Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:	SSA Andrzej Olszewski (spr.)
Sędziowie:	SA Janusz Jaromin SA Małgorzata Jankowska
Protokolant:	sekr. sądowy Aneta Maziarek

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Gorzowie Wlkp. Magdaleny Piaseckiej

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2017 r. sprawy

P. Ś.

oskarżonego z art. 286 § 1 kk i innych

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp.

z dnia 21 października 2016 r., sygn. akt II K 85/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  uchyla orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności (pkt III wyroku),

b)  uniewinnia P. Ś. od popełnienia przestępstwa przypisanego mu w pkt. II wyroku, kwalifikowanego z art. 171 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, a kosztami procesu w tej części obciąża Skarb Państwa,

c)  orzeczoną w pkt. I wyroku karę pozbawienia wolności oskarżonemu P. Ś. podwyższa do 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy;

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze i wymierza mu 300 (trzysta) złotych opłaty za obie instancje.

Małgorzata Jankowska Andrzej Olszewski Janusz Jaromin

II AKa 31/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z dnia 21 października 2016 r. , P. Ś. uznano za winnego tego, że:

I.  od kwietnia 2011r. do lipca 2013r. w S., województwa (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w krótkich odstępach czasu i w podobny sposób, prowadząc działalność gospodarczą (...), posługując się nazwą „ (...)”, wprowadzał w błąd szereg osób fizycznych co do rodzaju zawieranych z nimi umów i sposobu inwestowania-lokowania powierzonych mu przez te osoby środków pieniężnych, wywołując błędne przekonanie, iż (...) jest instytucją finansową współpracującą z (...) Bankiem, (...) Bankiem i (...) Bankiem oraz że środki finansowe przekazywane w ramach zawieranych umów stanowią lokaty pieniężne objęte Bankowym Funduszem Gwarancyjnym, przy czym wszelkie istotne ustalenia czynione były w formie ustnej, a na ich potwierdzenie oskarżony przekazywał pokrzywdzonym osobom jedynie dokument nazwany „potwierdzeniem zawarcia umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej”, który nie stanowił umowy nazwanej w rozumieniu prawa cywilnego, ani umowy lokaty terminowej w rozumieniu prawa bankowego czy też weksla w rozumieniu prawa wekslowego, a oskarżony wywoływał jednocześnie u pokrzywdzonych błędne przekonanie, iż lokują swoje środki finansowe na zasadach obowiązujących instytucje bankowe oraz, że objęte są gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, nie informując jednocześnie pokrzywdzonych o stworzonych przez siebie zasadach przyjmowania środków pieniężnych, a opisanych w tzw. regulaminie, z którym pokrzywdzeni nie byli zapoznawani, dokonując przy tym czynności pozorujących własną wiarygodność i wypłacalność oraz rzekomy zamiar zwrotu otrzymanego kapitału poprzez wypłaty, bądź deklaracje wypłaty odsetek, przy czym oskarżony wbrew zapewnieniom przekazywanym pokrzywdzonym nie lokował ich środków na rachunkach bankowych, a przeznaczał je na inne cele, nie mając zamiaru wywiązania się z podjętych zobowiązań i zwrócenia kapitału osobom pokrzywdzonym, którym to powierzonym kapitałem rozporządził niezgodnie z ustaleniami poczynionymi z pokrzywdzonymi, i tak :

