Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 1879/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SA Magdalena Kostro-Wesołowska (spr.)

Sędziowie: SA Małgorzata Micorek-Wagner

SA Aleksandra Tobiasz-Skrzypek

Protokolant: st.sekr.sądowy Aneta Wąsowicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 lutego 2017 r. w W.

sprawy S. W.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno- Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W.

o rozliczenie emerytury policyjnej za 2010 r., 2012 r. i 2013 r.

na skutek apelacji S. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 20 sierpnia 2015 r. sygn. akt XIII U 1180/11

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od S. W. na rzecz Dyrektora Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca S. W. odwołał się od trzech decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.: - z 8 lutego 2011 r. o rozliczeniu policyjnej emerytury w związku z dodatkowym zarobkowaniem za rok 2010, stwierdzającej, że zostało pobrane nienależne świadczenie w kwocie 10.424,60 zł, zł; - z 16 stycznia 2013 r. o rozliczeniu policyjnej emerytury w związku z dodatkowym zarobkowaniem za rok 2012, stwierdzającej, że zostało pobrane nienależne świadczenie w kwocie 6.287,64 zł; - z 29 stycznia 2014 r. o rozliczeniu policyjnej emerytury w związku z dodatkowym zarobkowaniem za rok 2013, stwierdzającej, że zostało pobrane nienależne świadczenie w kwocie 6.547,20 zł. Organ emerytalny wnosił o oddalenie odwołań i zasądzenie na jego rzecz od odwołującego się zwrotu kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Założone na skutek wniesionych odwołań sprawy o sygn. XIII U 2242/13, XIII U 514/14 zostały połączone celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. XIII U 1180/11. Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 20 sierpnia 2015 r. w pkt 1 oddalił odwołania, w pkt 2 zasądził od odwołującego się na rzecz organu emerytalnego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd ustalił, że odwołujący się ma przyznane prawo do emerytury policyjnej od 13 czerwca 2005 r. (decyzja w tym przedmiocie - k. 10 a. r.). Wysokość tego świadczenia ustalono w decyzji o jej przyznaniu ustalono na 75% podstawy wymiaru. Odwołujący się pobierał emeryturę policyjną i jednocześnie pracował w (...) w W.. Decyzją z 8 lutego 2011 r., w związku z nadesłanym 2 lutego 2011 r. zaświadczeniem płatnika składek o łącznej kwocie przychodu osiągniętego w roku 2010 przez odwołującego się, organ emerytalny dokonał rocznego rozliczenia jego policyjnej emerytury za rok 2010 stwierdzając, że łączna kwota przychodu osiągniętego w tym roku wyniosła 51.494,80 zł i przekroczyła wyższą kwotę graniczną przychodu ustaloną dla tego roku, tj. kwotę 50.316,10 zł, w związku z czym osiągnięta kwota przychodu uzasadniała zmniejszenie emerytury odwołującego się o kwotę 10.424,60 zł, tj. o kwotę przekroczenia, będącą kwotą nienależnie pobranego świadczenia. Przychód odwołującego za 2010 r. osiągnięty z tytułu zatrudnienia w (...)wyniósł 51.494,80 zł. Kolejną decyzją z 16 stycznia 2013 r., w związku z nadesłanym 14 stycznia 2013 r. zaświadczeniem płatnika składek o łącznej kwocie przychodu osiągniętego w roku 2012 przez odwołującego się, organ emerytalny dokonał rocznego rozliczenia jego policyjnej emerytury za rok 2012 stwierdzając, że łączna kwota przychodu osiągniętego w tym roku wyniosła 54.612,51 zł i przekroczyła niższą kwotę graniczną przychodu ustaloną dla tego roku, tj. kwotę 29.772,30 zł, w związku z czym osiągnięta kwota przychodu uzasadniała zmniejszenie emerytury odwołującego się w roku 2012 o kwotę 6.287,64 zł, tj. o łączną kwotę maksymalnego zmniejszenia z uwzględnieniem jej ograniczenia do 25% świadczenia w poszczególnych miesiącach rozliczanego roku, będącą jednocześnie kwotą nienależnie pobranego świadczenia. Przychód odwołującego za 2012 r. osiągnięty z tytułu zatrudnienia w (...) wyniósł 54.612,51zł. Kolejną decyzją, wydaną 29 stycznia 2014 r., w związku z nadesłanym 23 stycznia 2014 r. zaświadczeniem o łącznej kwocie przychodu osiągniętego w roku 2013 przez odwołującego się, organ emerytalny dokonał rocznego rozliczenia jego policyjnej emerytury za rok 2013 stwierdzając, że łączna kwota