Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 2758/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 października 2015 roku - znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 1 września 2015 roku odmówił W. W. (1) prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999 roku wymaganego 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy składkowe w wymiarze 25 lat,
3 miesięcy i 5 dni. Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładach (...) w okresie od 3 września 1973 roku do 31 października 1995 roku. Zdaniem ZUS świadectwo pracy wystawione przez ten zakład pracy w dniu 31 października 1995 roku zawiera dane niezgodne z dokumentacją zatrudnienia, w tym dokumentacją płacową z Archiwum Zakładowego w Ł..
Z dokumentacji tej wynika bowiem, ze w początkowym okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał pracę na stanowisku ślusarza, a następnie w brygadzie remontowej. Stanowisko mistrza zostało zaś wskazane jedynie w ostatnim okresie zatrudnienia w zakładach (...). Ponadto wnioskodawca w latach 1977 - 1979 pełnił zasadniczą służbę wojskową. ZUS nie uwzględnił również jako pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia od 22 listopada 1995 roku do 31 grudnia 1998 roku, ponieważ zakład pracy w świadectwie pracy z dnia 2 lutego 2009 roku wskazał, że w całym tym okresie praca w warunkach szczególnych nie była świadczona. Drugi dokument z dnia 2 lutego 2009 roku nie jest zaś oryginałem i zawiera jedynie informację o „wykonywaniu prac różnych” a nie prac określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

/decyzja z dnia 15 października 2015 roku - k. 26 - 26 verte plik I akt ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji w dniu 18 listopada 2015 roku złożył pełnomocnik W. W. (1), wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury. Zdaniem pełnomocnika wnioskodawcy organ rentowy dokonał błędnych ustaleń nie uwzględniając zatrudnienia w okresach od 3 września 1973 roku do
31 października 1995 roku oraz od 22 listopada 1995 roku do 31 grudnia 1998 roku jako pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca wykonywał bowiem taką pracę na stanowisku ślusarza i mistrza przędzalni.

/odwołanie - k. 2 - 4/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 16 grudnia 2015 roku ZUS wniósł
o jego oddalenie, argumentując jak w treści zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 8 - 8 verte/

Wnioskodawca W. W. (1) zmarł w dniu 18 grudnia 2015 roku. Na rozprawie w dniu 7 września 2016 roku pełnomocnik następców prawnych zmarłego wnioskodawcy – żony T. W. oraz dzieci E. S. i B. W. wniósł o zawieszenie postępowania i podjęcie postepowania w udziałem następców prawnych W. W. (1).

/odpis aktu zgonu - k. 36; oświadczenie pełnomocnika następców prawnych – e-protokół z dnia 07.09.2017 roku – 00:00:24 – płyta CD k.39/

Wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 3234/15 postanowieniem z dnia 12 grudnia 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zawiesił postępowania na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. i podjął zawieszone postępowanie
z udziałem następców prawnych zmarłego wnioskodawcy W. T. W., B. W. i E. S..

/postanowienie - k. 51/

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Pełnomocnik następców prawnych zmarłego W. W. (1) poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik ZUS wniósł
o oddalenie odwołania.

/stanowiska stron - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:01:13 - 00:04:34; 00:29:39 - 00:38:52 - płyta - k. 76/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony W. W. (1) urodził się w dniu (...).

/ okoliczność bezsporna/

Wniosek o emeryturę W. W. (1) złożył w dniu 1 września 2015 roku.

/ okoliczność bezsporna, a nadto: wniosek z dnia 1 września 2015 roku – k. 1 plik I akt ZUS/

W. W. (1) nie był członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/ okoliczność bezsporna, a nadto: wniosek z dnia 1 września 2015 roku – k. 2 plik I akt ZUS/

W okresie od 3 września 1973 roku do 31 października 1995 roku ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładach (...) sp. z o.o. w B. (wcześniej Przędzalnia (...), (...) Przędzalnia (...)), które zostały później przejęte przez P.P.H.U. (...) sp. jawna.

