Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:SSA Piotr Feliniak (spr.)

Sędziowie:SA Sławomir Wlazło

del. SO Paweł Urbaniak

Protokolant:st. sekr. sąd. Łukasz Szymczyk

przy udziale prokuratora Włodzimierza Gusty

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2016 r.

sprawy M. P.

oskarżonego z art. 13 §1 kk w zw. z art. 148 §2 pkt 1 kk w zb. z art. 156 §1 pkt 1 kk
w zw. z art. 11 §2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 20 maja 2016 r., sygn. akt III K 15/16

1)  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2)  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. B. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3)  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. J. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżycielce posiłkowej z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

4)  zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za II instancję.

SSA Piotr Feliniak

SSA Sławomir Wlazło del. SSO Paweł Urbaniak

II AKa 203/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 20 maja 2016 roku w sprawie sygn. akt IIIK 15/16 M. P. został uznany winnego tego, że:

w dniu 11 września 2015r. w miejscowości W., pow. (...), woj. (...), na terenie posesji oznaczonej nr (...) przy ul. (...), działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia oraz ze szczególnym okrucieństwem, usiłował dokonać zabójstwa K. K. w ten sposób, że będąc z nią w pomieszczeniu gospodarczym polał jej ciało substancją łatwopalną, rozcieńczalnikiem, po czym podpalił przy pomocy zapalniczki, powodując u pokrzywdzonej obrażenia ciała w postaci oparzenia Ilb stopnia głowy i twarzy, oparzenia III stopnia małżowin usznych, szyi, okolic tylnych powierzchni barku, oparzeń Ilb i III stopnia całych kończyn górnych i przedniej powierzchni klatki piersiowej, oparzenia Ilb stopnia okolicy krzyżowo- pośladkowej, oparzenia górnych dróg oddechowych, zadziałania gazów pożarowych i płomieni na górne drogi oddechowe, wstrząs pooparzeniowy, niewydolność krążenia, niewydolność oddechową oraz ostrą niewydolność nerek i sepsę, przy czym powstałe oparzenia sięgały 45% powierzchni jej ciała, co wywołało chorobę realnie zagrażającą życiu i ciężką chorobę długotrwałą oraz ciężkie, trwałe zeszpecenie, przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na postawę pokrzywdzonej i wezwanie służb ratunkowych, wypełniającego dyspozycję art. 13§1 kk w zw. z art. 148§2 pkt. 1 kk w zb. z art. 156§ 1 pkt. 2 kk w zw. z art. 11 §2 kk i za to na podstawie art. 11 §3 kk, art. 14§ 1 kk, art. 148§2 pkt. 1 kk wymierzono mu karę 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 63 §1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono oskarżonemu M. P. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 11 września 2015r. godzina 13:40.

Na podstawie art. 44 §2 kk orzeczono przepadek dowodu rzeczowego w postaci butelki z cieczą o nazwie „BIROL”, opisanego na karcie 88 akt sprawy, nakazując zniszczenie.

Na podstawie art. 230 §2 kpk zwrócono K. K. dowody rzeczowe w postaci ręcznika koloru jasnego i spodni koloru niebieskiego opisane na karcie 88 akt sprawy.

Na podstawie art. 46 §1 kk zasądzono od oskarżonego M. P. kwotę 50 000 zł na rzecz K. K. tytułem częściowego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. P. B.kwotę 1180,80 (tysiąc sto osiemdziesiąt 80/100) złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą obronę z urzędu oskarżonego M. P..

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. M. J. kwotę 1180,80 (tysiąc sto osiemdziesiąt 80/100) złotych tytułem nieopłaconego zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu oskarżycielce posiłkowej K. K..

Oskarżonego M. P. zwolniono od opłaty i kosztów postępowania, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa. (wyrok k. 325).

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego. Na zasadzie art. 444 kpk zaskarżył orzeczenie w całości.

