Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Tadeusz Kiełbowicz

Sędziowie: SSA Jerzy Skorupka(spr.)

SSA Wiesław Pędziwiatr

Protokolant: Beata Sienica

przy udziale prokuratora Prokuratury Regionalnej Marka Ratajczyka

po rozpoznaniu 12 kwietnia 2017 r.

sprawy J. W.

oskarżonego z art. 272 kk, art. 284 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego, prokuratora i oskarżyciela subsydiarnego

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z 1 grudnia 2016 r. sygn. akt III K 146/15

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zwalnia oskarżyciela subsydiarnego Z. W. od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym, zaliczając wydatki za to postępowanie na rachunek Skarbu Państwa;

III.  zwalnia oskarżonego J. W. od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym, zaliczając wydatki za to postępowanie na rachunek Skarbu Państwa;

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Opolu wyrokiem z dnia 1 grudnia 2016 r., III K 146/15:

I.  uznał, że oskarżony J. W. swoim zachowaniem opisanym w pkt1. Części wstępnej wyroku wypełnił ustawowe znamiona występku z art. 272 k.k. – na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. – postępowanie karne wobec oskarżonego J. W. warunkowo umorzył na okres 1 (jednego) roku próby.

II.  na podstawie art. 67 § 3 k.k. w zw. z art. 39 pkt 7 k.k. zobowiązał oskarżonego J. W. do uiszczenia świadczenia pieniężnego w kwocie 1.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

III.  oskarżonego J. W. uniewinnił od zarzutu popełnienia czynu zabronionego opisanego w pkt 2. Części wstępnej wyroku.

IV.  na podstawie art. 627 k.p.k. oraz art. 616 § 1 pkt 2 w zw. z art. 630 k.p.k. zasądził od Z. W. na rzecz J. W. kwotę 1.476 zł tytułem kosztów ustanowienia obrońcy oraz 141 zł tytułem pozostałych uzasadnionych wydatków, w związku z jego częściowym uniewinnieniem od zarzucanych mu czynów.

V.  na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 629 k.p.k. oraz art. 630 k.p.k. zasądził od oskarżonego J. W. koszty procesu w kwocie 110 zł, w tym opłata 100 zł.

Wymieniony wyrok zaskarżył pełnomocnik oskarżyciela subsydiarnego adw. M. S., co do punktu I i II części dyspozytywnej wyroku, zarzucając:

1.  rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu J. W. kary, wyrażająca się w warunkowym umorzeniu postępowania, gdy okoliczności przedmiotowe i podmiotowe nie pozwalają na takie rozstrzygniecie,

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, będący skutkiem dowolnej oceny dowodów, polegający na niezasadnym przyjęciu, że oskarżony J. W. nie miał zamiaru przywłaszczenia pieniędzy w kwocie 219.000 zł będących własnością Z. W., gdy analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego z zastosowaniem reguł wynikających z art. 7 KPK daje podstawy do uznania, że oskarżony dopuścił się zarzuconego mu czynu z art. 284§1 KK w zw. z art. 294§1 KK.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku w punkcie I części dyspozytywnej poprzez wymierzenie J. W. kary 1 roku pozbawienia wolności oraz o uchylenie wyroku w punkcie II części dyspozytywnej i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Opolu.

Wymieniony wyrok zaskarżył także Prokurator Rejonowy w Nysie na korzyść oskarżonego J. W. w części dotyczącej „zarzutu z punktu I” (tak w oryginale), zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na błędnym uznaniu, że przeprowadzone postępowanie dowodowe dostarczyło podstawy do przyjęcia, że oskarżony dopuścił się zarzuconego mu w punkcie I czynu, gdy dogłębna i prawidłowa analiza całego zebranego materiału dowodowego, a zwłaszcza zeznań oskarżyciela subsydiarnego, zeznań adw. Z. U. (1), pisma J. W. z 8.7.2011 r. oraz pisma Z. W. z 18.7.2011 r., a także wyjaśnień oskarżonego dokonana z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzi do wniosku, że oskarżony swoim zachowaniem nie wyczerpał znamion przestępstwa z art. 272 KK,

2.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 KPK i art. 410 KPK poprzez dowolna ocenę zeznań oskarżyciela Z. W. oraz nieoparcie się na całokształcie okoliczności ujawnionych w toku rozprawy, przez pominięcie w podstawie faktycznej wyrokowania zeznań adw. Z. U. (2).

