Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra (sprawozdawca)

Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Joanna Misztal-Konecka

Sędzia Sądu Rejonowego Krzysztof Niezgoda (delegowany)

Protokolant Maciej Bielak

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2016 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa M. L.

przeciwko K. C.

o zapłatę kwoty 35000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 15 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 25 kwietnia 2016 roku, w sprawie I C 162/15

I. oddala apelację;

II. zasądza od M. L. na rzecz K. C. kwotę 2400 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

III. prostuje oczywistą omyłkę w zaskarżonym wyroku w ten sposób, że w części wstępnej nakazuje wykreślić wyraz „upr.”.

Joanna Misztal-Konecka Dariusz Iskra Krzysztof Niezgoda

Sygn. akt II Ca 521/16

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 15 stycznia 2015 roku do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie w elektronicznym postępowaniu upominawczym powódka – M. L. wniosła o zasądzenie od pozwanego – K. C. kwoty 35000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu (k. 2-3v).

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że dokonała zakupu przyczepy kempingowej marki F. (...) nr VIN: (...), rok produkcji 2007, sprowadzonej z Anglii przez K. C.. W dniu 9 grudnia 2011 roku przyczepa zabezpieczona została przez Policję, jako poszukiwana i pochodząca z kradzieży na terenie Niemiec. Zabezpieczona przyczepa została zwrócona P. N. z C. (...) Polska z siedzibą J., to jest pełnomocnikowi towarzystwa (...), będącego właścicielem przyczepy, które w dniu 16 listopada 2007 roku wypłaciło odszkodowanie „pokradzieżowe”.

Powódka wskazała, że wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 35000 zł tytułem zwrotu otrzymanej przez pozwanego ceny zakupu przyczepy z tytułu wady prawnej sprzedanej rzeczy. Wezwanie do zapłaty nie zostało podjęte w terminie.

*

Postanowieniami z dnia 6 lutego 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w Łukowie (k. 4-4v).

*

W dniu 11 marca 2015 roku powódka przesłała do Sądu Rejonowego w Łukowie pozew mający postać pisma procesowego w formie tradycyjnej.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że wraz z K. W. (1) w dniu 10 listopada 2010 roku, w Ł., kupiła przyczepę kempingową marki F. (...) nr VIN: (...), rok produkcji 2007. Przyczepa została sprowadzona z Anglii przez K. C.. W umowie z dnia 20 listopada 2010 roku wpisany został K. W. (2), jako kupujący. W dniu 8 grudnia 2010 roku M. L. kupiła przyczepę od K. W. (1) za kwotę 35000 zł.

Powódka wskazała, że w dniu 9 grudnia 2011 roku przyczepa zabezpieczona została przez Policję, jako poszukiwana i pochodząca z kradzieży na terenie Niemiec. Zabezpieczona przyczepa została zwrócona P. N. z C. (...) Polska z siedzibą J., to jest pełnomocnikowi towarzystwa (...), będącego właścicielem przyczepy, które w dniu 16 listopada 2007 roku wypłaciło odszkodowanie „pokradzieżowe”.

Powódka wskazała, że wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 35000 zł tytułem zwrotu otrzymanej przez pozwanego ceny zakupu przyczepy z tytułu wady prawnej sprzedanej rzeczy. Wezwanie do zapłaty nie zostało podjęte w terminie.

Powódka wskazała również, że „w związku z pierwotny(m) nabyciem przyczepy w dniu 20 listopada 2010 r., która okazała się być pochodzącą z kradzieży i nie stanowić własności osoby faktycznie ją sprzedającej, to jest K. C., M. L. poniosła oczywistą szkodę majątkową w wysokości 35.000 złotych”.

*

W dniu 7 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Łukowie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym uwzględnił powództwo w całości (k. 24).

*

Od nakazu zapłaty z dnia 7 kwietnia 2015 roku pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł sprzeciw, zaskarżając nakaz w całości.

K. C. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych (k. 34-37).

*

Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Łukowie:

1. oddalił powództwo;

2. zasądził od M. L. na rzecz K. C. kwotę 2438,20 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (k. 92).

