Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Dariusza Dragana

po rozpoznaniu w dniu 2 marca 2017 r.

sprawy P. M.

oskarżonego z art. 291 § 1 kk w zb. z art. 306 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionych przez prokuratora i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach

z dnia 17 marca 2016 r. sygn. akt VII K 360/12

zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że przyjmując art. 33 § 1, 2 i 3 kk za podstawę orzeczonej w pkt III wyroku kary grzywny, podwyższa jej wymiar do 300 (trzysta) stawek dziennych, a wysokość jednej stawki dziennej podwyższa do kwoty 40 (czterdzieści) złotych; w pozostałej części wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 2700 złotych tytułem opłaty za obie instancje oraz 20 złotych tytułem wydatków za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II Ka 344/16

UZASADNIENIE

P. M. został oskarżony o to, że w nieustalonym okresie od dnia 20 listopada 2010 r. do dnia 2 grudnia 2011 r. w nieustalonym miejscu nabył od nieustalonej osoby samochód osobowy marki B. (...) o nr VIN: (...) o wartości nie mniejszej niż 103 142 zł wiedząc, że został on uzyskany za pomocą czynu zabronionego, a następnie po uprzednim usunięciu elementów nadwozia z naniesionymi numerami identyfikacyjnymi oraz tabliczki znamionowej pojazdu, zamocował elementy nadwozia oraz tabliczkę znamionową z samochodu osobowego marki B. (...) o nr VIN: (...), przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazanym wyrokiem z dnia 23 grudnia 2003 r. Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej w sprawie II K 960/02 – zmienionym wyrokiem z dnia 10 grudnia 2004 r. Sądu Okręgowego w Lublinie za występek z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i inne na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 28 września 2002 r. do dnia 24 grudnia 2002 r. i od dnia 8 kwietnia 2010 r. do dnia 19 listopada 2010 r., tj. o czyn z art. 291 § 1 k.k. w zb. z art. 306 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 17 marca 2016 r.:

I.  oskarżonego P. M. uznał za winnego dokonania zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 291 § 1 k.k.w zb. z art. 306 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za czyn ten na podstawie art. 291 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art.4 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art.4 § 1 k.k. wykonanie tak orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił, ustalając okres próby na 4 lata;

III.  na podstawie art. 71 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego grzywnę w wymiarze 100 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych,

IV.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 400 złotych tytułem opłaty oraz kwotę 4.813,65 zł złotych tytułem pozostałych kosztów sądowych.

Apelację od wyroku Sądu I instancji wniósł oskarżyciel publiczny, zaskarżając wyrok w części orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego. Oskarżyciel publiczny wyrokowi temu zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, podczas gdy całokształt okoliczności ujawnionych w toku przeprowadzonego postępowania dowodowego, wskazuje na wysoki stopień społecznej szkodliwości i przypisanego oskarżonemu czynu i konieczność wymierzenia kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, zarówno z uwagi na jej cele represyjne jak i prewencyjne. W konsekwencji tak sformułowanego zarzutu skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uchylenie zawartego w pkt II rozstrzygnięcia o warunkowym zawieszeniu wykonania orzeczonej kary pozbawienia oraz uchylenie pkt III wyroku orzekającego wobec oskarżonego karę grzywny.

Apelację od wyroku Sądu I instancji złożył także obrońca oskarżonego P. M.. Zaskarżając wyrok w całości na jego korzyść orzeczeniu temu zarzucił obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

- art. 7 k.p.k. poprzez naruszenie przez Sąd I instancji zasady swobodnej oceny dowodów i popadnięcie w dowolność ocen, w tym przekroczenie granic swobodnej, kontrolowanej oceny z pominięciem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego w zakresie przyjęcia, że przeprowadzone badania biegłych potwierdzają wersję oskarżenia w sytuacji, gdy biegli nie byli w stanie przeprowadzić badań wnioskowanych przez obrońcę i oskarżonego, które to badania bezpośrednio wykazałyby nielogiczność stawianych oskarżonemu zarzutów;

