Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Słupsku Wydział IX Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Elżbieta Sawko

Protokolant: Tomasz Bajek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 grudnia 2016 roku

sprawy z wniosku K. G. (1)

z udziałem Skarbu Państwa- Agencji Nieruchomości Rolnych w W.

o zasiedzenie

postanawia:

stwierdzić, że wnioskodawczyni K. G. (1) nabyła z dniem 01 października 2005 roku przez zasiedzenie własność działki oznaczonej numerem (...) o powierzchni 0,1277 ha, położonej w miejscowości W., zapisanej w księdze wieczystej KW nr (...) Sądu Rejonowego w Słupsku, oznaczonej na mapie stanowiącej załącznik do opinii biegłego sądowego geodety R. B. ( k. 134 akt sprawy) i stanowiącej integralną część niniejszego postanowienia.

Sygn. akt IX Ns 875/14

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni K. G. (1) wniosła o stwierdzenie, że nabyła przez zasiedzenie z dniem 2.01.1981r. własność nieruchomości położonej we W., składającej się z działki nr (...) o pow. 0,1277 ha, objętej księgą wieczystą nr (...).

Na uzasadnienie wniosku wnioskodawczyni podniosła, iż ojciec wnioskodawczyni F. G. w dniu 20 listopada 1947 roku otrzymał gospodarstwo rolne w gromadzie F. N. (obecnie miejscowość W.), które w dniu 8.12.1980r. przekazał z wyłączeniem budynków znajdujących się na działce nr (...) na rzecz Skarbu Państwa w zamian za rentę. W skład przekazanego gospodarstwa wchodziła działka nr (...) wyodrębniona w wyniku podziału działki nr (...). Mimo przekazania gospodarstwa rolnego rodzice wnioskodawczyni F. G. i K. G. (2) w dalszym ciągu użytkowali działkę nr (...), a po ich śmierci działką włada wnioskodawczyni traktując ją jak swoją własność i wykorzystując ją na przydomowy ogródek.

Uczestnik postępowania Skarb Państwa – Agencja Nieruchomości Rolnych w W. wniósł o oddalenie wniosku. Uczestnik postępowania podniósł, że przedmiotowa działka stanowi użytek leśny, co dokumentuje zdjęcie satelitarne, wobec czego nie było możliwe korzystanie z niej w sposób opisany przez wnioskodawczynię.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 listopada 1947 roku F. G. aktem nadania otrzymał gospodarstwo rolne w gromadzie F. N. (obecnie W.).

bezsporne

Decyzją Naczelnika Gminy w S. z dnia 8.12.1980r. gospodarstwo rolne (...), oznaczone działkami nr (...), zapisane w księdze wieczystej nr (...) zostało przejęte na własność Skarbu Państwa. We własności F. G. pozostawiono budynki położone na działce nr (...).

bezsporne, nadto dowód: decyzja – k. 2 akt Kw 25609

Działka nr (...) została podzielona na trzy działki: działka nr (...) oraz działka nr (...) pozostały we własności F. G., dla których założono księgę wieczystą KW nr (...), natomiast działka nr (...) o powierzchni 0,1277 ha, nie zabudowana, oznaczona w ewidencji gruntów jako las, zapisana w księdze wieczystej KW nr (...), przeszła na własność państwa.

bezsporne, nadto dowód: odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) – k. 16-19

Aktualnie działka nr (...) pozostaje we własności Skarbu Państwa - Agencji Nieruchomości Rolnych.

bezsporne

Po przekazaniu gospodarstwa rolnego (...) w dalszym ciągu użytkował działkę nr (...) w ten sposób, że obsiał ją trawą, posadził na niej drzewa owocowe oraz posadził leszczyny wzdłuż rzeki. Część działki nr (...) o pow. 0,0303 ha została przeznaczona na ogródek warzywny i ogrodzona. Pozostała część działki nr (...) o powierzchni 0,0974 ha stanowi obszar zakrzewiony i zalesiony drzewami liściastymi, głównie olchą. Po śmierci F. G. w roku 1990 działkę objęła w posiadanie wnioskodawczyni.

dowód: zeznania świadków: D. K. – k. 111, J. S. – k. 112, opinia biegłego sądowego geodety R. B. – k. 130-134, postanowienie Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 24 czerwca 1992r. sygn. akt Ns 235/92 – k. 10, dokumentacja fotograficzna – k. 12-15

Sąd zważył:

Instytucja zasiedzenia, wedle przyjętych w orzecznictwie i literaturze poglądów, polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w ciągu oznaczonego w ustawie czasu ( por.: J. Ignatowicz, Prawo rzeczowe, wyd. 5, Warszawa 1994, str. 107; E. Janeczko, Zasiedzenie, wyd. 3, Zielona Góra 2002, str. 11; A. Kunicki, Zasiedzenie w prawie polskim, Warszawa 1964, str. 13; Z. K. Nowakowski, Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 1969, str. 91).

W drodze zasiedzenia nabyć można m.in. prawo własności. Do nabycia prawa własności w drodze zasiedzenia prowadzi spełnienie dwóch przesłanek, o których mowa w art. 172 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 1). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 2).

Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności przez upływ czasu. Zgodnie z powołanym przepisem przesłankami nabycia własności w drodze zasiedzenia są: 1) samoistne posiadanie nieruchomości oraz 2) upływ czasu przewidzianego w ustawie, przy czym przepis art. 172 k.c. łączy wymagany dla nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia upływ czasu z kwalifikacją posiadania według kryterium dobrej lub złej wiary posiadacza w chwili uzyskania przez niego posiadania. W przypadku posiadania w dobrej wierze do zasiedzenia wystarczy upływ 20 lat, zaś w przypadku złej wiary konieczne jest posiadanie przez okres co najmniej 30 lat. Decydująca jest przy tym dla każdego terminu chwila uzyskania posiadania.

Odnosząc się do pierwszej z wyżej wymienionych przesłanek wyjaśnienia wymaga, iż zgodnie z art. 336 kc posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel. Posiadanie samoistne charakteryzuje się tym, że posiadacz włada rzeczą w takim zakresie, jak to czyni właściciel, wykorzystując taką faktyczną możliwość władania rzeczą, do jakiej właściciel jest uprawniony

(vide: orzeczenie SN z 7 maja 1986 r., III CRN 60/86, OSNCP 9/87, poz. 138).

Tylko ten bowiem, kto rzeczą faktycznie włada z zamiarem władania dla siebie jest jej posiadaczem samoistnym. Wola nie może być przy tym ukryta, a zatem chodzi tu o jawny dla otoczenia, niedwuznaczny zamiar. Tylko taka wola posiadania „jak właściciel”, a więc traktowanie siebie jak właściciela, jest zasadniczym elementem posiadania prowadzącego do zasiedzenia. Posiadanie samoistne może mieć miejsce nie tylko wtedy, gdy posiadacz jest przekonany o swoich uprawnieniach właściciela, ale także wtedy, gdy wie, że nie jest właścicielem, ale chce posiadać rzecz tak jakby nim był.

(vide: orzeczenie Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 1994 r., III CRN 18/94 nie publ.).

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że sporna nieruchomość znajduje się w posiadaniu rodziny wnioskodawczyni co najmniej od dnia 20.11.1947r., kiedy to aktem nadania ojciec wnioskodawczyni otrzymał gospodarstwo rolne we W.. Następnie w dniu 8.12.1980r. sporna nieruchomość przeszła na własność Skarbu Państwa, albowiem ojciec wnioskodawczyni w zamian za rentę przekazał państwu swoje gospodarstwo rolne bez zabudowań. Wydzielona wówczas z działki nr (...) sporna nieruchomość graniczyła bezpośrednio z działką nr (...) oraz z działką nr (...), które pozostały we własności ojca wnioskodawczyni, a ponieważ między wydzielonymi działkami nie istniały żadne ogrodzenia, więc ojciec wnioskodawczyni w dalszym ciągu uważał się za właściciela całego tego terenu położonego za domem, w tym również działki nr (...), mimo iż formalnie przeszła ona na własność państwa. Wola traktowania siebie jak właściciela spornej działki wyrażała się chociażby w takich czynnościach jak dalsza uprawa spornej ziemi, dokonywanie na niej nasadzeń, obsianie części gruntu trawą, posadowienie ogrodzenia na spornej działce. Przejawy tego władztwa nad sporną nieruchomością były dostrzegalne dla osób postronnych – innych mieszkańców wsi, co jednoznacznie potwierdziły zeznania słuchanych w sprawie świadków. Podkreślenia także wymaga, iż ani ojciec wnioskodawczyni, ani wnioskodawczyni, która po jego śmierci objęła w posiadanie sporny grunt, nie pytali nikogo o zgodę na korzystanie z działki nr (...), nie ustalali z nikim sposobu korzystania z tej działki, sami decydowali o przeznaczeniu gruntu. Powyższe w ocenie Sądu niezbicie dowodzi, iż traktowali siebie jak właścicieli spornego gruntu.