przychodu osiągniętego w tym roku wyniosła 55.774,79 zł i przekroczyła niższą kwotę graniczną przychodu ustaloną dla tego roku, tj. kwotę 30.661,20 zł, w związku z czym osiągnięta kwota przychodu uzasadniała zmniejszenie emerytury odwołującego się w roku 2013 o kwotę 6.547,20 zł, tj. o łączną kwotę maksymalnego zmniejszenia z uwzględnieniem jej ograniczenia do 25% świadczenia w poszczególnych miesiącach rozliczanego roku, będącą jednocześnie kwotą nienależnie pobranego świadczenia. Przychód odwołującego za 2013 r. osiągnięty z tytułu zatrudnienia w (...) wyniósł 55.774,79 zł. Sąd Okręgowy ustalił dalej, że przyjęty w decyzji z 13 czerwca 2005r. o ustaleniu prawa do emerytury wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 75% został zmieniony decyzją z 9 października 2009 r. o ponownym ustaleniu wysokości emerytury, która to decyzja została wydana w związku z treścią Informacji IPN Nr 69113/2009, że w okresie od 1 stycznia 1973 r. do 30 kwietnia 1988 r. odwołujący się pełnił służbę w organach bezpieczeństwa państwa. Wskaźnik wysokości emerytury został obniżony z 75% do 51,63%. Na skutek wniesionego od powyższej decyzji z 9 października 2009 r. odwołania Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z 17 stycznia 2013 r., w sprawie o sygn. XIII U 502/12, zmienił tę decyzję w ten sposób, że okres służby odwołującego się od 21 września 1987 r. do 3 października 1987 r. został wyłączony z okresu uznanego za okres służby w organach bezpieczeństwa państwa, a zatem przywrócono za ten okres wskaźnik wysokości podstawy wymiaru na poziomie 2,6% zamiast przyjętego przez organ emerytalny wskaźnika 0,7%. Wyrok Sądu Okręgowego został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20 listopada 2014 r., sygn. akt III AUa 1245/13. W konsekwencji powyższego rozstrzygnięcia wskaźnik wysokości podstawy wymiaru pozostał nadal na poziomie poniżej 75%. Sąd Okręgowy wskazał, że odwołujący się w postępowaniu podnosił, że gdyby decyzją z 9 października 2009 r. nie obniżono mu wskaźnika podstawy emerytury, to wskaźnik ten wynosiłby 75%, co w efekcie nie pozwalałoby na wydanie zaskarżonych decyzji dokonujących rocznego rozliczenia policyjnej emerytury w związku z dodatkowym zarobkowaniem. Podnosił też, że organ emerytalny powinien w jego przypadku zastosować art. 49 ust. 4 policyjnej ustawy emerytalnej i odstąpić od żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Innej argumentacji bezpośrednio związanej z zaskarżonymi decyzjami poza powyższą odwołujący się nie przedstawił, jak i nie przedstawił żadnego zarzutu dotyczącego sposobu dokonanych przez organ emerytalny rozliczeń i ich prawidłowości. Przy takich, poczynionych na podstawie dokumentów z akt rentowych i akt sądowych, ustaleniach faktycznych Sąd Okręgowy uznał odwołania za niezasadne. Wskazał, że zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2015r. poz. 900, aktualnie jednolity tekst: Dz. U. z 2016 r. poz. 708, dalej jako ustawa zaopatrzeniowa), w brzmieniu nadanym przez przepis art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 8 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, UOP, SG, PSP i SW oraz ich rodzin (Dz. U. nr 122, poz. 1313), w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego emerytura lub renta inwalidzka ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w przepisach art. 104 ust. 1a-6, 8 pkt 1 i 2 oraz ust. 9 i 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (jednolity tekst: Dz. U. z 2015 r. poz. 748, aktualnie jednolity tekst: Dz. U. z 2016 r. poz. 887, dalej jako ustawa emerytalna) z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. Stosownie do ust. 3 art. 41 ustawy zaopatrzeniowej, w razie osiągania przychodu, określonego w ust. 1, w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, kwota emerytury lub renty inwalidzkiej ulega zmniejszeniu o 25% jej wysokości, zaś ust. 4 stanowi, że: „Przepisów ust. 1 i 3 nie stosuje się wobec osób, których emerytura stanowi 75% podstawy jej wymiaru bez uwzględnienia podwyższenia z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą oraz wobec osób pobierających rentę inwalidzką z tytułu inwalidztwa powstałego wskutek wypadku pozostającego w związku ze służbą lub wskutek choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami bądź warunkami służby, z tytułu których, przysługują świadczenia odszkodowawcze.”. Dalej Sąd Okręgowy przytoczył art. 104 ust. 1 ustawy emerytalnej, w myśl którego prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6. Zgodnie zaś z ust. 8 w/w artykułu, w razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. Mając na względzie przytoczone regulacje prawne Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że rozliczenia roczne policyjnej emerytury odwołującego się za lata 2010, 2012 i 2013, dokonane przez organ emerytalny, odpowiadają prawu. W roku 2010 przychód odwołującego się wyniósł łącznie 51.494,80 zł. Wyższa kwota graniczna przychodu za ten rok, której przekroczenie uzasadnia zmniejszenie świadczenia emerytalnego, została ustalona w Komunikacie Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 listopada 2010 r. na kwotę 50.316,10 zł (M. P. nr 89, poz. 1040), a zatem suma osiągniętego przez odwołującego w 2010 r. przychodu przekroczyła wyższą kwotę graniczną przychodu ustaloną dla tego roku w rozliczeniu rocznym. W roku 2010 suma wypłaconych kwot emerytury policyjnej odwołującego się wyniosła 41.698,40 zł, a kwota należnego świadczenia wyniosła 31.273,80 zł. Wynika z tego, że nastąpiła nadpłata świadczenia w kwocie 10.424,60 zł, dlatego odwołujący się obowiązany jest do jej zwrotu. W roku 2012 przychód odwołującego wyniósł łącznie 54.612,51 zł. Niższa kwota graniczna przychodu za 2012 r., której przekroczenie uzasadnia zmniejszenie świadczenia emerytalnego, została ustalona w Komunikacie Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 listopada 2012 r. na kwotę 29.772,30 zł (M. P. z 2012 r. poz. 889), a zatem suma osiągniętego przez odwołującego się w 2012 r. przychodu przekroczyła niższą kwotę graniczną przychodu ustaloną dla tego roku o kwotę 24.840,21 zł w rozliczeniu rocznym. W roku 2012 suma wypłaconych kwot emerytury policyjnej odwołującego się wyniosła 49.472,36 zł, a kwota należnego świadczenia wyniosła 43.184,72 zł. Wynika z tego, że w 2012 r. nastąpiła nadpłata świadczenia w kwocie 6.287,64 zł, dlatego odwołujący się obowiązany jest do jej zwrotu. W roku 2013 przychód odwołującego się wyniósł łącznie 55.774,79 zł. Niższa kwota graniczna przychodu za ten rok., której przekroczenie uzasadnia zmniejszenie świadczenia emerytalnego, została ustalona w Komunikacie Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 listopada 2013 r. na kwotę 30.661,20 zł (M. P. z 2013 r. poz. 961), a zatem suma osiągniętego przez odwołującego się w 2012 r. przychodu przekroczyła niższą kwotę graniczną przychodu ustaloną dla tego roku o kwotę 25.113,59 zł w rozliczeniu rocznym. W roku 2013 suma wypłaconych kwot emerytury policyjnej odwołującego się wyniosła 52.414,68 zł, a kwota należnego świadczenia wyniosła 45.867,48 zł. Wynika z powyższego, że w 2013 r. nastąpiła nadpłata świadczenia w kwocie 6.547,20 zł, dlatego odwołujący się obowiązany jest do jej zwrotu. Uwzględniając obowiązujące unormowania oraz bezsporne kwoty przychodów osiąganych przez odwołującego się w latach 2010, 2012 i 2013, Sąd uznał, że dokonane zaskarżonymi decyzjami rozliczenia są prawidłowe. Według Sądu, mimo ogólnego kwestionowania zaskarżonych decyzji odwołujący się nie podniósł żadnych zarzutów ani co do sposobu dokonanych rozliczeń, ani co do przyjętych do rozliczeń kwot. Z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego wynika, że wskaźnik podstawy wymiaru emerytury odwołującego się jest niższy niż 75% i był niższy w chwili wydawania zaskarżonych decyzji, dlatego też w przypadku odwołującego się nie ma zastosowania art. 41 ust. 4 ustawy zaopatrzeniowej. Odwołujący się nie wykazał też, by w sprawie zachodziły szczególne okoliczności określone w art. 49 ust. 4 ustawy zaopatrzeniowej, uzasadniające odstąpienie od żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części. Ponadto Sąd wskazał, że zakres rozpoznania i orzeczenia (przedmiot sporu) w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyznaczony jest w pierwszej kolejności przedmiotem decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie zakresem odwołania od tejże decyzji (wyrok Sądu Najwyższego z 1 września 2010 r., III UK 15/10).