/okoliczność bezsporna, a nadto: świadectwo pracy - k. 7 plik I akt ZUS; akta osobowe - k. 25/

Ubezpieczony pracował w (...) Przędzalni (...) (wcześniej Przędzalni (...)) od 3 września 1973 roku do 9 grudnia 1991 roku, w Zakładach (...) sp. z o.o. w B. od 10 grudnia 1991 roku do
31 października 1995 roku.

/okoliczności bezsporne, a nadto: kopia legitymacji ubezpieczeniowej - k. 22 plik IV akt ZUS/

Służbę wojskową ubezpieczony odbywał od 26 kwietnia 1977 roku do 10 kwietnia 1979 roku. W dniu 2 maja 1979 roku ponownie podjął pracę w (...) Przędzalni (...).

/zeznania T. W. - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:05:46 - 00:28:34 - płyta - k.76, kopia książeczki wojskowej - k. 4 - 4b plik IV akt ZUS; kopia dowodu osobistego - k. 6 plik IV akt ZUS; karta przebiegu zatrudnienia – k.27 plik I plik/

Zakłady (...) sp. z o.o. w B. wystawiły ubezpieczonemu świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, wskazując że w okresie od
3 września 1973 roku do 31 października 1995 roku w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno - techniczny na oddziałach i wydziałach na stanowisku mistrza, wymienionym w wykazie A, dziale VII, poz. 24 pkt 1, stanowiącym załącznik do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 19 z dnia 6 lipca 1983 roku w sprawie pracy wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

/okoliczność bezsporna, a nadto: świadectwo pracy - k. 7 plik I akt ZUS/

W kartach wynagrodzeń zachowanych z ww. okresu zatrudnienia wpisano następujące stanowiska ubezpieczonego: ślusarz, brygadzista remontowy (1980), mistrz (1989).

/akta osobowe - k. 25/

Ubezpieczony w okresie od 22 listopada 1995 roku do 30 stycznia 2009 roku był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w PPHU: (...) sp. jawna w Z..

/okoliczność bezsporna, a nadto: świadectwo pracy w warunkach szczególnych - k. 9 plik I akt ZUS; akta osobowe - k. 48/

Zakład pracy wystawił ubezpieczonemu świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, wskazując że w okresie od 22 listopada 1995 roku do 31 grudnia 1998 roku w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace różne wymienione w wykazie A, dział XIV, poz. 24, pkt 1, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.) na stanowisku: mistrz przędzalni.

/okoliczność bezsporna, a nadto: świadectwo pracy w warunkach szczególnych - k. 9 plik I akt ZUS; akta osobowe - k. 48/

W dniu 22 listopada 1995 roku ubezpieczony otrzymał skierowanie do pracy interwencyjnej jako pracownik nadzoru w P.P.H.U.: MAG - RYS w Z.. Lekarz medycyny pracy nie stwierdził przeciwwskazań zdrowotnych ubezpieczonego do pracy na stanowiskach: mistrz i mistrz przędzalni, wskazując jednocześnie, że powinien pracować w ochronnikach słuchu. W umowie o pracę, w rocznych kartach ewidencji obecności ubezpieczonego w pracy oraz we wszystkich angażach wpisano stanowisko: mistrz.

/akta osobowe - k. 48/

W. W. (1) pracował w ww. zakładach przędzalniczych w Z. w jednej brygadzie remontowej z J. B., W. K., E. T., H. S., W. G. i T. W.. Początkowo był zatrudniony w oddziale końcowym, przy remontach maszyn. Maszyny przędzalnicze miały około 12 metrów długości i często się psuły. Do obowiązków W. W. (1) należał remont maszyn przędzalniczych, znajdujących się na sali produkcyjnej, tj. skręcarki, zdwajarki, przewijarki. Były to planowane remonty maszyn, według ustalonego wcześniej grafiku. Jednocześnie remontowano kilka maszyn. Brygada, która zajmowała się remontem maszyn liczyła 8 pracowników. Brygadzista rozdzielał prace. W. W. (1) brał udział w naprawach maszyn w związku z niespodziewanymi awariami. Brygadziści pracowali początkowo na jedną zmianę - od 7.00 do 15.00, a potem na 3 zmiany. Każdy wydział produkcyjny miał swoja brygadę remontową. Po zakończeniu remontu jednej maszyny brygada rozpoczynała remont kolejnej maszyny.

