Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 1073/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia

SA Małgorzata Pasek

Sędziowie:

SA Małgorzata Rokicka - Radoniewicz (spr.)

SA Elżbieta Czaja

Protokolant: protokolant sądowy Joanna Malena

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2017 r. w Lublinie

sprawy B. M.

z udziałem zainteresowanej L. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek apelacji B. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 29 czerwca 2016 r. sygn. akt VII U 999/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok oraz częściowo poprzedzającą go decyzję i ustala, że B. M. w okresie od 1 czerwca do 30 czerwca 2014 roku nie podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia z płatnikiem składek (...);

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oddziału w L. na rzecz B. M. kwotę 390 (trzysta dziewięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Małgorzata Pasek Elżbieta Czaja

III AUa 1073/16

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 22 kwietnia 2015 roku, nr (...), na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i pkt 3 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 9 ust. 1 i ust. 1a, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1442) oraz art. 81 ust. 1 i ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 roku, Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) stwierdził, że B. M. jako osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu między innymi w okresie od dnia 1 czerwca 2014 roku do dnia 30 czerwca 2014 roku.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Lublinie wniosła B. M. nie zgadzając się ze wskazanym rozstrzygnięciem co do ustalenia podleganiu ubezpieczeniom społecznym w okresie od dnia 1 czerwca 2014 roku do dnia 30 czerwca 2014 roku. W uzasadnieniu podniosła szereg okoliczności dotyczących rozwiązania umowy zlecenia już z dniem 27 maja 2014 roku i nie wykonywania pracy na rzecz L. G. w czerwcu 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 29 czerwca 2016 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że B. M. w okresie od dnia 1 marca 2013 roku do dnia 31 maja 2014 roku była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kucharza w Zakładzie Produkcji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L.. Z uwagi na kłopoty finansowe skarżąca z tytułu wskazanego zatrudnienia nie otrzymywała wynagrodzenia za pracę od grudnia 2013 roku a faktycznie nie świadczyła pracy w zakładzie przy ul. (...) w L. od dnia 1 lutego 2014 roku. W związku z trudną sytuacją materialną ubezpieczona podjęła zatrudnienia na rzecz L. G. prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe (...) na podstawie umowy zlecenia zawartej na okres od dnia 1 kwietnia 2014 roku do dnia 30 czerwca 2014 roku. Pracę skarżąca świadczyła we wskazanym okresie w stołówce przy u.(...) w L. za wynagrodzeniem w wysokości 8 złotych netto za godzinę. Pracę świadczyła na dwie zmiany w godzinach od 6.00 do 14.00 oraz od 11.00 do 19.00 według grafiku, którego treść ustalała L. G. bądź osoba nadzorująca pracę na zmianie. Na pierwszej zmianie zajmowała się wydawaniem posiłków do szkół i przedszkoli w ramach obsługiwanego cateringu a na drugiej sporządzała posiłki. Wysokość wynagrodzenia naliczało biuro rachunkowe prowadzące obsługę księgową płatnika składek, na podstawie danych dostarczanych przez L. G. wynikających z uprzednio sporządzanych grafików. W odniesieniu do skarżącej takie wyliczenie zostało dokonane również w odniesieniu do czerwca 2014 roku. W oparciu do te wyliczenia została sporządzona przez biuro rachunkowe dokumentacja rozliczeniowa w zakresie podatkowym, w oparciu o którą skarżącą dokonała rozliczenia zobowiązań podatkowych za 2014 rok. Za czerwiec 2014 roku B. M. nie została wyrejestrowana z ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia.

Umowa o pracę została za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę z zachowaniem 1 – miesięcznego okres wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 31 maja 2014 roku. W związku z otrzymaniem w dniu 1 czerwca 2014 roku świadectwa pracy od Zakładu Produkcji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. z dniem 3 czerwca 2014 roku ubezpieczona zarejestrowała się w Miejskim Urzędzie Pracy w L.. Z tym dniem uzyskała status osoby bezrobotnej z prawem do zasiłku poczynając od dnia 3 czerwca 2014 roku.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów oraz z zeznań ubezpieczonej, płatnika składek i powołanych świadków, którym dał wiarę w zakresie poczynionych ustaleń. Ich zeznania w tym zakresie są logiczne, wzajemnie się uzupełniają oraz korelują z treścią dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy i aktach organu rentowego.