W niniejszej sprawie przedmiotem sporu nie było odstąpienie od żądania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Powyższe względy zadecydowały o oddaleniu odwołań. O kosztach Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013r. poz. 490). Sąd wskazał, że połączenie - na podstawie art. 219 k.p.c. - kilku oddzielnych spraw w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia jest zabiegiem technicznym, który nie prowadzi do powstania jednej nowej sprawy, nie pozbawia połączonych spraw ich odrębności i nie zmienia faktu, że łącznie rozpoznawane i rozstrzygane sprawy są nadal samodzielnymi sprawami. W konsekwencji, w razie połączenia przez sąd kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zwrot kosztów procesu przysługuje stronie odrębnie w każdej z połączonych spraw (postanowienie Sądu Najwyższego z 3 lutego 2012 r., I CZ 164/11). W niniejszej sprawie doszło do połączenia trzech odrębnych spraw z odwołań od trzech różnych decyzji, dlatego przyznając zwrot kosztów zastępstwa procesowego od każdej odrębnej sprawy w wysokości stawki minimalnej wynoszącej 60 zł, Sąd zasądził łącznie na rzecz organu emerytalnego kwotę 180 zł. Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożył odwołujący się. Apelujący zaskarżył wyrok w całości wskazując że podtrzymuje w pełni swoje stanowisko wyrażone w piśmie procesowym z 25 kwietnia 2015r. i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez stwierdzenie nieważności zaskarżonych decyzji: z 8 lutego 2011 r., z 16 stycznia 2013 r. i z 29 stycznia 2014 r. z uwagi na ich wydanie z rażącym naruszeniem prawa oraz „zwolnienie z zasądzonej kwoty 180 zł kosztów zastępstwa

procesowego” lub, a to z ostrożności procesowej, o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Według skarżącego, organ emerytalny przy wydaniu zaskarżonych decyzji rażąco naruszył prawo materialne. Jako podstawa ich wydania podany został art. 41 i art. 41b w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy zaopatrzeniowej oraz art. 49 i art. 50 tej ustawy i art 139-143 oraz art. 144 ustawy emerytalnej a także rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 sierpnia 2004 r. w sprawie rozliczenia rocznego i miesięcznego wypłaconych kwot emerytur lub rent inwalidzkich oraz sposobu ich zmniejszania (Dz. U. nr 180, poz. 1866 ze zm.). Przywołując art. 49 (według Sądu Apelacyjnego z kontekstu wypowiedzi wynika, że chodzi o art. 41) ustawy zaopatrzeniowej organ emerytalny „autorytarnie” uznał, że wyczerpane zostały przesłanki do zmniejszenia emerytury o 25% jej wysokości, nie wskazując jednocześnie, czy zaszły okoliczności określone w ust. 1 czy też 3 tegoż art. Natomiast z dyspozycji ust. 4 (niewątpliwie chodzi o art. 41 - dopisek Sądu Apelacyjnego) jednoznacznie wynika, że zmniejszenia emerytury nie stosuje się wobec osób, których emerytura stanowi 75% podstawy jej wymiaru. Warunek ten został spełniony w dacie wydania decyzji o naliczeniu emerytury odwołującego się w 2005 r. Ustawodawca nie wskazał wprost, że dobrodziejstwo art. 41 ust. 4 ustawy zaopatrzeniowej nie obejmuje osób, które uzyskały wcześniejsze uprawnienia emerytalne, a ich emerytura uległa ponownemu przeliczeniu na podstawie zastosowanego do nich art. 15b ust. 1 pkt l ustawy. Takiego zastrzeżenia również nie zawierają pozostałe, przywołane przez organ emerytalny, akty prawne. Powyższe znajduje oparcie chociażby w treści art. 15b ust. 2 ustawy zaopatrzeniowej odsyłającej do odpowiedniego stosowania art. 15 tej ustawy. Tym samym automatyczne zastosowanie przepisów prawa w sposób bezsprzecznie niekorzystny dla strony jest nieuprawnione. Organ emerytalny dopuścił się „dowolnej nadinterpretacji” przepisów prawa. Zasadą jest działanie organu jedynie w zakresie określonym stosownymi aktami prawa stanowionego a nie „ich domniemanie z pozycji strony uprzywilejowanej”. W aspekcie powyższego, zastrzeżenia skarżącego budzi użycie stwierdzenia, że dopuścił się pobrania nienależnego mu świadczenia. Przedstawiony stan prawny daje podstawę do wniosku, iż prawodawca chcąc uniknąć podwójnego sankcjonowania ekonomicznego za ten sam czyn, tj. za pełnienie w latach 1944-1990 służby w organach bezpieczeństwa - świadomie i w sposób umyślny nie wyłączył spod działania art. 41 ust. 4 ustawy emerytalnej, osób, o których mowa wyżej. Takie stanowisko znajduje umocowanie w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 listopada 2010 r., P 29/09 (ust. 5.4. uzasadnienia - konkluzja), w treści którego Trybunał podkreślił niekonstytucyjność wielokrotnego sankcjonowania ekonomicznego za ten sam czyn oraz niezgodność takich działań z Protokółem nr 7 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz z art. 14 ust. 7 MPPOiP.