/zeznania świadka J. B. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:12:38
- 00:25:08 - płyta - k. 58; zeznania świadka W. K. - e-protokół z dnia
12 grudnia 2016 roku - 00:30:31 - 00:38:39 - płyta - k. 58; zeznania świadka E. T. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:39:35 - 00:46:14 - płyta - k. 58; zeznania świadka H. S. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:47:28 - 00:59:29 - płyta - k. 58; zeznania świadka W. G. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:00:32 - 01:07:56 - płyta - k. 58, zeznania wnioskodawczyni T. W.
- e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:05:46 - 00:28:34 - płyta - k.76/

Brygady remontowe miały warsztaty na narzędzia. Warsztat każdej brygady znajdował się na sali produkcyjnej. W razie większej awarii, zepsuta część była przenoszona do warsztatu. Maszyna do remontu była rozkładana i składana na sali produkcyjnej.

/zeznania świadka J. B. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:12:38 - 00:25:08 - płyta - k. 58; zeznania świadka W. K. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:30:31 - 00:38:39 - płyta - k. 58; zeznania świadka H. S. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:47:28 - 00:59:29 - płyta - k. 58; zeznania świadka W. G. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:00:32 - 01:05:39 - płyta
- k. 58; zeznania wnioskodawczyni T. W. - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:05:46 - 00:28:34 -płyta - k.76/

Stanowisko ubezpieczonego było określane jako ślusarz brygady remontowej, nastawiacz lub technik maszyn, mechanik. Ubezpieczony nie pracował poza halą produkcyjną. Musiał nadzorować pracę na sali, sprawność maszyn.

/zeznania świadka J. B. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:25:08 - 00:29:31 - płyta - k. 58; zeznania świadka W. K. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:30:31 - 00:38:39 - płyta - k. 58; zeznania świadka E. T.
- e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:39:35 - 00:47:28 - płyta - k. 58; zeznania świadka H. S. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:47:28 - 00:59:29 - płyta - k. 58; zeznania wnioskodawczyni T. W. - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:05:46 - 00:28:34 -płyta - k.76/

Ubezpieczony zajmował się także naprawą automatów do przewijania przędzy. Wykonywał również te same czynności po powrocie z wojska. W grudniu 1979 roku W. W. (1) został mistrzem zmianowym oddziału końcowego. Jako mistrz nadzorował pracę wszystkich pracowników na oddziale końcowym, rozdzielał pracę, prowadził listę obecności, sporządzał plan urlopów, cały czas pracę wykonywał na produkcji. W razie awarii maszyny musiał być obecny przy jej naprawie. Zdarzało się, że sam musiał zająć się naprawą maszyny.

/zeznania świadka J. B. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:12:38 - 00:25:08 - płyta - k. 58; zeznania świadka W. K. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:30:31 - 00:38:39 - płyta - k. 58; zeznania świadka H. S.
- e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:47:28 - 00:59:29 - płyta - k. 58; zeznania świadka W. G. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:00:32 - 01:07:56 - płyta - k. 58; zeznania wnioskodawczyni T. W. - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:05:46 - 00:28:34 -płyta - k.76/

Na hali produkcyjnej, która miała wysokość około 3,5 metra znajdowało się pomieszczenie mistrzów zmianowych, wydzielone ścianką do wysokości ok. 2,5 metrów. Pomieszczenie to służyło mistrzom do przebrania się w strój roboczy, zdania zmiany kolejnemu mistrzowi, przechowywania dokumentacji. Wnioskodawca przebywał tam około godziny dziennie.