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie zarzutu z punktu I i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Opolu.

Wyrok zaskarżył także obrońca z wyboru J. W. w części dotyczącej punktów I, II, IV i V sentencji orzeczenia, zarzucając wyrokowi:

1.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 7 KPK w zw. z art. 410 KPK polegającą na dowolnej ocenie materiału dowodowego w zakresie ustalenia winy oskarżonego co do czynu opisanego w punkcie I części wstępnej wyroku, a polegającą na uznaniu za wiarygodne zeznań Z. W., gdy są one nielogiczne oraz pozostają w sprzeczności ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, nie korespondują z wyjaśnieniami oskarżonego oraz pozostałym materiałem dowodowym, co do istotnych okoliczności popełnionego przez oskarżonego czynu,

2.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 5§2 KPK, poprzez nieuwzględnienie niedających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego, co do czynu I,

3.  sporządzenia przez sąd uzasadnienia z obrazą art. 424 KPK poprzez niewskazanie w dostateczny sposób, jakie fakty sąd uznał za udowodnione, na jakich oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia prawa do obrony oskarżonego poprzez uniemożliwienie poznania toku rozumowania sądu przy ocenie dowodów i ustalaniu faktów,

4.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na uznaniu, że oskarżony J. W. w dniu 21 grudnia 2012 r. w N., w Kancelarii Notarialnej J. K., w trakcie zawierania umowy sprzedaży nieruchomości położonej w N. przy ul. (...) wyłudził poświadczenie nieprawdy w postaci sporządzonego aktu notarialnego, poprzez wprowadzenie w błąd notariusz K., co do faktu posiadania prawidłowego umocowania do sprzedaży tej nieruchomości, gdy prawidłowa ocena zebranego materiału dowodowego prowadzi do przeciwnych wniosków.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę orzeczenia w zaskarżonej części poprzez uniewinnienie oskarżonego od czynu przypisanego mu w punkcie I części wstępnej wyroku, ewentualnie o uchylenie wyroku w tej części i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu zważył, co następuje.

Wszystkie apelacje są niezasadne. Sąd pierwszej instancji nie uchybił przepisom postępowania wskazanym w zarzutach apelacji i nie dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych.

Odnośnie do apelacji prokuratora i obrońcy oskarżonego stwierdzić należy, że nieprawdą jest, że sąd a quo w podstawie faktycznej wyroku pominął dowód z zeznań Z. U. (1), a następnie nie odniósł się do tego dowodu w części motywacyjnej uzasadnienia. Lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie pozostawia wątpliwości, co do bezzasadności sformułowanego przez prokuratora zarzutu. Merytorycznego uzasadnienia nie ma także drugi zarzut podniesiony w apelacji prokuratora, tj. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku. Przytoczone przez prokuratora argumenty sprowadzają się do przedstawienia odpowiednich fragmentów z uzasadnienia postanowienia o umorzeniu śledztwa przeciwko J. W. i nieudanej próby przekonania sądu odwoławczego do wersji zdarzenia przyjętej w tym postanowieniu. Sąd pierwszej instancji wziął pod uwagę wszystkie dowody ujawnione na rozprawie głównej, stosownie do art. 410 KPK i prawidłowo je ocenił, zgodnie z wymogami określonymi w art. 7 KPK. Ustalając stan faktyczny na podstawie tych dowodów, sąd a quo nie pominął wynikających z nich faktów (okoliczności) istotnych dla rozpoznania sprawy. Nie ustalił też faktów, które nie wynikały z ujawnionych dowodów oraz nie przeinaczył faktów wynikających z ujawnionych dowodów.

Prokurator w apelacji nie wskazał zaś, jakiego faktu sąd nie ustalił, choć wynikał on z ujawnionego na rozprawie dowodu. Prokurator nie podał też, że sąd ustalił jakiś fakt, choć nie wynika on z ujawnionego dowodu, albo, że z powołanego przez sąd dowodu wynika jakiś fakt, ale został on w ustaleniach faktycznych zniekształcony. Tym samym, apelacja prokuratora sprowadza się do nieskutecznej polemiki z prawidłowo ustalonymi faktami relewantnymi dla rozstrzygnięcia o odpowiedzialności karnej oskarżonego, mającymi oparcie w ujawnionych na rozprawie głównej dowodach.