Według skarżącego, zarówno oparte na Konstytucji orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, jak i obowiązujące Polskę akty prawa międzynarodowego przyjmują szerokie rozumienie zasady ne bis in idem. Obejmuje ona bowiem przypadki zbiegu odpowiedzialności za czyny sankcjonowane m.in. z mocy prawa administracyjnego, jeśli przewidują one środki o charakterze represyjnym. Niewątpliwym jest, że zaskarżona decyzja została wydana na podstawie aktów prawa administracyjnego i jest kolejną sankcją za „czyn” polegający na pełnieniu służby w okolicznościach określonych w art. 15b ustawy zaopatrzeniowej.

Skarżący wniósł też o rozważenie skierowania zapytania prawnego w przedmiocie objętym jego apelacją do Trybunału Konstytucyjnego bądź

Sądu Najwyższego, ponieważ pozwoli to na usunięcie wątpliwości co do właściwej wykładni przepisu art. 41 ust. 1, 2 i 4 oraz art. 49 ustawy zaopatrzeniowej w aspekcie jej art. 15b ust. 1 pkt 1. Organ emerytalny w odpowiedzi na apelację wnosił o jej oddalenie i zasądzenie na swoją rzecz od odwołującego się kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje. Brak jest podstaw do uwzględnienia apelacji, jednakże materiał dowodowy zebrany w postępowaniu w pierwszej instancji wymagał uzupełnienia, w szczególności o dokumenty z akt rentowych, w tym składane przez (...)zaświadczenia o wysokości osiąganych przez odwołującego się przychodów w poszczególnych latach, dlatego Sąd Apelacyjny dołączył akta sprawy z odwołania skarżącego od decyzji o rozliczeniu policyjnej emerytury w związku z dodatkowym zarobkowaniem za 2011 r., o sygn. III AUa 1842/15, ze znajdującymi się w nich aktami rentowymi. Zważyć należy, że w sprawie nie może być wątpliwe (do akt sprawy na etapie postępowania przed Sądem Okręgowym dołączono akta sprawy o sygn. XIII U 502/12 z odwołania apelującego od decyzji organu emerytalnego z 9 października 2009 r.), że wnioskodawca pełnił służbę w (...)w okresie od 1 stycznia 1973 r. do 30 września 1988r., a następnie w(...) od 1 czerwca 1994 r. do 31 maja 2005 r. Decyzją z 13 czerwca 2005 r. ustalono dla odwołującego się - zwolnionego ze służby w (...) z dniem 31 maja 2005 r. - prawo do policyjnej emerytury począwszy od 1 czerwca 2005 r. Wysokość tego świadczenia obliczona przy uwzględnieniu wysługi emerytalnej wyniosła 75% podstawy jego wymiaru. W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich

rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. nr 24, poz. 145) organ emerytalny decyzją z 9 października 2009 r., wydaną z urzędu, ponownie ustalił wysokość emerytury policyjnej odwołującego się, poczynając od 1 stycznia 2010 r. Uwzględnienie za okresy służby, wykazane przez IPN jako służba w organach bezpieczeństwa państwa, wskaźnika wysokości 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok takiej służby skutkowało obniżeniem emerytury do poziomu 51,63% podstawy jej wymiaru. Decyzja z 9 października 2009 r. została poddana kontroli sądowej na skutek wniesienia od niej odwołania. Po ponownym rozpoznaniu sprawy, wyrokiem z 17 stycznia 2013 r., sygn. akt XIII U 502/12, Sąd Okręgowy w Warszawie zmienił decyzję z 9 października 2009 r. w ten sposób, że uznał, iż okres służby wnioskodawcy od 21 września 1987 r. do 3 października 1987 r. winien być liczony po 2,6% podstawy wymiaru świadczenia za każdy rok służby. W pozostałym zakresie odwołanie zostało oddalone. Wniesioną od powyższego wyroku Sądu Okręgowego apelację wnioskodawcy Sąd Apelacyjny wyrokiem z 20 listopada 2014 r., sygn. akt III AUa 1245/13, oddalił. Jak wynika z powyższego wysokość policyjnej emerytury, do której uprawniony jest wnioskodawca, poczynając od 1 stycznia 2010 r. pozostaje na poziomie niższym niż 75% podstawy jej wymiaru. Takiego pułapu emerytura wnioskodawcy nie osiągnęła pomimo doliczenia przypadających po zwolnieniu ze służby okresów opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po 31 grudnia 1998 r. (por. np. decyzja z dnia 26 lutego 2014 r. ustalająca wysokość emerytury policyjnej na 60,62% podstawy jej wymiaru). Sąd Apelacyjny zważył również, że emerytura wnioskodawcy, stosownie do przepisu przejściowego cyt. wyżej ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. zmieniającej ustawę zaopatrzeniową – tj. art. 3 ust. 3 - w wysokości ustalonej od obniżonego wskaźnika za okres służby w organach bezpieczeństwa państwa – podlegała wypłacie od 1 stycznia 2010 r., przy tym złożenie do sądu odwołania od decyzji ponownie ustalającej wysokość świadczenia nie wstrzymywało jej wykonania (art. 3 ust. 2). Ustalenie świadczenia emerytalnego w niższym od maksymalnego, wynoszącego 75% podstawy wymiaru, wymiarze (por. art. 18 ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej) wywołuje skutki nie tylko, jeśli chodzi o kwotę, jaka jest tytułem świadczenia wypłacana, a więc nie tylko na płaszczyźnie ustalenia jej wysokości i wypłaty. Z ustaleniem, że emerytura jest niższa niż 75% jej podstawy wiążą się dalsze konsekwencje, jakie w związku z taką okolicznością przewidują przepisy ustawy zaopatrzeniowej. I tak wysokość emerytury niższa niż 75 % jej podstawy jest jednym z warunków doliczenia do wysługi emerytalnej okresów przebytych po służbie (art. 14 ust. 2 pkt 1). Ze względu na przedmiot sporu podnieść należy, że problematyka zbiegu prawa do świadczeń emerytalnych oraz dodatkowych przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w przypadku funkcjonariuszy Policji oraz innych służb mundurowych jest uregulowana w ustawie zaopatrzeniowej. Przepis art. 41, zamieszczony w Dziale V ustawy zatytułowanym: „Ustalanie i zawieszanie prawa do świadczeń oraz zmniejszanie ich wysokości”, składający się z czterech ustępów, jest tak skonstruowany, że jego ust. 1 statuujący zasadę zmniejszania świadczeń (nie więcej jednak niż o 25% ich wysokości) nakazuje stosowanie zasad ustanowionych w tym przedmiocie w ściśle określonym przepisie ustawy emerytalnej, tj. w art. 104 w ustępach: 1a-6, 8 pkt 1 i 2, 9 i 10. Ust. 2 art. 41 odnosi się do policyjnych rent inwalidzkich trzeciej grupy i stanowi o stosowaniu do nich art. 104 ust. 8 pkt 2 ustawy emerytalnej. Ust. 3 art. 41 ustawy zaopatrzeniowej normuje odrębnie od rozwiązania przyjętego w ustawie emerytalnej konsekwencje osiągania przychodu z tytułu dodatkowego zarobkowania w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Natomiast ust. 4 art. 41 ustawy zaopatrzeniowej ustala warunek, którego spełnienie pozwala na dodatkowe zarobkowanie bez ograniczenia świadczenia. Warunek ten, jeśli chodzi o świadczenie w postaci emerytury, polega na jej niezmniejszaniu wtedy, gdy stanowi ona 75% podstawy jej wymiaru bez uwzględnienia podwyższenia z tytułu inwalidztwa. Tak więc ustawa zaopatrzeniowa zawiera właściwe dla niej rozwiązanie normatywne dla sytuacji uzyskiwania przychodów, które pozostają bez wpływu na wysokość podlegającej wypłacaniu emerytury. Rozwiązanie to pozostaje w ścisłym związku z regułami nabywania prawa do policyjnych emerytur. Ustalenie wysokości emerytury wnioskodawcy na poziomie niższym niż 75% wywołuje więc taki skutek, że jego emerytura podlega zmniejszeniu ze względu na osiąganie dodatkowych przychodów. Nie można się zgodzić z apelującym, że skoro warunek w postaci posiadania emerytury obliczonej jako 75 % podstawy wymiaru już spełnił w 2005 r., to nie jest wystarczające w wyniku ponownego ustalenia wysokości tego świadczenia obliczenie go na niższym poziomie, ale konieczne jest wyraźnie wskazanie przez ustawodawcę, że osoby znajdujące się w takiej sytuacji, jak wnioskodawca, nie są objęte dyspozycją art. 41 ust. 4 ustawy zaopatrzeniowej. Taki pogląd apelującego jest nieracjonalny. Przecież, co Sąd Apelacyjny wyżej już podniósł, ustalenie emerytury w wymiarze niższym niż maksymalny, pociąga za sobą wszystkie przewidziane w przepisach skutki prawne. Tylko gdyby ustawodawca chciał któryś z tych skutków wyeliminować, wówczas potrzebna byłaby pozytywna regulacja w tym względzie. Natomiast jeśli ustawodawca nie przewiduje rozwiązań innych niż istniejące, nie zachodzi potrzeba stanowienia dodatkowej regulacji. Sąd Apelacyjny podkreśla, że na skutek ponownego ustalenia wysokości emerytury wnioskodawcy, w związku z pełnieniem przez niego służby w organach bezpieczeństwa państwa, jego sytuacja prawna uległa zmianie o tyle, że wysokość świadczenia została obniżona ze wszystkimi konsekwencjami z tego wynikającymi, a więc związanymi też z jego ograniczeniem w związku z osiąganiem dodatkowych obok emerytury przychodów. Tego rodzaju konsekwencja obniżenia świadczenia nie może być zatem kwalifikowana jako „podwójne sankcjonowanie ekonomiczne za służbę w organach bezpieczeństwa państwa”, skoro jest normalnym następstwem prawnym przewidzianym ze względu na konkretną okoliczność. Natomiast powołanie art. 15b ustawy zaopatrzeniowej jako regulacji przemawiającej za poglądem wnioskodawcy nie znajduje racji bytu, bowiem przepis ten zawiera odesłanie do stosowania przepisów, które regulują sposób ustalenia wysokości świadczenia, a więc chodzi o wyraźne określenie, które przepisy przy ustalaniu wysokości świadczenia dla osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, winny być uwzględniane. Odnosząc się jeszcze do zarzutu apelacji, że nie zostało określone, czy zaszły przesłanki z ust. 1 czy 3 art. 41 ustawy zaopatrzeniowej, Sąd Apelacyjny zauważa, że w zaskarżonych decyzjach (też w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego) zostało powiedziane, że w 2010 r. wnioskodawca osiągnął przychód w wysokości przekraczającej wyższą kwotę graniczną ustaloną dla tego roku, co oznacza, że zachodzi przypadek unormowany w ust. 3 art. 43 ustawy zaopatrzeniowej, czyli kwota emerytury uległa zmniejszeniu o 25% jej wysokości. W 2012 i 2013 r. wnioskodawca osiągnął przychody w wysokości przekraczającej niższą kwotę graniczną ustaloną dla tych lat, co oznacza, że zachodzi przypadek unormowany w ust. 1 art. 41 ustawy zaopatrzeniowej, który to przepis odsyła do zasad