- w dniu 14 kwietnia 2011r. doprowadził L. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez przyjęcie od niej środków pieniężnych co do których wydał dokument „potwierdzenie zawarcia umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) na kwotę 70 000 zł” , z terminem zapadalności na dzień 14 kwietnia 2012r., a następnie bez wypłaty pierwotnie zainwestowanej kwoty kolejnej umowy z wydaniem potwierdzenia nr (...) z dnia 16 kwietnia 2012r., na kwotę 73 572 zł z terminem zapadalności na dzień 16 kwietnia 2013r. który upłynął bezskutecznie, wyrządzając jej szkodę w wysokości 73 572 zł,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 1 lutego 2012r. doprowadził L. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez przyjęcie od niej środków pieniężnych na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcie trzymiesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) na kwotę 10 000 zł.” z terminem zapadalności na dzień 1 maja 2012r., a następnie bez wypłaty pierwotnie zainwestowanej kwoty kolejnej umowy z wydaniem potwierdzenia nr (...) z dnia 2 maja 2012r. na kwotę 10 131,50 zł z terminem zapadalności na dzień 2 maja 2013r., który upłynął bezskutecznie, wyrządzając jej szkodę w wysokości 10 131,50zł,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 21 maja 2012r. doprowadził L. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 10 000zł poprzez przyjęcie od niej tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia dwunastomiesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 21 maja 2013r.”, który upłynął bezskutecznie, wyrządzając jej szkodę w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 31 sierpnia 2012r. doprowadził L. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 50 000 zł poprzez przyjęcie od niej tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia dwunastomiesięcznych umów wekslowych oszczędnościowych lokat terminowych nr (...) i (...) każdą na kwotę 25 000 zł” z terminem zapadalności na dzień 31 sierpnia 2013r., który upłynął bezskutecznie, wyrządzając jej szkodę w w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 5 maja 2011r. doprowadził B. K. i J. K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez przyjęcie od nich środków pieniężnych na okoliczność którą wydał ”potwierdzenie zawarcia dwunastomiesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) na kwotę 30 000zł z terminem zapadalności na dzień 5 maja 2012r.”, a następnie bez wypłaty pierwotnie zainwestowanej kwoty wydał kolejne „potwierdzenie zawarcia dwunastomiesięcznej umowy wekslowej lokaty terminowej nr (...) z dnia 7 maja 2012r. na kwotę 31 000zł z terminem zapadalności na dzień 7 maja 2013r.”, który upłynął bezskutecznie, wyrządzając im szkodę w wysokości 31 000zł,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 11 lipca 2012r. doprowadził B. K. i Jana Kopaczyńskiego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 70 000 zł poprzez przyjęcie tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia dwunastomiesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 11 lipca 2013r.”, który upłynął bezskutecznie, wyrządzając im szkodę w w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 28 lipca 2011r. doprowadził A. S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 30 000 zł poprzez przyjęcie od niego tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia 24 - miesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 28 lipca 2013r.”, który upłynął bezskutecznie, wyrządzając mu szkodę w w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 12 października 2012r. doprowadził R. B. i E. B. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 15 158 zł poprzez przyjęcie od nich tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia dwunastomiesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 12 października 2013r.”, który upłynął bezskutecznie, wyrządzając im szkodę w w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 29 października 2012r. doprowadził I. G. i A. G. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 40 000 zł poprzez przyjęcie od nich tych środków, na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia sześciomiesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 29 kwietnia 2013r”., który upłynął bezskutecznie, wyrządzając im szkodę w w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 12 listopada 2012r. doprowadził I. N. i P. N. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 50 000 zł poprzez przyjęcie od nich tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcie trzymiesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 12 lutego 2013r.”, który upłynął bezskutecznie, wyrządzając im szkodę w w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 1 marca 2013r. doprowadził P. K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 31 724,75 zł poprzez przyjęcie od niego tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia 12 - miesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 1 marca 2014r.”, który upłynął bezskutecznie, wyrządzając mu szkodę w w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 16 lipca 2013r. doprowadził P. K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 11 460,82 zł poprzez przyjęcie od niego tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia 9 - miesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 16 kwietnia 2014r.”, który upłynął bezskutecznie, wyrządzając mu szkodę w w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 29 lipca 2013r. doprowadził P. K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 7057 zł poprzez przyjęcie od niego tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia 12 - miesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 29 lipca 2014r.”, który upłynął bezskutecznie, czym wyrządził mu szkodę w wysokości w/w,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 2 kwietnia 2013r. doprowadził P. W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 100 000 zł poprzez przyjęcie od niego tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia 6 - miesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 2 października 2013r.” który upłynął bezskutecznie, wyrządzając mu szkodę w w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 19 kwietnia 2013r. doprowadził K. W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 27 000 zł poprzez przyjęcie od niej tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenie zawarcia 12 - miesięcznej umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej nr (...) z terminem zapadalności na dzień 19 kwietnia 2014r.”, który upłynął bezskutecznie, wyrządzając jej szkodę w /w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k.