Zgodnie z art. 339 k.c. domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym. Skoro przez cały okres faktycznego władania przedmiotową nieruchomością nikt nie kwestionował tego władztwa, to skutkiem tego jest wynikające z art. 339 k.c. domniemanie, że ojciec wnioskodawczyni, a następnie wnioskodawczyni byli samoistnymi posiadaczami przedmiotowej nieruchomości. Uczestnik postępowania nie obalił tego domniemania.

W następnej kolejności ustalenia wymagało, czy upłynął wymagany przez ustawodawcę czas prowadzący do zasiedzenia, którego długość zależy od dobrej lub złej wiary.

Rozstrzygając o istnieniu dobrej lub złej wiary zważyć należy, iż dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo.

( vide: Komentarz do art. 7 Kodeksu cywilnego [w:] K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003).

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala wyciągnąć wniosek, iż ojciec wnioskodawczyni obejmując w posiadanie sporny grunt miał świadomość, iż nie stanowi on jego własności, albowiem w decyzji o przekazaniu gospodarstwa rolnego na rzecz państwa jednoznacznie wskazano, iż przekazaniu podlega całe gospodarstwo bez zabudowań, a więc wszystkie grunty niezabudowane, a takowy charakter miała sporna działka. Wobec tego należy przyjąć, że objęcie w posiadanie nastąpiło w złej wierze. To zaś oznacza, że okres potrzebny do zasiedzenia nieruchomości wynosi 30 lat.

Do dnia 30 września 1990 roku obowiązywał art. 177 k.c. wyłączający możliwość zasiedzenia nieruchomości będących przedmiotem własności państwowej. Przepis ten został uchylony z dniem 1 października 1990 r. na mocy ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 321) nowelizującej Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 10 powołanej ustawy, jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie, przy czym termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę. Z powyższego wynika, że bieg zasiedzenia nieruchomości w niniejszej sprawie rozpoczął się od dnia 1 października 1990r., a z uwagi na to, że ojciec wnioskodawczyni posiadał sporną nieruchomość co najmniej od 1947 roku, 30-letni okres prowadzący do zasiedzenia uległ skróceniu o możliwie najdłuższy okres wynoszący 15 lat. Tym samym Sąd ustalił, że wnioskodawczyni nabyła przez zasiedzenie własność spornej działki z dniem 1 października 2005 roku.

Celem oznaczenia spornego obszaru będącego w posiadaniu rodziny wnioskodawczyni Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji R. B.. W ocenie Sądu opinia biegłego spełnia wymogi określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7.12.2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości (Dz.U.2004 r. Nr 268, poz. 2663), w szczególności wskazane w § 9 ust. 1. Mapa zawiera powierzchnię spornej działki, a także zaznaczone kolorem żółtym granice spornej działki gruntu. Z opinii biegłego wynika, że sporna działka w części wykorzystywana jest jako ogródek przydomowy (obszar wskazany na załączniku szlafurą koloru niebieskiego), a w części jest zakrzewiona i zalesiona (obszar wskazany na załączniku szlafurą koloru zielonego). Z mapy stanowiącej załącznik do wydanej w sprawie opinii (k. 134 akt sprawy) wynika, że powierzchnia znajdująca się w posiadaniu wnioskodawczyni stanowi obszar 0,1277 ha, a zatem pokrywa się z granicami działki nr (...). Zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, iż cały ten obszar znajdował się w posiadaniu rodziny wnioskodawczyni, która dokonywała nasadzeń drzew celem pozyskania w ten sposób materiału na opał.

Wskazać także należy, iż żadna ze stron nie kwestionowała przedmiotowej opinii, co dodatkowo podnosi jej walor dowodowy.

Reasumując Sąd uznał, że opinia jest wiarygodna i zasługuje na uwzględnienie, dlatego też oparł na niej swe ustalenia co do zakresu granic i powierzchni gruntu znajdującego się w posiadaniu wnioskodawczyni podlegającego zasiedzeniu w niniejszej sprawie.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.