/zeznania świadka J. B. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:25:08 - 00:28:39, 00:29:31 - 00:30:31 - płyta - k. 58; zeznania świadka W. K.
- e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:30:31 - 00:38:39 - płyta - k. 58; zeznania świadka E. T. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 00:39:35 - 00:47:28 - płyta - k. 58; zeznania świadka H. S. - e-protokół z dnia
12 grudnia 2016 roku - 00:47:28 - 00:53:13 - płyta - k. 58; zeznania świadka W. G. - e-protokół z dnia 12 grudnia 2016 roku - 01:00:32 - 01:07:56 - płyta - k. 58; zeznania wnioskodawczyni T. W. - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:05:46 - 00:28:34 -płyta - k.76/

Nie było przestojów w pracy ubezpieczonego. Ubezpieczony nie miał pracownika, który by go zastępował.

/zeznania wnioskodawczyni T. W. - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:05:46 - 00:28:34 -płyta - k.76/

Decyzją z dnia 15 października 2015 roku - znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 1 września 2015 roku odmówił W. W. (1) prawa do emerytury. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy składkowe w wymiarze 25 lat, 3 miesięcy i 5 dni. Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił żadnego okresu zatrudnienia ubezpieczonego.

/okoliczności bezsporne, a nadto: decyzja z dnia 15 października 2015 roku - k. 26 - 26 verte akt ZUS/

Ubezpieczony W. W. (1) zmarł w dniu 18 grudnia 2015 roku.

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 18 grudnia 2015 roku ZUS przyznał W. W. (1) prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 października 2015 roku do dnia 30 listopada 2017 roku. Po śmierci ubezpieczonego decyzją z dnia 17 lutego 2016 roku przyznano żonie - T. W. - prawo do świadczenia niezrealizowanego za okres od dnia 1 października 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku. Następnie decyzją z dnia
8 stycznia 2016 roku ZUS przyznał T. W. prawo do renty rodzinnej od dnia
18 grudnia 2015 roku.

/okoliczności bezsporne, a nadto: akta ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci: dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach ZUS, zachowanych akt osobowych ze spornych okresów zatrudnienia oraz zeznań świadków i następcy prawnego zmarłego wnioskodawcy – jego żony T. W., którzy razem z W. W. (1) pracowali od 3 września 1973 roku do 31 grudnia 1998 roku w zakładzie, który w tym czasie ulegał kolejnym przekształceniom i mają wiedzę na temat charakteru prac wykonywanych w spornych okresach przez ubezpieczonego W. W. (1).

W toku postępowania nie udało się uzyskać pełnej dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Zachowane akta osobowe stanowią jednak uzupełnienie i potwierdzenie zeznań świadków i następcy prawnego zmarłego wnioskodawcy – jego żony T. W.. Wszystkie złożone w niniejszej sprawie zeznania były wiarygodne, spójne i znajdowały potwierdzenie w zachowanej dokumentacji osobowej. Wartość dowodowa zeznań nie była kwestionowana przez organ rentowy. Stanowiły one tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku ( vide art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (wynoszący 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn).

Jak dalej stanowi ust. 2 powołanego przepisu, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 3 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...)
).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W rozpoznawanej sprawie ubezpieczony spełnił ustawowe przesłanki co do wieku, nie był członkiem OFE oraz miał wymagany na dzień 1 stycznia 1999 roku okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat.

Organ rentowy zakwestionował jednak wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Jak ustalił Sąd, stanowisko to nie znajduje oparcia w stanie faktycznym sprawy.

Regulacja § 2 Rozporządzenia, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca
w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed Sądem. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia
w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków ( por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków
i następcy prawnego zmarłego wnioskodawcy – jego żony T. W. oraz przeprowadził dowód z zachowanej dokumentacji zatrudnienia ubezpieczonego.

Organ rentowy nie kwestionował, że W. W. (1) pracował w okresach
od 3 września 1973 roku do 31 października 1995 roku w Zakładach (...) sp. z o.o. w B. (wcześniej Przędzalnia (...), (...) Przędzalnia (...)) oraz od 22 listopada 1995 roku do 30 stycznia 2009 roku w P.P.H.U. (...) sp. jawna w Z.. Podnosił jednak, że nie było to zatrudnienie w warunkach szczególnych.

