Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy w Legnicy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Lech Mużyło (spr.)

Sędziowie: SSO Paweł Pratkowiecki SSO Andrzej Środek

Protokolant: st. sekr. sądowy Patrycja Ignaczak

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Ryszardy Beni

po rozpoznaniu dnia 7 marca 2017 r.

sprawy R. K. urodz. (...) w C. syna C. i M. z domu S. oskarżonego o przestępstwa z art. 231 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez Prokuratora Rejonowego w L. i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Lubinie

z dnia 9 listopada 2016 r. sygn. akt II K 792/16

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

II.  zasądza od oskarżyciela posiłkowego Gminy C. na rzecz
Skarbu Państwa 10,00 zł kosztów procesu za postępowanie odwoławcze
i wymierza mu 100,00zł opłaty za II instancję, zaś w pozostałym zakresie koszty procesu za postępowanie odwoławcze zalicza na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

R. K. został oskarżony o to, że:

w okresie od 24 maja 2011 r. do 23 maja 2014 roku w C., rejonu (...) jako funkcjonariusz publiczny - Burmistrz Miasta i Gminy C., przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla innej osoby, po otrzymaniu wniosku o najem lokalu mieszkalnego od R. H. (1) z dnia 24 maja 2011 r. dokonał na nim pisemnej adnotacji do (...) Komisji (...), w której zawarta była prośba o pozytywne rozpoznanie wniosku o przydział lokalu, a następnie nie dopełnił swoich obowiązków nie powodując wykreślenia R. H. (1) z listy oczekujących na przydział lokalu socjalnego, pomimo nie spełnienia przez w/w warunków określonych w uchwale Rady Miejskiej w C. nr (...) z dnia 15 lutego 2010 roku, w wyniku czego działający Miejski Zakład (...) zawarł z w/w, w dniu 27 maja 2014 roku umowę najmu lokalu mieszkalnego i przydzielony mu został lokal mieszkalny przy ul. (...) w C. czym działał na szkodę interesu społecznego tj. o czyn z art. 231 § 2 kk.

Sąd Rejonowy w Lubinie wyrokiem z dnia 9 listopada 2016 r. w sprawie o sygn. akt II K 792/16 oskarżonego R. K. uniewinnił od popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku, a na podstawie art. 632 ust. 2 kpk kosztami procesu obciążył Skarb Państwa i zasądził od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego R. K. kwotę 888 zł tytułem poniesionych kosztów związanych z ustanowieniem obrońcy w sprawie.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją Prokurator Rejonowy w L., zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na przyjęciu przez Sąd I instancji, ze w niniejszej sprawie brak jest obiektywnych i wiarygodnych dowodów potwierdzających, że oskarżony R. K. dopuścił się zarzucanego mu czynu, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności prawidłowa ocena zeznań świadków D. C. (1) i B. S. wskazuje, że oskarżony jako funkcjonariusz publiczny – Burmistrz Miasta i Gminy C., przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla innej osoby, po otrzymaniu wniosku o najem lokalu mieszkalnego od R. H. (1) z dnia 24 maja 2011 r. dokonał na nim pisemnej adnotacji do (...) Komisji (...), w której zawarta była prośba o pozytywne rozpoznanie wniosku o przydział lokalu, a następnie nie dopełnił swoich obowiązków, nie powodując wykreślenia R. H. (1) z listy oczekujących na przydział lokalu socjalnego, pomimo nie spełnienia przez w/w warunków określonych w uchwale Rady Miejskiej w C. nr (...) z dnia 15 lutego 2010 r., w wyniku czego działający Miejski Zakład (...) w Mieszkaniowej zawarł z w/w w dniu 27 maja 2014 r. umowę lokalu mieszkalnego i przydzielony mu został lokal mieszkalny przy ul. (...) w C., czym działał na szkodę interesu społecznego co winno skutkować skazaniem za zarzucany mu aktem oskarżenia czyn i stawiając powyższy zarzut wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Jednocześnie wyrok ten zaskarżył apelacją pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, poprzez ustalenie, iż R. K. nie ingerował bezprawnie w pracę (...) Komisji (...) w C. i podległych mu pracowników urzędu tzw. referatu lokalowego, podczas, gdy sporządzony - jeszcze przed formalnym złożeniem wniosku na biurze podawczym urzędu - na wniosku o przydział mieszkania dla R. H. (1) zapisek ówczesnego Burmistrza R. K. „proszę o uwzględnienie tego wniosku pozytywnie" był zasadniczo poleceniem o typie służbowym i spowodował, że pracownicy administracji (...) w C., nie dokonywali sprawdzenia wniosku pod względem formalnym i mimo oczywistych braków tego wniosku przekazali go (...) Komisji (...), która wniosek ten zaopiniowała pozytywnie, a następnie przekazała Burmistrzowi, który przydzielił prawo do uzyskania zdecydowanie większego lokalu mieszkalnego niż