W ocenie Sądu nie zasługują na wiarę zeznania ubezpieczonej co do okoliczności nieświadczenia przez skarżącą pracy w czerwcu 2014 roku z uwagi na ich zmienność i brak stanowczości, które zdaniem Sądu świadczą o zamiarze wykreowania przez skarżąca okoliczności wyłącznie korzystnych dla niej. Odnosi się to do rzeczywistej daty sporządzenia pisma zawierającego wniosek o wcześniejsze rozwiązanie umowy zlecenia z dnia 1 kwietnia 2014 roku. Skarżąca najpierw zeznała, że wskazane pismo sporządziła osobiście pod dyktando płatnika składek w dniu 27 maja 2014 roku i w tym dniu to podanie płatnikowi składek złożyła. Następnie jednakże zeznała, że wskazane pismo sporządziła w czerwcu 2014 roku i osobiście poprawiła datę sporządzenia na dzień 27 maja 2014 roku. Wyśnienia skarżącej do co takiego działania, z których wynika, że jego przyczyna była pomyłka jawi się jako mało wiarygodne. Nadto na wiarę nie zasługuje twierdzenie ubezpieczonej o tym, że nie został sporządzony rachunek obejmujący dane dotyczące wynagrodzenia za czerwiec 2014 roku. Jak bowiem wynika z zeznań płatnika składek takie sporządzenie miało miejsce w odniesieniu do tego miesiąca, a zajmowało się tym biuro rachunkowe prowadzące obsługę księgową płatnika składek. Za przyjęciem zeznań L. G. jako wiarygodnych zdaniem Sądu przemawia okoliczność praktyki działania biura rachunkowego, które w braku danych co do potrzeby sporządzenia takiego rachunku dokonałoby wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych. Tymczasem co bezsporne w sprawie skarżącą za czerwiec 2014 roku z tych ubezpieczeń wyrejestrowana nie została.

Na wiarę nie zasługują również zeznania płatnika składek co do okoliczności nieświadczenia przez skarżącą pracy w czerwcu 2014 roku. Sąd doszedł do takiego przekonania mając na uwadze podawaną przez zainteresowaną wersję dotyczącą daty sporządzenia pisma w sprawie wcześniejszego rozwiązania umowy zlecenia oraz daty umieszczenia na tym piśmie jej adnotacji co do ostatecznej daty świadczenia przez skarżącą pracy na rzecz płatnika składek w stołówce przy ul. (...) w L.. L. G. zeznała, że pismo zawierające wniosek o wcześniejsze rozwiązanie umowy zlecenia otrzymała w dniu 27 maja 2014 roku, tj. w dniu jego sporządzenia według początkowych twierdzeń skarżącej. Zeznała nadto, że adnotacje na wskazanym piśmie co do daty świadczenia pracy, poczyniła w tym samym dniu. Tymczasem ostatecznie skarżąca przyznała, że wskazane pismo sporządziła w czerwcu 2014 roku, a adnotacja na tym piśmie została umieszczona dopiero przed sporządzeniem odwołania, tj. w maju 2015 roku.

W żadnym względzie podstawy ustaleń w sprawie co do nieświadczenia przez skarżącą pracy na rzecz L. G. w czerwcu 2014 roku nie mogły stanowić zeznania świadka J. W.. Świadek bowiem stanowczo zeznała, że nic nie wie o pracy skarżącej na stołówce przy ul. (...), zeznając natomiast, że pracowała z ubezpieczoną do końca maja 2014 roku na rzecz Zakładu Produkcji (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. przy ul. (...) i widziała skarżącą w kuchni do końca maja 2014 roku w tym zakładzie. Takiej treści zeznania pozostają w zupełnej sprzeczność z bezsporną w sprawie okolicznością świadczenia przez skarżącą pracy przy ul. (...) od dnia 1 kwietnia 2014 roku i zaprzestania pracy przez nią pracy w zakładzie położonym przy ul. (...) od dnia 1 lutego 2014 roku. Ustaleń w sprawie co do nie świadczenia przez ubezpieczoną pracy po dniu 31 maja 2014 roku przy ul. (...) nie mogły stanowić również zeznania świadka E. K.. (k. 51 – 51v. a.s.) Z zeznań świadka wynika bowiem jednoznacznie, że nie pamięta czy ona czy skarżąca pracowały dłużej na stołówce przy ul. (...), a twierdzenie o tym, że B. M. zakończyła pracę w tym zakładzie z końcem maja 2014 roku świadek opierała na okoliczności zarejestrowania się przez skarżącą w Urzędzie Pracy w dniu 3 czerwca 2014 roku, o czy świadek dowiedziała się od ubezpieczonej. Do takiej samej okoliczności, tj. zarejestrowania się w Urzędzie Pracy odwołała się również świadek T. O.. Wskazana ocena dotyczy również zeznań świadka H. K., która podała, że nie pamięta do kiedy skarżąca pracowała a na wytłumaczenie czemu wskazał maj 2014 roku jako ostatni miesiąc zatrudnienia ubezpieczonej, świadek mało przekonującą wskazał, że „kojarzy mi się maj gdyż za miesiąc miał być koniec roku szkolnego”.