Zdaniem organu rentowego nie można było uwzględnić tych okresów zatrudnienia do

stażu pracy w warunkach szczególnych, ponieważ wystawione świadectwa pracy
zawierają dane niezgodne z dokumentacją płacową i nie pozwalają na poczynienie ustaleń w zakresie rzeczywistego przebiegu zatrudnienia.

Zeznania świadków oraz następcy prawnego zmarłego wnioskodawcy – jego żony T. W. potwierdziły jednak, że W. W. (1) w spornych okresach zatrudnienia nieprzerwanie wykonywał prace w warunkach szczególnych, czyli łącznie przez ponad 15 lat, w zakładzie, który w tym czasie ulegał kolejnym przekształceniom.

Ubezpieczony przez cały okres zatrudnienia pracował na sali produkcyjnej, na
tzw. odcinku końcowym. Początkowo zajmował się naprawą znajdujących się tam maszyn przędzalniczych. Była to praca przy maszynach w ruchu. Ubezpieczony wykonywał planowane naprawy i zajmował się nagłymi awariami maszyn.

Ja wynika z zeznań świadków od grudnia 1979 roku wnioskodawca został mistrzem zmianowym oddziału końcowego, ale nadal pracował na przędzalni, nadzorując prace podległych mu pracowników. Instruował ich w zakresie prawidłowości wykonywania prac, sam często podejmował się napraw. Zajmował się również dokumentacją i formalnościami kadrowymi, ale była to jedynie niewielka część całego dnia pracy i również odbywało się to na terenie sali, ponieważ ubezpieczony miał do dyspozycji jedynie niewielkie pomieszczenie, wydzielone z sali w sposób nie izolujący przed oddziaływaniem szkodliwych czynników. Pomieszczenie to służyło jedynie do przebierania się, przechowywania dokumentacji, zdania zmiany, co stanowiło tylko niewielką część jego obowiązków.

Na sali produkcyjnej na odcinku końcowym prowadzone były prace przy produkcji
i wykańczaniu wyrobów włókienniczych, czyli prace wymienione w wykazie A, dział VII
poz. 4, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.), ponadto w dziale XIV, pod poz. 25 wskazana została bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano - montażowe i budowlano - remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, a pod poz. 24 - kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno - techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Pomocniczo w tym zakresie należy się odwołać do wykazu A zawartego
w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia
7 lipca 1987 roku ( Dz. Urz. MG z 1987 roku, nr 4, poz. 7) – w sprawie prac wykonywanych
w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. Tam w wykazie A, dziale VII pod poz. 1 wymienione są prace przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzenie - w pkt 12 - konserwator maszyn i urządzeń. W dziale XIV zaś pod poz. 24 pkt 1 kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno - techniczny na oddziałach i wydziałach,
w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie - stanowiska pracy, na których prace wykonywane są stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie, a pod poz. 25 pkt 1 bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano montażowe i budowlano remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie - stanowiska pracy, na których prace wykonywane są stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie

Niezależnie zatem od nazwy zajmowanego stanowiska, ubezpieczony najpierw wykonywał prace w warunkach szczególnych przy maszynach w ruchu jako członek brygady remontowej zajmującej się naprawą i konserwacją maszyn przędzalniczych na sali produkcyjnej na oddziale końcowym, a później jako mistrz i mistrz przędzalni.

Ubezpieczony nigdy nie pracował poza halą produkcyjną. Musiał nadzorować pracę na sali, sprawność maszyn i wykonywanej pracy na stanowiskach, na których stale wykonywane są prace w warunkach szczególnych.

Nie ma przy tym wątpliwości, że ubezpieczony wykonywał swoje obowiązki stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracował 8 godzin dziennie w systemie 1 lub 3 - zmianowym. Charakter jego pracy wymagał ciągłej obecności na przędzalni i interwencji
w razie każdej awarii.