W uzasadnieniu wyroku sąd ustalił, że M. L. i K. W. (2) w 2010 roku byli zainteresowani nabyciem przyczepy kampingowej. Po zapoznaniu się z ofertą sprzedaży przyczepy kampingowej na portalu Allegro skontaktowali się z K. C., zamieszkałym w W. w Ł.. W dniu 20 listopada 2010 roku M. L. i K. W. (2) przybyli do miejsca zamieszkania K. C.. K. C. przebywał wówczas w Wielkiej Brytanii, natomiast był tam obecny jego ojciec, M. C., uprzedzony przez syna o tym, że K. W. (2) i M. L. stawią się celem zawarcia umowy i odebrania przyczepy. M. C. dysponował egzemplarzem umowy sprzedaży z rubrykami w języku polskim i angielskim, podpisanym w miejscu sprzedającego, oraz dokumentami dotyczącymi przyczepy. Po uzupełnieniu dokumentu umowy danymi kupującego – K. W. (1), danymi sprzedającego (imię i nazwisko T. D. oraz adres zamieszkania w Wielkiej Brytanii), pochodzącymi z dokumentów dotyczących przyczepy, oraz danymi przyczepy, datą transakcji, ceną sprzedaży i podpisaniu przez K. W. (1), jako kupującego, M. C. wydał K. W. (1) i M. L. przyczepę kempingową marki F. (...) nr VIN: (...), rok produkcji 2007, oraz dotyczące jej dokumenty – kartę przyczepy kampingowej, zawierającą dane przyczepy, gdzie jako pierwszy właściciel przyczepy wskazana była L. T. (od 26 czerwca 2008 roku), zaś jako drugi właściciel – T. D. (od 26 czerwca 209 roku), oraz poświadczenie z dnia 1 lipca 2009 roku, wystawione przez (...) Biuro do spraw Rejestracji i Identyfikacji (...).

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 8 grudnia 2010 roku K. W. (2) zawarł z M. L. umowę sprzedaży dotyczącą tej samej przyczepy, po czym przyczepa została zarejestrowana jako jej własność.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 9 grudnia 2011 roku funkcjonariusze Policji z Komisariatu Policji w K. zatrzymali przyczepę, jako poszukiwaną w związku z postępowaniem karnym prowadzonym na terenie Niemiec. Postanowieniem z dnia 30 października 2012 roku, wydanym w sprawie 2Ds 1537/12/VIII, Prokurator Rejonowy w Piasecznie umorzył dochodzenie w sprawie nabycia w dniu 8 grudnia 2010 roku przy ul. (...) w miejscowości B., gmina K., przez M. L. za kwotę 35000 zł, pochodzącej z przestępstwa przyczepy kampingowej marki F. (...) nr VIN: (...), rok produkcji 2007, wobec braku znamion czynu zabronionego. Natomiast na podstawie postanowienia z dnia 11 października 2012 roku, wydanego w sprawie 2 Ds 1537/12/VIII, opisana wyżej przyczepa i kluczyk do niej zwrócone zostały P. N., będącemu przedstawicielem C. (...) Polska z siedzibą w J., pełnomocnikowi towarzystwa (...). Wskazane towarzystwo nabyło bowiem własność tej przyczepy z tytułu wypłaty odszkodowania „pokradzieżowego” w dniu 16 listopada 2007 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 21 marca 2012 roku K. W. (2) wysłał wiadomość email do K. C., w której domagał się w terminie 14 dni zwrotu ceny sprzedaży w kwocie 36000 zł lub nieodpłatnego przekazania przyczepy o tych samych lub zbliżonej wartości parametrach technicznych. Wiosną 2012 roku K. W. (2) przeniósł na M. L. uprawnienia z tytułu zawartej umowy sprzedaży. W styczniu 2012 roku K. W. (2) i M. L. także osobiście spotkali się z K. C., informując go o zatrzymaniu przyczepy i domagając się zwrotu pieniędzy lub innej przyczepy, jednak żadne z tych żądań nie zostało uwzględnione.

Sąd Rejonowy wskazał dowody, na podstawie których dokonał ustaleń faktycznych, oraz przedstawił swoje stanowisko w zakresie oceny tych dowodów.

Sąd Rejonowy uznał za zbyteczne przeprowadzenie dowodu z zeznań stron w trybie art. 299 k.p.c. w związku z art. 304 k.p.c. Wskazany dowód ma charakter akcesoryjny, natomiast, w ocenie Sądu, okoliczności istotne dla rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy zostały wyjaśnione. W tej sytuacji nie było celowe odroczenie rozprawy celem przeprowadzenia dowodu, który nie wniósłby do sprawy istotnych okoliczności.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisów art. 535 § 1 k.c. i wskazał, że przedmiotowej sprawie kupujący przyczepę na podstawie kolejno zawartych umów sprzedaży – K. W. (2) i M. L. nie nabyli jej własności, okazało się bowiem, że jej właścicielem jest: towarzystwo (...) z siedzibą w Niemczech, w D., które nabyło jego własność po wypłaceniu odszkodowania „pokradzieżowego” w 2007 roku.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisów art. 556 § 2 k.c., art. 560 § 2 k.c. oraz art. 576 § 2 k.c. i wskazał, że ponieważ już w styczniu 2011 roku K. W. (2) i M. L. skontaktowali się z K. C., informując go o zatrzymaniu kradzieży i domagając się zwrotu pieniędzy uiszczonych tytułem zapłaty ceny lub dostarczenia podobnej przyczepy, zarzut przedawnienia roszczeń jest nieuzasadniony i nie może być podstawą oddalenia powództwa.