potrzeby R. H. (1) i jego córki, a nadto na skutek tego zapisku na wniosku pracownicy urzędu nie wzywali potem wnioskodawcy do uzupełnienia wniosku, nie wymagano od niego ankiet weryfikacyjnych i oskarżony decyzją z dnia 23.05.2014 roku przydzielił lokal dla dwóch osób, a nie dla 5 jak we wniosku i taki stan trwa do dzisiaj, co powinno prowadzić do ustalenia, iż oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona czynu zabronionego z art 231 §2 k.k.; błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu, iż R. K. nie dokonał niedopełnienia obowiązków służbowych poprzez brak doprowadzenia do skreślenia R. H. (1) z listy oczekujących na lokal mieszkalny, podczas, gdy realizację uchwały Rada Miasta i Gminy powierzała Burmistrzowi, który co rocznie zatwierdzał listy osób oczekujących na lokale i winien czuwać nad przestrzeganiem prawa w tym zakresie, nadto oskarżony osobiście w dniu 23.05.2014r. udzielił przydziału lokalu mieszkalnego przy ul.- (...)/2 w C. dla 2 osób, a nie dla 5 jak było we wniosku, a zatem sprzecznie

z interesem Gminy i interesem społecznym narażając dobre imię urzędu i lekceważąc przepisy obowiązującego prawa; obrazę przepisów prawa karnego procesowego w postaci art. 7 k.p.k. i 410 k.p.ck. w ten sposób, iż odrzucił zeznania światka D. C. (1) oceniając dowody z naruszeniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wiedzy i doświadczenia życiowego, podczas, gdy świadek ten jako Naczelnik Wydziału (...) bezpośrednio podległy Burmistrzowi potraktował zapisek „szefa" urzędu, jak polecenie służbowe i to spowodowało, że odstąpiono od normalniej procedury wzywania R. H. (1) o uzupełnienie braków wniosku i zaakcentowano go w ślad za Burmistrzem zupełnie bezkompromisowo z naruszeniem przepisów prawa zwłaszcza uchwały miejscowej Rady w przedmiocie gospodarowania lokalami . mieszkalnym, jednocześnie sąd dał wiarę nie w dokument z dnia 23.05.2014r. o przydziale mieszkania, tylko zapewnieniom świadka R. H. (1), że lokal ten ma przeznaczenie dla 5 osób, pomimo, że przydział jest decyzja administracyjną i jej treści nie mogą zastępować zeznania lub oświadczenia w innej sprawie i wniósł o uchylenie orzeczenia w całości i przekazanie wobec treści art. 454 § 1 kpk sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji oraz o zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kosztów postępowania, w tym kosztów adwokackiego zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej koncentruje się na zarzutach rzekomo błędnych ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Rejonowy, które jak wynika z jej treści były wynikiem naruszenia prawa procesowego w zakresie przepisów dotyczących oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Odnosząc się do tak postawionej kwestii już na wstępie należy podkreślić, że Sąd Rejonowy wbrew wywodom skarżącego przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób prawidłowy, wyczerpał wszelkie możliwości dowodowe, respektując zasady procesowe, w tym zasadę prawdy materialnej (art. 2 § 2 kpk), zasadę bezstronności (art. 4 kpk), a także zasadę swobodnej oceny dowodów (art. 7 kpk).

Dokonane ustalenia faktyczne są wolne od błędów logicznych i uwzględniają całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy. Należy z całą stanowczością podkreślić, że w zachowaniu oskarżonego trudno dopatrzyć się jakichkolwiek symptomów, które chociażby zahaczały o znamiona przedmiotowe zarzucanego mu czynu z art. 231 § 2 kk. W szczególności nie ma najmniejszych podstaw do przyjęcia, że złożona przez oskarżonego adnotacja na wniosku o przydział mieszkania dla R. H. (1) nosiła znamiona, jak wywodzi apelacja, przekroczenia uprawnień w rozumieniu zarzucanego mu przestępstwa.

W tej kwestii trafnie zauważa Sąd Rejonowy, że oskarżony pełniąc funkcję burmistrza gminy był w pełni uprawniony do podejmowania merytorycznych decyzji w przedmiocie gospodarki zasobami mieszkaniowymi podległej mu jednostki. Oznacza to zatem, że wszystkie decyzje w tym przedmiocie od początku do końca leżały w jego kompetencjach, albowiem to on nadawał bieg złożonym wnioskom mieszkaniowym i w ostatniej instancji decydował, który z tych wniosków zasługuje na uwzględnienie.

Pozostałe komórki organizacyjne Urzędu Gminy przez które tego rodzaju wniosek przechodził miały w tym względzie albo charakter doradczo opiniujący albo techniczny polegający na dopilnowaniu wypełnienia wniosku.

Przybliżenie tych okoliczności pozostaje o tyle istotne, że jak wynika z treści apelacji, skarżący niemal całą treść sprawczą zarzucanego oskarżonemu czynu upatruje w adnotacji, jaką oskarżony poczynił na wniosku mieszkaniowym dotyczącym R. H. (1) skierowanym do (...) Komisji (...). Apelacja pomija jednak, że Komisja ta miała tylko opiniotwórczy charakter, a podjęte przez nią decyzje nie były ostatecznie dla burmistrza wiążące. Już więc chociażby z tej perspektywy trudno dopatrzyć się w zachowaniu oskarżonego jakiegokolwiek przekroczenia uprawnień w rozumieniu zarzucanego mu czynu. Co więcej, należy pamiętać, że wymowa zebranych w sprawie dowodów wskazuje, że członkowie tej Komisji, rozpatrując wniosek R. H. (1) nie sugerowali się adnotacją oskarżonego, albowiem znając trudną sytuację wnioskodawcy suwerennie uznali, że wniosek zasługuje na uwzględnienie (k – 215-216, 217-218, 221). Poglądu w tym zakresie nie może zmienić akcentowany dowód z zeznań świadkaD. C. (1). Świadek ta bowiem (wcześniej dyscyplinarnie zwolniona z Urzędu Gminy) mimo bardzo krytycznego stosunku do oskarżonego sama przyznała jednak, że (...)Komisja (...)nie musiała traktować sugestii burmistrza jak wiążących, a co za tym idzie jego adnotacja zasadniczo nie determinowała opinii wyrażonych przez członków tejże Komisji (k-216).

W tym kontekście nie ma też większego znaczenia podnoszona przez apelację okoliczność braku wykreślenia R. H. (1) z listy oczekujących na mieszkanie z powodu nie wypełnienia przez niego wymaganej w tym zakresie ankiety.

Pomijając bowiem jednoznacznie dowiedziony fakt, że wykreślenie takie następuje w przypadku dwukrotnego nie złożenia formularza ankiety, zaś wnioskodawca został z niewiadomych przyczyn wezwany do jego złożenia tylko jednokrotnie, to istotnym pozostaje czy sytuacja mieszkaniowa i osobista R. H. (1) kwalifikowała go do przydziału lokalu mieszkalnego czy też nie. W tym względzie natomiast bezspornym jest (nie kwestionuje tego nawet skarżący), że R. H. (1) znajdował się w sytuacji wręcz dramatycznej. Razem ze swoją pięcioosobową rodziną zamieszkiwał wspólnie z dwoma innymi rodzinami (w sumie 11 osób) w lokalu swojej matki. Wszystko to więc jest o tyle istotne, że decyzja o przydziale lokalu podjęta przez oskarżonego miała pełne uzasadnienie faktyczne, nie nosiła symptomów dowolności, a dodatkowo dotyczyła zasobów wymagających gruntownego remontu, które ze strony oczekujących nie cieszyły się dużym zainteresowaniem.

Bez znaczenia w realiach niniejszej sprawy pozostaje także fakt, że formalnie przydziału lokalu dokonano tylko na osobę oskarżonego i jego córki, skoro wnioskodawca wprowadził się tam z konkubiną i jej dwojgiem dzieci, a zatem ilość zamieszkujących faktycznie w tym lokalu osób była taka sama jak we wniosku o przydział.

Reasumując więc należy stwierdzić, że poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne i podjęte w oparciu o te ustalenia wnioski odnośnie sprawstwa i winy oskarżonego pozostają trafne, apelacja zaś nie przedstawia żadnych okoliczności, które ustalenia te mogłyby skutecznie podważyć. Już tylko na zakończenie wypada w świetle podnoszonych przez skarżącego zarzutów poczynić uwagę natury ogólnej, która stanowi komentarz do istoty przestępstwa określonego w treści art. 231 kk.

Otóż niedopełnienie obowiązków bądź przekroczenie uprawnień w świetle tego przepisu musi oprócz wyczerpania zawartych w nim znamion strony przedmiotowej dodatkowo wiązać się z działaniem na szkodę interesu publicznego lub prywatnego. Działanie na szkodę interesu publicznego bądź prywatnego podlega udowodnieniu. Nie można tego domniemywać na podstawie założenia, że sprawca przekroczył swe uprawnienia lub nie dopełnił obowiązków, albowiem prowadziłoby to do zatarcia granicy pomiędzy odpowiedzialnością dyscyplinarną oraz karną. Prawo karne ma z założenia – pełnić funkcję subsydiarną i wkraczać jedynie wówczas gdy instrumenty przewidziane w innych gałęziach prawa wydają się niewystarczające.

W niniejszej sprawie, jak trafnie przyjmuje to Sąd Rejonowy po stronie oskarżonego nie ma mowy o jakichkolwiek symptomach czynności sprawczych zarzucanego mu czynu z art. 231 § 2 kk, brakuje także czegokolwiek co wskazywałoby, że jego zachowanie wiązało się z poszkodowaniem interesu publicznego, bądź prywatnego.

Mając więc to wszystko na uwadze, zaskarżony wyrok jako trafny należało utrzymać w mocy. O kosztach za postępowanie odwoławcze orzeczono w oparciu o treść art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 633 kpk i art. 13 ust. 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych.