Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 486/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:

SSA Robert Kirejew

Sędziowie:

SA Małgorzata Niementowska (spr.)

SA Grażyna Wilk

Protokolant: Grzegorz Pawelczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Gliwicach Anny Hetmańczyk

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2017 r. sprawy:

1.  D. P., s. D. i I., ur. (...) w Z., oskarżonego o czyn z art. 310 § 1 k.k. i art. 310 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zast. art. 12 k.k., art. 263 § 2 k.k.;

2.  D. K. (1), s. Z. i D., ur. (...)
w D.,
oskarżonego o czyn z art. 310 § 2 k.k. przy zast. art. 12 k.k., art. 59 ust 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii;

3.  M. P. (1), s. K. i K., ur. (...) w P., oskarżonego o czyn z art. 310 § 2 k.k. przy zast. art.12 k.k.

na skutek apelacji obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 5 lipca 2016 roku, sygn. akt IV K 82/16

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Gliwicach) na rzecz adw. I. L. – Kancelaria Adwokacka w G. – kwotę 885,60 zł (osiemset osiemdziesiąt pięć złotych i sześćdziesiąt groszy) w tym 23 % VAT, tytułem obrony z urzędu udzielonej oskarżonemu D. P. w postępowaniu odwoławczym;

3.  zwalnia oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

SSA Grażyna Wilk SSA Robert Kirejew SSA Małgorzata Niementowska

Sygn. akt. II AKa 486/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 5lipca 2016 roku, sygn. akt IV K 82/16 Sąd Okręgowy w Gliwicach uznał oskarżonych D. P., D. K. (1) i M. P. (1) za winnych zarzucanym im aktem oskarżenia czynów .

I tak oskarżonego D. P. sąd uznał za winnego:

- popełnienia czynu, wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 310 § 1 kk i art. 310 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk i za to na mocy art. 310 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk przy zast. art. 60 § 2 i § 6 pkt 2 kk skazał go na karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

- popełnienia zarzucanego mu czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 263 § 2 kk i za to na mocy art. 263 § 2 kk skazał go na karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

- na mocy art. 85 § 1 i 2 kk i art. 86 § 1 kk sąd połączył oskarżonemu D. P. orzeczone kary jednostkowe pozbawienia wolności i wymierzył karę łączną 3 (trzech) lat i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

-na mocy art. 45 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego D. P.przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa przypisanego w pkt 1 wyroku w kwocie 1.125 (tysiąc sto dwadzieścia pięć) zł i na mocy art. 63 § 1 kk zaliczył oskarżonemu D. P. na poczet orzeczonej w pkt 3 kary łącznej pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 6 maja 2015 r. godz. 22:00 do 30 czerwca 20

Oskarżonego D. K. (1) sąd za winnego:

- popełnienia mu czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 310 § 2 kk w zw. z art. 12 kk i za to na mocy art. 310 § 2 kk skazał go na karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

- popełnienia mu czynu, wyczerpujacego znamiona przestępstwa z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U nr 179, poz. 1485) i za to na zasadzie art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U nr 179, poz. 1485) i art. 33 § 1 – 3 kk skazał go na karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 (dwadzieścia) złotych;

- zasadzie art. 85 § 1 i 2 kk i art. 86 § 1 kk sad połączył oskarżonemu D. K. (1) orzeczone kary jednostkowe pozbawienia wolności i wymierzył karę łączną 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

-na mocy art. 45 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego D. K. (1) przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa:

- za przestępstwo przypisane w pkt 6 wyroku - 1.125 (tysiąc sto dwadzieścia pięć) zł;

- za przestępstwo przypisane w pkt 7 wyroku – 5.000 (pięć tysięcy) zł, a na mocy art. 63 § 1 kk zaliczył oskarżonemu D. K. (1) na poczet orzeczonej w pkt 8 kary łącznej pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 6 maja 2015 r. godz. 17:50 do 8 maja 2015 r. godz. 11:45;

Oskarżonego M. P. (1) sąd uznał za winnego :

-popełnienia czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 310 § 2 kk w zw. z art. 12 kk i za to na zasadzie art. 310 § 2 kk oraz art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk i art. 73 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r. przy zast. art. 4 § 1 kk skazał go na karę 1 (jednego) roku i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby lat 4 (cztery) oddając oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora;

-na zasadzie art. 72 § 1 pkt 4 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r. przy zast. art. 4 § 1 kk zobowiązał oskarżonego M. P. (1) do podjęcia i wykonywania pracy zarobkowej;

-na zasadzie art. 71 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r. przy zast. art. 4 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego M. P. (1) grzywnę w wysokości 120 (stu dwudziestu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 (dwadzieścia) zł, a na mocy art. 45 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego M. P. (1) przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa w kwocie 7.000 (siedem tysięcy) zł i na mocy art. 63 § 1 kk zaliczył oskarżonemu M. P. (1) na poczet orzeczonej w pkt 23 kary grzywny okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 6 maja 2015 r. godz. 8:00 do 7 maja 2015 r. ustalając, iż grzywna została wykonana w wysokości 4 (czterech) stawek dziennych. Wyrok zawiera rozstrzygnięcia dotyczące dowodów rzeczowych i kosztów sądowych.

Wyrok został zaskarżony apelacjami obrońców oskarżonego D. P., D. K. (1) i M. P. (1).

Sąd Apelacyjny stwierdził, co następuje:

Żadna z wniesionych apelacji nie zasługiwała na uwzględnienie. Na wstępie wskazać trzeba, że Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób wyczerpujący, gromadząc w ten sposób wszystkie dowody, mogące mieć znaczenie dla merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy o których istnieniu powziął informację. Słusznie uczynił dając wiarę wyjaśnieniom oskarżonych w tym w większości wyjaśnień oskarżonego D. P., w których przyznali się do popełnienia zarzucanych im czynów albowiem znalazły one odzwierciedlenie w prawidłowo zebranym i ocenionym przez Sąd Okręgowy materiale dowodowym. Ocena tego ostatniego została przeprowadzona z uwzględnieniem tak środków dowodowych przemawiających na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonych. Uzasadnienie kontrolowanego wyroku spełnia wymogi przewidziane w art. 424 k.p.k . Przeprowadzony w nim wywód jest spójny i logiczny, zaś ustalenia faktyczne poprzedzone są należytą i rzetelną oceną dowodów. Dodatkowo, precyzyjnie wskazano przesłanki, na których oparto kwalifikację prawną czynów przypisanych oskarżonym oraz okoliczność, które legły u podłoża wymiaru kary, tak, iż w rezultacie możliwa stała się pełna kontrola instancyjna wyroku Sądu pierwszej instancji zarówno w sferze formalnej, jak i motywacyjnej.

Odnosząc się do apelacji obrońcy oskarżonego D. P., stwierdzić należy, że podniesione przezeń zarzuty są niezasadne.

Obrońca oskarżonego dostrzega rażącą niewspółmierność orzeczonej kary w wymierzeniu oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności w wysokości nie pozwalającej na warunkowe zawieszenie jej wykonania, czyli w wymiarze 3 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności, w sytuacji pominięcia przez Sąd Okręgowy konieczności zastosowania w sprawie oskarżonego dyspozycji art. 60 § 3 k.k. Skarżący wprost bowiem wskazuje, że wyjaśnienia oskarżonego w przeważającym stopniu przyczyniły się do ustalenia stanu faktycznego w sprawie, oskarżony „wyjawił” informacje o osobach współuczestniczących w przestępstwach oraz istotne okoliczności ich popełnienia, a tym samym powinna w jego sprawie zostać zastosowana instytucja nadzwyczajnego złagodzenia kary, opisana w art. 60 § 3 k.k.

Faktem jest, że wyjaśnienia oskarżonego D. P., które złożył on bezpośrednio po zatrzymaniu, w dniu 7 maja 2015 roku, a następnie podtrzymywał i rozwijał podczas kolejnych przesłuchań w postępowaniu przygotowawczym, zawierały przyznanie się do winy ze wskazaniem osób działających w przestępczym procederze. Prawdą jest, również to, że Sąd dokonując ustaleń faktycznych dał w przeważającej części wiarę jego wyjaśnieniom. Według brzmienia normy art.60§3 k.k., obligatoryjne nadzwyczajne złagodzenie kary dotyczy sprawcy "współdziałającego" w popełnieniu przestępstwa z innymi osobami. Chodzi zatem o współdziałanie z co najmniej dwiema osobami. Wielokrotnie przy tym podkreślano w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, że "współdziałanie" to należy rozumieć zgodnie ze znaczeniem nadanym temu pojęciu przez przepisy rozdziału II Kodeksu Karnego, obejmującym krąg współsprawców, sprawców polecających, kierowniczych, pomocników i podżegaczy. Wskazuje się też, że wszystkie te postaci współdziałania mają dotyczyć konkretnego czynu zabronionego, nie zaś pewnych wspólnych działań, w trakcie których popełniane są różne przestępstwa (przykładowo wyroki: Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 marca 2003 r. w sprawie II AKA 10/03 (publ. Apel. Gda. 2003/121) oraz z dnia 19 września 2012 r. w sprawie II AKA 289/12 Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 lutego 2000 r. w sprawie II AKA 1/00 (publ. Prok. i Pr. - wkł. 2000/9/18) i z dnia 16 czerwca 2005 r. w sprawie II AKA 107/05 (publ. Prok. i Pr. - wkł. 2006/4/17), Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 4 kwietnia 2013 r. w sprawie II AKA 90/13. W niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z takim przypadkiem albowiem oskarżonemu przypisano konkretny czyn polegający na podrabianiu i puszczaniu w obieg polskich pieniędzy a pozostałym oskarżonym wprawdzie czyny wyczerpujące również znamiona przestępstwa z art.310§ 2 k.k ale będące odrębnymi czynami popełnionymi przez nich indywidualnie. Pamiętać bowiem należy, że w tym wypadku nie chodzi o "współdziałanie" rozumiane w sensie potocznym, które polega na wspólnej akcji przestępczej, w trakcie której dochodzi do realizacji przez poszczególnych jej uczestników znamion różnych przestępstw. Choć i w tej sytuacji trudno mówić o wspólnej akcji przestępczej. Należy zatem przyjąć, że czyny przypisane oskarżonemu nie były dokonywane w ramach przestępczego współdziałania, a tym samym nie może mieć do nich zastosowanie dyspozycja art. 60 § 3 k.k.

Na marginesie wskazać jedynie należy, że nawet przy potocznym rozumieniu „współdziałania” postawa oskarżonego D. P. nie spełniałaby warunków do zastosowania wobec niego normy z art.60§3 k.k. Bezspornym jest bowiem fakt, że oskarżonemu przedstawiono zarzut i przesłuchano go w charakterze podejrzanego po dokonaniu tych czynności z innymi zatrzymanymi. I tak wcześniej złożyli wyjaśnienia M. P. (1), M. P. (2), D. K. (2), M. S. i D. K. (1). Wszyscy oskarżeni przyznali sie do popełnienia zarzucanych im czynów i złożyli wyjaśnienia opisujące przebieg przestępczego procederu. D. K. (1) dodatkowo wskazał na udział w nim D. P. i rolę jaką w popełnieniu przestępstw odegrał.

Jeżeli natomiast chodzi o podniesione zarówno przez obrońcę oskarżonego D. P. jak i obrońców oskarżonych D. K. (1) i M. P. (1) zarzuty dotyczące rażącej niewspółmierności kary, stwierdzić należy, że i one nie zasługują na podzielenie.

Zarzut niewspółmierności kary można zasadnie podnosić wówczas: "gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą” Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzona za przypisane przestępstwa, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary .

Sąd Okręgowy należycie ocenił znaczenie i ciężar gatunkowy ustalonych okoliczności w odniesieniu do przypisanych oskarżonym przestępstw.

  • Należy podzielić zapatrywania i przytoczoną argumentację Sądu Okręgowego na okoliczność ukształtowania ich w znajdującej odzwierciedlenie w wyroku wysokości. Rozstrzygnięcie w tym zakresie jest niewątpliwie słuszne i sprawiedliwe. Przy ustalaniu rozmiaru społecznej szkodliwości przestępczych zachowań oskarżonych sąd uwzględnił bowiem wszystkie okoliczności z art. 115 § 2 k.k. i nadał im właściwą rangę. Uwzględnił zatem rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiar szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynów, motywację oskarżonych i postać zamiaru, z jakimi działali. A zatem uwagi sądu nie uszła żadna z okoliczności wyznaczających rozmiar społecznej szkodliwości czynów oskarżonych. Słusznie podkreślił sąd I instancji w odniesieniu do zbrodni z art. art.310§1 k.k. oraz pozostałych występków z art. 310§2 k.k. że zachowanie oskarżonych nie było błahym przewinieniem, wręcz przeciwnie charakteryzowało się dużym stopniem winy i społecznej szkodliwości czynu. Sąd meriti wyeksponował w pisemnych motywach wyroku naganną motywację oskarżonych w postaci uzyskania łatwego zysku, będącą impulsem do popełnienia przypisanych im czynów. Liczba podrobionych banknotów o nominale 50 zł przez D. P. wynosiła 225 sztuk, a puszczonych w obieg przez D. K. (1) nie mniej niż 185 sztuk. A zatem oskarżeni wykazali się nie tylko dużą złą wolą ale i premedytacją wyrażającą się w przeszło miesięcznym, cyklicznym działaniu. Nie można również pominąć faktu, że to D. K. (1) odgrywał istotną rolę w tym procederze. Odbierał podrobione pieniądze od D. P. a następnie przekazywał je dalej. To on zaproponował M. S. „dorobienie” w postaci znalezienia kupca na podrobione banknoty i to z nim się rozliczał. Jeżeli natomiast chodzi o drugi z czynów przypisanych oskarżonemu D. K. (1), wyczerpujący znamiona art.59 ust 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, to nie sposób pominąć dużej ilości narkotyku, którą sprzedał oskarżonemu M. S.. Oskarżony D. K. (1) czynił to cyklicznie sprzedając w/w 1-2 razy w tygodniu od 10 do 50 gram amfetaminy co świadczy bezspornie o złej woli oskarżonego, lekceważeniu norm prawnych, ludzkiego zdrowia i życia.