Sąd wskazał, że powództwo skierowane zostało wobec K. C., a bezsporne jest, że nie był on stroną umowy sprzedaży z dnia 20 listopada 2010 roku. Umowa powyższa zawarta została w formie pisemnej. Jako sprzedawca w umowie z dnia 20 listopada 2010 roku figurował T. D., którego podpis został na niej umieszczony wcześniej. Na umowie tej podpis swój umieścił K. W. (2), jako kupujący. Umowa sprzedaży zawarta została pomiędzy sprzedawcą – T. D. a kupującym – K. W. (1). Żadna ze stron w obecnej sprawie nie kwestionowała autentyczności podpisu sprzedawcy. Także przy zawarciu umowy dotyczącej przyczepy jej nabywca – K. W. (2) (była przy tym obecna powódka) orientował się, że osoba, która podpisała się pod umową jako sprzedawca, nie jest fizycznie obecna przy zawarciu umowy. Jednak nie sprzeciwił się tej formie zawarcia umowy, nie domagał się w żadnej formie weryfikacji autentyczności podpisu lub na przykład skontaktowania się ze sprzedawcą celem weryfikacji jego tożsamości, danych sprzedawanej rzeczy lub jakichkolwiek innych okoliczności dotyczących zawieranej umowy. Zatem zarówno K. W. (2), jak i powódka, akceptowali zawarcie umowy sprzedaży z T. D. w opisanej formie, pomimo że uprzednio kontaktowali się w sprawie zawarcia tej umowy z pozwanym. Pozwany, nie będąc sprzedawcą rzeczy, a jedynie pośrednicząc w zawarciu umowy pomiędzy jej stronami, nie miał wobec powódki (ani ówczesnego kupującego przyczepę K. W. (1)) obowiązku określonego w art. 535 k.c. Nie mogą go zatem dotyczyć także obowiązki wynikające z rękojmi za wady prawne przyczepy.

Sąd wskazał, że niezależnie od tego nie można także pozwanemu przypisać winy, będącej przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej. Przy sprowadzeniu przyczepy uzyskał on także dokumenty dotyczące jej stanu prawnego, stosowane w Wielkiej Brytanii, oraz poświadczenie, z którego wynikał brak wad prawnych przyczepy. Z zeznań pozwanego wynika także, że zasięgnął informacji na Policji w Wielkiej Brytanii i otrzymał informacje, iż przyczepa nie jest poszukiwana jako przedmiot przestępstwa. Dopełnił zatem możliwych dla siebie do wykonania czynności, weryfikujących ewentualne wady prawne rzeczy, w sprzedaży której pośredniczył.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Rejonowy wskazał przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. w związku z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

*

Od wyroku z dnia 30 maja 2016 roku apelację wniosła M. L., reprezentowana przez pełnomocnika, zaskarżając wyrok w całości.

Powódka zarzuciła:

„1. Naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, mianowicie przepisu:

a. art. 217 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. i art. 299 k.p.c. poprzez niezasadne oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron pomimo niewyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych da rozstrzygnięcia;

b. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i ich ocenę w sposób dowolny i niewszechstronny polegającą na:

- sprzecznym z materiałem dowodowym ustaleniu, że przeniesienie własności przyczepy kempingowej F. P. (...) nastąpiło pomiędzy K. W. (1) a T. D., a pozwany nie był sprzedawcą jedynie pośrednicząc w transakcji podczas, gdy nabył on przedmiotową przyczepę na terenie Wielkiej Brytanii, sprowadził do Polski i oferował ją do sprzedaży sprzedając ją na rzecz K. W. (1),

- błędnym ustaleniu, że pozwanemu nie można przypisać winy ponieważ zweryfikował on ewentualne wady prawne;

c. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie oceny wiarygodności i mocy dowodowej okoliczności pierwszego spotkania stron latem 2010 r. oraz niezawarcia umowy sprzedaży ani dokonania jakiejkolwiek innej czynności prawnej;

2. naruszenie prawa materialnego, mianowicie przepisu:

a. art. 66 § 1 k.c. w zw. z art. 535 § 1 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na ustaleniu, iż pomimo braku złożenia oferty i nieustaleniu essentialia negotii umowy T. D. zawarła umowę sprzedaży z K. W. (1) wobec bezspornego ustalenia Sądu, iż podpis T. D. umieszczony został na niewypełnionej w żadnym zakresie umowie”.