zmniejszenia świadczenia uregulowanych w ustawie emerytalnej. Emerytura uległa zmniejszeniu o kwotę maksymalnego zmniejszenia. Sąd Apelacyjny nie znajduje żadnych podstaw do tego, aby wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego, bądź Sądu Najwyższego z pytaniem prawnym. Według Sądu Apelacyjnego nie ma jakiś szczególnych wątpliwości „co właściwej wykładni przepisu art. 41 ust. 1, 2 i 4 oraz art. 49 ustawy zaopatrzeniowej w aspekcie jej art. 15b ust. 1 pkt 1”. Nie ma też, ponieważ zaskarżone decyzje są zgodne z prawem, żadnych podstaw do twierdzenia, że dot knięte są one nieważnością z racji wydania ich z rażącym naruszeniem prawa. Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny z mocy art. 385 k.p.c., w pkt I sentencji oddalił apelację i z uwagi na wynik postępowania apelacyjnego w pkt II sentencji obciążył skarżącego obowiązkiem zwrotu organowi emerytalnemu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej, przyjmując za podstawę tego rozstrzygnięcia regulacje zawarte w art. 108 § 1 k.p.c. i art. 98 § 1 k.p.c. (zasada odpowiedzialności za wynik procesu) oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (jednolity tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 490), który znajduje zastosowanie na podstawie § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2015 r. poz. 1805). Kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego wynika z tego, że jak, prawidłowo przyjął Sąd Okręgowy, w przypadku połączenia odrębnych spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia (wyrokowania) wynagrodzenie przysługuje pełnomocnikowi za każdą z tych połączonych spraw (postanowienie Sądu Najwyższego z 6 czerwca 2012 r., I UZ 30/12).

Apelujący w złożonym środku odwoławczym wniósł o „zwolnienie z zasądzonej kwoty 180 zł kosztów zastępstwa procesowego”. Nie przedstawił jednak żadnego argumentu, który przemawiałby za zastosowaniem przy orzekaniu o kosztach postępowania art. 102 k.p.c., czyli za odstąpieniem od zasady odpowiedzialności za wynik postępowania na rzecz zasady słuszności.