    Kształtując kary pozbawienia wolności za poszczególne czyny oskarżonych sąd miał również w polu widzenia ich warunki i właściwości osobiste w tym uprzednią karalność D. K. (1) i M. P. (1). W polu widzenia wbrew zarzutom skarżącego sąd miał na uwadze również fakt zmiany dotychczasowego stylu życia przez D. K. (1) podjęcie przezeń pracy , a nawet uzyskany w niej awans.

    Sąd miał na względzie również postawę oskarżonych w toku postępowania karnego, która przemawiała przeciw zastosowaniu represji surowszej, aniżeli orzeczona przez Sąd I instancji kara pozbawienia wolności w postaci przyznania się oskarżonych do winy i wyrażenia skruchy. Zgodzić się należy z sądem I instancji, że to zasadnicza okoliczność łagodząca i zdaniem Sądu Apelacyjnego znalazła ona wyraz w wysokości wymierzonej oskarżonym kary. Uprzednia niekaralność D. P. nie powinna sama w sobie stanowić okoliczności łagodzącej, bowiem jest to norma społeczna, która nie powinna być w szczególny sposób premiowana. W opinii Sądu Apelacyjnego, wymierzona oskarżonemu D. P. za czyn przypisany mu w pkt.1, a oskarżonym D. K. (1) w punkcie 6 i M. P. (1) w punkcie 20 wyroku kara pozbawienia wolności jest adekwatna do rangi czynu, jaki popełnili oskarżeni, a także ich okoliczności osobistych, podobnie jak kara wymierzone za inne przypisane im czyny. Kara wymierzona natomiast D. K. (1) za czyn z art 59 ust.1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w ocenie sądu odwoławczego jawi się natomiast jako łagodna nawet w zestawieniu z obecną sylwetką oskarzonego.

Zdaniem sądu odwoławczego określenie kary łącznej wobec D. P. w wymiarze 3 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności, a w stosunku do D. K. (1) 2 lat i 6 miesięcy to swego rodzaju podsumowanie działalności przestępczej sprawców w okresie objętym skazaniami. Wymierzając te kary łączne sąd stosował dyrektywy karania z uwzględnieniem zwłaszcza zasady słuszności i celowości. Słusznie sąd I instancji uznał, że surowość kary łącznej powinna wzrastać wraz z liczbą popełnionych przez oskarżonego przestępstw i musi być orzeczona w stopniu niezbędnym dla osiągnięcia celów indywidualnego oddziaływania. Przy określeniu górnej granicy kary łącznej sąd miał w polu widzenia dyrektywę stopnia winy i społecznej szkodliwości czynów. Zdaniem sądu odwoławczego kara 3 lat i 8 oraz kara 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności nie przekracza zawinienia oskarżonych za popełnione przestępstwa( bardzo wysokiego) i jednocześnie jest karą celową i sprawiedliwą, a w żadnym stopniu rażąco niską czy też rażąco surową. Sąd odwoławczy podziela stanowisko sądu I instancji znajdujące oparcie w orzecznictwie, że stosowanie zasady pełnej absorpcji jak i pełnej kumulacji to rozstrzygnięcie skrajne, które znajdują uzasadnienie w zupełnie wyjątkowych sytuacjach, a z taką w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia.

Orzeczone kary pozbawienia wolności w realiach niniejszej sprawy żadną miarą nie mogą być uznana za rażąco surowe i zdaniem sądu odwoławczego spełni swoją rolę w zakresie społecznego oddziaływania.

SSA Grażyna Wilk SSA Robert Kirejew SSA Małgorzata Niementowska