- w dniu 20 czerwca 2013r. doprowadził M. I. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 250 000 zł poprzez przyjęcie od niego tych środków na okoliczność którą wydał „potwierdzenia zawarcia jedenastu trzymiesięcznych umów wekslowych oszczędnościowych lokat terminowych:

nr (...) na kwotę 30 000zł,

nr (...) na kwotę 10 000zł,

nr (...) na kwotę 30 000zł,

nr (...) na kwotę 30 000zł,

nr (...) na kwotę 40 000zł,

nr (...) na kwotę 20 000zł,

nr (...) na kwotę 20 000zł,

nr (...) na kwotę 10 000zł,

nr (...) na kwotę 10 000zł,

nr (...) na kwotę 10 000zł,

nr (...) na kwotę 40 000zł,

wszystkie z terminem zapadalności na dzień 20 września 2013r., który upłynął bezskutecznie, wyrządzając mu szkodę w/w wysokości,

tj. czynu z art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k.

i przyjmując, że czynów tych oskarżony dopuścił się działając w warunkach ciągu przestępstw, za te czyny na podstawie art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. w zw. z art.11§3 k.k. w zw. z art. 91§1 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015r., wymierzył mu karę roku i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności.

II.  w okresie od kwietnia 2011r. do lipca 2013r. w S., prowadził bez zezwolenia pod marką (...) działalność polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych obciążając ryzykiem te środki w inny sposób, to jest występku z art. 171 ust 1 ustawy Prawo Bankowe i za ten czyn, na podstawie powołanego artykułu, wymierzył mu kary 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę 50.000 (pięćdziesięciu tysięcy) złotych.

Na podstawie art.85 k.k. i art.86§1 k.k. wymierzone oskarżonemu P. Ś. kary pozbawienia wolności połączono i wymierzono mu karę łączną roku i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeczono wobec oskarżonego obowiązek naprawienia wyrządzonych szkód w całości poprzez zapłatę:

- na rzecz L. C. łącznie kwoty 143.703,50 złotych,

- na rzecz B. K. i J. K. kwoty łącznej 101.000 złotych,

- na rzecz A. S. kwoty 30.000 złotych,

- na rzecz R. B. i E. B. kwoty 15.158 złotych,

- na rzecz I. G. i A. G. kwoty 40.000 złotych,

- na rzecz I. N. i P. N. kwoty 50.000 złotych,

- na rzecz P. K. kwoty łącznie 50.242,57 złotych,

- na rzecz P. W. kwoty 100.000 złotych,

- na rzecz K. W. kwoty 27.000 złotych,

- na rzecz M. I. kwoty 250.000 złotych.

Nadto, zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w całości i wymierzono mu opłatę kwocie 10.300 złotych.

Powyższy wyrok zaskarżyli prokurator i obrońca oskarżonego. Dalej idącą apelacją była apelacja obrońcy, który zarzucił:

„ 1. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. w zw. z art. 92 k.p.k. polegającą na ocenie zebranego materiału dowodowego z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów oraz z naruszeniem zasady obiektywizmu, poprzez uznanie za w pełni wiarygodne zeznań pokrzywdzonych oraz ich ocenę w sposób stronniczy, odmówienie wiarygodności znacznej części zeznań oskarżonego oraz pominięcie zeznań części świadków, m.in. M. N. i A. W., jako nic nie wnoszące do sprawy, mimo iż były one istotne dla oceny zachowania oskarżonego, skutkującą uznaniem oskarżonego za winnego zarzucanych mu czynów;