W oparciu o art. 427 § 2 kpk i art. 438 pkt 3 i 4 kpk zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na jego treść, a mianowicie art. 7 kpk, art. 5 §2 kpk, art. 410 kpk, art. 424 §1 kpk wynikające z dokonania ustaleń faktycznych z naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów, niepełne uwzględnienie dowodów korzystnych dla oskarżonego, pominięcie faktów mających istotne znaczenie dla wymiaru prawidłowego orzeczenia (interpretację niedąjących się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, poprzez bezkrytyczne przyjęcie zeznań pokrzywdzonej, a pominięcie dowodów korzystnych dla oskarżonego, w szczególności odmówieniu wiary wyjaśnieniom oskarżonego,

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, a polegający na uznaniu, iż oskarżony, swoim zachowaniem działał z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia pokrzywdzonej, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia prawa materialnego, a to art. 13 § 1 kk w zw. z art. 148 §2 kk, poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie kumulatywnej kwalifikacji prawnej czynu oskarżonego z art. 13 §1 kk w zw. z art. 148 §2 kk i art. 156§ 1 pkt 1 kk w zw. z art. 11 §2 kk, podczas gdy zachowanie działającego pod wpływem emocji M. P. zarówno przed, jak i po zdarzeniu wskazuje, iż nie chciał on zabić pokrzywdzonej, a nawet nie godził się z taką możliwością,

rażące naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotny wpływ na treść wyroku, tj. art.170 § 1 pkt 2 kpk, w zw. z art. 6 kpk, poprzez niesłuszne oddalenie wniosku dowodowego obrońcy o powołanie biegłego z zakresu pożarnictwa celem wyjaśnienia przebiegu powstania pożaru i jego rozprzestrzeniania się.

W konsekwencji wniósł o zmianę kwalifikacji czynu przypisanego oskarżonemu poprzez wyeliminowanie z opisu art. 13 §1 kk w zw. z art. 148 §2 kk i zakwalifikowanie go jako przestępstwa stypizowanego z art. 156 § 1 pkt 1 kk, a w konsekwencji o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez znaczne złagodzenie orzeczonej kary pozbawienia wolności, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Piotrkowie (apelacja k. 398).

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 31 maja 2016 roku utrzymano w mocy zaskarżony wyrok oraz Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. B. i adw. M. J. kwoty po 738 złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych za II instancję (wyrok k. 448). Wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożył obrońca oskarżonego (k. 450).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Na wstępie stwierdzić należy, iż skarżący podnosząc zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, w istocie kwestionuje zarówno ocenę dowodów dokonaną przez sąd I instancji, jak i w konsekwencji ocenę prawno - karną przypisanego oskarżonemu czynu, przy czym neguje zakres udziału oskarżonego w przedmiotowym zdarzeniu.

Należy więc przypomnieć, iż analiza zgromadzonych dowodów, wydany wyrok, jego pisemne uzasadnienie pozostają pod ochroną art. 7 k.p.k., bowiem dokonane przez sąd meriti ustalenia faktyczne oraz ocena zgromadzonego materiału dowodowego:

1) zostały poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.);

2) stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.);

3) jest wyczerpująco i logicznie, z jednoczesnym uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.) - podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990 r., OSNKW 1991 r.z. 7-9, poz. 41 oraz wyrok Sąd Najwyższy z dnia 3 września 1998 r., Prok. i Pr. - wkł. 1999 r., Nr 2, poz. 6.

Nie można przy tym nie zauważyć, iż apelacja w zakresie zarzutów obrazy prawa procesowego jest błędnie sformułowana pod względem konstrukcyjnym.

W pierwszej kolejności niezbędne wydaje się przypomnienie, iż nie można jednocześnie formułować zarzutu opartego na podstawach określonych w art. 7 kpk oraz 5 §2 kpk. W świetle utrwalonego orzecznictwa podnosi się, iż zarzut obrazy art. 5 §2 kpk dotyczy wtórnej dla ustaleń faktycznych płaszczyzny procedowania sądu, a zatem nie może być podnoszony jednocześnie z zarzutem obrazy art. 7 kpk (patrz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2013 roku, sygn. V KK 270/12, LEX 1293868). Ponadto wątpliwości, o których mowa w przepisie art. 5 §2 kpk, to wątpliwości pozostające już po dokonaniu prawidłowej oceny wiarygodności dowodów, które pomimo tego nie dają się usunąć (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2013 roku, sygn. akt II KK 207/12, LEX 1299162). Nadto skarżący pomija, że przepis art. 5 §2 kpk wprost odnosi się do istnienia wątpliwości przy ustaleniu stanu faktycznego po stronie sądu orzekającego, a nie po stronie wywodzącej środek odwoławczy (patrz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2013 roku, sygn. akt V KK 73/13, LEX 1331404).

