Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt.

VI U 2274/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia

28 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Maciej Flinik

Protokolant:

st. sekr. sądowy Marzena Sobiecka

po rozpoznaniu w dniu

27 lutego 2017 r.

w B.

odwołania

(...) Sp. z o.o. w B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia

27 czerwca 2016 r.

Nr

(...)

w sprawie

(...) Sp. z o.o. w B.

przeciwko:

Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o składki

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 27 czerwca 2016 r. Nr (...)w ten sposób, iż w roku składkowym obejmującym okres od 1 kwietnia 2016 r. do 31 marca 2017 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika składek nie ulega podwyższeniu o 50%.

Sygn. akt VI U 2274/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 czerwca 2016 r. ZUS Oddział w B. stwierdził , że stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującą płatnika składek – (...) spółka z o.o. w B. w roku składkowym obejmującym okres od 1 kwietnia 2016 r do 31 marca 2017 r. podwyższa się o 50 %.

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła wskazana wyżej spółka podnosząc , że sytuacja błędnego wskazania stopy procentowej składki wypadkowej ( 0,93 % zamiast prawidłowo 1, 80 % ) zdarzyła się po raz pierwszy i niezamierzenie, a dotyczyła tylko jednego miesiąca .

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu argumentował , iż płatnik błędnie wykazał stopę procentową w deklaracji o identyfikatorze (...) . W związku z zaniżeniem stopu procentowej składki pozwany wymierzył składki w wysokości 2, 70 % na okres rozliczeniowy od 1 kwietnia 2016 r. do 31 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje :

Odwołująca się - (...) spółka z o.o. w B. rozpoczęła działalność 1 czerwca 2015 r. W okresie od czerwca 2015 r. do marca 2016 r. opłacała składkę wypadkową wg stopy procentowej 0,93 % ( w prawidłowej wysokości ustaloną wg (...) – działalność przeważająca – sprzedaż hurtowa mięsa i wyrobów z mięsa ) . W czerwcu 2015 r. ubezpieczeniu wypadkowemu podlegało w spółce 10 osób. Odwołująca nie miała obowiązku składać za 2015 r. deklaracji ZUS IWA . Na okres od kwietnia 2016 r. do marca 2017 r. spółka powinna była wykazać stopę procentową składki wypadkowej w wysokości 1, 80 %. Na przestrzeni 7 miesięcy ( od czerwca do grudnia 2015 r. ) liczba pracowników zgłoszonych przez spółkę do ubezpieczenia wypadkowego wynosiła bowiem łącznie 57 osób, należało ją zatem podzielić przez wskazane 7 miesięcy co dawało wynik 7, 86 , a zatem liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego poniżej 9 . W konsekwencji na wskazany wyżej kolejny okres stopa procentowa składki nie mogła być wyliczona jak wcześniej wg PKD ( ani kontynuowana )) , tylko zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków. W dacie , w jakiej spółka była zobligowana złożyć kolejne deklaracje ( dotyczące stopy procentowej składki wypadkowej ) doszło do zmiany pracownika zajmującego się sporządzeniem deklaracji zusowskich , w tym tych dotyczących stopy procentowej składki wypadkowej. Nowy pracownik biura rachunkowego obsługującego odwołująca - L. N., która przejęła prowadzenie tego rodzaju dokumentacji w kwietniu 2016 r. , była dopiero wdrażana w obowiązki. Pracownik przekazujący jej obowiązki nie poinformował jej o konieczności zmiany stopy procentowej , a sama o tym nie wiedziała. W dniu 17 maja 2016 r. do organu rentowego wpłynął wniosek prezesa D. - u o ustalenie indywidualnej stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla spółki. Pismem z dnia 20 maja 2016 r. pozwany poinformował odwołującą się o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie podwyższenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej płatnika w roku składkowym obejmującym okres od 1 kwietnia 2016 r. do 31 marca 2017 r. Pismem z dnia 2 czerwca 2016 r. powiadomiono spółkę o zakończeniu postępowania w tym przedmiocie. Decyzją z dnia 27 czerwca 2016 r. podwyższono obowiązującą płatnika stopę procentową składki o 50 % ( do 2, 70 % w stosunku do należnej wynoszącej 1, 80 % ). Przed wydaniem decyzji organ rentowy nie badał przyczyn podania przez D. za kwiecień 2016 r. nieprawidłowej stopy procentowej składki ( w wysokości 0, 93 % , zamiast 1, 80 % ). Spółka bezzwłocznie po otrzymaniu decyzji w deklaracjach za kolejne miesiące wykazywać zaczęła właściwą stopę procentową to jest 1, 80% i składkę wypadkową obliczoną wg takiej stopy od maja płaciła.