- art. 410 k.p.k. poprzez zaniechanie oparcia wyroku na całokształcie okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, tj. zeznań świadka K. M. oraz innych świadków, którzy potwierdzili wersję wydarzeń prezentowaną przez oskarżonego P. M.. W konsekwencji tak sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego. W toku rozprawy apelacyjnej obrońca oskarżonego poparł swoją apelację i wniosek w niej zawarty. Wniósł o nieuwzględnienie apelacji prokuratora. Prokurator poparł swoją apelację i wniosek w niej zawarty oraz wniósł o nieuwzględnienie apelacji obrońcy oskarżonego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wywiedziona w niniejszej sprawie przez oskarżyciela publicznego wobec swojej częściowej zasadności skutkowała wydaniem orzeczenia o charakterze reformatoryjnym, zaś apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie. W wyprzedzeniu zasadniczej części rozważań zaznaczyć należy, że fakt zakwestionowania przez obrońcę oskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w całości, nakazał Sądowi Okręgowemu ustosunkowanie się do jego środka odwoławczego w pierwszej kolejności. Instancyjna kontrola zaskarżonego orzeczenia nie wykazała, aby Sąd Rejonowy dopuścił się któregokolwiek ze wskazanych przez obrońcę przepisów postępowania. Przypomnieć należy, że przepis art. 7 k.p.k. formułuje ogólne dyrektywy oceny dowodów. Wykazanie, iż faktycznie został on w sprawie naruszony wymaga wskazania, którą konkretnie regułę i w jaki sposób sąd naruszył. Nie można natomiast, twierdzić, że ocena dokonana została w sposób dowolny, zastępując uzasadnienie tego twierdzenia wywodami na temat własnej wizji przebiegu inkryminowanego zdarzenia ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 2007 r. w sprawie V KK 262/06). Sąd Okręgowy w całości podzielił ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne odnoszące się do winy oskarżonego w zakresie przypisanego mu czynu. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że ocena ta nosi znamiona dowolności i przekracza granice swobodnej oceny dowodów. W toku kontroli odwoławczej nie stwierdzono także, aby zaskarżone orzeczenie zostało wydanie w oparciu o materiał nieujawniony w toku rozprawy głównej bądź jedynie na podstawie części materiału ujawnionego. W ocenie Sądu Okręgowego, przedstawiona przez oskarżonego P. M. oraz świadka K. M. wersja wydarzeń, w której zaprzeczali oni sprawstwu oskarżonego - stanowi wyłącznie przyjęta linię obrony, jest sprzeczna z zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego, a także z pozostałym, w pełni obiektywnym materiałem dowodowym. Zdaniem Sądu Okręgowego, przebieg wydarzeń, a w szczególności zakup wraku Auta marki B. (...), a następnie zarejestrowanie i ubezpieczenie auta na znajomego S. K. świadczy o tym, że działania oskarżonego miały charakter przemyślany i zaplanowany oraz niewątpliwie zmierzający do uniknięcia odpowiedzialności karnej w sytuacji ich niepowodzenia. Całokształt okoliczności przeanalizowanych łącznie wskazuje, że oskarżony nabył wrak auta B. (...) celem użycia go do zalegalizowania skradzionego pojazdu o nr VIN (...), który to P. M. nabył wcześniej od nieustalonej osoby. Za takim ustaleniem przemawia w szczególności fakt, że stan powypadkowy pojazdu o nr VIN (...) zakupionego od T. S. wskazywał na nieopłacalność jego naprawy. Treść wywiedzionego przez obrońcę środka odwoławczego przemawia za uznaniem, że skarżący ten kwestionuje przede wszystkim ocenę dowodów w postaci opinii biegłych, sporządzonych na potrzeby niniejszej sprawy, wskazując na ich niepełność. W ocenie Sądu Okręgowego, opinie te są pełne, jasne i rzetelne, a zatem brak jest podstaw do ich kwestionowania. Przypomnieć w tym względzie należy, ugruntowany pogląd judykatury zgodnie z którym, niewystarczającym jest, że sporządzona opinia nie jest jasna i pełna dla stron procesowych, o ile posiada takie przymioty w świetle oceny organu orzekającego ( podobnie: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 września 2016 r. w sprawie V KK 217/16) . Wnioski płynące z opinii biegłych J. G. (1) i H. T. w korelacji z pozostałym, zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, pozwoliły na przypisanie oskarżonemu odpowiedzialności za czyn zarzucony mu aktem oskarżenia. Biegli ci stwierdzili bowiem, że zabezpieczony u oskarżonego pojazd posiada nieoryginalne zamocowanie nadwozia oraz tabliczkę znamionową z samochodu osobowego marki B. (...) o nr VIN (...) oraz dodatkowe oznaczenie pojazdu z naniesioną końcówką (...). Ponadto stwierdzono, że części takie jak: silnik, fotele przednie, siedzenie tylne z oparciem, tapicerka drzwi, wykładzina podłogi, dolna część wykładziny deski rozdzielczej nie pochodziły od samochodu marki B. (...) o nr VIN (...). Jednocześnie w wyniku oględzin biegły H. T. stwierdził, że z zatrzymanym pojeździe wymieniono kielich z naniesionym numerem identyfikacyjnym. Pomiary grubości lakieru i oględziny pojazdu zatrzymanego jednoznacznie wykazały, że w tym samochodzie od czasu pierwszego montażu fabrycznego nie były wymieniane: dach, poszycie boku prawego, drzwi strony prawej, nie ujawniono powtórnego lakierowania drzwi strony lewej i drzwi tyłu nadwozia, a to oznacza, że poddane badaniom i oględzinom nadwozie nie jest zespołem pochodzącym z pojazdu zakupionego przez oskarżonego od T. S.. Czarny kolor nadwozia pojazdu poddanego oględzinom oraz ujawniona na lewych przednich drzwiach naklejka z końcówką numeru identyfikacyjnego (...) jednoznacznie wskazuje, że nadwozie samochodu, który został zatrzymany u oskarżonego jest zespołem pochodzącym z pojazdu marki B. (...) o nr VIN (...), czyli pojazdu skradzionego uprzednio J. G. (2). W ocenie Sądu Okręgowego, brak jest podstaw do uznania, że zaskarżone orzeczenie zapadło z obrazą prawa procesowego w postaci art. 410 k.p.k. Zdaniem skarżącego obraza wskazanego powyżej przepisu objawiła się w nieuwzględnieniu wersji przedstawionej przez oskarżonego oraz świadka K. M.. Poglądu wyrażonego przez obrońcę oskarżonego nie podzielił Sąd Okręgowy, gdyż odmówienie waloru wiarygodności wyjaśnieniom oraz zeznaniom tychże osób, nie wynikało z pominięcia przez Sąd Rejonowy poszczególnych okoliczności sprawy, a było wynikiem prawidłowo przeprowadzonego procesu oceny dowodów. W orzecznictwie oraz doktrynie dominuje pogląd, iż nakazu zawartego w art. 410 k.p.k. nie można rozumieć w ten sposób, że każdy z przeprowadzonych dowodów ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych, bo w praktyce nie jest to możliwe. Nie stanowi więc naruszenia tego przepisu dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób odmienny od subiektywnych oczekiwań stron procesowych ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2016 r. w sprawie II KK 140/16, Legalis nr 1469218). Jak już wskazano powyżej, okoliczności przedstawione przez oskarżonego i jego małżonkę w przedmiocie braku wiedzy, że części do auta marki B. (...) pochodzą z kradzieży i zostały zamontowane przez nieustalone osoby jest sprzeczne nie tylko z zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego, ale także z pozostałym materiałem dowodowym. Świadek K. M. pomimo stwierdzenia, że była w miejscu montażu i zakupu części, to nie była w stanie precyzyjnie go określić. W ocenie Sądu Okręgowego, nie wynikało to z niepamięci świadka, ale z faktu, że taka okoliczność nie była zgodna z rzeczywistym przebiegiem zdarzenia. Mając na uwadze uprzednią karalność oskarżonego za podobne przestępstwa, charakter podejmowanych przez niego działań, a w szczególności przygotowań do popełnienia przestępstwa oraz