczech i uwzględnienia wysokości tego wynagrodzenia przy obliczaniu podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego wypłacanego ubezpieczonemu w Polsce. W kontekście sporu, jaki zaistniał w rozpoznawanej sprawie pokreślić należy, że Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 9 stycznia 2014 r. (sygn.. akt III AUa 564/13), rozpoznając odwołanie ubezpieczonego J. W. od decyzji odmawiającej mu uwzględnienia przy przeliczeniu renty z tytułu niezdolności do pracy faktycznie uzyskiwanego przez niego wynagrodzenia w Niemczech za okres od 4 sierpnia 1981 r. do 1 września 1983 r. i od 29 września 1985 t. do 4 października 1986 r., wyjaśnił bardzo szczegółowo, że obowiązujące regulacje prawne nie przewidują takiej możliwości. Rozważania Sądu Apelacyjnego przedstawione w powyższym wyroku znajdują zastosowanie także w niniejszej sprawie. Nie ma możliwości uwzględnienia wysokości faktycznie otrzymywanego wynagrodzenia przy obliczaniu podstawy wymiaru zarówno świadczenia rentowego, jak i świadczenia emerytalnego.

W reakcji na treść zarzutów ubezpieczonego należy jeszcze raz przypomnieć, że określone w art. 15 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zasady ustalania podstawy wymiaru emerytury mają zastosowanie także do okresów przypadających przed wejściem w życie ustawy emerytalnej i wprowadzonej równocześnie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2016, poz. 963 j.t.), kiedy nie prowadzono indywidualnych kont emerytalnych. Za podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w tych okresach przyjmuje się kwoty wynagrodzenia wypłaconego przez pracodawcę. Osoba ubiegająca się o świadczenia z ZUS musi zatem wykazać wysokość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli była pracownikiem - wysokość wynagrodzenia. Za podstawę wymiaru emerytury przyjmuje się kwotę udowodnioną przez zainteresowanego, która nie koniecznie musi odpowiadać wysokości faktycznie uzyskanego wynagrodzenia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 8 sierpnia 2006 r., I UK 27/06, OSNP 2007/15-16/235).

Trafnie Sąd Okręgowy uznał, że w sprawie zastosowanie znajduje przepis § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (tekst jedn.: Dz. U. z 1989 r. Nr 11, poz. 63 z późn. zm.). Regulacja ta stanowi, że jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne w kraju, albo jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 r. - kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę. Jak trafnie wskazywał Sąd meritii, do chwili obecnej nie zostały wydane nowe przepisy wykonawcze, zapowiadane w art. 22 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w myśl którego Rada Ministrów, została upoważniona do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytury i renty, uwzględniających m.in. przypadki, w których podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników zatrudnionych za granicą ustala się na podstawie wynagrodzenia przysługującego pracownikom zatrudnionym w tym okresie w kraju, w tym samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę, albo na podstawie kwot ryczałtowych.

Jednocześnie, wbrew zarzutom apelującego, omawiana regulacja nie jest w sposób oczywisty sprzeczna z treścią art. 8 ustawy o FUS, art. 4 ust. 2 umowy między PRL a RFN o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym. Jak już wskazywał Sąd I instancji, o braku sprzeczności między tymi regulacjami wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 stycznia 2012 r., II UK 74/11 (LEX nr 1130386), stwierdzając, że rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent, określające zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń, gdy pracownik zatrudniony był za granicą, pozostaje w mocy na podstawie art. 194 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jako niesprzeczne z przepisami tej ustawy.

Co więcej, Sąd Najwyższy w wyroku z 4 marca 2010 r., sygn. akt II UK 306/09 (OSNP 2011/17-18/236) wyraźnie wskazał, że podstawę wymiaru emerytury pracownika skierowanego do pracy za granicą przed 1 stycznia 1991 r. stanowi wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w § 10 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. Z rozważań Sądu Najwyższego zawartych w tym wyroku wynika także, że z przepisu § 10 rozporządzenia z 1 kwietnia 1985 r. wynika alternatywa rozłączna i jej drugi człon (zdanie z pkt 2 stwierdzające, że „jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 r., to do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę”) nie jest uwarunkowany od niespełnienia się normy z pierwszego przepisu (tj. zdania z pkt 1, stwierdzającego, że „jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, to do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne w kraju”). Norma prawna wynikająca z tego przepisu jest zatem taka, że wyłącznie dla zatrudnionych za granicą do końca 1990 r. do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się wynagrodzenie zastępcze, którego wysokość powinien potwierdzić pracodawca, zatrudniający pracownika przed jego wyjazdem za granicę.