Procedując w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy dokonał właściwej, albowiem nie naruszającej żadnych reguł obowiązującej procedury karnej, oceny zebranych dowodów w oparciu o prawidłową ocenę materiału dowodowego poczynił właściwe ustalenia w sferze faktów, przyjął prawidłową kwalifikację prawno – karną przypisanego przestępstwa, a w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku odniósł się do wszystkich ujawnionych dowodów i okoliczności sprawy.

Na brak zasadności stawianych zarzutów wskazuje także sposób ich sformułowania. Używa się pojęć pominięcia szeregu faktów mających istotne znaczenie dla wymiaru prawidłowego orzeczenia, interpretację niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego. Tymczasem lektura uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia oraz analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wskazuje, iż żaden dowodów nie został pominięty, wnioski dowodowe prawidłowo rozstrzygnięto i całość tego materiału dowodowego była przedmiotem oceny Sądu I instancji.

Skarżący pomija całą argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia i eksponuje, że sąd ustalenia budzące wątpliwości rozstrzygał na niekorzyść oskarżonego. Twierdzenie to jest nieprawdziwe i nie znajduje potwierdzenia w realiach przedmiotowej sprawy. Przeciwnie to skarżący dokonuje selektywnej oceny materiału dowodowego, przy czym nie wykazuje błędności ustaleń oraz ocen zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Niekwestionowanym jest fakt, iż substancja została wylana na głowę i włosy pokrzywdzonej. Świadczą o tym doznane przez nią, w wyniku podpalenia, oparzenia głowy, szyi, barku, klatki piersiowej. Powyższe obrażenia dotyczyły głównie górnych części ciała. Najniżej sięgały okolicy krzyżowo-pośladkowej – wynika to wprost z opinii biegłej oraz koreluje to z relacją pokrzywdzonej.

Ponadto, Sąd I instancji zauważył, iż dodatkowo za wersją pokrzywdzonej przemawiała niekonsekwencja w relacjach oskarżonego, którego wyjaśnienia ewoluowały w trakcie ich składania, w kierunku jak najbardziej dla niego korzystnym.

Nie można także zgodzić się z autorem apelacji, że wyjaśnienia oskarżonego o gaszeniu ognia na pokrzywdzonej potwierdza fakt znalezienia nadpalonej kołdry. Wbrew temu co podnosi obrońca oskarżonego w apelacji, Sąd Okręgowy wziął pod uwagę fakt, iż zdjęcia na k. 142-171 wskazują, że na kołdrze nie widać większych śladów okopcenia. Sąd meriti podkreślił, iż przemawia za tym również zapis z dokumentacji lekarskiej i wypowiedzi pokrzywdzonej. Zeznała ona, że została polana cieczą i podpalona przez partnera, natomiast ugasiła się sama przykrywając się kocem.

W zakresie dowodów z opinii biegłych i z zeznań innych świadków wywody Sądu Okręgowego znalazły pełną akceptację w oczach Sądu Odwoławczego, a pisemna argumentacja tego sądu ma charakter pełny, wyczerpujący i ponowne jej przywoływanie byłoby zbędnym powtarzaniem raz już użytych argumentów.

Sąd I instancji w pełni i bardzo szczegółowo omówił każdy z przeprowadzanych dowodów i ocenił je wskazując, którym i dlaczego daje wiarę, a którym i dlaczego odmawia wiarygodności oraz jakie ustalenia faktyczne wynikają z wiarygodnych dowodów. Uczynił to z zachowaniem zasad logiki i doświadczenia życiowego, a żadne wątpliwości, o jakich mowa w art. 5 § 2 k.p.k., nie wystąpiły w przedmiotowej sprawie.

Odnosząc się do trzeciego zarzutu podnieść należy, iż jako całkowicie niezasadne jawią się podnoszone przez obrońcę oskarżonego zarzuty dotyczące naruszenia art. 170§ 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k., gdyż obowiązek prawidłowego kierowania rozprawą nie oznacza, że przeprowadzane muszą być wszystkie dowody zgłaszane przez stronę, ale tylko takie, które są istotne dla rozstrzygnięcia (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 19 sierpnia 2015 r., sygn. akt II AKa 164/15).