Sąd Okręgowy orzekł, że istota sporu w rozpoznawanej sprawie, biorąc pod uwagę treść zaskarżonej decyzji i odwołania, sprowadza się do oceny czy skarżąca po dniu 31 maja 2014 roku wykonywała umowę zlecenia na rzecz płatnika składek L. G. prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe (...), stanowiącej tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Zdaniem Sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe w sposób nie budzący wątpliwości pozwoliło na poczynienie ustaleń potwierdzających okoliczność wykonywania przez skarżącą pracy na rzecz płatnika składek również w czerwcu 2014 roku, tj. miesiącu w którym była zgłoszona do wskazanych ubezpieczeń społecznych. Okoliczności temu przeczących skarżąca z powodów wskazanych w części uzasadnienia dotyczącej oceny dowodów nie wykazała. Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust 1 i art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2015 roku, poz. 121) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia od dnia oznaczonego w umowie, jako dzień rozpoczęcia jej wykonania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Z tych względów zaskarżoną decyzję z dnia 22 kwietnia 2015 roku, stwierdzającą podleganie obowiązkowo przez B. M. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek L. G. prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe (...) ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu między w okresie od dnia 1 czerwca 2014 roku do dnia 30 czerwca 2014 roku należało uznać za prawidłową.

Od tego wyroku apelację wniosła wnioskodawczyni B. M. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucała:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego polegająca na bezpodstawnym przyjęciu, że B. M. wykonywała w okresie od 1 do 30 czerwca 2014 roku umowę zlecenia na rzecz L. G. w sytuacji, gdy skarżąca nie wykonywała żadnej pracy w czerwcu 2014 roku;

2.  naruszenie prawa procesowego mające wpływ na treść orzeczenia a mianowicie art.233 § 1 kpc poprzez przekroczenie przez Sąd zasady swobodnej oceny dowodów przejawiające się w uznaniu znacznej części za niewiarygodne zeznań składanych przez skarżącą w zakresie okresu jej pracy na rzecz (...);

3.  naruszenie przepisów postepowania, a mianowicie art.328 § 2 kpc poprzez wyjątkowo lakoniczne przestawieniem motywów, dla których Sąd nie dał wiary w całości logicznym, wewnętrznie spójnym i zgodnym z prawdą zeznaniom skarżącej, co do okresu, a jakim świadczyła pracę na rzecz L. G..

Wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania oraz zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

Ponadto wnosiła o dopuszczenie dowodu z nagrania stenogramu rozmowy przeprowadzonej przez skarżącą z zainteresowaną w maju 2015 roku na okoliczność nieświadczenia pracy przez skarżącą w czerwcu 2014 roku oraz dopuszczenia dowodu z zeznań świadka D. M. na okoliczność przeprowadzonej rozmowy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna, a jej uwzględnienie skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku oraz częściowo poprzedzającej go decyzji w zakresie wniesionego odwołania.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy orzekł o podleganiu przez wnioskodawczynię ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawartych z zainteresowaną L. G. umów zlecenia w okresach wynikających wprost z treści tych umów. Wnioskodawczyni składając odwołanie nie kwestionowała żadnych innych okoliczności poza jedną – że umowa zlecenia, której termin miał upłynął w dniu 30 czerwca 2014 roku, została przed tą datą rozwiązana z dniem 31 maja 2014 roku i od tego dnia wnioskodawczyni nie świadczyła pracy, a w dniu 3 czerwca 2014 roku zarejestrowała się jako bezrobotna i otrzymała prawo do zasiłku dla bezrobotnych.

