Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 24 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie III Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Magdalena Głogowska

Protokolant: sekretarz sądowy Marika Lawendowska

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S.

przeciwko W. Ś.

o opróżnienie pomieszczenia tymczasowego

I.  nakazuje pozwanemu W. Ś., aby opróżnił i wydał powódce Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. pomieszczenie tymczasowe oznaczone nr 1/2 położone w S. przy ul. (...), w stanie wolnym od osób i rzeczy.

II.  zasądza od pozwanego W. Ś. na rzecz powódki Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. kwotę 714 zł (siedmiuset czternastu złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt III C 646/16

UZASADNIENIE

wyroku w postępowaniu zwykłym

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w S. pozwem złożonym dnia 24 maja 2016 roku wniosła o nakazanie pozwanemu W. Ś. opróżnienia i wydania pomieszczenia tymczasowego nr 1 / 2 położonego w S. przy ul. (...) oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że pozwany nie wydał powódce zajmowanego bez tytułu prawnego pomieszczenia tymczasowego.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, że leczy się psychiatrycznie, jest bezrobotny bez prawa do zasiłku, nie ma innego lokum, nie zalega z opłatami wobec powódki, a ponadto nie wiedział o toczącej się sprawie o eksmisję, wobec czego w niniejszej sprawie wniósł o przyznanie mu lokalu socjalnego i pozostawienie w dotychczasowym pomieszczeniu do tego czasu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany był najemcą stanowiącego własność powódki pomieszczenia tymczasowego nr 1 / 2 położonego w S. przy ul. (...) na podstawie kilku umów najmu pomieszczenia tymczasowego, zawartych na czas oznaczony, ostatniej na okres 01.01.2016 r. – 31.03.2016 r. Wcześniej bowiem został wyeksmitowany z lokalu mieszkalnego, bez prawa do lokalu socjalnego. Pozwany zajmuje pomieszczenie tymczasowe od dnia 30 października 2015 r. Po ustaniu stosunku najmu pomieszczenia tymczasowego (31.03.2016 r.) pozwany został wezwany do jego wydania powódce, czego nie uczynił.

Bezsporne, a nadto dowód: umowy najmu pomieszczenia tymczasowego k. 14-16, 21-23, oferta k. 17, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji k. 18-18v, protokół zdawczo – odbiorczy k. 19-19v, pismo k. 20, 24, 26, 29, wezwanie do wydania pomieszczenia tymczasowego k. 27-28, wniosek pozwanego o przedłużenie umowy najmu pomieszczenia tymczasowego k. 25.

Pozwany nie jest zarejestrowany jako bezrobotny. Leczy się psychiatrycznie. Nie korzysta z pomocy MOPR. Nie toczyło się w jego sprawie postępowanie o ubezwłasnowolnienie.

Dowód: dokumenty z PUP, MOPR, SO k. 43, 45, 47, zaświadczenie lekarskie k. 55 (koperta).

Pozwany nie zalega z opłatami wobec powódki.

Bezsporne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione.

Podstawą zawartego w pozwie żądania wydania pomieszczenia stanowią przepisy kodeksu cywilnego związane z uprawnieniami właściciela. Zgodnie z art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która faktycznie włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Tytuł prawny powódki do pomieszczenia tymczasowego zajmowanego przez pozwanego oraz brak tytułu prawnego po stronie pozwanego – brak skutecznego względem powódki uprawnienia do władania rzeczą pozostawały poza sporem.

Pozwany domagał się ponownego zawarcia z powódką umowy najmu, na co powódka nie przystała, a także przyznania mu prawa do lokalu socjalnego.

W odniesieniu do pierwszego żądania trzeba wskazać, że najem pomieszczenia tymczasowego z pozwanym nastąpił w wykonaniu porozumienia powódki z (...)em w S., w związku z realizacją wyroku eksmisyjnego, w którym nie przyznano pozwanemu prawa do lokalu socjalnego.

Zgodnie z treścią art. 25 b ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 150 ze zm.), umowę najmu tymczasowego pomieszczenia zawiera się na czas oznaczony, nie krótszy niż miesiąc i nie dłuższy niż 6 miesięcy. W myśl przepisu art. 25 c tejże ustawy, umowę najmu tymczasowego pomieszczenia zawiera się z osobą, wobec której wszczęto egzekucję na podstawie tytułu wykonawczego, w którym orzeczono obowiązek opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych, bez prawa do lokalu socjalnego lub zamiennego. Powołana ustawa wyraźnie odsyła do tych przepisów w jej obrębie, które znajdują odpowiednie zastosowanie do najmu pomieszczeń tymczasowych. Wśród nich nie ma art. 14 ustawy dotyczącego uprawnienia do lokalu socjalnego.