W okolicznościach niniejszej sprawy wystarczająca zdaniem Sądu była opinia kryminalistyczna w tym zakresie. Zasadnym było zatem wydane postanowienie, w jakim nie został uwzględniony wniosek obrony złożony na rozprawie w dniu 20 maja 2016 roku. Postanowienie to zostało prawidłowo uzasadnione i przywołane właściwą podstawą prawną oddalającą wniosek (k. 322).

W ocenie Sądu Apelacyjnego ocena dowodów dokonana przez Sąd Okręgowy wskazuje, iż w sprawie istnieją wystarczające dowody do przypisania sprawstwa.

Sąd I instancji przypomniał, że czyn, jakiego dopuścił się oskarżony okazał się swego rodzaju ostatnim akordem sekwencji jego agresywnych zachowań w stosunku do osoby najbliższej. Od dłuższego czasu traktował ją źle. Między innymi oskarżony był prawomocnie skazany za przestępstwo znęcania się nad pokrzywdzoną.

Ponadto Sąd Okręgowy nie dopatrzył się okoliczności łagodzących. Wskazał podstawy, które zdecydowanie przemawiały przeciwko oskarżonemu i jednocześnie za surowością kary.

Sąd Apelacyjny podziela w pełni stanowisko zaprezentowane przez Sąd Okręgowy, że postępowanie oskarżonego przemawia za działaniem w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia K. K.. Jak słusznie wskazał Sąd meriti, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, działanie oskarżonego bezpośrednio zmierzało do pozbawienia życia przez podpalenie, czyli za pomocą bezpośredniego oddziaływania ognia. Takie zachowanie przyczyniło się do dodatkowych cierpień ofiary znacznie wykraczających ponad cel, do którego zmierzał oskarżony, czyli jej śmierci (wyrok SA w Krakowie z 20.09.2001r. II AKa 195/01, KZS 2001 nr 10, poz. 22). Podkreślono, że zabicie człowieka przez spalenie jest niewątpliwi zabiciem ze szczególnym okrucieństwem. Z powyższą tezą należy całkowicie się zgodzić. Sąd Okręgowy uznał, iż oskarżony wypełnił tym samym znamiona czynów opisanych w art. 148 §2 pkt.2 kk. Powyższego przestępstwa dopuścił się w formie stadialnej usiłowania z art.13 § 1kk, wobec nie osiągnięcia celu w wyniku wyżej przedstawionej postawy pokrzywdzonej. Na skutek działania oskarżonego K. K. doznała wcześniej opisanych obrażeń ciała. M. P. wypełnił tym samym znamiona czynu z art. 156§ 1 piet. 2 kk. Wystąpił zbieg przepisów ustawy, o którym mowa w art. 11 §2 kk. Przy podstawie wymiaru kary Sąd kierował się dyrektywą z art. 11 §3 kk.

W oparciu o powyższe ustalenia i rozważania Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że oskarżony dopuścił się zawinionego czynu zabronionego cechującego się bardzo wysokim stopniem społecznej szkodliwości i z uwagi na to, zgodnie z art. 1 § 1-3 kk, podlega odpowiedzialności karnej za przestępstwo wyczerpujące znamiona określone w art. art. 13§1 kk w zw. z art. 148§2 pkt. 1 kk w zb. z art. 156§ 1 pkt. 2 kk w zw. z art. 11 §2 kk i za to na podstawie art. 11 §3 kk, art. 14§ 1 kk, art. 148§2 pkt. 1 kk.

W świetle prawidłowo ustalonych i ocenionych okoliczności, istotnych w płaszczyźnie dyrektyw wymiaru kary, brak było podstaw do wymierzenia innej kary. Sąd meriti część uzasadnia wyroku poświęcił rozważaniom na temat zasadności wymierzenia oskarżonemu orzeczonej kary, uznając jedynie tę karę za współmierną i zasadną.

Okoliczności do których w swej apelacji odwołuje się obrońca oskarżonego nie mogły doprowadzić do zmiany wyroku w zakresie wymierzonej oskarżonemu kary.

Z tych względów wszystkie wskazane powyżej okoliczności doprowadziły Sąd Apelacyjny do wniosku o niezasadności apelacji, a w konsekwencji do utrzymania wyroku w mocy.

O kosztach obrony z urzędu rozstrzygnięto przy uwzględnieniu nakładu pracy obrońcy oraz obowiązujących stawek.

Zwolniono oskarżonego od obowiązku uiszczenia kosztów związanych z postępowaniem odwoławczym.