Takie same uwagi należy poczynić odnośnie do zarzutów sformułowanych w apelacji obrońcy oskarżonego. Wbrew tej apelacji, sąd pierwszej instancji fakty relewantne dla rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego ustalił na podstawie dowodów ujawnionych na rozprawie głównej i ocenionych swobodnie, zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 7 KPK. Dość powiedzieć, że sąd a quo ustalił, że oskarżony J. W. wiedział, że nie ma umocowania (pełnomocnictwa) do sprzedaży mieszkania przy ul. (...) w N., gdyż zostało ono cofnięte przez brata Z. W.. Na to ustalenie, sąd powołał dowody w postaci wyjaśnień oskarżonego i zeznań Z. W., a w części motywacyjnej uzasadnienia wytłumaczył się z dokonanej oceny tych dowodów. Oczywiście niezasadny jest przy tym zarzut obrazy przepisu art. 424 KPK. Już pobieżna lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku pozwala na stwierdzenie, że wbrew zarzutowi apelacji sąd a quo uczynił zadość obowiązkowi wynikającemu z wymienionego przepisu wskazał i wskazał, jakie fakty uznał za udowodnione i na jakich w tej mierze oparł się dowodach oraz dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych.

Bezzasadny jest zarzut obrazy przepisu art. 5§2 KPK. Autor apelacji zapomina, że w wymienionym przepisie nie chodzi o wątpliwości, jakie ma apelujący, ale o to, czy takie wątpliwości ma sąd orzekający albo powinien je mieć, na podstawie ujawnionych na rozprawie dowodów. W tym względzie, autor apelacji nie podaje, jakich to wątpliwości faktycznych nie dało się usunąć i zostały one rozstrzygnięte na niekorzyść oskarżonego. Apelujący nie podaje też, jakie wątpliwości powinny zrodzić się przy ocenie dowodów przez sąd. Zawarte w apelacji uwagi nie dotrzymują zaś merytorycznego standardu wymaganego dla uzasadnienia zarzutu obrazy przepisu art. 5§2 KPK.

Niezasadna jest także apelacja pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego. Formułując zarzut błędu w ustaleniach faktycznych i eksponując tezę, że pieniądze stanowiące cenę sprzedaży mieszkania przy ul. (...) w N. stanowiły własność Z. W., które oskarżony przywłaszczył, apelujący traci z pola widzenia ustalenie sądu a quo, że „najpóźniej w 2008 r. Z. W. został spłacony przez brata”. Na to ustalenie sąd powołał dowody ujawnione i rozprawie głównej, a w części motywacyjnej uzasadnienia wyroku odniósł się do oceny tych dowodów. Apelujący przechodzi też do porządku nad ustaleniem sądu, że oskarżony, mając świadomość, że spłacił brata, pieniądze ze sprzedaży mieszkania uznawał za mu należne. Sąd a quo ustalił wszak, że „J. W. obejmując w posiadanie pieniądze pochodzące ze sprzedaży lokalu, którego właścicielem formalnie był Z. W., nie miał świadomości, że rozporządza cudzą rzeczą, tj. pieniędzmi, które należały się Z. W., a wręcz przeciwnie, miał przeświadczenie, że te pieniądze, wobec spłacenia udziału spadkowego należą się oskarżonemu”. Stanowczo należy też stwierdzić, że apelujący nie zakwestionował ustalenia sądu pierwszej instancji, że pokrzywdzony, tj. Z. W. został przez brata spłacony.

Apelujący nie ma racji kwestionując rozstrzygnięcie o warunkowym umorzeniu postępowania przeciwko J. W.. Prawdą jest, że zachowanie oskarżonego było naganne i tą okoliczność sąd a quo uwzględnił. Wbrew apelacji, sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił też stopień winy i szkodliwości społecznej przypisanego oskarżonemu przestępstwa, czemu dał wyraz w uzasadnieniu wyroku. Apelujący mija się z prawdą twierdząc, że po wydaniu zaskarżonego wyroku oskarżony popełnił przestępstwo przeciwko dokumentom, gdyż wyrok, na który powołuje się apelujący wydany został w dniu 1 grudnia 2016 r., a więc tego samego dnia, co wyrok Sądu Okręgowego w Opolu III K 146/16. Z oczywistych powodów, sąd meriti, orzekając o winie oskarżonego nie mógł znać wymienionego wyroku.

Mając na względzie wymienione uwagi, należało zatem orzec, jak na wstępie.

SSA Jerzy Skorupka SSA Tadeusz Kiełbowicz SSA Wiesław Pędziwiatr