2. obrazę przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 92 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegającą na ocenie zebranego materiału dowodowego z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, w tym braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w skutek pominięcia dowodów w postaci zeznań pokrzywdzonych: I. G. i J. K. oraz świadków: F. G., A. W., D. N., F. S. i A. P., skutkującą bezzasadnym przyjęciem, że oskarżony wprowadził pokrzywdzonych w błąd, wywołując błędne przekonanie, że (...) jest instytucją finansową współpracującą z (...) Bankiem, (...) Bankiem i (...) Bankiem;

3.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 92 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegającą na ocenie zebranego materiału dowodowego z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, w tym braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w skutek pominięcia dowodów w postaci zeznań pokrzywdzonych: B. K., E. B. i A. S. oraz świadków: A. P., F. G. i D. N., skutkującą bezzasadnym przyjęciem, że oskarżony wprowadził pokrzywdzonych w błąd, wywołując błędne przekonanie, że środki finansowe przekazywane w ramach umów wekslowych lokat terminowych stanowią lokaty bankowe;

4.  obrazę przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 92 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegającą na ocenie zebranego materiału dowodowego z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, w tym braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w skutek pominięcia dowodów w postaci zeznań świadków: F. G., J. B., D. N. oraz A. P., skutkującą bezzasadnym przyjęciem, że oskarżony nie zawierał z pokrzywdzonymi umowy pożyczki, ale umowę nienazwaną o charakterze lokaty, czym doprowadził ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a w konsekwencji obciążał ryzykiem środki pieniężne należące do osób trzecich;

5.  obrazę przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 92 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegającą na ocenie zebranego materiału dowodowego z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów wskutek bezzasadnego oraz sprzecznego z zasadami doświadczenia życiowego ustalenia, że wydanie przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w M. decyzji z dnia 12 sierpnia 2016 roku oraz z dnia 29 września 2016 roku ustalających wysokość należnego zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych za pożyczki udzielone od 2011 do 2013 roku pozostaje bez wpływu na ocenę stosunku cywilnoprawnego łączącego oskarżonego z pokrzywdzonymi, skutkującą bezzasadnym przyjęciem, że oskarżony nie zawierał z pokrzywdzonymi umowy pożyczki, ale umowę nienazwaną o charakterze lokaty, czym doprowadził ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a w konsekwencji obciążał ryzykiem środki pieniężne należące do osób trzecich;

6.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 92 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegającą na ocenie zebranego materiału dowodowego z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, w tym braku wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego w skutek pominięcia dowodów z zeznań pokrzywdzonych: E. B., R. B., I. G., A. G., P. K. oraz z zeznań świadków: J. B., F. G., M. N. w zakresie wywiązania się przez oskarżonego z wcześniej zawartych umów, skutkującą bezzasadnym przyjęciem, że:

a. oskarżony od początku zawierając umowy z pokrzywdzonymi nie zamierzał się z nich wywiązać;

b. zachowanie oskarżonego polegające na wywiązaniu się z przyjętych zobowiązań stanowiło wyłącznie czynności pozorujące jego wiarygodność;

c. oskarżony pozornie wywiązywał się z zawartych umów, gdyż do wypłat środków pieniężnych co do zasady w rzeczywistości nie dochodziło, a środki były automatycznie przeznaczane na kapitał kolejnej umowy;

7. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 2 § 2 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. polegające na braku zbadania i wyjaśnienia czy każdorazowo w dacie zawierania umów z poszczególnymi kontrahentami oskarżony nie miał zamiaru wywiązać się z przyjętego zobowiązania, skutkujący bezzasadnym przyjęciem, że oskarżony od kwietnia 2011 roku do lipca 2013 roku zawierał umowy, z których nie miał zamiaru się wywiązać;

8.  obrazę przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 5 § 2 k.p.k. polegającą na rozstrzygnięciu niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego poprzez uznanie, że działalność oskarżonego polegała na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych w celu obciążania ich ryzykiem w inny sposób, mimo iż w trakcie postępowania nie ustalono, czy oskarżony inwestował swoje środki czy środki innych osób, skutkującą bezpodstawnym przyjęciem, że oskarżony dopuścił się czynu z art. 171 ust. 1 ustawy Prawo bankowe;

9.  obrazę przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 92 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegającą na ocenie zebranego materiału dowodowego z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, w tym braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego wskutek pominięcia wyjaśnień oskarżonego, zgodnie z którymi inwestował swoje środki, nie środki klientów, skutkującą bezpodstawnym przyjęciem, że oskarżony obciążał ryzykiem środki pieniężne należące do osób trzecich;

10.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 92 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegające na ocenie zebranego materiału dowodowego z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, w tym braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego wskutek pominięcia dowodu z opinii Biura (...) nr (...), skutkującą bezpodstawnym przyjęciem, że oskarżony obciążał ryzykiem środki pieniężne należące do osób trzecich, a w konsekwencji dopuścił się czynu z art. 171 ust. 1 ustawy Prawo bankowe;

11.  obrazę przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 201 k.p.k. polegającą na zastąpieniu dowodu z opinii Biura (...) nr (...) ustaleniami Sądu, mimo iż Sąd nie wezwał biegłych do wyjaśnienia wątpliwości lub zastrzeżeń, ani nie powołał w tym celu innych biegłych, skutkującą bezzasadnym przyjęciem, że oskarżony obciążał ryzykiem w inny sposób środki pieniężne należące do osób trzecich;

12.  obrazę przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. polegające na wskazaniu w uzasadnieniu wyroku jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach w sposób zbiorczy oraz lakoniczny, skutkujące brakiem możliwości zweryfikowania ustaleń Sądu I instancji.”

Ewentualnie, na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 1 i 3 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił także:

„13. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na bezzasadnym przyjęciu, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim kierunkowym w zakresie czynów I- XVI, a zatem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wprowadzając ich w błąd co do rodzaju zawieranych umów i sposobu inwestowania powierzonych mu środków, podczas gdy z analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż oskarżony w chwili zawierania umów miał zamiar spełnienia świadczenia wzajemnego, a niewywiązanie się ze zobowiązań było spowodowane jego trudną sytuacją finansową;

14.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na bezzasadnym przyjęciu, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim kierunkowym w zakresie czynu XVII, a zatem prowadził działalność polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, w celu obciążania ryzykiem tych środków w inny sposób, skutkujący uznaniem oskarżonego za winnego czynu z art. 171 ust. 1 Prawa bankowego;

15.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na bezzasadnym przyjęciu, że dokument w postaci potwierdzenia zawarcia umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej- umowa wekslowej lokaty terminowej nie jest wekslem, z uwagi na brak bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty danej kwoty, nieprawidłową nazwę, brak trasata i brak podpisu wystawcy, skutkujący bezzasadnym przyjęciem, że oskarżony zawierał z pokrzywdzonymi umowę nienazwaną o charakterze lokaty, czym doprowadził ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a w konsekwencji obciążał ryzykiem środki pieniężne należące do osób trzecich

16.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na bezzasadnym przyjęciu, że oskarżony nie zawierał z pokrzywdzonymi umowy pożyczki, ale umowę nienazwaną o charakterze lokaty, czym doprowadził ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a w konsekwencji obciążał ryzykiem środki pieniężne należące do osób trzecich;

17.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na bezzasadnym przyjęciu, że wpłata dokonana przez B. K. i J. K. została przez oskarżonego przelana na rzecz (...) (domu maklerskiego), skutkujący bezzasadnym przyjęciem, że oskarżony obciążał ryzykiem w inny sposób środki pieniężne należące do osób trzecich;

18.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na bezzasadnym przyjęciu, że oskarżony wyrządził szkodę w majątku pokrzywdzonych w kwotach opisanych w punkcie IV zaskarżonego wyroku, skutkujący orzeczeniem wobec oskarżonego obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody w całości.

19.  obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 101 ustawy Prawo wekslowe poprzez jego błędną wykładnie i niewłaściwe zastosowanie polegającą na uznaniu, że dokument w postaci potwierdzenia zawarcia umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej- umowa wekslowej lokaty terminowej nie jest wekslem, mimo iż posiada elementy obligatoryjne weksla własnego;

20.  obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 1 ustawy Prawo wekslowe poprzez jego zastosowanie i uznanie, że dokument w postaci potwierdzenia zawarcia umowy wekslowej oszczędnościowej lokaty terminowej- umowa wekslowej lokaty terminowej powinien zawierać określenie trasata, mimo iż oskarżony wystawiał weksle własne;

21.  obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że oskarżony nie zawierał z pokrzywdzonymi umowy pożyczki, ale umowę nienazwaną o charakterze lokaty, mimo iż zgodny zamiar stron i cel umowy przemawiał za uznaniem umowy łączącej strony za umowę pożyczki;

22.  obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 720 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że oskarżony nie zawierał z pokrzywdzonymi umowy pożyczki, ale umowę nienazwaną o charakterze lokaty, mimo iż umowy łączące oskarżonego z pokrzywdzonymi zawierały essentialia negotii umowy pożyczki.”

Podnosząc takie zarzuty, obrońca wniósł o „zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów”, ewentualnie o „uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi I instancji.”

Natomiast prokurator zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze. Wyrokowi zarzucił:

„rażącą niewspółmierność - łagodność kary wymierzonej oskarżonemu P. Ś. poprzez:

1. wymierzenie za czyny opisane w pkt od I do XVI części wstępnej wyroku przy przyjęciu, iż zostały one popełnione w warunkach ciągu przestępstw kary 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności i w konsekwencji kary łącznej 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy sposób działania sprawcy, jego zachowanie po popełnieniu przestępstwa, postawa wobec pokrzywdzonych, brak jakiejkolwiek skruchy i podjęcia działań zmierzających do naprawienia wyrządzonej szkody oraz okoliczności mogących wpłynąć łagodząco na wymiar kary powinny wpłynąć na orzeczenie za wskazane czyny kary 2 lat pozbawienia wolności i wymierzenie kary łącznej w tym samym wymiarze

2. nie orzeczenie wobec oskarżonego na podstawie art. 41 §2 kk środka karnego w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na zawieraniu umów wekslowych lokat terminowych i innych umów, których przedmiotem jest lokowanie środków finansowych osób trzecich, pomimo tego, że zachowanie oskarżonego w trakcie popełniania poszczególnych przestępstw, rodzaj i rozmiar wyrządzonej szkody oraz jego zachowanie po popełnieniu zarzucanych mu czynów w jednoznaczny sposób wskazują, że dalsze prowadzenie tego rodzaju działalności przez oskarżonego zagraża istotnym dobrom chronionym prawem, a tym samym orzeczenie tego zakazu jest niezbędne.”

Podnosząc powyższe zarzuty na podstawie 437 § 1 i 2 kpk, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego:

„- za czyny opisane w pkt od I do XVI części wstępnej wyroku na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk w zw. z art. 91 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015r., kary 2 lat pozbawienia wolności

- na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności

- na podstawie art. 41 § 2 kk zakazu prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na zawieraniu umów wekslowych lokat terminowych i innych umów, których przedmiotem jest lokowanie środków finansowych osób trzecich na okres lat 7.”

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

a)  Odnośnie czynu przypisanego oskarżonemu w pkt. I wyroku.

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie. Zarzuty opisane w pkt. 1-7 apelacji sprowadzają się do polemiki z oceną dowodów dokonaną przez sąd rozstrzygający. Wspomaga je zarzut postawiony w pkt. 12 apelacji.

Na wstępie Sąd Apelacyjny pragnie zauważyć, że uzasadnienie sporządzone przez Sąd Okręgowy składa się z kilku wyraźnych części. Najpierw są ustalenia faktyczne, następnie rozważania co do dowodów i ich ocena, ocena kwalifikacji prawnej czynów przypisanych oskarżonemu, wreszcie - omówienie wymierzonych kar z uwzględnieniem okoliczności, które miały wpływ na ich wysokość.

Zdaniem Sądu Odwoławczego, sposób sporządzenia uzasadnienia w części odnoszącej się do czynu przypisanemu P. Ś. w pkt. I wyroku nie budzi żadnych zastrzeżeń. Nie tylko spełniono w tym zakresie wymogi art. 424 § 1 pkt. 1 k.p.k., ale jest ono bardzo obszerne i precyzyjne. Zarzuty pkt. 1-7 apelacji są polemiką z ocenami dokonanymi przez sąd rozstrzygający, przy czym skarżący w bardzo wybiórczy sposób traktuje materiał dowodowy. Tymczasem, oceny dokonane przez sąd I instancji są wszechstronne, pełne, logiczne i wsparte zasadami doświadczenia życiowego. Zatem, w pełni odpowiadają wymogom nałożonym przez reguły art. 7 k.p.k. Ponieważ Sąd Apelacyjny w całości akceptuje w/w rozważania sądu rozstrzygającego, przedstawione na stronach 23-67 (k. 2536-2567 akt) uzasadnienia, nie ma potrzeby szczegółowego odnoszenia się do zarzutów apelacji, gdyż byłoby to zbędnym powtarzaniem argumentacji sądu I instancji.

Tylko na marginesie należy wskazać, że Sąd Okręgowy omówił i ocenił wszystkie istotne dowody osobowe, w tym także zeznania świadków wymienionych w zarzutach 1-7 apelacji. M.in. ocenił zeznania B. K. i J. K. (str. 27-32 uzasadnienia), I. i A. G. (str. 35-38 uzasadnienia), E. i R. B. (str. 34-35 uzasadniania), A. P. (str. 42 uzasadnienia), A. S. (str. 33-34 uzasadnienia), D. N. i F. S. (str. 41 uzasadnienia), P. K. (str. 38 uzasadnienia) czy F. G. (str. 41-42 uzasadnienia). Jednocześnie na stronie 24 cyt. uzasadnienia wyroku, sąd rozstrzygający wskazał jakie zeznania stanowiły podstawę ustaleń faktycznych, które w niewielkim zakresie miały wpływ na te ustalenia, a które pominięto, i dlaczego. Sąd Okręgowy ocenił, związane z tym czynem, dokumenty. Wyjaśnił dlaczego nie uznał za wiarygodne twierdzeń oskarżonego, że zawierał on umowy pożyczek, zabezpieczonych wekslami, że poszkodowanym nie był znany regulamin, jaki sporządził P. Ś., wreszcie dlaczego interpretacja urzędu skarbowego jest nieprawidłowa. Zresztą jest oczywiste, że skoro wykazano, iż oskarżony działał z zamiarem oszustwa, to nie jest możliwa ocena, że był legalnym „pożyczkobiorcą”.

Konsekwencją zarzutów 1-7 apelacji obrońcy, są zarzuty sformułowane w pkt. 13 i 15-22 cytowanej apelacji. Jednak i te zarzuty są chybione. Skarżący powtarza swoją argumentację przedstawią już w trackie przewodu sądowego, a sprowadzającą się do wykazywania, że oskarżony brał pożyczki, które zabezpieczał wekslami. Jednocześnie pomija milczeniem, że żaden świadek nie potwierdził takiej wersji, także te nieliczne osoby, które otrzymały od P. Ś., po upływie terminu, pieniądze z odsetkami. I w tym zakresie, sąd rozstrzygający poczynił bardzo obszerne i logiczne rozważania (strony 44-67 uzasadnienia), które Sąd Apelacyjny w całości akceptuje i do nich się odwołuje. Sąd Okręgowy także dokładnie wyjaśnił podstawę skazania P. Ś. w pkt. I wyroku (vide str. 68 uzasadnienia i następne). Dlatego apelacja obrońcy odnośnie skazania P. Ś. w pkt. I wyroku nie zasługiwała na uwzględnienie. Oczywiście konsekwencją tego skazania jest treść pkt. IV wyroku.

Natomiast zdaniem Sądu Apelacyjnego, częściowo zasługuje na uwzględnienie apelacja prokuratora - w części postulującej podwyższenie orzeczonej kary pozbawienia wolności. To, że oskarżony, przez wiele miesięcy wprowadzał w błąd ludzi, którzy mu zaufali, jest oczywiste. Pozbawił ich (pokrzywdzonych) wieloletnich oszczędności. Charakterystyczne, że P. Ś. nigdy nie wyjaśnił co stało się z ponad 800,000 złotych i do dnia dzisiejszego nawet nie starał się częściowo naprawić wyrządzoną szkodę. Dlatego Sąd Odwoławczy, dając wykaz swojej negatywnej ocenie postawy oskarżonego, podwyższył orzeczoną za przestępstwo z art. 286 § 1 w zw. z art. 294 § 1 k.k. karę do 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

b)  Odnoście czynu przypisanego oskarżonemu pkt. II wyroku.

Tak, jak należy i można chwalić sąd rozstrzygający za pisemne uzasadnienie odnoszące się do przestępstwa oszustwa, tak ustalenia faktyczne, jak i rozważania tegoż sądu w zakresie czynu kwalifikowanego z art. 171 ust. 1 ustawy Prawo Bankowe są niepełne i szczątkowe. W dużej mierze zasługują na uwzględnienie zarzuty obrońcy oskarżonego zawarte w pkt. 8-11 oraz 14 jego apelacji. W części uzasadnienia zawierającej ustalenia faktyczne nie ma ustaleń, co oskarżony robił z pieniędzmi, które uzyskał od poszkodowanych (por. strony 1-20 uzasadnienia). Brak jest też rozważań na temat dowodów świadczących o popełnieniu występku z art. 171 Prawo Bankowe (vide strona 68 uzasadnienia).

Sąd rozstrzygający ograniczył się do wątpliwego ustalenia, że kwotę 70.000 zł otrzymaną od B. K. i J. K., oskarżony zainwestował w (...) (strona 73 uzasadnienia). Natomiast wyjaśnienie podstawy skazania P. Ś. za występek opisany w pkt. II wyroku znalazło się na stronie 83 cyt. uzasadnienia. Jednak, zebrany materiał dowodowy nie daje podstaw do ustaleń co robił oskarżony z pieniędzmi uzyskanymi z dokonywanych przez niego oszustw. Racje ma obrońca oskarżonego, że sąd I instancji całkowicie pominął opinię Biura (...) nr (...). Także analiza przepływu środków na rachunkach oskarżonego nie daje podstaw do stwierdzeń, że P. Ś. je w określony sposób inwestował. Nie można uznać, że oskarżony prowadził działalność polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych osób fizycznych, skoro zdobył te środki nielegalnie, w drodze kolejnych oszustw. Nie o taką działalność chodzi w art. 171 ust. 1 Prawa Bankowego (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz.1988). Zdobytych w sposób bezprawny pieniędzy, P. Ś. nie wykorzystywał do udzielania kredytów ani pożyczek pieniężnych. Nie udało się także w sposób jednoznaczny ustalić czy (i jak) oskarżony inwestował te środki. Dlatego racje ma obrońca oskarżonego podnosząc, iż nie było wystarczających dowodów do przyjęcia, że P. Ś., swoim działaniem wyczerpał ustawowe znamiona występku z art. 171 ust.1 Prawo Bankowe. W tym zakresie, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok, uniewinnił P. Ś. od popełnienia przestępstwa przypisanego mu w pkt II wyroku, a na podstawie art. 632 pkt. 2 k.p.k. kosztami procesu w tej części obciążył Skarb Państwa.

W związku z takim rozstrzygnięciem, rozważanie zarzutu z pkt. 2 apelacji prokuratora stało się bezprzedmiotowe.

O wydatkach za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 635 w zw. art. 627 k.p.k., a o opłacie za obie instancje – na podstawie art. 10 ust. 1 ust. z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r., poz. 223 z późniejszymi zmianami).

Małgorzata Jankowska Andrzej Olszewski Janusz Jaromin