Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUz 161/12

POSTANOWIENIE

Dnia 11 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Agata Pyjas - Luty (spr.)

Sędziowie:

SSA Maria Szaroma

SSA Marta Fidzińska-Juszczak

Protokolant:

st.sekr.sądowy Elżbieta Bałaban

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2012 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Sądu Apelacyjnego w K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

przy udziale zainteresowanego M. C.

o składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umowy o dzieło

na skutek zażalenia Sądu Apelacyjnego w K.

na zarządzenie Przewodniczącego w Sądzie Okręgowym X Wydział Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 12 grudnia 2011 r. sygn. akt X U 1831/11

p o s t a n a w i a :

u c h y l i ć zaskarżone zarządzenie.

Sygn. akt III AUz 161/12

UZASADNIENIE

Zarządzeniem z dnia 12 grudnia 2011 r. Przewodniczący w Sądzie Okręgowym w K.Wydziale X Ubezpieczeń Społecznych zwrócił odwołanie Sądu Apelacyjnego w K.od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. z dnia 22 czerwca 2011 r., ustalającej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia M. C., podlegającego ubezpieczeniom jako sędzia u płatnika składek – Sądu Apelacyjnego w K.

Sąd pierwszej instancji uzasadnił, iż przedmiotowym odwołaniem płatnik składek – Sąd Apelacyjny w K.domagał się zmiany decyzji organu rentowego i uwzględnienia w podstawie wymiaru składek również składek zadeklarowanych na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umów o dzieło zawartych z sędzią M. C., pozostającym w stosunku służbowym z tymże sądem. Odwołanie w imieniu Sądu Apelacyjnego w K. złożył dyrektor tego sądu. Zarządzeniem z dnia 15 listopada 2011 r., doręczonym Prezesowi Sądu Apelacyjnego w dniu 22 listopada 2011 r., wezwano go do usunięcia braków formalnych odwołania poprzez jego podpisanie, w terminie tygodniowym, pod rygorem zwrotu odwołania. Prezes sądu nie uzupełnił braków formalnych odwołania w terminie, który upłynął w dniu 29 listopada 2011 r.

Sąd Okręgowy uznał, iż podmiotem uprawnionym do reprezentacji Sądu Apelacyjnego w K. w sprawie przedmiotowego odwołania jest prezes tego sądu, nie zaś jego dyrektor. Podkreślił, że za osobę pozostającą w stosunku służbowym składkę oblicza, pobiera i odprowadza pracodawca (art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, t.j. Dz.U. z 2008 r., nr 164, poz. 1027 ze zm.) i ma on w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych zdolność sądową (art. 460 § 1 k.p.c.), zaś dla s. pracodawcą jest sąd reprezentowany przez jego prezesa. Powołując się na przepisy art. 22 § 1, art. 21 § 2 oraz art. 177 § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070), wskazał, że dyrektor jest organem sądu w zakresie finansowym i gospodarczym, nie jest natomiast pracodawcą dla sędziów, a tym samym nie jest płatnikiem składek na ubezpieczenie zdrowotne. Zaznaczył, że dyrektor nie może być również pełnomocnikiem procesowym Sądu Apelacyjnego w K.bowiem nie należy do kręgu osób określonych w art. 87 § 1 i 2 k.p.c., a ponadto do niniejszej sprawy zastosowania nie znajduje art. 3 1 k.p. Zwrot odwołania nastąpił na zasadzie art. 130 § 2 k.p.c. wobec nieuzupełnienia jego braków formalnych przez osobę uprawnioną do reprezentacji Sądu Apelacyjnego w K..

Zażalenie na powyższe zarządzenie Przewodniczącego wywiódł odwołujący Sąd Apelacyjny w K., zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie. Motywując swoje żądanie, zarzucił, iż wezwania do uzupełnienia braków formalnych odwołania były doręczane z naruszeniem art. 133 § 3 zd. 2 w zw. z art. 133 § 2 k.p.c., bowiem powinny być przesyłane bezpośrednio Skarbowi Państwa – organowi uprawnionemu do reprezentowania. Ponadto Sąd pierwszej instancji wezwał jedynie do uzupełnienia braków pisma procesowego z dnia 31 października 2011 r., a nie braków odwołania. W kwestii organu właściwego do reprezentacji Sądu Apelacyjnego, podniósł, iż zasadność działania dyrektora sądu wynika z faktu, iż sprawa odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne związana jest z gospodarką finansową. Dodatkowo przedmiotowe umowy o dzieło dotyczyły organizacji pracy S. A.i nie były związane ze stosunkiem służbowym sędziów. Natomiast dyrektor działał w sprawie na podstawie art. 21 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych jako organ uprawniony do reprezentacji sądu, nie zaś jako pełnomocnik.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie, jakkolwiek nie wszystkie podane w nim zarzuty okazały się zasadne.

Wobec zarzutu skarżącego odnośnie sposobu procedowania przez Sąd pierwszej instancji, wyjaśnienia wymaga, iż orzeczeniem z dnia 15 listopada 2011 r. Przewodniczący składu zarządził wykonanie dwóch czynności. Po pierwsze, polecił wezwać prezesa Sądu Apelacyjnego w K. do uzupełnienia braków formalnych odwołania i pisma procesowego z dnia 14 września 2011 r. poprzez ich podpisanie w terminie tygodniowym pod rygorem zwrotu odwołania i pisma procesowego z dnia 14 września 2011 r. Po drugie, zobowiązał radcę prawnego Z. R. do uzupełnienia braków formalnych pisma procesowego z dnia 31 października 2011 r. poprzez złożenie pełnomocnictwa udzielonego przez osobę uprawnioną do reprezentowania pracodawcy, to jest Prezesa Sądu Apelacyjnego w K.w terminie tygodniowym pod rygorem zwrotu pisma procesowego z dnia 31 października 2011 r. Pierwsze z wezwań zostało doręczone adresatowi w dniu 22 listopada 2011 r., zaś drugie – w dniu 23 listopada 2011 r. W tym miejscu podkreślenia wymaga, iż wezwanie zawarte w punkcie drugim zarządzenia zostało wykonane w wyznaczonym czasie. Jakkolwiek bowiem zasadnie wskazał Sąd Okręgowy, że termin wykonania pierwszego punktu zarządzenia z dnia 15 listopada 2011 r. upłynął bezskutecznie w dniu 29 listopada 2011 r., tak radca prawny Z. R. wypełnił skierowane do niego wezwanie w zakreślonym terminie, to jest w dniu 30 listopada 2011 r., przedkładając umocowanie do reprezentowania Sądu Apelacyjnego w K., podpisane przez prezesa tego sądu.

Nie ma przy tym racji skarżący, iż kwestionowane zarządzenie powinno – stosownie do dyspozycji art. 133 § 3 zd. 2 w zw. z § 2 k.p.c. – zostać doręczone bezpośrednio organowi uprawnionemu do reprezentowania strony odwołującej przed sądem. Co prawda, sąd apelacyjny jest jednostką organizacyjną S. P., jednakże występując jako pracodawca w postępowaniu w sprawie z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych posiada on samodzielną, niezależną zdolność sądową i procesową (art. 460 § 1 k.p.c. w zw. z art. 3 k.p.) i tym samym jest stroną procesu. Stąd art. 133 § 3 zd. 2 k.p.c. nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie. Sąd pierwszej instancji w prawidłowy sposób dokonał wezwań do uzupełnienia braków formalnych, kierując zarządzenie w punkcie pierwszym do osoby reprezentującej stronę składającą odwołanie i pismo procesowe z dnia 14 września 2011 r., zaś w punkcie drugim – do pełnomocnika procesowego podpisanego na piśmie procesowym.

Zasadniczą kontrowersją w dotychczas rozpatrywanej sprawie, która stała się podstawą rozstrzygnięcia o zwrocie odwołania Sądu Apelacyjnego w K., była kwestia właściwej reprezentacji tego podmiotu. Rozważając to zagadnienie należy wyjść od stwierdzenia, iż sąd apelacyjny, jako podmiot posiadający zdolność sądowa i procesową w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dokonuje czynności prawnych przez organ zarządzający tą jednostką albo inną wyznaczoną do tego osobę uprawnioną do działania w jej imieniu (art. 3 1 § 1 k.p. i art. 67 § 1 k.p.c. w zw. z art. 460 § 1 k.p.c.). Organami zarządzającymi sądu apelacyjnego są natomiast prezes sądu oraz – w określonych obszarach - dyrektor sądu (art. 21 § 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz.U. z 2001 r., nr 98 poz. 1070 ze zm.). Reprezentowanie sądu apelacyjnego na zewnątrz należy co do zasady do zadań prezesa sądu. Wyjątek stanowią sprawy należące do dyrektora sądu (art. 22 § 1 pkt 1 powołanej ustawy). Jak wynika z treści przepisów art. 21 § 2 i art. 179 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, dyrektor sądu wykonuje zadania w zakresie finansowym i gospodarczym, kontroli finansowej, gospodarowania mieniem Skarbu Państwa i audytu wewnętrznego. Do obszarów działalności, w których przedstawicielem sądu apelacyjnego jest dyrektor, należy zatem między innymi gospodarka finansowa i w tym zakresie czynności procesowe w postępowaniu sądowym powinny być podejmowane właśnie przez dyrektora.