W związku z powyższym prawidłowo organ rentowy dokonał przeliczenia podstawy wymiaru emerytury J. W. z uwzględnieniem wynagrodzeń zastępczych z tytułu jego zatrudnienia w RFN, w kwotach: za 1981 r. – 49.660 zł, za 1982 r. – 167.517 zł i za 1983 r. – 125.548 zł. Co więcej, wyliczeń tych ubezpieczony w ogóle nie kwestionował. Twierdzenia ubezpieczonego sprowadzały się jedynie do wykazywania, że świadczenie powinno być przeliczane z uwzględnieniem wynagrodzenia faktycznie otrzymywanego. Argumentacja ubezpieczonego nie znajduje jednak uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa oraz w orzecznictwie sądowym. Wykładnia wskazanych wyżej przepisów prawa pozwala do podstawy wymiaru emerytury uwzględnić jedynie wynagrodzenie zastępcze. Dotyczy to wszystkich pracowników pracujących za granicą przed dniem 1 stycznia 1991 r., a więc i ubezpieczonego J. W., który świadczył pracę za granicą w okresie od 4 sierpnia 1981 r. do 1 września 1983 r.

Również pozostałe zarzuty ubezpieczonego koncentrują się na kwestiach, które bardzo dokładnie zostały omówione i wyjaśnione w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie w sprawie III AUa 564/13. Należy zatem przypomnieć, że zgodnie z przepisem art. 4 ust. 1 i 2 umowy zawartej między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o zaopatrzeniu emerytalnym i wypadkowym z dnia 9 października 1975 r. (Dz. U. z 1976 roku, nr 16, poz. 101) instytucja ubezpieczeniowa państwa, na którego terytorium zamieszkuje osoba uprawniona do renty z zaopatrzenia emerytalnego, przyznaje świadczenia według obowiązujących ją przepisów, z tym że okresy ubezpieczenia, zatrudnienia oraz okresy z nimi zrównane w drugim państwie uwzględnia, jak gdyby zaistniały na terytorium tego państwa. Wynika stąd, że umowa międzynarodowa nie reguluje kwestii ustalania podstawy wymiaru świadczeń. W tym wypadku dla warunków powstania roszczenia i wysokości świadczenia właściwe są przepisy prawa obowiązujące w miejscu zamieszkania (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 1978 r., II UZP 5/78, OSNCP 1979 nr 1, poz. 5, z glosą S. Szymańskiej, Nowe Prawo 1979 nr 12, s. 116, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2006 r., II UK 98/06). Postanowienia umowy obejmują wyłącznie wzajemne uwzględnianie okresów ubezpieczenia na terytorium drugiego państwa oraz przekazywanie świadczeń do państwa miejsca zamieszkania osoby uprawnionej. Sąd Apelacyjny rozpoznający niniejszą sprawę podziela także w całości pogląd, wedle którego przez zastosowanie art. 8 ustawy - wysokość emerytury (renty) osób zatrudnionych przez pewien czas za granicą, ustalona według zasad przewidzianych w art. 53, wzrasta o 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych z całego okresu zatrudnienia, tak jakby przebyty został w Polsce, lecz nie ma na nią wpływu wysokość zarobków uzyskiwanych za granicą, gdyż w ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń okresy pracy za granicą są pomijane, co wynika z zasady terytorialności przyjętej w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zasada terytorialności została potwierdzona w omawianym już wcześniej art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej, który wyraża regułę przyjmowania do podstawy wymiaru przeciętnej podstawy wymiaru składki należnej w Polsce, odprowadzanej w kraju, nawet jeśli praca była wykonywana za granicą. Natomiast składki gromadzone w zagranicznych instytucjach nie zasilają Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i nie mogą stanowić podstawy wymiaru emerytury wypłacanej przez polski organ rentowy. Bezsprzecznym jest natomiast, że ubezpieczony w Polsce nie opłacał składek od wynagrodzenia osiąganego za granicą.

Sąd Okręgowy dokonując zaskarżonego rozstrzygnięcia nie naruszył zatem przepisu § 10 rozporządzenia z 1 kwietnia 1985 r. ani też przepisu art. 8 ustawy o emeryturach i rentach. Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się także naruszenia pozostałych norm wskazywanym przez ubezpieczonego w apelacji, w szczególności naruszenia postanowień umowy z 9 października 1975 r. wiążącej Polskę i RFN.

Tak argumentując, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

Sąd przyznał pełnomocnikowi ubezpieczonego z urzędu radcy prawnemu wynagrodzenie ze środków Skarbu Państwa w wysokości 135 zł podwyższoną o należną stawkę podatku od towarów i usług na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 w związku z § 11 ust. 2 oraz w związku z § 2 ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490. ze zm.).

SSA Barbara Białecka SSA Urszula Iwanowska SSO del. Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk