Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 665/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:

SSO Alicja Fronczyk

Protokolant:

sekr. sądowy Paulina Bondel

po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2017 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa K. Ł., J. Ł. i C. Ł.

przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Ministra Infrastruktury
i Budownictwa oraz Ministra Rozwoju

o zapłatę

I.  Oddala powództwo;

II.  Zasądza od powodów K. Ł., J. Ł. i C. Ł. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwoty po 4 800 zł /cztery tysiące osiemset złotych/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III.  Nie obciąża powodów K. Ł., J. Ł. i C. Ł. nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Sygn. akt IC 665/16

UZASADNIENIE

Powodowie K. Ł., J. Ł. i C. Ł. w pozwie z dnia 20 czerwca 2016 roku wnieśli o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministra Infrastruktury i Budownictwa oraz Ministra (...) (poprzednio (...)) kwot: 12 022 000 zł. na rzecz K. Ł., 6 011 000 zł. na rzecz J. Ł. i 6 011 000 zł. na rzecz C. Ł. z ustawowymi odsetkami od wydania wyroku do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania tytułem odszkodowania za wadliwą prawnie nacjonalizację przedsiębiorstwa pod nazwą Zakłady (...) w B., które stanowiło własność ich poprzednika prawnego – A. K.. Powodowie powołali przepis art. 160 k.p.a. jako podstawę prawną swego roszczenia i wskazali, że w tym procesie dochodzą odszkodowania jedynie za składniki wymienione w protokołach zdawczo odbiorczych: z dnia 07 lutego 1950 roku i z dnia 01 grudnia 1951 roku z wyłączeniem nieruchomości, co do których orzeczenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 21 października 1955 roku i 05 marca 1957 roku zatwierdzające te protokoły uznane zostały za nieważne mocą decyzji Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2009 roku (k. 2-8, k. 138-143).

Pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Infrastruktury i Budownictwa oraz Ministra Rozwoju (poprzednio Gospodarki) w odpowiedzi na pozew z dnia 14 listopada 2016 roku wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Rzeczypospolitej Polskiej kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podnosząc m. in. zarzut przedawnienia roszczenia powodów wynikający z art. 160 § 6 k.p.a. (k. 196-204).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Właścicielem przedsiębiorstwa pod nazwą Zakłady (...) w B. był A. K. (okoliczność niesporna).

Minister Przemysłu i Handlu orzeczeniem Nr 79 z dnia 21 kwietnia 1949 roku orzekł o przejściu na własność Państwa m. in. Zakładów (...) w B. (niesporne, dowód: decyzja k. 60-64).

Orzeczeniem z dnia 21 października 1955 roku i orzeczeniem administracyjnym nr (...) z dnia 05 marca 1957 roku wydanym przez Ministra Przemysłu (...) zatwierdzono protokół zdawczo – odbiorczy tego przedsiębiorstwa z dnia 07 lutego 1950 roku i dodatkowy z dnia 01 grudnia 1951 roku (niesporne, dowód: orzeczenie k. 56-57).

Orzeczeniem administracyjnym nr (...) z dnia 10 czerwca 1958 roku Minister Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych stwierdził przejście na własność Skarbu Państwa z dniem 08 marca 1958 roku nieruchomości położonej w B. gmina K. znajdującej się w użytkowaniu (...) Zakładów (...) w B. (niesporne, dowód: orzeczenie k. 58-59).

Decyzją z dnia 15 stycznia 2004 roku Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej nr (...) stwierdził nieważność orzeczenia Ministra Przemysłu i Handlu Nr 79 z dnia 21 kwietnia 1949 roku o przejściu na własność Państwa m. in. Zakładów (...) w B. (niesporne, dowód: decyzja k. 60-64). Postępowanie o odszkodowanie wywołane wnioskiem powódki K. Ł. skierowanym do Ministra Gospodarki umorzone zostało decyzjami z dnia 15 maja 2008 roku i 03 grudnia 2008 roku ze względu na przedwczesność. Organ podał, że w toku pozostają postępowania w spawie stwierdzenia nieważności orzeczeń zatwierdzających protokoły zdawczo – odbiorcze (niesporne, dowód: decyzja k. 60-64).

Decyzją nr (...) z dnia 28 kwietnia 2009 roku Minister Infrastruktury stwierdził nieważność orzeczeń Ministra Przemysłu (...) z dnia 21 października 1955 roku i z dnia 05 marca 1957 roku (niesporne, dowód: decyzja k. 60-64).

Powodowie są następcami prawnymi A. K.: K. Ł. w ½, a J. i C. Ł. po ¼ części każdy z nich ( dowód: postanowienia spadkowe k. 40; 41-42, akt poświadczenia dziedziczenia k. 43-45; umowa cesji wierzytelności k. 46-47).

Powyższy stan faktyczny był bezsporny między stronami. Został ustalony w oparciu o dokumenty urzędowe znajdujące się w aktach sprawy (decyzje, akt notarialny, postanowienia spadkowe). Dowody te nie były kwestionowane co do ich autentyczności i wiarygodności, a Sąd nie znalazł podstaw do ich podważenia z urzędu, zatem wynikający z ich treści stan rzeczy należało uznać za bezsporny.

Sąd oddalił wniosek powodów o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego specjalisty ds. wyceny nieruchomości na okoliczność ustalenia wartości składników wchodzących w skład przedsiębiorstwa uznając, że fakt ten nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (k. 229).

Na rozprawie w dniu 21 kwietnia 2017 roku Sąd oddalił nadto wniosek powodów o odroczenie rozprawy i wyznaczenie terminu do zajęcia stanowiska w sprawie uzasadniany ustanowieniem nowego pełnomocnika przez powodów w miejsce zmarłego K. W. (k. 228). Sąd uznał, że skoro powodowie zawiadomili w dniu 12 grudnia 2016 roku o śmierci ich pełnomocnika i uzyskali zgodę na zajęcie stanowiska wobec odpowiedzi na pozew – stosownie do ich wniosku – do końca grudnia 2016 roku, a nowego pełnomocnika ustanowili na ponad miesiąc przed rozprawą (15 marca 2017 roku k. 226), to mieli wystarczająco dużo czasu na zajęcie stanowiska, zgłoszenie nowych twierdzeń czy dowodów. Wniosek nie zasługiwał więc na uwzględnienie, gdyż jego podstawa faktyczna nie wypełnia przesłanki określonej w art. 214 § 1 k.p.c., który stanowi, że rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność strony jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć.

Głównym zagadnieniem w sprawie stało się rozważenie zasadności podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia powodów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wobec stwierdzenia decyzją nr (...) z dnia 28 kwietnia 2009 roku nieważności orzeczeń Ministra Przemysłu (...) z dnia 21 października 1955 roku i z dnia 05 marca 1957 roku, na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. powodom przysługuje roszczenie odszkodowawcze w oparciu o przepis art. 160 § 1 i 2 k.p.a. Zgodnie z art. 5 ustawy z 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych ustaw (Dz. U. nr 162, poz. 1692) wprowadzającej nowe regulacje dotyczące odpowiedzialności za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem władzy publicznej, zmiany nią wprowadzone nie mają zastosowania do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed wejściem w życie ustawy. W tym zakresie stosuje się bowiem przepisy art. 417, 419, 420, 420 1 k.c. oraz art. 153, 160, 161 § 5 k.p.a. w brzmieniu dotychczasowym ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 07 lipca 2005 r., IV CK 52/05). Kwestię stosowania przepisu art. 160 k.p.a. przesądził Sąd Najwyższy w uchwale swego pełnego składu z dnia 31 marca 2011 roku wskazując, że do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej ostateczną decyzją administracyjną wydaną przed dniem 01 września 2004 roku, której nieważność lub wydanie z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a. stwierdzono po tym dniu, ma zastosowanie art. 160 § 1, 2, 3 i 6 k.p.a., a zatem z pominięciem administracyjnego trybu dochodzenia odszkodowania ( III CZP 112/10, OSNC 2011/7-8/75).

Zgodnie z treścią art. 160 § 1 k.p.a. w brzmieniu przed jego uchyleniem stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. W myśl § 2 cytowanego przepisu do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 tego kodeksu. Stosownie do jego § 3 odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1, chyba że winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie ponosi inna strona postępowania dotyczącego tej decyzji; w tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodowanie służy w stosunku do strony winnej powstania tych okoliczności. Zgodnie z § 6 roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja stwierdzająca nieważność decyzji wydanej z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 albo decyzja, w której organ stwierdził, w myśl art. 158 § 2, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1.

Mając na uwadze powyższe uregulowania, w pierwszym rzędzie analizie poddany winien być zgłoszony przez stronę pozwaną w oparciu o art. 160 § 6 k.p.a. zarzut przedawnienia roszczenia objętego pozwem.

Roszczenie powodów, polegające na żądaniu zapłaty odszkodowania, ma charakter majątkowy, podlega ono zatem przepisom określającym skutki upływu czasu dla roszczeń tego rodzaju (art.117 i nast. kodeksu cywilnego). Zasadniczym rezultatem upływu czasu jest przedawnienie, którego istota polega na tym, że roszczenie traci cechę zaskarżalności, a ten, przeciwko komu ono przysługuje może się uchylić od jego zaspokojenia. Skorzystanie przez pozwanego z takiego uprawnienia uniemożliwia zasądzenie świadczenia i jego przymusową egzekucję. Zgodnie z treścią art. 118 k.c. termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, natomiast dla roszczeń okresowych oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej trzy lata. Przepis ten, określający ogólne terminy przedawnienia, znajduje zastosowanie tylko wtedy, gdy inny przepis, w stosunku do niego szczególny, nie stanowi inaczej tj., gdy nie określa innego terminu, z upływem którego roszczenie ulega przedawnieniu. Przywołany powyżej przepis art. 160 § 6 k.p.a. stanowi właśnie lex specialis w stosunku do przepisów k.c. regulujących problematykę przedawnienia roszczeń determinując trzyletni termin przedawnienia roszczenia opartego na jego treści liczony od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja stwierdzająca nieważność decyzji wydanej z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 albo decyzja, w której organ stwierdził, w myśl art. 158 § 2, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1.

Strona powodowa upatruje szkody w wydaniu orzeczeń Ministra Przemysłu (...) z dnia 21 października 1955 roku i z dnia 05 marca 1957 roku zatwierdzających protokoły zdawczo-odbiorcze przejęcia przedsiębiorstwa (...). Decyzja Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2009 roku, mocą której orzeczenia te zostały uznane za wydane w warunkach nieważności, stała się ostateczna z upływem terminu do jej zaskarżenia. Bezsporne jest w sprawie to, że powodowie nie zaskarżyli tej decyzji.

Mając na uwadze powyższe rozważania i okoliczności niniejszej sprawy Sąd uznał, że niewątpliwie w niniejszej sprawie doszło do uchybienia trzyletniemu terminowi przedawnienia do wytoczenia powództwa o odszkodowanie liczonego od wydania decyzji z dnia 28 kwietnia 2009 roku. Wniesienie pozwu w tej sprawie w dniu 20 czerwca 2016 roku nastąpiło po upływie trzyletniego terminu przedawnienia. Faktowi temu nie zaprzeczyli zresztą powodowie powołując się jedynie na to, że wnioskiem z dnia 04 lutego 2011 roku skierowanym do Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie zawezwali pozwanego do próby ugodowej wskutek czego doszło do przerwy biegu terminu przedawnienia.

Stosownie do treści art. 123 § 1 pkt 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Niewątpliwie złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej mogłoby doprowadzić do przerwania biegu przedawnienia, jednak powodowie musieliby wykazać skuteczność dokonania tej czynności. W ocenie Sądu powodowie nie udowodnili faktu złożenia w dniu 04 lutego 2011 roku, ani żadnym innym dniu przed upływem terminu przedawnienia roszczenia, wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Dołączone do pozwu pismo noszące datę 03 lutego 2011 roku (k. 115-116v) nie stanowi dowodu na skuteczne wniesienie sprawy tego rodzaju do Sądu. Potwierdzenie nadania przesyłki listowej poleconej nr (...) (k. 117) nawet po okazaniu jego oryginału na rozprawie w dniu 21 kwietnia 2017 roku (k. 228) nie jest zdaniem Sądu wiarygodnym dowodem skutecznego złożenia tego wniosku drogą pocztową. Potwierdzenie nadania korespondencji w żadnym zakresie nie wykazuje związku z tym konkretnym wnioskiem z dnia 03 lutego 2011 roku. Zważywszy profesjonalny charakter kancelarii adwokackiej, która była nadawcą korespondencji nr (...) nie sposób przyjąć bezkrytycznie, że ta korespondencja zawierała wniosek powodów o zawezwanie do próby ugodowej. Przesyłką tą kancelaria mogła nadać wiele innych pism do tego Sądu. Pismo Prezesa Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z dnia 09 października 2013 roku potwierdza, że w roku 2011 roku wniosek powodów o zawezwanie do próby ugodowej nie wpłynął i nie został zarejestrowany. W przekonaniu Sądu nie ma żadnych podstaw do uznania, że powodowie złożyli taki wniosek w lutym 2011 roku, a tylko skutecznie złożony wniosek może stanowić czynność, o której mowa w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. Musi budzić wątpliwość choćby fakt, że pełnomocnik powodów dopiero w lipcu, a następnie wrześniu 2013 roku zorientował się, że do tej pory nie otrzymał żadnego pisma w sprawie tego wniosku i podjął kroki zmierzające do wyjaśnienia sytuacji. Dodatkowo, gdy uzyskał odpowiedź Prezesa Sądu, co nastąpiło w październiku 2013 roku, kolejny wniosek złożył dopiero w marcu 2014 roku (!). W tych okolicznościach Sąd nie uznał, aby w lutym 2011 roku doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia. Złożony w marcu 2014 roku wniosek nie spowodował przerwy biegu tego terminu, ponieważ termin ten już upłynął. Nie można przerwać biegu terminu, który już upłynął. Podkreślenia wymaga jeszcze i to, że od czasu złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w 2014 roku do wniesienia pozwu w tej sprawie minęło znowu ponad dwa lata. Nie sposób zatem przyjąć, aby roszczenie powodów nie było przedawnione.

W tej sytuacji obowiązkiem Sądu realizowanym z urzędu było dokonanie oceny podniesienia przez pozwanego zarzutu przedawnienia pod kątem nadużycia prawa (art. 5 k.c.).

W tym zakresie Sąd w pełni podziela utrwaloną już linię orzecznictwa Sądu Najwyższego, zgodnie z którą możliwe jest przyjęcie, iż podniesienie zarzutu przedawnienia jest nadużyciem prawa podmiotowego. Podkreśla się jednak zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie, że Sąd tylko wyjątkowo może nie uwzględnić zarzutu upływu terminu przedawnienia roszczenia, jeżeli jego podniesienie przez pozwanego jest nadużyciem prawa ( tak Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 27 czerwca 2001 roku, II CKN 604/2000, OSNC z 2002 roku, Nr 3, poz. 32, w uchwale z dnia 10 marca 1993 roku, III CZP 8/93, OSP z 1993 roku, Nr 12, poz. 244 i w wyroku z dnia 15 lipca 1999 roku, (...), OSNAPiUS z 2000 roku, Nr 21, poz. 798). Przy ocenie, czy zarzut przedawnienia stanowi nadużycie prawa, uwzględniać należy wszystkie okoliczności konkretnego przypadku, zachodzące tak po stronie zobowiązanego, jak i po stronie poszkodowanego, a możliwość zastosowania art. 5 k.c. nie zawsze musi być wiązana z negatywną oceną zachowania osoby zobowiązanej do naprawienia szkody, przejawiającego się w utrudnieniu wcześniejszego dochodzenia roszczeń przez poszkodowanego ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 maja 2006 roku, IV CK 367/05, LEX nr 371507).

Rozważając, czy nie zachodzą okoliczności, o jakich mowa w dyspozycji art. 5 k.c., zgodnie z którym nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego; takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony, Sąd doszedł do przekonania, że nie można mówić w niniejszej sprawie o nadużyciu prawa podmiotowego przez pozwanego, nie zachodzą bowiem żadne wyjątkowe i szczególne uwarunkowania, które nakazywałyby uznać podniesienie przez pozwanego zarzutu przedawnienia za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i mogące uzasadniać odstępstwo od regulacji zawartej w art. 117 § 2 k.c.

Ustalony przez Sąd stan faktyczny w zakresie opóźnienia z wystąpieniem z niniejszym powództwem o odszkodowanie, który, co istotne, nie był kwestionowany przez strony, świadczy w sposób jednoznaczny o tym, iż w ocenie Sądu nie można przypisać zachowaniu pozwanego odpowiedzialności za skutek w postaci przedawnienia się roszczenia mającego swoje źródło w decyzjach dekretowych, zaś sytuacja życiowa powodów nie przemawia za uznaniem jej za nadzwyczajną i uniemożliwiającą wystąpienie do sądu w czasie, gdy przedawnienie nie nastąpiło. Powodowie nie podnieśli w sporze żadnych argumentów mogących świadczyć o tym, że podniesienie zarzutu przedawnienia stanowi nadużycie prawa podmiotowego przez Skarb Państwa.

Co prawda skoro kolizję wartości polegającej na pewności stosunków prawnych, chronionej instytucją przedawnienia, oraz wartości, jaką stanowi prawo poszkodowanego do uzyskania ochrony prawnej, można w wyjątkowych wypadkach rozwiązywać przy pomocy klauzuli zawartej w art. 5 k.c., to jednak zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie zostały wykazane okoliczności tak wyjątkowe i szczególne, by mogły uzasadniać zastosowanie art. 5 k.c. w obronie przez zarzutem przedawnienia roszczenia, którego źródłem było zdarzenie sprzed ponad sześćdziesięciu lat.

Wszystkie wskazane wyżej okoliczności przemawiają zdaniem Sądu za uznaniem, iż podniesienie przez pozwanego zarzutu przedawnienia w przedmiotowej sprawie nie może zostać uznane za nadużycie prawa podmiotowego. Analiza niniejszej sprawy wskazuje w sposób niebudzący wątpliwości, iż do przedawnienia ewentualnych roszczeń doszło na skutek świadomie wybranej bezczynności powodów, a nie nagannego i nie zasługującego na aprobatę postępowania strony pozwanej.

W ocenie Sądu istnieje w sprawie dodatkowy argument przemawiający za oddaleniem powództwa wprost. W sytuacji, gdy w sprawie przedsiębiorstwa (...) wydane zostało w 1949 roku orzeczenie Ministra Przemysłu i Handlu Nr 79 z dnia 21 kwietnia 1949 roku, mocą którego organ ten orzekł o przejściu na własność Państwa m. in. Zakładów (...) w B. (decyzja k. 60-64), a orzeczenie to zostało decyzją z dnia 15 stycznia 2004 roku Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej nr (...) uznane zostało za nieważne (decyzja k. 60-64), to w przekonaniu Sądu nie można uznać, aby zachodził związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. pomiędzy szkodą powodów określaną w pozwie jako utrata składników majątkowych opisanych w protokołach zdawczo – odbiorczych (z wyjątkiem nieruchomości), a wydaniem orzeczeń zatwierdzających te protokoły, i których nieważność stwierdzono w 2009 roku. Według Sądu szkodę powodów wywołać mogło wyłącznie wydanie orzeczenia z 1949 roku, którego nieważność stwierdzono w 2004 roku. Skoro jednak powodowie nie wskazywali na to orzeczenie jako źródło szkody, nie ma podstaw prawnych do badania sprawy przez pryzmat skutków tych orzeczeń.

Z powyższych względów Sąd w całości powództwo oddalił (pkt I wyroku).

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98, 105 § 1 i 108 § 1 k.p.c. (pkt II wyroku). Wynagrodzenie zastępcy procesowego pozwanego Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej policzono na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (w brzmieniu na dzień wniesienia pozwu - Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800) w związku z art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 roku o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2016 roku, poz. 2261) i zasądzono je na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej (pkt II wyroku).

Sąd postanowił nie obciążać powodów nieuiszczonymi kosztami sądowymi zważywszy charakter sprawy i trudną sytuację majątkową powodów (pkt III wyroku).