Powódka wniosła o:

„A. rozpoznanie w trybie art. 380 k.p.c. postanowienia Sądu I instancji z dnia 25 kwietnia 2016 r. o oddaleniu wniosku dowodowego strony powodowej i dopuszczenie tego dowodu w postępowaniu apelacyjnym,

B. zmianę wyroku poprzez:

1. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 35.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

C. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, przed Sądem II instancji według norm przepisanych” (k. 103-107).

*

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powódki popierał apelację i wnosił o zasądzenie kosztów według norm przepisanych. Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów według norm przepisanych (k. 122v).

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powódki jest bezzasadna i w związku z tym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c., chociaż niektóre z podniesionych w niej zarzutów są częściowo uzasadnione.

W zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych.

M. L. opierała swoje żądanie ostatecznie między innymi na twierdzeniu, że w dniu 20 listopada 2010 roku K. W. (2) zawarł z K. C. umowę sprzedaży przyczepy kempingowej marki F. (...) nr VIN: (...), rok produkcji 2007, a następnie, że w dniu 8 grudnia 2010 roku K. W. (2) sprzedał tę przyczepę M. L..

Powódka domagała się od K. C. zwrotu ceny sprzedaży przyczepy. Samo nazwanie przez powódkę tego żądania także „odszkodowaniem” nie zmienia charakteru prawego tego żądania, a w szczególności jego podstawy faktycznej.

W związku z powyższym powódka powinna wskazać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzi skutki prawne. Wynika to z formalnego obowiązku dowodzenia (ciężaru dowodu w znaczeniu formalnym) określonego przez przepis art. 232 zd. 1 k.c.

Na M. L. spoczywał również w rozpoznawanej sprawie ciężar dowodu w znaczeniu materialnym w odniesieniu do podnoszonych przez powódkę twierdzeń, wynikający z przepisu art. 6 k.c. Powołany przepis reguluje zagadnienie ciężaru dowodu w znaczeniu materialnym, czyli zagadnienie podmiotu, którego obciążają materialnoprawne skutki nieudowodnienia twierdzeń w zakresie okoliczności istotnych dla rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy.

W związku z tym, że z faktu zawarcia przez K. W. (1) i K. C. umowy sprzedaży przedmiotowej przyczepy M. L. wywodziła skutki prawne, ciężar udowodnienia takiego faktu spoczywał na powódce. M. L. ponosi również materialnoprawne skutki nieudowodnienia swoich twierdzeń w tym zakresie.

Trafny jest zarzut apelacji, że Sąd pierwszej instancji niezasadnie oddalił wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron. Z jednej strony należy wskazać, że powódka usprawiedliwiła swoją nieobecność na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2016 roku. Powódka przedstawiła dokumenty, z których wynika, że w dniach od 17 marca 2016 roku do 19 marca 2016 roku przebywała na Oddziale Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej M. Szpitala (...) w W., gdzie w dniu 18 marca 2016 roku wykonany został zabieg operacyjny z powodu deformacji przodostopia prawego. Ze wskazań lekarskich dotyczących leczenia pooperacyjnego wynika, że powódka powinna chodzić o kulach łokciowych w specjalistycznym obuwiu ortopedycznym z wolnym przodostopiem przez co najmniej cztery tygodnie (k. 96-97).

W związku z powyższym można uznać, że niestawiennictwo powódki na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2016 roku było usprawiedliwione, chociaż należy zwrócić uwagę, że dokumenty usprawiedliwiające niestawiennictwo złożone zostały dopiero po wydaniu wyroku.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że stawiennictwo stron na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2016 roku nie było obowiązkowe (k. 67), a zatem kwestia usprawiedliwienia tego niestawiennictwa ma znaczenie drugorzędne.