Stałe wykonywanie pracy w warunkach szczególnych jest rozumiane w orzecznictwie Sądu Najwyższego jako wypełnianie pełnego wymiaru czasu pracy na zajmowanym stanowisku, gdyż nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze innych równocześnie wykonywanych prac
w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika ( vide wyrok z dnia 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, OSNP 2009 nr 21-22, poz. 290).

Choć w dokumentacji osobowej nie jest zawarta dokładna data, kiedy ubezpieczony objął stanowisko mistrza, to jednak nie ma to znaczenia, wobec ustaleń, że również obowiązki pełnione wcześniej należały do prac wykonywanych w warunkach szczególnych. Sąd na podstawie zeznań świadków i następcy prawnego zmarłego wnioskodawcy – jego żony T. W., niezależnie od zapisów w dokumentacji płacowej, przyjął jednak, że od grudnia 1979 roku W. W. (1) był już mistrzem.

Pamiętać należy, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden
z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur
i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

Nadto Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wyrażony
w wyroku z dnia 25 września 2013 roku, sygn. akt III AUa 106/13 ( LEX nr 1381334), zgodnie z którym warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku, stale tj. ciągle wykonuje pracę w szczególnych warunkach i nie wykonuje w tym czasie żadnych innych czynności nie związanych z zajmowanym stanowiskiem.

Kwestią nie budzącą wątpliwości jest również fakt, że zaliczeniu do okresów pracy
w warunkach szczególnych podlega czas odbywania przez ubezpieczonego służby wojskowej od 26 kwietnia 1977 roku do 10 kwietnia 1979 roku, który przypadł w okresie zatrudnienia w (...) Przędzalni (...) (wcześniej Przędzalni (...)
im. W.) od 3 września 1973 roku do 9 grudnia 1991 roku, kiedy, jak już ustalono, wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego, że okres zasadniczej służby wojskowej, odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 2006 r., sygn. akt III UK 5/06, OSNP 2007/7 – 8/ M.P.Pr. (...) ).

Sąd Najwyższy słusznie wskazał, że przerwę w wykonywaniu zatrudnienia w ramach stosunku pracy wywołaną odbywaniem zasadniczej służby wojskowej uznaje się za zawieszenie realizacji nadal trwającego stosunku pracy z tego względu, że w okresie odbywania tej służby nie są wykonywane zobowiązania stron stosunku pracy, ponieważ pracownik doznaje przeszkód w świadczeniu pracy z powodu odbywania zasadniczej służby wojskowej, co prowadzi do zawieszenia świadczeń pracodawcy, które na ogół są ekwiwalentami za pracę wykonaną.

Zgodnie z art. 124 ust. 1 nieobowiązującej już ustawy z dnia 30 stycznia 1959 roku
o powszechnym obowiązku wojskowym
( Dz. U. z 1963 r. Nr 20, poz. 108), zakład pracy, który zatrudniał pracownika w chwili powołania do czynnej służby wojskowej, obowiązany był go zatrudnić na poprzednio zajmowanym stanowisku lub stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz nie niżej opłacanym, jeżeli pracownik najpóźniej w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej zgłosił swój powrót do pracy. Dopiero niezachowanie tego terminu powodowało rozwiązanie stosunku pracy z mocy prawa, chyba że nastąpiło z przyczyn od pracownika niezależnych (ust. 2).

Zgodnie z wyraźnym brzmieniem art. 125 tej ustawy, pracownikowi, który zgłosił się do pracy w terminie określonym w art. 124 ust. 1 zalicza się okres odbytej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy albo od ciągłości pracy w danym zawodzie lub służbie, bądź w szczególnych warunkach, od których zależy nabycie tych uprawnień.

W oparciu o powyższe należy stwierdzić, że okres czynnej (zasadniczej) służby wojskowej przez pracownika, który po zakończeniu tej służby zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia, traktuje się tak samo jak wykonywanie pracy. Skoro zaś okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym ( art. 124 i 125 ustawy z dnia
30 stycznia 1959 roku o powszechnym obowiązku wojskowym
, w zw. z art. 32 ustawy
o emeryturach i rentach
). Jak wskazał Sąd Najwyższy taką wykładnię językową zdecydowanie wzmacniają zasady konstytucyjne, uzasadniające i usprawiedliwiające traktowanie okresu zasadniczej służby wojskowej jako składkowego okresu pracy
w szczególnych warunkach dla celów emerytalnych.