Kluczową kwestią pozostaje zatem ustalenie, czy sprawa, będąca przedmiotem odwołania w niniejszym postępowaniu, mieści się w zakresie gospodarki finansowej sądu. Niewątpliwym jest, że zaskarżona przez odwołującego decyzja organu rentowego dotyczyła ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne M. C., podlegającego ubezpieczeniom jako s.u płatnika składek - Sądu Apelacyjnego w K.. Spornym było, czy zainteresowany podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu zawartych pomiędzy nim a odwołującym umów o dzieło, a tym samym czy na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy uiszczać również składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu tych umów. Tak ukształtowana sprawa, choć pozornie odnosi się do kwestii finansowych, w rzeczywistości dotyczy innego zagadnienia, a mianowicie podlegania przez sędziego ubezpieczeniu zdrowotnemu i w konsekwencji istnienia obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umów o dzieło zawartych ze stroną odwołującą. Problemem nie jest bowiem wpłata odpowiednich środków finansowych tytułem składek na konto organu rentowego, lecz ustalenie, czy są one należne z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych. Kwestie te nie mieszczą się zatem w zakresie zadań dyrektora sądu, którego kompetencje są ściśle określone. Stąd należy uznać, iż organem uprawnionym do reprezentowania Sądu Apelacyjnego w K. w niniejszej sprawie jest prezes tego sądu.

Na marginesie można wskazać, iż bez znaczenia pozostaje również charakter umów o dzieło, jakie były zawierane z zainteresowanym s. oraz problematyka umocowania organów sądu do ich podpisania. Treść umów nie ma wpływu na obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, które to zagadnienie jest przedmiotem postępowania.

Zważywszy na przedstawione wywody, odwołujący nie miał racji odnośnie podmiotu uprawnionego do jego reprezentacji. Niemniej jednak, jak zostało to już wcześniej zaznaczone, jego pełnomocnik procesowy uzupełnił w terminie braki formalne pisma z dnia 31 października 2011 r., zgodnie z poleceniem Sądu Okręgowego, to jest poprzez dołączenie pełnomocnictwa dla radcy prawnego podpisanego przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w K.. Tym samym przedmiotowe pismo zostało złożone skutecznie, bo przez właściwie umocowaną osobę. Podkreślić należy, iż w treści tego pisma pełnomocnik procesowy odniósł się do odwołania, podtrzymując jednocześnie zawarte w nim wywody i wnioski. Pomimo zatem podpisania odwołania i pisma procesowego z dnia 14 września 2011 r. przez dyrektora sądu, braki te zostały sanowane późniejszym, skutecznie złożonym pismem z dnia 31 października 2011 r. W procesie cywilnym obowiązuje bowiem zasada, iż osoba, która może być pełnomocnikiem a jedynie nie wykazała należycie swego umocowania, może usunąć ten brak następczo potwierdzając swoje pełnomocnictwo a nadto czynności procesowe nieskuteczne z uwagi na brak odpowiedniego umocowania dokonującej ich osoby, po uzupełnieniu tego braku, mogą zostać zatwierdzone w późniejszym czasie przez powołaną do tego osobę (art. 89 § 1 k.p.c., art. 130§ 1 k.p.c., por. uchwałę (7) Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2009 r., III CZP 118/08, OSNC 2009/6/76, Prok.i Pr.-wkł. 2009/10/58, Biul.SN 2009/1/10, M.Prawn. 2009/12/660-663, oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010r., II PZ 33/09, Lex nr 585790, z dnia 23 czerwca 2009r., III UZ 4/09, OSNP 2011/5-6/87 oraz z dnia 14 lipca 2010r., V CSK 33/10, LEX nr 738138).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżone zarządzenie na zasadzie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.