Nie stanowiło dostatecznej podstawy oddalenia wniosku dowodowego powódki o przesłuchanie jej jako strony powołanie się przez Sąd pierwszej instancji na treść przepisu art. 217 § 3 k.p.c. w jego końcowej części. Przepis art. 217 § 3 k.p.c. stanowi, że sąd pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 30 maja 2007 roku, IV CSK 41/071, Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przez wyjaśnienie spornych okoliczności rozumieć należy taki stan rzeczy, w którym albo nastąpiło uzgodnienie między stronami spornych dotychczas okoliczności, albo też zostały one wyjaśnione na korzyść strony powołującej dowody. Niedopuszczalne jest pominięcie zaofiarowanych środków dowodowych z powołaniem się na wyjaśnienie sprawy, jeżeli ocena dotychczasowych dowodów prowadzi, w przekonaniu sądu, do wniosków niekorzystnych dla strony powołującej dalsze dowody. Oznaczałoby to bowiem pozbawienie jednej ze stron możności udowodnienia jej twierdzeń.

W rozpoznawanej sprawie okoliczności faktyczne, których miał dotyczyć dowód z przesłuchania stron, miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), wnioskowany dowód był dopuszczalny i pozostawał w związku ze zgłoszoną tezą dowodową. Nie można było również uznać, że ocena dotychczasowych dowodów prowadzi do ustaleń odpowiadających twierdzeniom powódki przytoczonym w pozwie.

Nie zachodziły również okoliczności faktyczne, które uzasadniałyby pominięcie wskazanego dowodu na podstawie art. 217 § 2 k.p.c. lub na podstawie art. 217 § 3 w części wstępnej k.p.c.

W związku z tym, że Sąd Rejonowy nie przeprowadził dowodu z przesłuchania stron, a wniosek powódki o przeprowadzenie tego dowodu był zasadny i ponowiony został w postępowaniu apelacyjnym, Sąd Okręgowy przeprowadził ten dowód na rozprawie apelacyjnej.

Treść zeznań stron złożonych w postępowaniu apelacyjnym, a w szczególności powódki, prowadzi do jednoznacznego wniosku, że stronami umowy sprzedaży zawartej w dniu 20 listopada 2010 roku byli T. D. i K. W. (2), nie zaś K. C. i K. W. (2). Zeznania te potwierdzają treść pisemnej umowy, a w szczególności zgodne przekonanie M. L. i K. W. (1), że sprzedającym jest osoba wskazana w treści umowy, mieszkająca w Wielkiej Brytani, nie zaś K. C..

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje żadnych podstaw do przyjęcia, że pozwany prowadził działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży pojazdów, w szczególności przyczep kempingowych, bądź jako właściciel tych pojazdów, bądź jako przedsiębiorca komisowy. K. C. od około dziewięciu lat mieszka z żoną i dziećmi w Wielkiej Brytanii i w Polsce nie prowadzi działalności gospodarczej, w szczególności takiej, która polegałaby na zorganizowanej formie sprzedaży pojazdów. W okresie pobytu w Wielkiej Brytanii kupił przyczepę kempingową dla siebie. Pośredniczył również w kupnie przyczep dla ojca, teścia i szwagra.

Będąc w Wielkiej Brytanii K. C. wystawiał na aukcje internetowe na portalu Allegro różnego rodzaju rzeczy, których nie był właścicielem i których nie miał zamiaru sprzedać. Chodziło mu o zorientowanie się, czy będą osoby zainteresowane kupnem takich rzeczy i czy opłacalne będzie sprowadzanie takich rzeczy do Polski.

Na podstawie tego rodzaju ogłoszeń K. W. (2), który wraz z M. L. miał zamiar kupić używaną przyczepę kempingową, skontaktował się z K. C.. Podczas pierwszego spotkania w Polsce K. W. (2) i M. L. oglądali przyczepy znajdujące się w Ł. na nieruchomości, na której zamieszkiwali rodzice pozwanego oraz pozwany przed wyjazdem do Wielkiej Brytanii. Przyczepy te stanowiły własność – odpowiednio – pozwanego, jego ojca, teścia i szwagra. Były oferowane do sprzedaży, jednak K. W. (2) i M. L. nie byli nimi zainteresowani.

Informację o zamiarze sprzedaży przyczepy, którą ostatecznie kupił K. W. (2), wskazał K. C. sam nabywca. Przyczepa ta oferowana była do sprzedaży na terenie Wielkiej Brytanii, o czym K. W. (2) dowiedział się z informacji zamieszczonych w internecie. K. W. (2) i M. L. byli zainteresowani takim właśnie modelem przyczepy. K. W. (2) zwrócił się do pozwanego z pytaniem, czy mógłby tę przyczepę sprowadzić do Polski. K. C. zgodził się na to, po czym K. W. (2) przekazał mu pieniądze na zapłatę ceny w Wielkiej Brytanii.