Sąd Okręgowy w toku postępowania przeprowadził wprawdzie dowody z zeznań wnioskodawczyni, zainteresowanej oraz świadków i złożonych przez wnioskodawczynię dokumentów na okoliczność, że umowa została rozwiązana przed terminem, jednakże dowody te zostały ocenione przez Sąd jako niewiarygodne z uwagi na pewne niewielkie niejasności przy ich składaniu, które zdaniem Sądu mają istotną wagę dowodową w stosunku do pozostałego zebranego materiału.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego dowody te wskazują, że wnioskodawczyni, która będąc zatrudniona na podstawie umowy o pracę w firmie (...), ale w związku z problemami tej firmy od lutego nie wykonała pracy i nie otrzymywała wynagrodzenia, zawarła umowę zlecenia na wykonywanie podobnej pracy w firmie (...). W związku z upadłością (...) i rozwiązaniem umowy o pracę z powodu likwidacji pracodawcy, zamierzała złożyć wniosek o świadczenie przedemerytalne. Nie ukrywała tego faktu przed Sądem i konsekwentnie zeznawała, ze po rozwiązaniu umowy o pracę z(...)podjęła niezbędne czynności w celu realizacji zamiaru. Zgłosiła się do Powiatowego Urzędu pracy o zarejestrowała się jako bezrobotna. Nie było już zatem żadnego wiarygodnego powodu do kontynuowania zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia. Te zeznania wnioskodawczyni są przekonujące i nie obdarzenie ich wiarą wskazuje na przekroczenie zasady swobodnie oceny dowodów przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy.

Wnioskodawczyni po dowiedzeniu się o tym, że L. G. nie wyrejestrowała jej z ubezpieczeń społecznych, rozpoczęła batalię o naprawienie tego błędu. Należy zwrócić uwagę, że jedynym dowodem na kontynuowanie umowy zlecenia po dniu 1 czerwca 2014 roku są nieprawidłowości w firmie zainteresowanej – niezgłoszenie tego faktu do organu rentowego, niepoprawienie grafiku czynności zleceniobiorców na czerwiec 2014 roku oraz wyrejestrowanie wnioskodawczyni z ubezpieczeń dopiero w lipcu 2014 roku. Nie ma żadnych dowodów na to, że wnioskodawczyni świadczyła pracę – przecież żaden ze świadków tej okoliczności nie wskazał a ponadto – była już przecież zarejestrowana jako bezrobotna i uzyskała prawo do zasiłku z tego tytułu.

Dodatkowym dowodem jest uzupełniające przesłuchanie wnioskodawczyni przed Sądem Apelacyjny na rozprawie w dniu 16 marca 2017 roku i jej zeznania na okoliczność rozwiązania umowy zlecenia, nieświadczenia pracy po dniu 30 maja 2014 roku a także na okoliczność przeprowadzonej przez nią rozmowy z zainteresowaną w związku z wydaną przez organ rentowy decyzją stwierdzająca podleganie ubezpieczeniom również po dacie 1 czerwca 2014 roku (zeznania e-protokół rozprawy apelacyjnej).

Zasadny jest zatem zarzut apelacji przekroczenia przez Sąd Okręgowy zasady swobodnej oceny dowodów oraz brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Omówione powyżej dowody nie upoważniają do wysunięcia tezy o świadczeniu przez wnioskodawczynię pracy na podstawie umowy zlecenia również po dacie 30 maja 2014 roku.

Sąd Okręgowy niekonsekwentnie przyjął w swych rozważaniach, że praca była wykonywania, bo przedstawione przez wnioskodawczynię dowody w postaci rozwiązania umowy zlecenia nie zostały obdarzone wiarygodnością z powodu niejasnych okoliczności podpisania tego dokumentu oraz naniesieniu poprawek. Podważenie wiarygodności tego dowodu nie świadczy przecież o wykonywaniu pracy i faktycznym rozwiązaniu umowy zlecenia z dniem wskazanym przez wnioskodawczynię i zainteresowaną.

Sąd Apelacyjny uznał zatem, że wnioskodawczyni w związku z rozwiązaniem umowy zlecenia nie podlegała w okresie od 1 do 30 czerwca 2014 roku ubezpieczeniom społecznym na podstawie art.6 ust.1 pkt.4 oraz art.12 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. 2016 poz.447)

Z tych względów Sąd Apelacyjny na mocy art.386 § 1 KPC orzekł, jak w sentencji.

Orzeczenie o kosztach Sąd Apelacyjny oparł na przepisach art.98 KPC oraz § 9 ust.2 i § 10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800)