/ dowód : zeznania świadków L. N. - zapis AV k. 31 , świadka K. N. - zapis AV k. 46 akt sprawy, akta ZUS k. 2 – 6 akt ZUS/.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zeznań w/ w- nych, które były wewnętrznie spójne, logiczne i konsekwentne oraz w oparciu o przedłożoną dokumentację, której autentyczności i wiarygodności żadna ze stron skutecznie nie zakwestionowała.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. W powyższym ustalonym przez sąd stanie faktycznym organ rentowy bezzasadnie zastosował wobec odwołującej się spółki przewidzianą w art. 34 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych sankcję podwyższenia stopy procentowej składki wypadkowejo 50 %. Przepis ten stanowi, że jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane, o których mowa w art. 31, co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala, w drodze decyzji, stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. W wyroku z dnia 7 grudnia 2012 r. sygn.akt III AUa 567/12 SA w Łodzi stwierdził, iż odpowiedzialność wynikająca z art. 34 wskazanej ustawy nie jest odpowiedzialnością absolutną. Należy odróżnić przypadek podania danych nieprawdziwych od podania danych nieprawidłowych. Sankcję wyższej stopy procentowej pociąga za sobą jedynie fakt przekazania organowi rentowemu danych nieprawdziwych, tj. ukierunkowanych na wprowadzenie organu rentowego w błąd w zakresie niezbędnym do skalkulowania wysokości tej składki, a więc: innego poziomu zatrudnienia osób ubezpieczonych, zmiany lub poszerzenia rodzaju prowadzonej działalności, które łączą się z innym poziomem i występowania zagrożeń (ryzyk) wypadkowych oraz skutków tych zagrożeń, albo stwierdzenia nowych istotnych z punktu widzenia ubezpieczenia wypadkowego ryzyk, które ujawniły się w związku z przekształceniem organizacyjno - prawnym prowadzonej działalności pozarolniczej. Istotne jest przy tym, aby pomiędzy podaniem nieprawdziwych danych, o których mowa w art. 31 ustawy, a ustaleniem przez organ rentowy stopy procentowej składki w zaniżonej wysokości zachodził związek przyczynowo - skutkowy. Nie każda więc sytuacja nierzetelnego wypełnienia dokumentów ubezpieczeniowych przez płatnika skutkuje konsekwencjami w postaci zastosowania tzw. „sankcyjnej” stopy procentowej ubezpieczenia wypadkowego. Ustawa nie wiąże bowiem odpowiedzialności z art. 34 ust. 1 ustawy z każdym przypadkiem niewłaściwego obliczenia składki na ubezpieczenie. Ustalenie przez organ rentowy samego tylko faktu odprowadzenia składki w zaniżonej wysokości nie uprawnia organu do wymierzenia sankcji określonej w art. 34 ust. 1 ustawy. Przekazywanie przez płatnika do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki w wysokości niższej od wymaganej, jeśli wynika ono z innych powodów, np. matematycznej pomyłki w wyliczeniu kwoty składki, nie wyczerpuje hipotezy normy art. 34 ust. 3 w związku z ust. 1 ustawy i nie implikuje skutku objętego jej dyspozycją. W wyroku z dnia 27 marca 2013 r. III AUa 851/12 Sad Apelacyjny w Szczecinie wskazał, iż zastosowanie sankcji, wskazanej w art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.), uzależnione jest od uprzedniego ustalenia przez organ rentowy, że płatnik miał obowiązek podania konkretnej informacji, a także, iż mimo jej podania okazała się nie odpowiadającą rzeczywistości. Ponadto, organ rentowy nakładając na podmiot omawianą sankcję administracyjną winien wykazać, iż zachowanie zobowiązanego jest zawinione, umyślne i prowadzi do uszczuplenia przychodów z tytułu składek na ubezpieczenie wypadkowe.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, iż z zeznań świadka , który sporządzał deklaracje zusowskie ( w tym podawał stopę procentową składki wypadkowej za kwiecień 2016 r. ) wynika , iż podanie stopy procentowej w wysokości 0, 93 % zamiast prawidłowo 1, 80 % stanowiło następstwo zmian kadrowych w obsługującym spółkę biurze rachunkowym ( przekazania tych zagadnień nowemu pracownikowi ) oraz zwykłej niewiedzy tegoż pracownika biura , który przejął prowadzenie dokumentacji firmy i wdrażał się dopiero w wykonywanie swoich obowiązków. Zeznania świadka L. N. ( która w tamtym czasie zaczęła zajmować się (...)