Najem pomieszczenia tymczasowego następuje ze swej istoty na krótki okres, by umożliwić osobie wyeksmitowanej zapewnienie innego lokum w rozsądnym czasie. Z pozwanym było zawartych kilka umów najmu pomieszczenia tymczasowego. Od końca października 2015 r. do 31 marca 2016 r. pozwany miał 5 miesięcy na znalezienie dla siebie lokum. Powódka nie ma obowiązku zawierania z pozwanym kolejnej umowy najmu. To jest jej uprawnienie, a nie obowiązek. Powódka, zawierając na wniosek pozwanego kolejne umowy najmu pomieszczenia tymczasowego, wykazała dobrą wolę dając pozwanemu rozsądny czas na znalezienie innego lokum. Pozwany nie poczynił natomiast żadnych starań w tym celu, a jego roszczeniowa postawa wobec powódki nie znajduje uzasadnienia w przysługującym mu prawie. Pozwany najpierw bowiem utracił tytuł prawny do lokalu mieszkalnego, a następnie tytuł prawny do pomieszczenia tymczasowego. W momencie zakończenia tego ostatniego stosunku prawnego powstał obowiązek wydania jego przedmiotu powódce. Pozwany nie zastosował się do wezwania, a obecnie domaga się lokalu socjalnego. Wskazać należy, że pomieszczenie tymczasowe ze swej definicji nie jest lokalem mieszkalnym, a więc nie stosuje się do niego przepisów art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 150 ze zm.), o czym zresztą przesądził sam ustawodawca, nie odsyłając w przypadku najmu pomieszczeń tymczasowych do art. 14 wskazanej ustawy. Co za tym idzie, orzekając o obowiązku wydania pomieszczenia tymczasowego sąd nie bada czy zachodzą przesłanki do przyznania lokalu socjalnego. Lokal socjalny mógł zostać przyznany jedynie w postępowaniu o wydanie lokalu mieszkalnego, które zostało już względem pozwanego prawomocnie zakończone. Sąd orzekający w sprawie o eksmisję z lokalu mieszkalnego miał ustawowy obowiązek zbadać z urzędu czy zachodzą przesłanki do orzeczenia lokalu socjalnego. Skoro sąd takiego orzeczenia nie zawarł w wyroku eksmisyjnym, zatem owych przesłanek nie stwierdził. Sąd rozpoznający sprawę niniejszą nie jest natomiast powołany do zmiany wyroku dotyczącego lokalu mieszkalnego. Mógł to uczynić wyłącznie sąd odwoławczy nad tamtym sądem, w wyniku zaskarżenia wyroku przez stronę. Okoliczność, że pozwany jest chory i leczy się psychiatrycznie nie może zatem doprowadzić do przyznania po stronie pozwanego uprawnienia nie przewidzianego powołaną wyżej ustawą.

Jednocześnie sąd nie dopatrzył się przesłanek przemawiających przeciwko żądaniu pozwu. Pozwany nie wykazał niepełnosprawności ani niezdolności do pracy, nie jest nawet zarejestrowany jako bezrobotny, a więc należy przyjąć, że posiada zatrudnienie i osiąga dochody. Od daty zawarcia z pozwanym pierwszej umowy najmu pomieszczenia tymczasowego do dnia wydania orzeczenia w niniejszej sprawie upłynął rok i prawie 4 miesiące. W tak długim czasie pozwany miał obiektywną możliwość podjęcia działań w celu znalezienia dla siebie lokum. Nie wykazał jednak, aby poczynił jakiekolwiek kroki w tym zakresie, poza kolejno składanymi wnioskami do powódki o przedłużenie najmu pomieszczenia tymczasowego.

Tym samym, sąd orzekający nie znajduje żadnych przesłanek do zastosowania art. 5 k.c., tamującego roszczenie powódki. Własność to konstytucyjnie chronione prawo rzeczowe, najszersze ze wszystkich praw rzeczowych. Wystąpienie z żądaniem wydania rzeczy jest wykonywaniem prawa podmiotowego (roszczenia windykacyjnego). W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można obecnie uznać pogląd, zgodnie z którym możliwość oddalenia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. wystąpi w sytuacjach zupełnie wyjątkowych, a zatem niezmiernie rzadkich. Ostrożność w oddalaniu powództwa windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. jest tym bardziej konieczna, że oznacza to pozbawienie właściciela (lub użytkownika wieczystego) ochrony przysługującego mu prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 października 2000 r., I CKN 287/00, OSNC 2001/3/43). W orzecznictwie dominuje przekonanie, że zastosowanie art. 5 k.c. ma wyjątkowy charakter, co sprawia, że podnosząc zarzut nadużycia prawa z powodu zachowania sprzecznego z zasadami współżycia społecznego należy wskazać, jaka spośród przyjętych w społeczeństwie zasad moralnych, odnoszących się do postępowania, określanego mianem słusznego, przyzwoitego itp. została w danej sytuacji naruszona (por. wyroki SN z dnia 22 listopada 1994 r., II CRN 127/94, Lex nr 82293, z dnia 7 maja 2003 r., IV CKN 120/01, niepubl., z dnia 23 maja 2002 r., IV CKN 1095/00, niepubl. oraz z dnia 14 października 1998 r., II CKN 928/97, OSN 1999, nr 4, poz. 75).

Podsumowanie bogatego orzecznictwa w tej mierze stanowi wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 października 2000 r. w sprawie o sygn. SK 5/99 (OTK 2000, nr 7, poz. 254). Z wyroku tego wynika, po pierwsze, że art. 5 k.c. nie jest niezgodny, między innymi z art. 64 ust. 2 Konstytucji, to znaczy z przepisem gwarantującym ochronę własności i po drugie, że samo wykonywanie uprawnień właściciela nie stanowi nadużycia jego prawa. Łączy się z tym trafne przyjęcie domniemania, że jeżeli podmiot korzysta z przyznanych mu przez ustawę uprawnień, to czyni to moralnie, a więc zgodnie z zasadami współżycia społecznego oraz ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (wyroki SN z dnia 19 grudnia 2006 r., V CSK 327/06, Lex nr 276335 i z dnia 7 grudnia 1965 r., III CR 278/65, OSNC 1965, nr 7-8, poz. 130). Gdyby próbować twierdzić inaczej, to za niemoralne musiałoby się uznać prawo przyznające te uprawnienia, a takie ogólne twierdzenie jest nie do przyjęcia w demokratycznym państwie prawa (art. 2 Konstytucji RP). To prowadzi do potwierdzenia szeregu utrwalonych reguł zastosowania art. 5 k.c., jak mającej w tym postępowaniu zastosowanie reguły o braku podstaw do kreowania własnych uprawnień na gruncie tego przepisu, służącego tylko obronie przed wykorzystywaniem prawa już istniejącego w celu ocenianym jako naganny, niemoralny. Ponadto, przepis ten może mieć zastosowanie tylko w konkretnych stanach faktycznych, nie jest więc samodzielną podstawą roszczeń, nie może też dawać uprawnień o charakterze trwałym i nie ma charakteru nadrzędnego wobec innych przepisów prawa (m.in. uchwała 7 sędziów SN z dnia 19 kwietnia 1971 r., III PRN 7/71, Biul. SN 1971, nr 7-8, s. 115; wyroki SN z dnia 8 listopada 1985 r., III CRN 343/85, OSNC 1986, nr 10, poz. 161, z dnia 19 marca 2002 r., IV CKN 892/00, niepubl. oraz z dnia 19 grudnia 2006 r., V CSK 327/06, Lex nr 276335). Przytoczone reguły doprowadziły do stanowiska wyrażonego w orzecznictwie, że w sprawach o wydanie nieruchomości na podstawie art. 222 § 1 k.c., zastosowanie art. 5 k.c. jest co do zasady wyłączone, a jeśli je dopuścić, to całkiem wyjątkowo i po dokonaniu oceny całokształtu okoliczności danego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym (wyrok z dnia 22 listopada 1994 r., II CRN 127/94, Lex nr 82293) – tak też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 2 czerwca 2011 r., I CSK 520/10, niepubl.

Kierując się poczynionymi rozważaniami orzeczono, jak w pkt I wyroku.

Na podstawie art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę jest obowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty postępowania. Orzeczenie w tym przedmiocie, zgodne z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, znalazło się w pkt II wyroku. Na koszty poniesione przez powódkę złożyły się: uiszczona od pozwu opłata stała (200 zł), koszty zastępstwa procesowego 480 zł (§ 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. z 2015 r. poz. 1804 w brzmieniu pierwotnym) i dwie opłaty skarbowe od pełnomocnictwa (2x17 zł).