W omawianym zakresie wiarygodne są twierdzenia pozwanego, nie tylko dlatego, że były konsekwentne w toku całego postępowania i zgodne z twierdzeniami przytaczanymi w sprawie (...) Prokuratury Rejonowej w Piasecznie, ale także dlatego, że potwierdzone zostały dowodami z zeznań świadków i są zgodne z zasadami doświadczenia życiowego.

Pozwany nie prowadził detalicznej lub komisowej sprzedaży pojazdów mechanicznych, w szczególności przyczep kempingowych. Brak jest również podstaw do przyjęcia, że posiadał własne środki finansowe o wartości około 35000 zł, którymi mógłby zapłacić cenę sprzedaży w Wielkiej Brytanii. Wiarygodne są zatem twierdzenia pozwanego, że pieniądze na ten cel otrzymał od K. W. (1). Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala również na ustalenie, że K. C. kupił dla siebie w Wielkiej Brytanii przedmiotowy pojazd, celem jego dalszej odsprzedaży w Polsce. Przedmiotowa przyczepa kempingowa miała znaczną wartość majątkową i mało prawdopodobne jest, aby K. C. kupił ją dla siebie, nie mając pewności, że zostanie sprzedana w Polsce.

Zwrócić należy uwagę, że dokument opatrzony datą „20.11.2010”, obejmujący umowę sprzedaży przyczepy kempingowej, nie zawiera w ogóle postanowień, które zawierałyby wskazanie, że przy sporządzaniu tego dokumentu przekazywana jest jakakolwiek kwota tytułem zapłaty ceny. W szczególności dokument ten nie zawiera postanowień, które pełniłyby formę pokwitowania odbioru ceny przez jakąkolwiek osobę, w szczególności osobę, która wydała przyczepę K. W. (1). Powódka i K. W. (2) twierdzili wprawdzie, że pieniądze przekazali ojcu pozwanego przy odbiorze przyczepy w Polsce, jednak przeczy temu treść umowy z dnia 20 listopada 2010 roku, jak również fakt, że nie zażądali od ojca pozwanego, osoby dla nich całkowicie obcej, której wcześniej nie znali, jakiegokolwiek pokwitowania przyjęcia pieniędzy. Z powyższego wynika, że pieniądze były już przekazane wcześniej celem zapłacenia ceny przyczepy w Wielkiej Brytanii.

Z powyższych rozważań wynika, że K. C. i K. W. (2) przed dniem 20 listopada 2010 roku zawarli umowę zlecenia, której w której K. C. zobowiązał się do pośredniczenia w Wielkiej Brytanii w zakupie przyczepy wskazanej przez K. W. (1) i M. L. i sprowadzenia tej przyczepy do Polski. Zlecenie nie obejmowało działania w imieniu kupujących, czego przejawem jest fakt, że kupujący podpisał umowę sprzedaży samodzielnie. Wynagrodzeniem za wykonanie zlecenia miała być pomoc ze strony K. W. (1) w znalezieniu pracy dla pozwanego w Wielkiej Brytanii.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Przede wszystkim należy wskazać, że oczywiście błędne jest utożsamianie przez powoda zarzutu przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, to jest dokonania tej oceny w sposób dowolny i niewszechstronny, z zarzutem sprzeczności ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. może polegać na błędnym uznaniu, że przeprowadzony w sprawie dowód ma moc dowodową i jest wiarygodny, albo że nie ma mocy dowodowej lub nie jest wiarygodny. Skuteczność zarzutu apelacji naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wymaga spełnienia dwóch przesłanek:

1. Prawidłowe postawienie zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wymaga wskazania dowodu (dowodów), do którego zarzut ten się odnosi2.

Ogólne zatem stwierdzenie, że doszło do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, nie spełnia wymagania sformułowania zarzutu naruszenia ściśle określonego przepisu prawa, w tym wypadku przepisu prawa procesowego3. Naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. może sprowadzić się do zarzutu, że sąd przy ocenie wiarygodności i mocy dowodowej określonych dowodów przekroczył granice swobodnej oceny, dokonując oceny dowolnej, sprzecznej z wymaganiami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia. Rzeczą strony, która zgłasza taki zarzut, jest wykazanie, że przy ocenie wiarygodności i mocy dowodowej konkretnego dowodu, na podstawie którego sąd dokonał ustalenia faktycznego, przekroczono granice swobodnej oceny dowodów, a nadto iż miało to istotny wpływ na wynik sprawy. Jeżeli wnoszący apelację formułuje zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. uzasadniając go tym, że zachodzi sprzeczność ustaleń z treścią materiału dowodowego, to taki zarzut nie można uznać za uzasadniony4.

2. Postawienie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla skarżącego, opartej na własnej ocenie materiału dowodowego, wersji zdarzeń. Konieczne jest natomiast, przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi, wykazywanie, że wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy5.

Jeżeli sąd odwoławczy stwierdzi, że z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Ocena dowodów przeprowadzona przez sąd może być natomiast skutecznie podważona, jako nieodpowiadająca wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. tak zwanej zasadzie swobodnej oceny dowodów, tylko w przypadku, gdy sąd wyprowadza z zgromadzonego materiału dowodowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub zasadami doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych. Uprawnienie sądu drugiej instancji do dokonania odmiennych ustaleń bez ponowienia dowodów z zeznań świadków, czy też z przesłuchania stron, jest dopuszczalne i uzasadnione, ale w szczególności wówczas, gdy dowody te mają jednoznaczną wymowę, a ocena sądu pierwszej instancji jest oczywiście błędna. Same, nawet poważne, wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez Sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska6.

Powódka w zasadzie nie wskazała w apelacji, jakie kryteria oceny dowodów zostały naruszone. Skupiła się jedynie na wskazaniu na zeznania K. W. (1), pomijając zeznania pozostałych osób.

Przemawia to za uznaniem zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. za nieuzasadniony.

Zarzuty odnoszące się do dokumentu z dnia 1 lipca 2009 roku są bez znaczenia, gdyż w rozpoznawanej sprawie nie zostało wykazane, że na K. C. spoczywał obowiązek ustalenia stanu prawnego zbywanej przyczepy z prawdopodobieństwem graniczącym z całkowitą pewnością, czy też ustalenia, że pojazd ten nie był nigdy kradziony lub zbywany przez osobę nieuprawnioną do rozporządzania nim. Z okoliczności sprawy wynika przy tym, że dokument ten musiał być przekazany K. C. w Wielkiej Brytanii przez sprzedawcę. Dokument ten pochodzi z daty zbliżonej do daty zawarcia umowy nabycia pojazdu przez osobę o nazwisku T. D. i nieprawdopodobne jest, aby został uzyskany przez K. C. o kogo innego.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego ma rację bytu wówczas, gdy zachodzi sprzeczność pomiędzy ustaleniami faktycznymi sądu a dowodami, które sąd ten uznał za wiarygodne. W sytuacji, gdy określony dowód czy dowody nie zostały uznane przez sąd za wiarygodne, a strona lub uczestnik postępowania uważa, że ocena ta nie jest trafna i, że dowody te powinny stanowić podstawę ustaleń faktycznych w danej sprawie, podnoszenie zarzutu sprzeczności ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego jest bezprzedmiotowe, gdyż sprzeczność taka w rzeczywistości nie zachodzi. W takiej sytuacji zarzuty strony lub uczestnika postępowania powinny dotyczyć przebiegu postępowania dowodowego lub oceny dowodów. W przypadku uznania takich zarzutów za zasadne odmienna ocena materiału dowodowego przez sąd drugiej instancji może prowadzić do odmiennych ustaleń faktycznych niż dokonane przez sąd pierwszej instancji. Odmienne ustalenia faktyczne nie są wówczas wynikiem przyjęcia, że zachodziła sprzeczność pomiędzy zebranym materiałem a przeprowadzonymi dowodami, ale są konsekwencją uznania za wiarygodne tych dowodów, które nie stanowiły podstawy ustaleń sądu pierwszej instancji, gdyż zostały uznane przez ten sąd za niewiarygodne lub też nie zostały przyjęte za podstawę ustaleń z innych przyczyn.

W rozpoznawanej sprawie powódka nie wskazała dowodów uznanych przez Sąd pierwszej instancji za wiarygodne, z którymi miałyby pozostawać w sprzeczności konkretne ustalenia Sądu pierwszej instancji.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisów art. 66 § 1 k.c. w zw. z art. 535 § 1 k.c. Sam fakt, że dokument obejmujący pisemną treść umowy został wypełniony o określone dane po podpisaniu tego dokumentu przez jedną ze stron, nie oznacza jeszcze, że nie były uzgodnione wcześniej wszystkie, a nie tylko istotne postanowienia umowy. W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy nie było wątpliwości o jaki przedmiot sprzedaży i o jaką cenę chodzi, skoro wcześniej K. W. (2) posiadał te informacje z ogłoszenia znajdującego się w sieci internetowej i skoro przekazał pozwanemu kwotę potrzebną na zapłacenie ceny.

÷

Tylko ubocznie należy wskazać, że całkowicie przedwczesne jest ustalenie Sądu pierwszej instancji, że na podstawie umowy z dnia 20 listopada 2010 roku nie doszło do nabycia przez K. W. (1), a w konsekwencji przez M. L., prawa własności przedmiotowej przyczepy. Jak ustalono w sprawie karnej, kradzież przedmiotowej przyczepy miała miejsce w Niemczech w lipcu 2007 roku. Nie można wykluczyć, że w odniesieniu do nabywcy tego pojazdu mogłyby mieć zastosowanie przepisy przewidujące możliwość nabycia prawa własności rzeczy od osoby nieuprawnionej do rozporządzania tą rzeczą przez osobę działającą w dobrej wierze. Kwestia ta wykracza jednak poza zakres rozpoznania i rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Powódka nie podejmowała przy tym jakichkolwiek starań w postępowaniu karnym celem wykazania, że podmiot, któremu ostatecznie pojazd został wydany, nie jest jednak uprawniony do jego odbioru.

÷

Mając na uwadze powyższe rozważania, należało oddalić apelację, jako bezzasadną.

*

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od M. L. na rzecz K. C. kwotę 2400 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

W związku z tym, że apelacja powódki została oddalona, powódka jest stroną przegrywającą sprawę w całości w postępowaniu odwoławczym. Powódka powinna zatem zwrócić pozwanemu koszty postępowania odwoławczego. Koszty te obejmują wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanego, ustalone na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804) w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2016 roku, poz. 1667) w wysokości 50% stawki minimalnej.

*

Na podstawie art. 350 § 1 i 3 k.p.c. Sąd Okręgowy sprostował oczywistą omyłkę w zaskarżonym wyroku w ten sposób, że w części wstępnej nakazał wykreślić wyraz „upr.”. Rozpoznawana sprawa nie była oznaczona w pierwszej instancji sygnaturą zawierającą dopisek „upr.”. Sprawa ta nie podlegała również rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, ani też nie została rozpoznana w postępowaniu uproszczonym przez Sąd pierwszej instancji.

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Joanna Misztal-Konecka Dariusz Iskra Krzysztof Niezgoda

1 Legalis nr 1336540.

2 Wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2004 roku, V CK 398/03, Lex nr 174215; wyrok SN z dnia 23 stycznia 2001 roku, IV CKN 237/00, Lex nr 52528; wyrok SN z dnia 5 lipca 2000 roku, I CKN 291/00, Lex nr 303349; wyrok SN z dnia 25 listopada 2003 roku, II CK 293/02, Lex nr 151622.

3 Wyrok SN z dnia 24 czerwca 2008 roku, I PK 295/07, Lex nr 496401.

4 Wyrok SN z dnia 15 września 2005 roku, II CK 59/05, Lex nr 385605; wyrok SN z dnia 18 stycznia 2002 r., I CKN 132/01, Lex nr 53144.

5 Wyrok SN z dnia 16 grudnia 2005 roku, III CK 314/05, Lex nr 172176; wyrok SN z dnia 18 czerwca 2004 roku, II CK 369/03, Lex nr 174131; wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2004 roku, IV CK 274/03, Lex nr 164852; wyrok SN z dnia 25 listopada 2003 roku, II CK 293/02, Lex nr 151622; wyrok SN z dnia 23 stycznia 2003 roku, II CKN 1335/00, Lex nr 439181; wyrok SN z dnia 27 września 2002 roku, IV CKN 1316/00, Lex nr 80273; postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2001 roku, IV CKN 970/00, Lex nr 52753; wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2001 roku, II CKN 588/99, Lex nr 52347; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008 roku, I ACa 180/08, Lex nr 468598, OSA 2009/6/55; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 maja 2008 roku, I ACa 953/07, Lex nr 466440; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2008 roku, VI ACa 306/08, Lex nr 504047; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 maja 2008 roku, I ACa 328/08 Lex nr 466423; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 kwietnia 2008 roku, I ACa 205/08, Lex nr 465086; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2008 roku, I ACa 1040/07, Lex nr 466431; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 lutego 2007 roku, I ACa 1053/06, Lex nr 298433; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 2006 roku, I ACa 1303/05, Lex nr 214251; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 stycznia 2006 roku, I ACa 1609/05, Lex nr 189371.

6 Wyrok SN z dnia 21 października 2005 roku, III CK 73/05, Lex nr 187032.