Wnioskodawca odbywał służbę wojskową w okresie obowiązywania ustawy z dnia
21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
( Dz. U. z 1967 roku, nr 44, poz. 220).

Zgodnie z art. 108 ust. 1 powołanej ustawy okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zaliczał się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby albo w tej samej gałęzi pracy.

Przepis art. 106 ust. 1 tej ustawy wskazywał, na obowiązek pracodawcy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej służby wojskowej, do zatrudnienia go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia.

Również zgodnie z uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 roku w sprawie II UZP 6/13 czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ( Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku) zalicza się na warunkach wynikających z tego przepisu – do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym - art. 184 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Biul. SN 2013/10/24, M.P.Pr. (...)-101, zob. też. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 roku, II UK 217/13, LEX nr 1408683).

Podkreślić należy, że w ocenie Sądu nie ma znaczenia okoliczność, że Sąd Najwyższy w powołanej uchwale odnosił się do stanu prawnego obowiązującego do dnia 31 grudnia 1974 roku, tj. do dnia wejścia w życie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ regulacje mające znaczenie dla oceny zasadności zaliczania okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie związanych z nim uprawnień, uległy zmianie dopiero od chwili wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 4 maja 1979 roku w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia ( Dz. U nr 13, poz. 86 ze zm.) tj. od dnia 1 stycznia 1980 roku.

Jak słusznie wskazuje Sąd Najwyższy w ww. uchwale nie można mieć wątpliwości, że zarówno ustawa z dnia 30 stycznia 1959 r. o powszechnym obowiązku wojskowym jak
i ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej regulowały zasadniczą służbę wojskową, a jej przepisy gwarancyjne (odpowiednio art. 125 tej pierwszej oraz art. 108 ust. 1 tej drugiej) miały znaczenie dla uprawnień pracowniczych, zaliczając okres służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy albo od ciągłości pracy w danym zawodzie lub służbie bądź w szczególnych warunkach, od których zależy nabycie tych uprawnień (art. 125 ustawy z 1959 r.) oraz w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby pracownik podjął zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby (art. 108 ustawy z 1967 r.), niemniej jednak nie może budzić wątpliwości, że znajdą one zastosowanie także w zakresie kwalifikowania takiej służby do okresów ubezpieczenia społecznego.

Mając powyższe na uwadze okres zatrudnienia ubezpieczonego w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999 roku bez wątpienia łącznie znacznie przekracza wymaganą sumę 15 lat. W. W. (1) spełnił przy tym pozostałe przesłanki do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Ubezpieczony ukończył 60 lat w dniu 1 października 2015 roku i od tej daty nabyłby prawo do emerytury, gdyby żył - na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej.

Wobec tych ustaleń Sąd na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego, orzekając jak w punkcie 1 sentencji wyroku – przesądzając w ten sposób o samym prawie do świadczenia.

Wobec śmierci W. W. (1) w dniu 18 grudnia 2015 roku do postępowania na mocy art. 136 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) wstąpili następcy prawni - T. W., E. S. i B. W..

Mając na uwadze wynik postępowania oraz datę wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 12 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( t. j. Dz. U. 2013, poz. 461) w brzmieniu nadanym przez § 1 pkt 3b Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 roku zmieniającego rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2015 roku, poz. 1079).

Sąd zastosował ww. rozporządzenie z uwagi na datę wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji. Obecnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2016 roku, poz. 1800), które weszło w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku, stanowi w § 21, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

Sąd zasądził zatem od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz

T. W., E. S. i B. W. kwoty po 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z odpisami protokołów rozpraw – zgodnie z wnioskiem k.79 oraz wypożyczyć akta ZUS.

1 8 kwietnia 2017 roku

M.U.