nielogiczność przedstawionej przez niego wersji wydarzeń, nie budzi wątpliwości, że popełnił on zarzucany mu czyn. Nie bez znaczenia pozostaje wykształcenie mechaniczne oskarżonego oraz charakter prowadzonej wspólnie z żoną działalności gospodarczej polegającej na obrocie samochodami. Okoliczności te, przemawiają za uznaniem, że P. M. był w stanie zamontować wskazane w zarzucie części pojazdu. Zastrzeżeń Sądu Okręgowego nie budzi także kumultatywna kwalifikacja prawna czynu zarzuconego oskarżonemu. Przepis art. 291 § 1 k.k. penalizuje bowiem zachowanie polegające na nabyciu, pomocy w zbyciu, przyjęciu, pomocy w ukryciu rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego. Jak wskazano już powyżej, charakter podejmowanych przez oskarżonego działań przemawia za uznaniem, że niewątpliwie oskarżony był świadomy, że nabyty przez niego od nieustalonej osoby pojazd marki B. (...) o nr VIN (...), pochodzi z czynu zabronionego. W związku z tym faktem, podjął próbę zalegalizowania kradzionego samochodu poprzez zamontowanie w nim części pochodzących z zakupionego powypadkowego auta tej samej marki i modelu, czym z kolei wypełnił znamiona przestępstwa z art. 306 k.k. P. M. popełnił wymieniony czyn w warunkach recydywy, co z kolei uzasadnia przywołanie art. 64 § 1 k.k. w kwalifikacji prawnej czynu. Odnosząc się do wymierzonej oskarżonemu kary wskazać należy, że w istocie nosi ona cechy rażącej niewspółmierności, jednakże nie w takim stopniu, na jaki wskazuje oskarżyciel publiczny. Przypomnieć w tym miejscu należy, że w orzecznictwie trafnie podkreśla się, że o rażącej niewspółmierności kary można mówić wówczas, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia to nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 1985, nr 7-8, poz. 60). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzonych za przypisane przestępstwa, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1990 r., Wr 363/90, OSNKW 1991, nr 7-9, poz. 39). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę co do jej wymiaru, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, LEX nr 20739). Chodzi przy tym o niewspółmierność zarówno niekorzystną dla oskarżonego, jak i korzystną dla niego, ale niekorzystną z punktu widzenia dobra wymiaru sprawiedliwości, a więc interesu publicznego. Zasadność zastosowania względem oskarżonego P. M. dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności nie budzi zastrzeżeń Sądu Okręgowego. Argumentacja Sądu Rejonowego w tym przedmiocie jest prawidłowa, przekonywująca i nie wymaga powtórzenia. Jednakże z uwagi na wskazane przez oskarżyciela publicznego okoliczności w postaci charakteru działań podejmowanych przez oskarżonego przed i w trakcie popełnienia przestępstwa, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż celowym jest zaostrzenie wymierzonej kary grzywny do 300 stawek dziennych po 40 złotych każda stawka. Tak ukształtowana sankcja prawnokarna obok czynnika dyscyplinującego oskarżonego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności będzie stanowiła realną dolegliwość. Jednocześnie Sąd Okręgowy został zobligowany do korekty w zakresie podstawy prawnej wymierzonej oskarżonemu grzywny, gdyż przepis art. 71 § 1 k.k. może być podstawą orzeczenia grzywny w sytuacji, kiedy jej wymierzenie w innej sytuacji nie jest możliwe. Zauważyć należy, że oskarżony popełnił zarzucone mu przestępstwo w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, więc prawidłową podstawą podstawę jej wymierzenia winien stanowić art. 33 k.k. O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 3 ust. 1 oraz art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych oraz § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym. Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. i art. 456 k.p.k.