- u w tym właśnie zakresie ) sprawiają nieodparte wrażenie, iż w/ w – na do dzisiaj nie do końca orientuje się w powodach, dla których stopa procentowa składki wypadkowej od kwietnia miała dla płatnika wynosić 1, 80 %, a nie jak wadliwe wskazała odwołująca się spółka 0, 93 %. W/w ny świadek zapytany o przyczyny , dla których stopa procentowa uległa zmianie nie był w stanie takowych powodów rzeczowo wskazać poprzestając na ogólnikowym stwierdzeniu , iż „ wynikało to ze zmian liczby zatrudnionych”. Tymczasem , jak wykazało postępowanie dowodowe ( w tym zeznania świadka – pracownika ZUS zajmującego się przedmiotowym przypadkiem ) zmiana stopy procentowej nie była następstwem zmiany liczby zatrudnionych w D., a wynikała z faktu, iż za okres do 31 marca 2016 r. stopa procentowa była obliczana ( w związku z rozpoczęciem działalności przez spółkę w czerwcu 2015 r. ) w oparciu o liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego w tym właśnie miesiącu ( kiedy to osób takich w D. było 10 ) , co implikowało ustalenie stopy procentowej stawki wypadkowej wg (...) ( wynoszącej dla tego rodzaju działalności jak prowadzona przez odwołującą się spółkę właśnie 0, 93 % ). Stosownie bowiem do treści art. 28 ust . 2 ustawy wypadkowej stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych ustala Zakład jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik składek, i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek, z zastrzeżeniem art. 33. W ust. 4 przepis ten stanowi , że jeżeli płatnik składek zgłaszany jest w Zakładzie w okresie od dnia 1 stycznia danego roku do dnia 31 marca następnego roku, liczbę ubezpieczonych, o których mowa w ust. 3, ustala się w oparciu o liczbę ubezpieczonych podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu kalendarzowym, od którego płatnik składek został zgłoszony w Zakładzie. Z kolei płatnik składek, o którym mowa w art. 28 ust. 2, należy do grupy działalności ustalonej dla jego rodzaju działalności według (...) ujętego w rejestrze REGON w dniu 31 grudnia poprzedniego roku ( art. 29 ustawy ). Natomiast za kolejny rok ( okres rozliczeniowy od kwietnia 2016. do marca 2017 r. ) odwołująca się spółka powinna była liczbę zatrudnionych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego obliczyć ( stosownie do ust. 3 art. 28 ustawy, który stanowi, iż liczbę ubezpieczonych, o których mowa w ust. 1 i 2, ustala się jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w Zakładzie co najmniej 1 dzień ) poprzez podzielenie sumy liczby pracowników zgłaszanych przez spółkę do ubezpieczenia wypadkowego w kolejnych miesiącach 2015 r. ( w okresie od czerwca do grudnia było ich 56 ) przez liczbę tych miesięcy ( 7 ), co dawało wynik 7, 86 %, i w oparciu o takie wyliczenie ( mniejszej aniżeli 10 liczby zatrudnionych ) poczynić ustalenia w zakresie wysokości stopy procentowej. W takiej sytuacji, stosownie do treści art. 28 ust. 1 ustawy wypadkowej stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla D.-u jako płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych wynosiła 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności, zgodnie z zasadami określonymi w art. 30, a zatem wskazane 1, 80 %. Służby odpowiedzialne za dokonanie takich ustaleń w odwołującej się spółce , a w zasadzie pracownik firmy zewnętrznej obsługującej D. pod tym właśnie kątem ( L. N. ) takowych wyliczeń nie dokonały, błędnie przenosząc poprzednią stopę na kolejny okres rozliczeniowy. Spółka nie podała jednak danych nieprawdziwych , a co najwyżej dane nieprawidłowe, brak bowiem jakichkolwiek podstaw by twierdzić, iż nieprawidłowo ustaliła liczbę ubezpieczonych lub grupy działalności, co więcej że czyniła to intencjonalnie w celu zaniżenia stopy procentowej. Błędne wskazanie stopy 0,93 % zamiast prawidłowo 1, 80 % wynikało z przeniesienia stopy obliczanej poprzednio wg (...) to jest wg grupy działalności - stosownie do treści § 2 i 4 art. 28 , zamiast wg § 1 i 3 tegoż artykułu . Wątpliwości budzi w ogóle dopuszczalność uznania, iż spółka podała dane nieprawdziwe, albowiem w istocie doszło jedynie do zastosowania nieprawidłowego wskaźnika procentowego przy ustalaniu składki . Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 2012-11-13, III AUa 473/12 ( które tezy Sąd Okręgowy podziela ) przepis art. 34 ustawy wypadkowej nie przewiduje podwyższenia składki za zastosowanie nieprawidłowego wskaźnika procentowego przy jej ustalaniu. W uzasadnieniu wskazano między innymi : „ przepis art. 34 ustawy wypadkowej nie przewiduje podwyższenia składki za zastosowanie nieprawidłowego wskaźnika procentowego przy jej ustalaniu. Wykładnia tego przepisu jest jasna i jednoznaczna. W ocenie Sądu Apelacyjnego przepis ten nie może być interpretowany rozszerzająco na przypadki w nim wyraźnie nie przewidziane. Stanowisko takie zostało już wyrażone w orzecznictwie. W wyroku z dnia 25 listopada 2008 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach (sygn. akt III AUA 1163/08), na kanwie podobnej sprawy, w której płatnik nieprawidłowo wyliczył wskaźnik procentowy w oparciu o prawidłową ilość ubezpieczonych i poprawną grupę działalności, podkreślił, że odprowadzenie składki w zaniżonej wysokości nie prowadzi automatycznie do możliwości nałożenia na płatnika przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych sankcji określonej w art. 34 ust. 1 ustawy z 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych . W powyższym orzeczeniu Sąd wyjaśnił, iż taka sytuacja (wskazanie błędnego wskaźnika procentowego) nie wyczerpuje hipotezy normy prawnej zawartej w art. 34 ust. 1 ustawy wypadkowej, a zatem brak jest podstaw do ustalenia dla ubezpieczonej Spółki stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe wyższej o 50%. W doktrynie podkreśla się przy tym, że przepis art. 34 ust. 1 ustawy wypadkowej stanowi swoistą sankcję wobec płatnika składek za podanie przez niego nieprawdziwych danych lub nieprzekazanie danych wymaganych ustawą (z art. 31 ustawy), a zatem do subsumcji niniejszego przepisu kwalifikuje się jedynie zawinione i umyślne zachowanie działanie płatnika składek (por. komentarz do art. 34 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (w:) D. E. Lach, S. Samol, K. Ślebzak, Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Komentarz. Oficyna 2010 r.). Natomiast w przedmiotowej sprawie, w której błędne określenie wskaźnika wynikało jedynie z omyłki płatnika a nie służyło celowemu wprowadzeniu organu w błąd dla opłacania niższych składek z ubezpieczenia wypadkowego (płatnik prawidłowo wskazała ilość ubezpieczonych oraz kod (...)), trudno doszukiwać się umyślności odwołującej się …” Powracając na grunt niniejszej sprawy należy również zauważyć, iż to na skutek pisma spółki, w którym ta zwróciła się o ustalenie właściwej stopy procentowej informując, że firma zatrudnia poniżej 10 osób ZUS wszczął całe postępowanie administracyjne w tym przedmiocie Co więcej, jak wskazano wyżej treść zeznań świadka rodzi nieodparte wrażenie, iż do dzisiaj nie do końca rozumie powody, dla których składka powinna była zostać podwyższona. Okoliczność , iż spółka nie zareagowała na wszczęcie postępowania administracyjnego nie dziwi jeżeli się zważy, że to właśnie z inicjatywy spółki , organ rentowy zaczął badać przedmiotową kwestię ( spółka oczekiwała zatem na stosowne ustalenia, tymczasem organ nie badając powodów podania zbyt niskiej stopy procentowej wydał zaskarżoną decyzję , nakładając sankcje w postaci podwyższenia stopy o 50 % ). Po tym jak została wydana zaskarżona decyzja, spółka bezzwłocznie skorygowała wadliwą deklarację za kwiecień 2016 i złożyła deklaracje za kolejne miesiące z prawidłową stopą procentową wynoszącą. 1, 80 % .

W tym stanie rzeczy , Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. uznając odwołanie za zasadne orzekł jak w sentencji.